Search

Deze studie betreft een verkenning voor het Interprovinciaal Overleg (IPO) naar mogelijk generieke beleidsmaatregelen, aanvullend op de bronmaatregelen Aanpak Stikstof, mogelijk is om de stikstofemissies te verminderen. Daarbij wordt ook het effect van deze beleidsmaatregelen op de vermindering van broeikasgasemissies in beeld gebracht. Tegelijkertijd vraagt het IPO om de termen ‘generiek’ en ‘gebiedsgericht’ beter te definiëren die in het kader van de Aanpak Stikstof en het Nationaal Programma Landelijk Gebied veelvuldig worden gebruikt. De verkenning geeft dus inzicht in mogelijke opties voor aanvullende generieke maatregelen, kwantificeert het mogelijke effect van de maatregelen op emissiereducties en depositiereductie en beschrijft de wijze waarop deze maatregelen vormgegeven kunnen worden in beleid.

This study is an integral exploration of regional goals and measures in agriculture to achieve the goals of the Birds and Habitats Directive, Water Framework Directive, Nitrates Directive and the National Climate Agreement. To this end, regional targets have been derived and an integrated package of measures has been established, aiming to achieve the targets. The effects of the package of measures have been explored for Dutch agriculture with regard to leaching and runoff of nitrogen and phosphorus to groundwater and surface water, greenhouse gas emissions (carbon dioxide from peat soil, methane and nitrous oxide and carbon sequestration in soils), ammonia emission and nitrogen deposition in nature. The targets have been regionalized to province level on the basis of existing and intended agreements or have been derived by the authors on the basis of current emissions per province. Calculations have been performed for the base year 2020, the reference year 2030 with established policy and two scenarios, in which the package of measures has been applied generically and region oriented. The effects of the measures were evaluated in view of the regional targets to determine target reach. Deze studie betreft een integrale verkenning van regionale doelen en maatregelen in de landbouw om de doelstellingen van de Vogel- en Habitatrichtlijnen, Kaderrichtlijn Water, Nitraatrichtlijn en het Nationaal Klimaatakkoord te realiseren. Hiertoe zijn regionale doelen afgeleid en is een integraal maatregelenpakket vastgesteld, waarbij gestreefd werd om de doelen te realiseren. De effecten van het maatregelenpakket is verkend voor de Nederlandse landbouw met betrekking tot uit- en afspoeling van stikstof en fosfor naar grond- en oppervlaktewater, broeikasgasemissies (koolstofdioxide uit veengrond, methaan en lachgas), koolstofvastlegging in bodems, ammoniakemissie en stikstofdepositie op natuur. De doelen zijn geregionaliseerd naar provincieniveau op basis van bestaande en beoogde afspraken of zijn door de auteurs afgeleid op basis van de huidige emissies per provincie. Er zijn berekeningen uitgevoerd voor het basisjaar 2020, het referentiejaar 2030 bij vaststaand beleid en twee scenario’s waarbij het maatregelenpakket generiek en gebiedsgericht is toegepast. De effecten van de maatregelen zijn vervolgens gerelateerd aan de regionale doelen om het doelbereik te bepalen.

Deze studie betreft een integrale verkenning van regionale doelen en maatregelen in de landbouw voor de provincie Gelderland om de doelstellingen van de Vogel- en Habitatrichtlijnen, Kaderrichtlijn Water, Nitraatrichtlijn en het Nationaal Klimaatakkoord te realiseren. Hiertoe zijn de resultaten uit de landelijke studie ‘Scenariostudie naar doelen en doelrealisatie in het kader van het Nationaal Programma Landelijk Gebied’ (Gies et al., 2023) vertaald naar de Gelderse gebieden en regio’s. Er worden voor de Gelderse gebieden en regio’s regionale doelen afgeleid en er is op basis van de in de landelijke studie gehanteerde integrale maatregelpakketten doorgerekend wat het doelbereik zal zijn. Het gaat om doelbereik met betrekking tot uit- en afspoeling van stikstof en fosfor naar grond- en oppervlaktewater, broeikasgasemissies (methaan en lachgas), ammoniakemissie en stikstofdepositie op natuur. De mogelijke doelen op gebieds- en regioniveau zijn op basis van reeds gemaakte afspraken, beoogde afspraken en eigen invulling bepaald per gebied en regio. Er zijn berekeningen uitgevoerd voor het basisjaar 2020, het referentiejaar 2030 bij vaststaand beleid en twee scenario’s waarbij het maatregelpakket generiek en gebiedsgericht is toegepast. De effecten van de maatregelen zijn vervolgens gerelateerd aan de regionale doelen om het doelbereik te bepalen.

