Search

Throughout prehistory, the territories of today’s counties of Shtip and Karbinci as a result of favorable living conditions were inhabited by humans. Of course, despite the well-being of life in these territories, there were various types of dangers that endangered the lives of people and the material goods they created. Therefore, it was necessary to organize protection and rescue, which was performed through the use of various methods and ways. In this way man and his material goods managed to fully or partially withstand the challenges created by the dangers they faced in this time period.

На целата територија на источните области на Република Македонија, со археолошки истражувања и историски извори, потврдена е само Епископијата на градот Баргала. Покрај епископијата како главно црковно седиште, постоеле и христијански центри со помал ранг од епископијата, кои имаат голема заслуга за ширењето на христијанството и во останатите делови на источните области на Република Македонија. Клучни зборови: Епископски, источни региони, ранохристијански центри, базилики, цркви.

Врз основа на извршени анализи од Процената на загрозеноста од сите ризици и опасности на подрачјето нa oпштина Карбинци но и според местоположбата, градбата и непосредната околина на овие 521 верски храмови е добиен заклучокот за видот на опасноста од кои тие би биле загрозени. Пожарите претставуваат единствена потенцијал�на елементарна непогода со негативно влијание кај сите наведени верски објекти во општината, со исклучок на еден кај кој и поплавата може да доведе до негово оштетување или уништување.

Низ праисторијата териториите на денешните општини Штип и Карбинци како резултат на поволните услови за живот биле населувани од страна на човекот. Секако дека и покрај благосостојбата за живот на овие територии постоеле и разни видови на опасности кои ги загрозувале животитете на луѓето но и матријалните добра кои ги создавале. Затоа неопходно било организирање на заштита и спасување која се изведувала преку користење на разни методи и начини. На тој начин човекот и неговите материјални добра успевале целосно или делумно да оддолеат на предизвиците создадени од опасностите со кои се соочувале во овој временски период

На територијата на Општина Штип се наоѓаат повеќе христијански верски храмови во кои се изведува богослужба а чија изградба датира од средниот век па се до денешно време. Секако нивното постоење е од големо религискои и културно-историско значење. Но христијанските верски храмови не се имуни на негативни влијанија и последици од елементарните непогоди кои можат да доведат до нивно оштетување или во најлош случај и нивно целосно уништување. Поради тоа неопходна е процена на загрозеноста од елементарни напогоди кај овие верски храмови. Тоа ќе помогне за превземање на потребните мерки и активности за нивна заштита и спасување во случај на појава на некаков вид на елементарна непогода. Клучни зборови: Процена, загрозеност, христијански верски храм, Оштина Штип, елементарни непогоди.

Низ подрачјето на Општина Карбинци постојат повеќе христијански верски храмови. Сите тие покрај религиско имаат и културно-историско значење. Но како останатото материјално добро во општината така и христијанските верски храмови се подложни на негативни влијанија и последици од елементарните непогоди. Овие видови на опасности можат да доведат до нивно оштетување или уништување. Затоа потребна е процена на загрозеноста од елементарни напогоди кај овие верски храмови со цел понатаму да се превземат потребните мерки и активности за нивна заштита и спасување во случај на појава на вакви опасноти.

На целата територија на источните области на Република Македонија, со археолошки истражувања и историски извори, потврдена е само Епископијата на градот Баргала. Покрај епископијата како главно црковно седиште, постоеле и христијански центри со помал ранг од епископијата, кои имаат голема заслуга за ширењето на христијанството и во останатите делови на источните области на Република Македонија. Клучни зборови: Епископски, источни региони, ранохристијански центри, базилики, цркви.

