Search

Türkiye’de doksanlarda iç raporlama amaçlarıyla kullanılan, 2000’lerin başlarında resmi uygulaması olan enflasyon muhasebesi 2021 yılı sonunda maalesef geri dönmüştür. Henüz resmi uygulaması olmasa da yönetim ve grup içi raporlamalarda kullanılmaya başlanmıştır. Enflasyon muhasebesi düzeltmelerinin iki parçası vardır. Geçmiş tarih rakamlarının indeksle güncelleştirilmesi ve parasal kazanç (veya kayıp) rakamının hesaplanması. Bu ikinci aşamadaki rakam çoğunlukla anlaşılamamakta ve bu da tabloların yorumlanmasına engel teşkil etmektedir. Bu makalenin amacı parasal kazanç (veya kayıp) rakamının parçalanarak ayrıştırılarak (parçalanarak) reel (gerçek) faiz gelir ve giderlerinin nasıl hesaplanabileceği ile ilgili bir öneri getirmektir., In Turkey, in the nineties, the first practices in inflation accounting reporting started for managerial purposes. At the beginning of the 2000s regulations made inflation adjusted reporting compulsory for Turkish companies. Unfortunately, hyperinflationary conditions returned at the end of 2021. Although it is not an official application yet, it has started to be used in management and in-group reporting. There are two main steps of inflation accounting adjustments. Restatement of the historical figures with a price level index and calculating the monetary gain (or loss) figure. The figure in this second step is often incomprehensible, hindering the tables’ interpretation. The purpose of this article is to suggest how the real interest income and expenses can be calculated by splitting the monetary gain (or loss) figure.

Dünyada yüz yıllık geçmişi olan ve çok çeşitli ülkelerde kabul gören işletmecilikte vak’alara dayalı eğitim modeli ülkemizde ise yaklaşık altmış yıl önce ilk olarak kullanılmaya başlanmıştır. İngilizce “case” kelimesinin karşılığı olan “vak’a”, karşılaşılmış gerçek bir durumu anlatır. İşletmecilik alanındaki vak’alar da mutlaka gerçek hayattan alınmış olmalı, katılımcılara bir karar alma sorusu yöneltmelidir. Vak’ada doğru veya yanlış değil, en iyi karara ulaşmak esastır. Böylelikle katılımcıların ilgili işletmecilik konularını çok geniş perspektiften bakmaları sağlanmaktadır. Bu çalışmada, eğitimde kullanılacak iyi bir vak’anın temel özelliklerini açıklamak ve vak’a geliştirme ve uygulama sorunlarını ele almak hedeflenmiştir. Tüm bunlara ek olarak, bu çalışmanın bir diğer amacı da üniversitelerden bağımsız olarak kurulacak bir “vak’a geliştirme merkezi” ihtiyacına dikkat çekmektir., The case-based education model in business, which has a history of one hundred years in the world and is accepted in many countries, was first used in our country about sixty years ago. The word “case” describes a real situation that has been encountered. Cases in the field of business must also be taken from real life and should pose a decision-making question to the participants. It is essential to reach the best decision, not the right or wrong decision in the case. In this way, the participants are provided to look at the relevant business issues from a very broad perspective. In this study, it is aimed to explain the basic features of a good case to be used in education and to deal with case development and implementation problems. In addition to all these, another aim of this study is to draw attention to the need for a "case development center" to be established independently from universities.

19.yüzyıl Osmanlı İmparatorluğu için savaşların ve ekonomik güçlüklerin yoğun olduğu bir dönemdir. Bu dönemde gelir kaynakları da azalan Devlet ilk kez 1854’te Kırım Savaşı nedeniyle dış borçlanmaya gitmiş, ancak bunları ödeyemez hale gelince 1876 yılında moratoryum ilan etmiştir. Bunun üzerine 1881 yılında Avrupalı alacaklıların yönetiminde Düyunu Umumiye İdaresi kurulmuş ve Osmanlı borçlarının ödenmesi için altı çeşit verginin tahsil ve harcama yetkisi bu idareye verilmiştir. Devletin bağımsızlığına gölge düşüren bu idare yarım yüzyıla yakın faaliyetlerine devam etmiş, 1928 yılında sonlanmıştır. Osmanlı borçlarının kalan kısmı ise Türkiye Cumhuriyetince üstlenilmiş ve tümüyle 1954 yılında ödenmiştir., The 19th century was an intense period of wars and economic difficulties for the Ottoman Empire. The State, whose income sources also decreased during this period, went to foreign borrowing for the first time in 1854 due to the Crimean War, but when it became unable to pay them, it declared a moratorium in 1876. Thereupon, Ottoman Public Debt Administration was established in 1881 under the management of European creditors. The authority to collect and spend six types of taxes was given to this administration for the payment of Ottoman debts. This administration, which overshadowed the independence of the state, continued its activities for nearly half a century and ended in 1928. The remaining part of the Ottoman debts was undertaken by the Republic of Turkey and was fully paid in 1954.

Devlet İşletmeciliği Merkezi (İDİM), Türkiye’deki devlet işletmelerinin faaliyet veriminin artırılması amacıyla 1980 yılında İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi bünyesinde kurulmuş bir araştırma, danışmanlık ve eğitim kurumu idi. Yirmi yıl süreyle hemen her alanda çok başarılı faaliyetler sürdürmüş, konferans, yayın, özel eğitim programları, reorganizasyon ve özelleştirme projeleri gerçekleştirmiş, uluslararası kuruluşlar ile işbirliği yapmış, bir ülkenin muhasebe düzenini geliştirmek gibi önemli bir projeye imza atmış, ancak 2000 yılında faaliyetleri son bulmuştur. Bu incelemenin amacı, günümüzde eksikliği hissedilen bu bilimsel kurumun yirmi yıllık ömründe yaptıklarının günümüz akademisyenlerine ve iş hayatına hatırlatılmasıdır., Institute of State Economic Enterprises (ISEE) was founded in Turkey in 1980 within the Istanbul University Faculty of Business to increase the efficiency of operations of state economic enterprises. ISEE was a research, consulting, and educational institution. It carried out very successful activities in almost every field for twenty years, executed conferences, publications, special education programs, reorganization projects, privatization plan developments, cooperated with international organizations, undertook an important project such as improving the accounting system of a country. Unfortunately ISEE’s activities ceased in 2000.The purpose of this study is to remind the academicians and business life of what this institution has done in its twenty-year life, which is lacking today.