Sinds de uitspraak van de RvS in 2019, die een streep heeft gezet door de PAS-systematiek, zoeken de overheid en de sectoren naar oplossingen voor het stikstofprobleem. Provincie Fryslân werkt, samen met de verschillende sectoren die stikstof uitstoten, aan een uitvoeringsprogramma stikstof met een op Fryslân toegespitste aanpak. Dit programma moet er de komende jaren voor gaan zorgen dat er weer balans komt in de economische/maatschappelijke ontwikkelingen én het beschermen van de Friese stikstofgevoelige natuur. In deze studie is voor de provincie Fryslân onderzocht wat het effect van de bronmaatregelen meer weidegang, mest verdunnen met water, eiwitarmer voeren en emissiearme stallen is op de stikstofdepositie en in hoeverre deze maatregelen bijdragen aan het behalen van de stikstofdoelstellingen voor de voor stikstof gevoelige Friese Natura 2000-gebieden, ervan uitgaande de alle sectoren een evenredige bijdrage leveren aan de stikstofreductie opgave. Daar waar deze doelstelling voor landbouw niet gehaald wordt zijn gebiedsgericht aanvullende maatregelen doorgerekend. Het gaat dan om de bronmaatregelen opkopen van bedrijven of extensiveren in 2 varianten (30 of 50% minder dieren, minder mesttoediening).

In this study we investigated critical nitrogen (N) inputs and N losses and their exceedances (actual inputs or losses minus critical inputs or losses) for agricultural soils in the EU-27 region in view of adverse effects. Critical N inputs were calculated based on a critical (i) ammonia emission rate related to critical N loads in view of biodiversity protection, (ii) N concentration in runoff to surface water of 2.5 mg N l-1, related to the protection of aquatic ecosystems and (iii) nitrate (NO3-) concentration in leachate to groundwater of 50 mg NO3- l-1, based on the safe limit for drinking water. In addition, we calculated the required N inputs to achieve target crop yields, which were set at 80% of the water-limited yield potential. Calculations were performed with the INTEGRATOR model for ca 40,000 unique soil-slope-climate combinations and then aggregated at NUTS3-, country- or EU-27 level. Results show that critical N inputs at EU-27 level as compared to actual (year 2010) N inputs are 31% lower to protect biodiversity and 43% lower to protect surface water quality. Critical N inputs are most strongly exceeded in regions with high livestock densities, such as Ireland, the Netherlands, Flanders in Belgium, Brittany in France and the Po valley in Italy. Inversely, required N inputs to attain target crop yields at EU-27 level are ca. 40% higher. Especially in Eastern Europe, there is a large potential to increase yields by increasing N fertilization, but this generally requires strongly improved N use efficiency (NUE), since critical N inputs are mostly lower. Using a maximum plausible NUE, the surface water criterion cannot be achieved on 17% and 25% of all agricultural land at actual crop yield and target crop yields, respectively. Similarly, a maximum plausible reduction in NH3 emission fractions also still causes exceedances of critical N loads in view of biodiversity protection. Reducing agricultural production is needed to protect biodiversity and/or water quality in those regions.

Deze rapportage is een compilatie van de resultaten van het project Diergeneesmiddelen van de Kennisimpuls Waterkwaliteit. Het rapport bevat alle informatie die is samengevat in de deelproducten van dit project - Handleiding meetstrategie diergeneesmiddelen, het Deltafact Modellering van emissies en verspreiding van diergeneesmiddelen, het Deltafact Huisdiergeneesmiddelen en het Deltafact Antiparasitica - en voorziet deze producten van aanvullende informatie.

In dit onderzoek staan de volgende vragen centraal: - Wat is de bijdrage vanuit verschillende bronnen aan de depositie op de voor stikstofgevoelige natuur in de Natura 2000-gebieden? En wat is daarin specifiek de bijdrage van de veehouderij, uitgesplitst naar zowel stal-opslagemissie alsook aanwendings- en beweidingsemissies? - Welke reductie in stikstofemissies is nodig is om voor alle voor stikstofgevoelige habitattypen in de Natura 2000-gebieden onder de kritische depositiewaarde (KDW) te komen? - Op welke wijze is het mogelijk de benodigde reductie in de veehouderij te bewerkstelligen en wat zijn daarin de mogelijkheden voor een integrale gebiedsaanpak en mee-koppelkansen op andere terreinen zoals klimaat, kringlopen sluiten, bufferzones, etc.