Almost for all of the Ottoman memorials located in the East region, fires represent a potential danger that would cause their damage or destruction. The exception is those that are ruined and are not subject to assessment of the threat of natural disasters, as well as the Emir Kucuk Sultan's bridge, where only a flood occurs as a potential danger. Other types of natural disasters can't cause damages to this material good. Although such assessments, ie the type of danger and the degree of threat of the monuments are based on the Assessmets of the endangerment of the municipalities in the East region, still require a different concept and approach for all this. This means involvement of institutions and experts from several areas that have direct or indirect links with the protection of the material good in order to carry out detailed analysis that will provide an appropriate assessment of the threat of natural disasters at the monuments of the Ottoman period.This will enable timely and efficient implementation of measures and activities as well as rational utilization of the forces and means for protection and rescue of these monuments.

Road communication over the centuries has great significance for the development of cities. Of particular importance for the safety of people and goods transported through the roads are the road stations, which played the role of checkpoints for road protection. In our text, we will try to give a contribution to the study of the ancient road communication in the Republic of Macedonia, for the Astibo-Visianum route, which has not yet been processed.

Рудниците, патиштата и граничните премини во доцноантичкиот период претставувале места кои биле од големо значење за развојот на стопанствотото во едно општество. Поради ваквото значење, овие стопански места во доцната антика биле заштитувани со цел да се одбранат од разни непријателски дејствија. Заштитата на стопанските места во овој период се изведувала преку изградба на утвдувања. Вакви видови на утврдувања од доцноантичкиот период се наоѓаат и во виничкиот, кочанскиот, штипскиот и светиниколскиот регион.

On the territory of the East Region there are several types of potential occurrences of natural disasters that can cause major or minor damages to objects and sites declared for cultural heritage or to destroy them. Only fires and floods will cause the greatest negative effects on this type of material good. All this is of great importance for the competent entities involved in the protection and rescue of the cultural heritage. The data and information on the most common possible occurrences of risks and hazards will enable the institutions concerned with this issue to take appropriate measures and activities, their effective mutual coordination and cooperation and rational utilization of the resources for protection of this material good in the event of natural disasters. However necessary are more detailed analyzes and assessments of the hazards and threats from natural disasters in this material good, which would be performed by experts in the field of culture, construction, protection and rescue, crisis management and so on. This will enable the attainment of the goal, that is, appropriate management of the hazards and protection and rescue of the objects and places declared for cultural heritage.

Possible risks and dangers on archaeological sites along the lower flow of the river Bregalnitsa generally have the same assessed level of threat. The fires are characterized by second and third degree of danger depending on the areas in the lower flow of the river, the floods throughout the second level of threat while the other types of risks and dangers are no serious indications of endangering the sites. But those assessments are too generalized, which requires a more detailed analysis, elaboration and mapping that would specifically determine the level of risk for each site.

Settlements in Bregalnica region renaissance in the part of their fortifications experienced in the Late Antique period. But the presence of fortified places in this territory has ever since the previous periods. So in Bregalnica region observed fortified settlements from prehistory and early antiquity. Certainly their main purpose, which was unique to all settlements irrespective of time chronological framework is to provide a defense and protection against external enemies. But despite this they differed on the method of construction, quality and location i.e. all these parameters have their own special characteristics depending on the time period that existed. Keywords: fortifications, settlements, Bregalnica region, prehistory, early antiquity.

Во овој научен труд ќе ја презентираме патната комуникација која ги поврзува овие два антички центри од Македонија и Тракија, преку досега откриените антички утврдувања кои воедно и ја штителе оваа патна комуникација. На територијата на Македонија патната комуникација се до Строшен мост (Делчево), поминува по трасата на дијагоналниот пат Хераклеја – Пауталија – Сердика. Од оваа локација, дијаголниот пат, поминува преку Драмче, Киселица и преку преминот кај Црн Камен, продолжува кон Пауталија. Патниот правец кон Шишманово Кале – Самоков се издвојува и преку Делчево, продолжува кон селото Град, од каде преку преминот Град на Осогово се спушта кон Благоевград.