İşletme İktisadı Enstitüsü (Graduate School of Business Institute) established to undertake business graduate programs in Turkey in 1954. The Institute’s “İşletmecilik İhtisas Programı” (Master of Business Administration Program) for an academic year, was an extraordinary educational program that still has traces today. Today, the Institute, which is affiliated to Istanbul University School of Business continued this program for forty years, which started in 1957, but changing conditions caused the end of this program in the 1990’s. Established with the academic support of Harvard Business School and with the financial support of the Ford Foundation, the Institute has carried out this program mainly depending on the “case method" as the primary method of instruction. It had given numerous graduates with courses covering the whole week intensely, and its "certificate" was distinctive for managers in Turkish business life. Although the Institute continues its business graduate programs today, unfortunately, the structure of the program has remained in the past. Its revitalization will greatly contribute to Turkish business education., 1954 yılında Türkiye’de lisansüstü işletmecilik eğitimi yapmak üzere kurulan İşletme İktisadı Enstitüsü’nün bir akademik yıl süreli “İşletmecilik İhtisas Programı” günümüzde hala izleri yaşayan sıradışı bir eğitim programı idi. Günümüzde İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesine bağlı olan Enstitü, 1957 yılında başlattığı bu programı kırk yıl boyunca devam ettirmiş, ancak değişen şartlar bu programın 1990’ların ikinci yarısında sonlanmasına neden olmuştur. Harvard Business School’un akademik, Ford Vakfının mali desteği ile kurulan Enstitü bu programı esas olarak “vak’a metodu”na bağlı biçimde yürütmüş, tüm haftayı yoğun biçimde kaplayan dersleri ile sayısız mezun vermiş, “sertifika”sı Türk işletmecilik hayatında yöneticiler için ayırt edici nitelik taşımıştır. Enstitü halen işletme yüksek lisans programları ile faaliyetlerini sürdürmesine rağmen, söz konusu programın yapısı maalesef geçmişte kalmıştır. Yeniden canlandırılması, Türk işletmecilik eğitimine büyük katkı olacaktır.

At the beginning of March 2019, the Public Dislosure Platform (of Turkey-PDP) disclosed the Provisional Corporate Tax Return of Turkish Airlines for the year 2018, on its Website. In this tax purposed statement, there was a loss of about 8 billion Turkish Liras. This result was widely discussed on social media, as was the the poor performance of the company’s management. Shortly after that the company disclosed its IFRS based statements, and do PDP. According to IFRS Turkish Airlines had an income about 4 billion Turkish Liras. This discrepancy was also discussed not only on social platforms, but also on television programs. In this case, these results are discussed between old classmates including the functional currency concept. With the aim to make the text more reader friendly, some changes have been made in the case scenario, but most of the discussions were actual discussions which took place., Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP), 2019 yılının Mart ayında Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığının Kurumlar Vergisi Geçici Beyannamesini Web sayfasında yayınlamıştır. Maliye’ye yönelik bu bildirimde 8 milyar Türk Lirasına yakın bir zarar yer almaktadır. Kısa sürede bu sonuç şirket hakkında olumsuz yorumlarla sosyal medyada paylaşılmaya başlanmıştır. Şirketin UFRS esaslı finansal tabloları ise bir süre sonra şirket Web sayfasında ve KAP’ta paylaşılmıştır. Burada ise şirket UFRS’ye göre 4 milyar Türk Lirası kâr bildirmektedir. Bu farklı sonuçların neden olduğu kargaşa sosyal medyada ve hatta diğer medya ortamlarında ele alınmaya başlamıştır. Vak’ada bu durum üç eski arkadaşın yer aldığı bir senaryoda, Türk Hava Yollarının kullandığı fonksiyonel para konusu da ele alınarak tartışılmaktadır. Senaryo rahat okunması için biraz değiştirilmiş olmakla birlikte, özünde yaşanmıştır.

Günümüzde yaşanan hızlı değişim ve gelişim şüphesiz tüm insanların teknolojiyi kullanmalarını zorunlu hale getirmekte, gerek günlük yaşamımızda gerek iş hayatımızda teknoloji ve teknolojik değişimlere adapte olmayı zorunlu kılmaktadır. Son yıllarda dijitalleşme dediğimiz yeni bir dönemin içinde olmamız tüm mesleklerde olduğu gibi muhasebe mesleğimiz açısından da birtakım değişimleri karşımıza çıkarmaktadır. Eskinin elle defter tutma döneminden günümüzün big data kavramına ve gelecekteki yapay zeka muhasebeciler kavramına kadar uzanan bu uzun zaman yolculuğu elbette birçok soruyu da beraberinde getirmektedir. Dijitalleşmeyle birlikte işlemlere hız ve çeşitlilik gelirken gereksiz iş yükü azalmakta ve daha yararlı alanlara yönelmeye imkan tanımaktadır. Günümüzde bile hala ülkemizde “mali müşavirlik” olarak isimlendirilen meslek maalesef müşavirlik (danışmanlık) görevini çok az yapabilmekte, zamanının çoğunu mevcudu kaydetme ve raporlamaya ayırmaktadır. Teknolojinin giderek daha fazla oranda yaratacağı zamanın danışmanlık hizmetlerine yönlendirilmesi, kaliteli, anlaşılır, şeffaf finansal bilgi sunmak gelecekte muhasebe mesleğinin ana hedefini oluşturacak, teknolojinin de yardımıyla vergisel kayıtların yükünden kurtulup bilgi amaçlı raporlama ve danışmanlık faaliyetleri bu mesleğin ana temasını oluşturacaktır. Ülkemizde özellikle bu hizmetleri alamayan ölçekteki şirketlere çok büyük katkılarda bulunarak ülkemizin gelişimine de fayda sağlayacaktır., The rapid change and development in the future makes it compulsory for all people to use technology and make it necessary to adapt to technology and technological changes in our daily and business life. The fact that we are in a new era called digitalization in recent years brings about some changes in terms of accounting profession as in all professions. This long journey of time, from the old bookkeeping period by hand to today’s big data concept and the concept of future artificial intelligence accountants, of course brings many questions. With digitalization, the speed and variety of transactions are reduced while the unnecessary workload decreases and allows for more useful areas. Even today, the profession called, “certified public accountant” in our country is unfortunately not able to do the duty of consultancy and allocates most of its time to the recording and reporting. By the help of technology we will rid of the burden of the tax records and it will be the main target of the accounting profession in the future to provide high quality, comprehensible and transparent financial information during the time that will be created by the technology. In our country, it will also benefit the development of our country by making a great contribution to the companies which can not take these services.