Одбраната и заштитата кај човекот е присутна уште од почетокот на неговото постоење. Но во зависност од опасностите и загрозувањата кои биле карактеристични за историскиот период така и се организирала. И на територијата која денес ја сочинува Македонија низ историјата се бележат примери на организирање и функционирање на одбраната и заштитата. Од античкиот период се до Првата светска војна таа го менувала својот облик и начин на функционирање, пред се прилагодувајќи се на тогашните актуелни опасностите и загрозувањата со кои населението се соочувало. За наведениот временски период во трудот ќе биде презентиран начинот на организација и функционирање на одбраната и заштитата во Македонија.

Settlements in Bregalnica region renaissance in the part of their fortifications experienced in the Late Antique period. But the presence of fortified places in this territory has ever since the previous periods. So in Bregalnica region observed fortified settlements from prehistory and early antiquity. Certainly their main purpose, which was unique to all settlements irrespective of time chronological framework is to provide a defense and protection against external enemies. But despite this they differed on the method of construction, quality and location i.e. all these parameters have their own special characteristics depending on the time period that existed. Keywords: fortifications, settlements, Bregalnica region, prehistory, early antiquity.

Постојаните напади на Готите во 268 и 269 година ја принудиле Римската Империја да превземе мерки со кои би се одбранила и заштитила од истите. Така добар дел од населените места биле утврдени во целата држава со што бил опфатен и Брегалничкиот басен чиј регион се наоѓала во источната половина од империјата. Населените места кои не биле утврдени, одбрана и заштита и зависела од поблиските утврдени градови или пак воопшто и ја немале. И покрај ваквите карактеристики на неутврдените населени места сепак тие егзистирале, а воедно и придонеле за континуитетот и развојот на животот на ова подрачје во доцноантичкиот период. Клучни зборови: неутврдени населени места, Брегалнички басен, доцна антика.

Културната историја на градот Штип и неговата околина, благодарение на геоморфологијата на теренот, поволните климатски и географски услови, патните собраќајници кои поминувале и минуваат низ Штип, придонеле неговиот развој да започне од најдлабоката праисторија односно од доцниот палеолит и во континуитет низ вековите да трае се до денес. Во трудот ќе биде презентирана културната историја од палеолитот се до крајот на железното време, преку движни археолошки наоди и остатоците од праисториските објекти кои се присутни на праисториските населби: Грнчарица село Крупиште, Вршник село Таринци, Барутница село Анзабегова, Под Школо село Стар Караорман, Богослов Камен и Градиште Киево село Горни Балван и сектор Стара Кланица на Исар Штип. Клучни зборови: историја, праисторија, архитектура, населби, објекти

Недвижното културно наследство претставува темелна вредност во Република Македонија. Тоа како дел од нејзините материјалните добра е подложено на ризици и опасноти кои можат да предизвикаат негово оштетување или уништување. Затоа за негова заштита и спасување се превземаат мерки и активност врз основа на претходно изготвени проценки. Таквите проценки кои се изготвуваат од надлежните органи на власта се врз основа на искуства, истражувања, студии и анализи. Со помош на ова се овозможува соодветна превенција и справување со ризиците и опасностите во случај на загрозување на безбедноста на недвижното културно наследство. Поради тоа неминовна е потребата и големо е значењето од процена на загрозеноста на безбедноста од сите ризици и опасности кај недвижното културно наследство која придонесува негова поефикасна заштита. Клучни зборови: процена, недвижно културно наследство, Република Македонија.

Темата го опфаќа перидот од раѓањето па се до заоѓањето на антиката во Брегалничкиот басен односно периодот од 5 век пред н.е. па се до крајот или првата деценија на 7 век, период кога со аваро словенските напади биле уништени и запалени сите доцноантички населби и утврдувања. Во рамките на античкиот период покрај тоа што се употребуваат и усовршуват градежни техники од праисторијата (opus caementicum, opus incertum и други), се појавуваат и нови техники на ѕидање (opus guadratum, opus mixtum, opus testaceum, opus vitatum, opus emplektion, комбинирана техника на ѕидање во која се вклучени две или три градежни техники). Во трудот ќе бидат обработени градежните техники кои се констатирани на археолошките локалитети, по пат на рекогносцирање или археолошки истражувања во долината на река Брегалница, со акцент на градежните техники на одбранбените ѕидови од фортфикициите, сакралните и профаните градби на Виничко кале и градот Баргала