Yirminci yüzyılın başlarında ülkemizde ticari hesap ve muhasebe konularında eserler vermiş belki de en önemli akademisyen KirkorKömürcüyan’dır. Uzun ömrü boyunca (1868-1958) elliye yakın kitap yayınlamış, değişik seviyelerdeki okullarda öğretmenlikyapmıştır. Başarısı nedeniyle hem Osmanlı Hükümetince, hem de Türkiye Cumhuriyetince ödüllendirilmiştir. Çalışmanın amacı,yaşantısını ve eserlerini günümüzün koşullarına göre gözden geçirmektir.

Günümüzde iş hayatında en önemli değer ?bilgi?, özellikle ?finansal bilgi?dir. Finansal bilgi üretiminin vasıtası olan finansal raporlama standartları da artan bir önemle gündemdeki yerini korumaktadır. Yatırım kararında ihtiyaç duyulan bilgiyi tam, doğru ve zamanında sağlayabilecek ve güvenli bir yatırım ortamını tesis edebilecek kalitede muhasebe standartlarının varlığı uluslararası sermaye hareketlerinden pay alabilmenin en önemli ön koşulları arasındadır.Ekonomik büyüme ve başarıda muhasebenin önemli rolü bulunmaktadır. Özellikle gelişmekte olan ülkelere yatırım finansmanı sağlayan kurumlar, etkin sermaye piyasalarının gelişmesi için o ülkelerdeki muhasebe uygulamalarının doğru ve güvenilir olmasını istemektedirler. Belirtilen bu durum gelişmiş ülkelerin mevcut durumlarını devam ettirmeleri ve gelişmelerini sürdürebilmeleri için de geçerlidir.Bu çalışmanın amacı, Türkiye ve Rusya muhasebe standartları ve uygulamaları açısından oluşan farklılıkları ortaya koymaktır. Rus muhasebe sisteminin gelişimi ve güncel durumu anlatılmış olup iki ülke muhasebe sistemleri karşılaştırılmıştır. Uluslararası alanda faaliyet gösteren bir şirketler grubunun Rusya'daki işletmesinin finansal tablolarının, Türkiye Muhasebe Standartlarına uyumlu olarak düzenlenmesi sonucu ortaya çıkan farklılıklar anlatılmıştır. the most important value in today?s business life is ?information? and especially ?financial information?. Financial reporting standards, which are used as a tool for generating financial information, have became an important issue in the agenda. Adoption of accounting standards capable of providing accurate, complete and timely information used in investment decisions and capable of facilitating an investment environment is one of the main prerequisities for getting share from international capital movements.Accounting plays an important role in economic growth and success. Especially the institutions providing investment funds to the developing countries demand that accounting practices in that countries be accurate and reliable in order to develop effective capital markets. This situation is valid for developed countries so that they sustain their current position and continue with their development.The purpose of this study is to demonstrate the differences between the accounting system and applications of Turkey and Russia. The development and current situation of the Russian Accounting System are explained, the accounting standards of the two countries are compared, and the differences arising from switching the financial statements of a subsidiary operating in Russia of an international company of Turkish origin from Russian Standards to Turkish Standards are explained. 292

Küçük ve orta büyüklükteki işletmeler; istihdama olan katkıları, yarattıkları katma değer ve sayıca fazla olmaları nedeniyle ülke ekonomilerinde önemli bir yere sahiptir. Ancak ekonomideki önemlerine rağmen kredi temininde, uluslararası piyasalara açılmada ve ölçeklerini büyütmekte sıkıntılar yaşamaktadırlar. Bu sıkıntılardan biri de finansal raporlama ile ilgilidir. Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) küçük orta büyüklükteki işletmelerin finansal raporlamasında uygulama birliği sağlamak ve Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının kullanımını arttırmak amacıyla KOBİ Finansal Raporlama Standardını yayımlamıştır. KOBİ Finansal Raporlama Standardı, Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının özüne uygun olmakla birlikte KOBİ'lerin ihtiyaçlarına cevap vermek amacıyla basitleştirilmiş standart olarak yayımlanmıştır. Bu durum KOBİ'lerin mali tablolarının karşılaştırılabilmesine ve tam set UFRS'lere geçişte kolaylıklar sağlayacaktır. Ülkemizde de bu konu gündemde olup, Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu, KOBİ'ler için Türkiye Finansal Raporlama Standardını yayımlamıştır. Yeni Türk Ticaret Kanunu ile 01.01.2013 tarihinden itibaren uygulanmaya başlayacaktır.Bu çalışmada KOBİ'lerin yapısı ve ekonomik önemi, muhasebe uygulamalarına ilişkin yasal düzenlemeler ve KOBİ Finansal Raporlama Standardı teorik olarak incelenmiştir. Tez kapsamında gerçekleştirilen vak'a çalışmasında Galvaniz AŞ'nin finansal tabloları KOBİ Finansal Raporlama Standardına uygun olarak yeniden düzenlenmiştir. Vak'a analizinde ayrıca KOBİ Finansal Raporlama Standardının uygulanmasının getireceği değişikliklerin mali tablolara etkisi belirlenmiştir. Contribution of small and medium sized entities to employment are significant in country`s economy due to their high number of existence and the added value they create. However their importance in the economy they experience difficulties in supplying a loan, expanding to international markets and in growing. One of these difficulties is about financial reporting. International Accounting Standards Board (IASB) published the International Financial Reporting Standard for Small and Medium sized Entities (IFRS for SMEs) to secure uniformity in financial reporting´s of SMEs and to increase the usage of International Financial Reporting Standards. To meet SMEs's needs, Financial Reporting Standard for Small and Medium sized Entities is simplified and published as standard, correspondingly to International Financial Reporting Standard for Small and Medium sized Entities (IFRS for SMEs). Current state will provide convenience in comparision of SMEs´s financial statements and in complete transition to IFRS. This issue is on the agenda also in our country and Turkish Accounting Standards Board (TMSK) has published the Turkish Financial Reporting Standard for Small and Medium sized Entities (TFRS for SMEs). It will be put in force with new Turkish Trade Code as of 01.01.2013.This study examines the structure and economical significance of SMEs and investigates theoretically the legal regulations regarding accounting applications and Financial Reporting Standard for Small and Medium sized Entities. In the case study within the scope of this thesis, the financial statements of Galvaniz AŞ are adjusted according to Financial Reporting Standard for Small and Medium sized Entities. Furthermore in the case study, the influence of changes coming with the usage the Financial Reporting Standard for Small and Medium sized Entities on financial statements. 211

Üretim işletmeleri amaçlarını gerçekleştirebilmek, rekabet güçlerini ve kârlılıklarını arttırabilmek için kapsamlı ve doğru maliyet muhasebesi bilgilerine ihtiyaç duymaktadırlar.Uygulamada maliyet muhasebesi yöntemleri çok çeşitlilik göstermektedir. Bu yöntemlerden biri olan sipariş maliyet sisteminin en önemli özelliği siparişlere göre maliyetlerin doğrudan doğruya saptanabilmesidir. Bu özelliği, sistemin üretim işletmelerinde geniş ölçüde uygulanmasını gerektirse de sistemin bazı sakıncaları (maliyetli ve zaman alıcı olması vb.) ve işletmelerin yapısal eksiklikleri dolayısıyla birçok işletmede uygulanmadığı da bir gerçektir.Sipariş maliyet sisteminin tarımsal sulama makinesi üreten bir işletmede uygulanabilirliğini araştırmak amacıyla hazırladığımız bu çalışmada, işletmenin uygulamakta olduğu maliyet yöntemi ile sipariş maliyet sistemi arasındaki farklar tespit edilerek, sipariş maliyet sisteminin uygulanabilmesi için öneriler sunulmaktadır. Manufacturing enterprises need a comprehensive and accurate cost accounting information to perform their objectives and to increase their competetiveness and profitability.In practice, cost accounting methods are very diverse. The most important feature of the job order cost system being one of these systems is the ascertainment of the costs directly in respect to the orders. Although this feature necessitates the application of the system widely in manufacturing enterprises, it is a fact that the system hasn?t been applied in many enterprises because of some drawbacks of the system ( high cost, time-consuming etc.) and the structural and operational deficiencies of the enterprises.In this study prepared with the aim of investigating the applicability of job order cost system in the enterprises producing irrigation machine, some recommendations are presented for the application of the job order cost system by identifying the differences between the cost method currently applied by the enterprise and the job order cost system. 131

Bu çalışma; Ticari Defterlerin tutulmasındaki amaçların, mevcut kanunlarda ne şekilde düzenlendiğinden hareketle, muhasebe açısından asıl güdülmesi gereken amaçların neler olabileceğini, çeşitli yönlerden yaptığı karşılaştırmalarla ortaya koymaya çalışmaktadır.Bu karşılaştırma süreci; kanunların konuyu ele alma biçimini inceleyerek başlayıp, Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına geçişi öngören Türk Ticaret Kanun Tasarısının değerleme hükümleri ile halen ülkemizde uygulanması yasal zorunluluk olan Vergi Usul Kanunu değerleme hükümlerinin karşılaştırılmasıyla devam edilmiş ve son olarak yapılan bir anketle, ticari defterlerle uygulamada tecrübeli olan çeşitli kesimlerin konuyu algılama biçiminin sunulmasıyla son bulmuştur.Bu çalışma; kanunlardaki amaç farklılığının anket sonuçlarına aynen yansıması nedeniyle, ticari defterler konusunda yapılması gereken bir dizi değişikliğin kaçınılmaz olduğunu göstermektedir. This study tries to introduce the purposes of commercial bookkeeping. This purposes is displayed how organized in the current laws. In terms of accounting, it is signposted what the actual aims should be in comparisons various ways.In the comparison process, firsly explained law perspective, later, the valuation provisions of International Financial Reporting Standards adopted by Turkish Trade Draft Law is compared with the valuation provisions of Turkish Tax Procedural Code, implementation of legal obligations currently in our country. Finally, a survey results is come out. This results demonstrate the perspective of persons having practical experience in about commercial books.This thesis signposts that the goal difference in the laws, which the survey results have already showed us, brings about commercial books required a series of the inevitability of change. 133

Türkiye'de Cumhuriyet dönemi boyunca düzenlenen Finansal Tablolar'ın ulaştığı noktayı biçimsel açıdan değerlendirmek için yapılan bu çalışmada, tarih içindeki finansal tablo gelişmeleri araştırılmıştır.Tarihsel süreçteki ekonomik anlayışların muhasebe ve onun bir unsuru olan finansal tabloları nasıl etkilediğini görmek üzere, bu konu ile ilgili kuruluşlar olan, devlet, sermayesinin tamamı veya yarısı devlete ait teşekküller, özel kesim işletmeleri; komisyon ve kurul biçiminde oluşan düzenleyici kurumlar tarafından çıkarılan yasal düzenlemeler ile üniversitelerin bu konu ile ilgili olarak yaptığı çalışmalar incelenerek, muhasebe ve finansal tabloların bugün geldiği noktayı değerlendirmek için geriye dönüşler yaparak bir sonuca varmak amaçlanmıştır.Tez dört bölümden oluşmuştur.Birinci bölümde, finansal tabloların tanımı, önemi, amacı, niteliksel özellikleri, muhasebe bilimiyle bağıntısı ve kullanıcı ihtiyaçları biçiminde özetlenebilecek genel nitelikli bilgiler yer almıştır.İkinci bölümde, Cumhuriyet dönemine kadar finansal tabloların dünyadaki tarihsel gelişimine değinilmiştir.Üçüncü bölümde finansal tablolar üç döneme ayrılarak incelenmiştir.Sonuç bölümünde, çalışmaların genel bir özeti yapılmıştır. Finansal tabloların biçimsel yapısının incelenmesi ve değerlendirilmesinde yardımcı olacak ders kitapları, Cumhuriyet dönemi boyunca düzenlenmiş finansal tablo formları, finansal tablo tamimleri, devlet ve düzenleyici kurumlar tarafından hazırlanmış kanunlar, tebliğler araştırılarak bir değerlendirme yapılmaya çalışılmıştır. Carried out formal structure assess the point achieved by Financial Tables in Turkey over the Republican period, this study examines historical development of financial tables.In order to see how economic approaches throughout the historical development have affected the accounting, and therefore financial tables, as components of accounting, legal arrangements published by the state, organizations fully or partially owned by the state, private sector companies, and regulatory organizations, commissions and boards as well as studies carried out by universities in the subject matter were examined and the purpose was to come to a conclusion by means of reverts to assess the current point achieved by financial tables today.Dissertation consists of four chapters.First chapter includes overall information particularly definition of financial tables, their significance, purpose, quality characteristics, their connection with accounting, and user requirements.Second chapter discusses historical development of financial tables in the world until the Republican period.Third chapter discusses financial tables in three areas.Conclusions chapter provides an overall summary of the study. Efforts were made to provide an assessment by researching textbooks, financial table forms that has been arranged throughout the Republican period, financial table circulars, and laws and regulations provided by the state and by legislative organizations that may be of help in examining and assessing the formal structure of financial tables. 267