In the late antique period there were economic places that directly or indirectly contributed to improving the living conditions of people. These places, such as mines, border crossing points, roads, etc., had great economic significance in the Late Antique society. It was therefore necessary to protect their value, because they were guarded and defended by hostile attacks. Mainly the protection of the economic places in the Late Antiquity was done by building fortifications whose examples from this period are also found in the regions of Malesevo and Pijanec.

Cultural history of the city of Stip and its surroundings, thanks to the geomorphology of the terrain, suitable climatic and geographical conditions, road traffic arteries which passed and pass through Stip in Prehistory, Antiquity and the Middle Ages, contributed to its development start from deepest prehistory or the late Paleolithic and continuously through the ages to last until today. The paper will be presented cultural history from antiquity until the arrival of the Ottomans, through archaeological artefacts, marble sculpture and fortification of medieval fortress Isar Stip. Keywords: history, Аntiquity, Middle Ages, fortification, towers and architecture

Во доцната антика во Брегалничкиот басен населените места се утврдувале за одбрана и заштитата од непријателски напади. Некои од нив претставувале новоизградени утврдувања, додека пак други биле обновени во текот на овој период. Сите тие располагале со одбранбени елементи кои овозможувале поефикасна одбрана и заштита на луѓето и материјалните добра кои се наоѓале во нив.

Материјалните добра во градот Штип при појава на ризици и опасности од елементарни непогоди можат да бидат уништени или оштетени. Исто се однесува и на средновековните православни цркви кои претставуваат дел од овие материјалните добра. Со утврдување на потенцијалните ризици и опасности од елементарни непогоди врз овие цркви, ќе се овозможи превземање на соодветни мерки и активности за нивна заштита и спасување од ваквите појави. Клучни зборови: Штип, ризици и опасности, средновековни православни цркви, заштита и спасување.

Во горниот тек на река Брегалница се наоѓаат археолошки локалитети кои датираат од различен временски период. Нивното присуство историски и културно го дефинира животот во овој регион што е од особено значење за нашето културно наследство. Меѓутоа местополжба и поставеност кои ја имаат во местата каде се наоѓаат придонесува да бидат подложени на потенцијални ризици и опасности кои би придонеле до нивно загрозување и уништување. Со утврдување на потенцијалните ризици и опасности кои ги загрозуваат археолошките локалитети во горниот тек на река Брегалница ќе се овозможи превземање на потребните мерки и активности за нивна заштита и спасување во случај на појава од истите. Клучни зборови: река Брегалница, археолошки локалитети, ризици, опасности.

Запознавањето на младата популација со недвижното културно наследство во текот на основното и средното образование придонесува во зголемувањето на нивната перцепција кон културните општествени вредности. Но од особено значење претставува едукацијата во делот на заштитата на културното недвижното културно наследство со цел како би се негувале и зачувале таквите вредности кај таквата популација. Оттука и фокусот на трудот е насочен кон актуелизирање на прашањето на воспитувањето и образованието на младите за заштита на недвижното културно наследство,односно понуда на еден научен пристап кон оваа проблематика. Клучни зборови: културно наследство, заштита, основно и средно образование.