Değişen ekonomik koşullar altında, maddi olmayan duran varlıklar giderek önem kazanmaktadır. Marka da en önemli maddi olmayan duran varlıklardan biridir ve günümüzde birçok tartışmaya konu olmaktadır. Markanın artan önemiyle birlikte marka değeri de parasal olarak ifade edilmesi gerekli bir varlık haline gelmiştir. Marka değerini ölçmeye yönelik ortaya çıkmış birçok model bulunmaktadır ancak, üzerinde fikir birliğine varılmış bir model bulunmadığı gibi modellerin hiç biri de varsayımlarla hareket etmekten ve sübjektifliğe açık olmaktan kurtulamamışlardır. Muhasebe uygulamalarında, markanın bir değer olarak raporlanmasında sorunlar bulunmaktadır. Özellikle üzerinde tartışılan konu, işletme içi yaratılan markalardır. Muhasebe açısından bakıldığında işletme içi yaratılan markaların değerinin güvenilir bir şekilde ölçümü mümkün değildir ve şirket bilançolarında raporlanmalarına izin verilmemektedir. Bu çalışmanın amacı, marka değerlemesinin sübjektifliğe ne kadar açık olduğunu göstermek ve muhasebe açısından uygulamadaki farklılıklarla konu üzerinde yapılan tartışmalara dikkat çekmektir. Bu amaçla modellerin kendi içinde dahi sübjektifliğe ne kadar açık olduğunu göstermek için ?royaltiden kurtulma modeline? göre bir marka değerlemesi örneği hazırlanmış ve mevcut muhasebe uygulamaları karşılaştırılarak konuyla ilgili tartışmalardan örnekler verilmiştir. During the pace of changing economic conditions intangible assets have increasingly gained importance. Brand is one of the most important intangible assets and nowadays is subject to great debate. With increasing importance of brand, its value also must be expressed in monetary terms. There are a variety of different approaches to brand valuation but there is no widely accepted specific model. Besides none of these models could avoid a significant degree of subjectivity. There are a number of problems in reporting brand as a value in accounting practices. Especially inter-company created brands is a controversial subject. According to accounting point of view it is not possible to determine a reliable value for inter-company created brands and they are not reported in balance sheets. The aim of this study is to demonstrate how brand valuation is open to subjectivity and draw attention to differences in accounting practices and the relevant debate. In order to depict the degree of subjectivity of the aforementioned brand valuation models, an example of `relief from royalties model` is demonstrated and by comparing accounting practices differing opinions about the subject are presented. 120

Bu çalışmada, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) paralelinde düzenlenerek yayımlanan Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının finansal tablo kullanıcılarına muhtemel etkileri ve ülkeye katkıları araştırılmıştır. Bu amaçla, finansal tablo kullanıcıları ve onların beklentileri; finansal raporlama standartlarının gelişimi ve muhasebe standartlarının oluşumundaki kurumsal yapı ile Türkiye'deki gelişme incelenmiştir. Bu bağlamda Türkiye'de uygulanan muhasebe standartlarının değerleme ölçüleri Türk Mevzuatı ile karşılaştırmalı olarak irdelenmiştir. Uluslararası Finansal Raporlama Standartları paralelinde yayımlanan Türkiye Finansal Raporlama Standartları'nın muhtemel etkilerini saptamak amacıyla nitelikli araştırma yöntemi kullanılarak finansal tablo hazırlayıcıları ve kullanıcıları ile denetçiler, mali analistler ve akademisyenler nezdinde yüz yüze görüşme yapılmıştır. Görüşme bulguları değerlendirilerek belirlenen muhtemel etkiler belirlenmiş ve bazı öneriler geliştirilmiştir In this research, the possible effects of the Turkish Financial Reporting Standards that are prepared paralel to the International Financial Reporting Standards, upon the financial report users have been studied. For this purpose, the financial report users and their expectations; the development in the financial reporting standards and the corporate constitution of the accounting standards as well as its progression in Turkey have been explicated. In order to verify the possible effects, a qualified research technique has been used by interviewing some financial report planners and users; auditors, financial analysists and academics. Diagnosis from these interviews have been evaluated for designation of the possible effects and some proposals have been made. 405

Swap? sözleşmeleri, türev ürünler arasında yeralan, oldukça kısa bir geçmişe sahip olmasına karşın, uluslararası sermaye piyasalarında en hızlı gelişip büyüyen ve kullanıcılardan gelen talepler doğrultusunda rahatlıkla şekillendirilebilen finansal araçlardır. Ancak bu sözleşmelerin dünya ülkelerinde etkin bir risk yönetim aracı olarak sıklıkla kullanılmasına karşın, ülkemizdeki kullanımının henüz çok yeni olması, ülkemizde ?swap? olarak adlandırılan sözleşmeler ile uluslararası finansal piyasalarda ?swap? olarak adlandırılan sözleşmeler arasında birtakım farklılıkların olması, konuya ilişkin muhasebeleştirme, değerleme ve raporlama sorunlarını da beraberinde getirmiştir. Tüm bunların yanısıra ülkemizdeki muhasebe uygulamalarını yönlendiren birden fazla yetkili mercinin olması uygulamalararası tutarsızlıkların yaşanmasına, bu durum da kaçınılmaz olarak konuya ilişkin sorunların etkisinin artmasına sebep olmuştur. Bu çalışma ile, ülkemizde yoğun olarak bankalar tarafından kullanılan, ancak son yıllarda şirketler tarafından da bir risk yönetim aracı olarak kullanılmaya başlanan ?swap? sözleşmelerinden para/döviz ?swap?ı sözleşmelerinin, finansal tablolarda raporlanmasına ilişkin uluslararası uygulamalar ile ülkemizdeki uygulamaların araştırılması, aralarındaki ortak ve farklı noktaların tespit edilerek, ülkemizdeki uygulamalarla uluslararası uygulamalar arasında bir birliktelik sağlanmasına ilişkin yapılması gerekenlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bunun için öncelikle ayrıntılı bir literatür çalışması yapılmış, bu çalışma ile eşzamanlı olarak ülkemizin önde gelen bankalarından konusunda uzman yetkililerle görüşülerek çalışmanın kavramsal altyapısı oluşturulmuş, yapılan görüşmeler sonucunda edinilen bilgilerle ülkemizde bankalar tarafından gerçekleştirilen para ?swap?ı sözleşmelerinin finansal tablolarda raporlanmasına ilişkin olarak hazırlanan bir vak'a ile çalışma tamamlanmıştır. Swap contracts are derivative instruments, which can be easily designed based on the demand of contract users, gained a high popularity in international capital markets in the last few years. However, although these contracts are frequently being used as an effective risk management tool in the world, they are newly being used in Turkey. Since there are some differences between the contracts which are called as swap contracts in the other countries and in Turkey and since they are newly being used in Turkey, some accounting, valuation and reporting problems related with those contracts arose. Besides all of these, existence of more than one authoritative body for accounting applications in Turkey, creates inconsistencies between accounting applications and increases the effect of the accounting, valuation and reporting problems related with those contracts. The purpose of this study is to identify rules for reporting swap contracts in financial statements both in Turkey and in the world, make a comparison between the Turkish and international applications in order to the determine the similar and different points and to figure out what has to be done to overcome those differences. To reach this purpose first a comprehensive literature study has been performed. Then some professionals from Turkey?s banking sector are interviewed. Using the information gathered from those interviews, a case about reporting currency swap contracts in financial statements is developed. By the help of the case developed current situation and the things to be done about the current situation are identified. 364

ÖZFİNANSAL RAPORLAMADA ERTELENMİŞ VERGİ KAVRAMIYasemin Yıldırımİşletmeler bir hesap dönemi boyunca elde ettikleri kar üzerinden ülkenin vergi otoriteleri tarafından belirlenen oranlarda vergi ödemek zorundadırlar. İşletmeler tarafından ödenmesi gereken bu vergiler ülkede geçerli olan vergi kanunlarındaki ilke ve esaslara göre belirlenen kar rakamı üzerinden hesaplanmaktadır.Ancak işletmeler kayıtlarını muhasebe usul ve esaslarına göre tutmaktadırlar. Muhasebe usul ve esasları dikkate alınarak düzenlenen finansal tablolarda yer alan dönem karı ile vergi kanunlarındaki ilke ve esaslara göre belirlenen dönem karı genellikle aynı olmamaktadır. Bu iki kar rakamı arasındaki farklılıklar eğer sonraki dönemlerde kendiliğinden ortadan kalkacak nitelik taşıyorsa bu durumda ertelenmiş vergi ortaya çıkmaktadır.Bu çalışmanın amacı; ticari kar ile mali kar arasındaki farklılıkları ortaya koyarak finansal raporlamada ertelenmiş vergi kavramının önemini vurgulamaktır. ABSTRACTDEFERRED TAX ISSUE IN FINANCIAL REPORTINGYasemin YıldırımCorporations are obligated to calculate their income taxes by applying the tax rate determined by the tax authority to the earnings before tax. Corporations are subject to taxation in accordance with the tax procedures and the legislation effective in the country in which the corporation operates.Corporations maintain their books of account in accordance with the account procedures and legislations. Period profit, between the financial statements which were prepared according to the generally accepted accounting principles and the statutory tax financial statements will be different. Deferred tax represents the tax effects of temporary differences, arising between the financial statements which are prepared according to the account perocedures purposes and the statutory tax financial statements.Purpose of this work is to mention the importance of the deffered tax which arise from the differences between accounting profit and fiscal profit in respect of financial reporting. 128

lk merkez bankaları, dönemin hükümetleri tarafından bazı ayrıcalıklartanınarak, kâr amacı güden özel statülü ticaret bankaları seklinde kurulmuslardı.Tarihsel gelisim sonucunda günümüzdeki merkez bankaları ise kamu yararınıgözeten ve ülkelerin ekonomik yapılarının vazgeçilmez unsuru olan kuruluslar halinegelmislerdir. Ülkedeki ulusal para birimini basma yetkisinin tek sahibi olan ve fiyatistikrarı amacı dogrultusunda belirledigi hedefler ile enflasyonu etkileyen birkurulusun tüm kesimleri yakından ilgilendirdigi süphesizdir. Bu nedenle merkezbankalarının finansal tablolarında yer alan bilgiler kamuoyu için çok önemlidir.Finansal tablolar en genis kapsamda, kamuoyuna bilgi sunmak amacıylahazırlanmaktadır. Özellikle tüm kesimleri yakından ilgilendiren merkez bankalarıfinansal tablolarının, kamuyu aydınlatabilmesi gerekmektedir. Ayrıca finansal tablokullanıcılarının, bu tabloları rahatça anlayabilmeleri için muhasebe ögrenimigörmelerine gerek yoktur. Tüm isletmeler finansal tablolarını tüm kesimlerinanlayabilecegi biçimde hazırlamalıdır.Bu çalısmada, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası finansal tabloları ileAvrupa Merkez Bankası konsolide bilançosu incelenmis, bu kuruluslara ait finansaltablo kalemleri tek tek açıklanmıs ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasıbilançosunun kamuyu aydınlatabilirliginin gelistirilmesine iliskin önerilerdebulunulmustur. The first central banks were founded as profit ? seeking special commercialbanks with special privileges granted by governments of the day. During its historicaldevelopment the modern central bank has evolved to an indispensable institution ofthe economic structure, which looks after public interest. As an institution, whichholds certain privileges, especially minting, and affecting inflation in accordancewith specific targets for the purpose of price stability, the goals and operations ofcentral banks concern everyone. In this context, information presented in the centralbank financial statements is very important for the public.In the broadest sense, financial statements are prepared and presented toinform public. Especially, central bank financial statements, which concerneveryone, must give full information to the public. Besides, users of financialstatements need not to have accounting education in order to understand thesestatements. Because of these, organizations should prepare and present their financialstatements in a clear and comprehensible manner.In this dissertation, the financial statements of the Central Bank of theRepublic of Turkey and the consolidated balance sheet of the European Central Bankwere analyzed, and the items were explained one by one. At the end of dissertation,suggestions were made to improve the information content of the balance sheet of theCentral Bank of the Republic of Turkey and its disclosure. 191