Изградените доцноантички утврдувања во Брегалничкиот басен со техники и материјал кој се користеле во тој период овозможило соодветна заштита на утврдените места. Тие дошле до израз при воените походи на Бугарите, Словените и Аварите во 6 век кои колку и да биле нивните напади силни не успеале да ги уништат сите утврдувања. Зачуваните утврдувања дел биле малку оштетени а некои и недопрени. Ова придонело во средниот век покрај новоизградените да се користат и сочуваните доцноантички утврдувања кои во зависност од условите, некои од нив се дообновувале и адаптирале за нови потреби. Оспособувањето на доцноантичките утврдувања за во средниот век се состоело од расчистување од шут и од дива вегетација а се вршело и обновување на дрвените порти. Обѕидијата каде биле оштетени со минимален труд биле поправани притоа користејќи едноставна техника на сувоѕид а за дополнителни зацврстувања се користела и дрвена арматура. Некои вакви утрвдувања во Брегалничкиот басен биле користени и до доцниот среден век чии остатоци од нивните оѕидија се видливи и денес.

Bargala from Roman camp in the 4th century grows into civitas and its largest development experiencing in the 5th and 6th century. In this period became a strong military, economic and spiritual center and also a major station on diagonal road Heraclea - Serdica. From III century begins restless period which reflected the safety of the cities. Because of that, with the aim to ensure the safety of people and material goods by which dispose the city of Bargala was built fortification accompanied by additional defense elements. All together they form the defense system of the city that provided good protection from enemy attacks. Keywords: Bargala, defense system, city, fortification, protection, defense.

Се почестите појави на елементарни непогоди на територијата на Република Македонија покрај за човекот претставуваат опасност и за материјалните добра. Недвижното културно наследство како дел од материјалните добра на државата е изложено на опасност од негово уништување или оштетување при појава на елементарни непогоди. Поради тоа неопходно е увидување на најчестите видови на елементарни непогоди кои би го загрозиле овој вид на наследство, како и мапирање и елаборирање на критичи места за полесно и поефикасно превенирање и справување со ваквите опасности и загрозувања. Клучни зборови: недвижно културно наследство, елементарни непогоди, Република Македонија, мапирање, елаборирање.

Ново Село е една од најстарите насеби во Штип. Со својата позната стара архитектура оваа населба воедно претставува и недвижно културно наследство каде дел од објектите се заштитени со закон. Меѓутоа како секое населено место и ова е подложено на ризици и опасности од елементарни непогоди. Самата карактеристична местоположба односно опколеноста со ридови, текот на река Брегалница покрај самата населба но и старата архитектура во чиј градежен состав е присутна дрвената граѓа е потенцијална опасност и ризик од појава на поплава, пожар, лизгање на земјиштето, земјотрес и сл. Ова воедно претставува и загрозување на целокупното недвижно културно наследство во Ново Село што заслужува внимание за превземање на мерки и активности со цел како би се извршило негова заштита и спасување во случај на појава од потенцијалните ризици и опасности.

Населените места во доцноантичкиот период доживуваат одреден степен на развојрасполагајќи со сопствени материјални и духовни вредности. Сето тоа претставувало ипонтенцијален ризик за изложеност на населението во нив од непријателски напади се соцел како би ги освоиле и се стекнале со поголем плен и богатство. За одбрана и заштита одтаквите напади и секојдневна сигурност на населението и материјалните добра сепревземале мерки и активности. Основата на сето ова ја претставувала фортификацијатаодносно утврдувањето на населените места со што се овозможувала соодветна одбрана изаштита. Раната антика претставувала период во кој се појавиле почетоците на одбраната изаштитата меѓутоа нивниот развој кулминира во доцната антика каде утврдувања земаат сепоголем замав пред се поради дефанзивниот систем на одбрана и заштита. Ваквиот начинна организирање бил присутен и во населените места по долината на река Брегалница водоцноантичкиот период каде одбраната и заштитата функционирала како систем заодговор од непријателските напади.

Развојот на населените места, стопанството и патните коминикации по долината на река Брегалница во доцноантичкиот период претставувале причина тој регион да влезе во воената карта на тогашната држава. Всушност тоа значело изградба на воени утврдувања кои овозможувале безбедност, одбрана и заштита на населението истопанските добра во тој дел. За нивно успешно извршување на задачите и целитетребало да исполнуваат одредни стратешки вредности. Како таква и од големо значењебила местоположбата на воените утврдувања. По долината на река Брегалница водоцноантичкиот период добрата местоположбата на ваквите видови утврдувања имовозможувала поголема ефикасност и ефективност во нивната намена односно воодбраната и заштитата на луѓето и матријалните добра.