Bu çalışmada, Yönetim Kurulu Denetim Komitesinin ortaya çıkış nedenleri vebu kapsamda farklı ülke uygulamaları incelenmiştir. Özellikle dünyanın çeşitliülkelerinde finansal piyasalarda peş peşe yaşanan skandalların ve yolsuzluklarınetkisiyle, etkin iç kontrol, iç denetim ve bağımsız denetim mekanizmalarına olan ihtiyaçartmıştır. Dünyada Yönetim Kurulu Denetim Komiteleri 1870'den beri olmasınarağmen, son yirmi yılda kurumsal yönetim açısından değerleri tam olarak anlaşılmıştır.Günümüzde şirketlerin mali durumu ve maruz kaldığı riskler konusunda paysahipleri yönetimden yeterli, doğru ve zamanında bilgi talep etmektedirler. Bunoktada Yönetim Kurulu Denetim Komitesi hem yönetim kuruluna yardımcıolmaktadır; hem de pay sahiplerinin şirket hakkında edinmek istediği bilgilerkonusunda onları tatmin eden bir organ konumundadır. Sürekli bir Yönetim KuruluDenetim Komitesi oluşturulması, yönetim kurulunun yeterli kontrol sisteminin varolmasını ve sürdürülmesini sağlama görevinden kaynaklanan pratik güçlükleriçözmenin bir yoludur. Ayrıca, böyle bir komite hem iç kontrol sistemini, hem de içdenetim faaliyetlerini güçlendirir. Yönetim Kurulu Denetim Komitesi, aynı zamandaKurumsal Yönetim İlkeleri'nin de ayrılmaz bir parçası ve en önemli unsurlarındanbiridir. Bunun anlamı, Kurumsal Yönetim İlkelerini benimseyen ve uygulayan birorganizasyonda Yönetim Kurulu Denetim Komitesi'nin işlevini yerine getirdiği vefinansal bilgilerin güvenilirliği konusunda makul güvence sağlandığı düşünülebilir.Yönetim Kurulu Denetim Komitesi ile Kurumsal Yönetim İlkelerine uyumarasındaki bu ilişkiden yola çıkılarak, çalışmamızın ampirik uygulama bölümünde; logitregresyon yöntemi kullanılarak İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) işlemgören (45) şirketin 31.12.2005 tarihli finansal verileri ve kurumsal yönetim uyumraporlarında beyan ettikleri bilgilerinden faydalanılarak iki model oluşturulmuştur. Bumodellerin ilkinde Yönetim Kurulu Denetim Komitesinin varlığı bağımlı değişken iken,ikincisinde Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum varlığı bağımlı değişken olarak alınmıştır.Buna göre elde edilen logit model tahmin sonuçları tartışılarak Türkiye'deki YönetimKurulu Denetim Komitesi uygulamaları üzerine önerilerde bulunulmuştur. The purpose of this study is to analyse the reasoning behind the need forestablishment of audit committees and also to investigate the role of audit committees incorporate governance in various countries. In response to corporate failures in manycountries both regulatory and professional bodies have widely promoted auditcommittees. Due to recent financial disclosure scandals, the U.S. Congress, theSecurities Exchange Commission (SEC), and the major stock exchanges focused oncorporate boards audit committees as primary vehicles for improving the quality offinancial information provided by firms. In particular, standing board audit committeeshave come to the forefront of public attention because they are the core decision-makingbody that is expected to monitor financial reporting practices, internal control, internalaudit and external audit. Although the prior practices of audit committees went back to1870?s in the world, the importance of audit committees has been understood in the lasttwo decades.The pressures of globalisation, intense competition, increased social awarenessand increased shareholder value have led to organisations encouraging good corporategovernance. As a consequence, a reaction took place on the part of the government ofdifferent countries that drove emission of different rules for the Board of Directors andthe audit committees. This thesis will focus on the existence of audit committees inTurkey based on the relationship between corporate governance structure and auditcommittees. The study sample consists of randomly chosen (45) Turkish non-financialfirms that have been traded on the Istanbul Stock Exchange (ISE) and informationregarding the Corporate Governance Practice Report announced via their websites. Ourperiod of time will be 31.12.2005 data of these firms. This empirical analysis was basedon two dependent variables, namely the existence of audit committees and the existenceof corporate governance practice reports. The logistic regression was used to forecastthe models and also depending on the empirical evidences, we discussedrecommendations for improving best practices of audit committees and corporategovernance structures in Turkey. 180

Bu tez çalışmasının amacı, plastik enjeksiyon kalıbı üretimi yapan bir kalıphanede hem kalıp üretim maliyetini en doğru şekilde hesaplayabilecek, hem de yönetim ve üretim faaliyetlerinde en verimli kararların alınmasında faydalı olabilecek bir maliyet hesaplama sistemi oluşturmaktır. Plastik enjeksiyon kalıbı, proje temelli bir üretim sürecine sahip olup, üretilen kalıplar birbirlerinden farklı ve genellikle birer adet olmaktadır. Böyle bir üretim ortamında kalıphanenin genel üretim maliyetleri ve doğrudan maliyet olarak ele alınmasına rağmen hangi kalıbın üretiminde ne ölçüde tüketildiği kolayca tespit edilemeyen maliyet kalemlerinin en doğru şekilde kalıp üretim maliyetlerine aktarılması amacıyla, oluşturulacak maliyet hesaplama sisteminde faaliyet tabanlı maliyetleme sisteminden faydalanılacaktır. Bölüm 1'de plastik enjeksiyon kalıbı etraflıca tanıtıldıktan sonra Bölüm 2'de faaliyet tabanlı maliyetleme ile ilgili bilgilendirme yapılacak ve faaliyet tabanlı maliyetleme yönteminin plastik enjeksiyon kalıbı üretim maliyeti hesaplamasına nasıl uyarlanacağı anlatılacaktır. Bölüm 3'de yer alan uygulamanın ardından tez çalışması sonuca bağlanacaktır. The goal of this paper is to construct a production costing system that can be useful both to accurately calculate the cost of a plastic injection mold and to make decisions about effective management and production planning in a plastic injection mold making plant. The plastic injection mold production process is based on a scheduled production plan. Produced molds differ from each other and usually only a single specimen per mold is produced. In such a production system, the activity-based costing system will be used in order to calculate the most accurate mold costs including the factory overhead and the direct costs shared by the molds produced, which cannot be determined easily. The first part of this paper presents the plastic injection mold in detail. The second part presents the activity-based costing system and explains its application to the calculation of the cost of plastic injection mold. The paper will be concluded following the presentation of a numerical example in the third part. m 138

Öz Bu çalışmada vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesinde ve kayıtdışı ekonomi ile mücadelede muhasebe meslek mensuplarından yararlanma olanakları araştırılmıştır. Bu bağlamda vergi kayıpları ile kayıtdışı ekonomi ve mevcut vergi denetimi yöntemleri incelenmiştir. 1994 yılında vergi denetimi amacıyla 213 sayılı VUK'na eklenen Mükerrer 227 nci Madde ile düzenlenen vergi beyannamelerinin meslek mensupları tarafından imzalanması olgusu araştırılmıştır. Kanun hükmüne rağmen, muhasebe meslek mensuplarına denetim yetkisi kullandırmayan Maliye Bakanlığı Tebliğleri irdelenmiştir. Ayrıca, vergi beyannamelerinin imzalanması olgusunu, Kanun hükmüne göre sınırlı uygunluk denetimi şeklinde yorumlayan TÜRMOB (muhasebe meslek örgütü) tarafından bu amaçla yayınlanan mecburi meslek kararı da irdelenmiştir. Bu meslek kararının uygulanması için önerilen öndenetim tekniği ve faaliyetleri incelenmiştir. Bir işletmede sınırlı uygunluk denetimi uygulaması yapılarak bu işletme için örnek rapor hazırlanmıştır. Maliye Bakanlığı'na ve diğer ilgililere vergi beyannamelerinin imzalanmasında kullanılmak üzere sınırlı uygunluk denetimi kapsamında öneri geliştirilmiştir. ABSTRACT In this study, the possibilities of preventing tax evasion and informal economy with the help of accountants has been researched. Regarding to this study, tax evasion and informal economy has been researched within the current taxation laws and legislations of accounting. Despite of the law itself, the Ministery of Finance not letting the Public Accountants to use their rights to audit has been considered along with the abitraments that were taken by the Turkish Board of Accountants (TURMOB) in the name of Limited Compliance Audits to fit to the certain law that is not letting accountants to sign in the tax returns. Regarding to this abitrament, the pre-audit technique and operations has been taken under the scope. An application of Limited Compliance Audits on a firm has been done and an example report has been made. Regarding to the conclusions some suggestions have been made about the Limited Compliance Audits to be applied in the process of signing the tax returns to the Ministry of Finance and other institutions that are pertain. m Öz Bu çalışmada vergi kayıp ve kaçaklarının önlenmesinde ve kayıtdışı ekonomi ile mücadelede muhasebe meslek mensuplarından yararlanma olanakları araştırılmıştır. Bu bağlamda vergi kayıpları ile kayıtdışı ekonomi ve mevcut vergi denetimi yöntemleri incelenmiştir. 1994 yılında vergi denetimi amacıyla 213 sayılı VUK'na eklenen Mükerrer 227 nci Madde ile düzenlenen vergi beyannamelerinin meslek mensupları tarafından imzalanması olgusu araştırılmıştır. Kanun hükmüne rağmen, muhasebe meslek mensuplarına denetim yetkisi kullandırmayan Maliye Bakanlığı Tebliğleri irdelenmiştir. Ayrıca, vergi beyannamelerinin imzalanması olgusunu, Kanun hükmüne göre sınırlı uygunluk denetimi şeklinde yorumlayan TÜRMOB (muhasebe meslek örgütü) tarafından bu amaçla yayınlanan mecburi meslek kararı da irdelenmiştir. Bu meslek kararının uygulanması için önerilen öndenetim tekniği ve faaliyetleri incelenmiştir. Bir işletmede sınırlı uygunluk denetimi uygulaması yapılarak bu işletme için örnek rapor hazırlanmıştır. Maliye Bakanlığı'na ve diğer ilgililere vergi beyannamelerinin imzalanmasında kullanılmak üzere sınırlı uygunluk denetimi kapsamında öneri geliştirilmiştir. ABSTRACT In this study, the possibilities of preventing tax evasion and informal economy with the help of accountants has been researched. Regarding to this study, tax evasion and informal economy has been researched within the current taxation laws and legislations of accounting. Despite of the law itself, the Ministery of Finance not letting the Public Accountants to use their rights to audit has been considered along with the abitraments that were taken by the Turkish Board of Accountants (TURMOB) in the name of Limited Compliance Audits to fit to the certain law that is not letting accountants to sign in the tax returns. Regarding to this abitrament, the pre-audit technique and operations has been taken under the scope. An application of Limited Compliance Audits on a firm has been done and an example report has been made. Regarding to the conclusions some suggestions have been made about the Limited Compliance Audits to be applied in the process of signing the tax returns to the Ministry of Finance and other institutions that are pertain. m 354

78

125

121

84

104

70

214

95

120