After overcoming of the social, economic and spiritual crisis of the Roman Empire in the middle of 3rd century, began his stabilization. Also was covered and valley of Bregalnitza river as part of the eastern half of Roman Empire. Special attention was dedicated to the security and defense of populated areas. In the Late Antique period along the valley of Bregalnitza river was done rebuild the old or have built new fortification elements which enabled greater certainty, protection and defense from enemy attacks. Thus in this process of defense and protection formed the fortifications with civilian and military functions. Civilian fortifications along the valley of Bregalnitza river essentially been of great defense-protective importance primarily because of the presence on civilians and material-spiritual treasures in them.

Ова докторска дисертација се бави проблемом односа вахабистичког тумачења ислама и пореском политиком, као делом економске политике, у арапским монархијама, чланицама Већа за сарадњу у Заливу (GCC). Дисертација разматра могући утицај вахабитског учења на процесе пореске реформе у земљама GCC. Проблем и циљеви истраживања, његове претпоставке, као и коришћени истраживачки методи приказани су у уводном делу рада, који представља прво поглавље дисертације. Истраживачки циљ дисертације је утврђивање обима могуће пореске реформе у арапским монархијама Залива, посебно у вези са прихватањем или одбацивањем појединих пореских облика, који су уобичајено примењују у свету. У том смислу рад има и један шири циљ пред собом, а то је покушај да се осветли порески аспект исламске економске политике, до сада запостављен у истраживањима. Рад жели да допринесе бољем разумевању културних образаца који утичу на природу економских и политичких одлука у земљама GCC, као и интензитету и ограничењима тамошњих друштвених промена. У раду су коришћени следећи методи истраживања: Статистички метод корелационе анализе, (коришћењем SPSS програмског пакета); Компаративни метод, анализа и научно објашњење. Статистичким истраживањем, приказаним у другом поглављу рада, утврђиван је интензитет и смер корелационе везе између показатеља економског развоја у земљама GCC, као што су бруто домаћи производ (БДП), БДП по становнику, БДП мерен према паритету куповне моћи, БДП по становнику мерен према паритету куповне моћи, са једне стране и кретања цена сирове нафте и природног гаса на светском тржишту, са друге стране. Корелационом анализом, применом Пирсоновог коефицијента корелације, потврђена је јака зависност привредних показатеља земаља GCC од промена светских цена енергената. Промене светских цена сирове нафте и природног гаса директно утичу на раст или опадање бруто домаћег производа (БДП) у све три анализиране земље - КСА, Катару и Кувајту. Статистичко истраживање је потврдило потребу за променом модела економског развоја у GCC, до сада готово искључиво ослоњеног на приходе од нафте и гаса. Један од елемената реформе модела економског развоја је увођење нових пореза, којима би се проширила база јавних прихода и стабилизовали буџети земаља GCC и у условима ниских цена енергената. Дисертација је, у трећем делу, дала преглед актуелне пореске политике сваке од земаља чланица GCC. Приказани су и циљеви оснивања и историјски развој GCC. Упркос тензијама у билатералним односима видљиве су сличности постојећих пореских система земаља GCC. Реформа пореских система земаља GCC отпочела је, увођењем пореза на додату вредност (ПДВ) у некима од њих, управо током израде дисертације. Међутим, ни у једној земљи чланици GCC није било покушаја да до промена дође у области непосредног опорезивања физичких лица. Није било иницијатива за увођење пореза на имовину и пореза на укупан приход грађана, ван оквира који се већ примењује и који је дефинисан закатом... doctoral dissertation deals with the issue of the relationship between Wahhabi interpretation of Islam and tax policy, as part of economic policy, in the Arab monarchies, members of the Gulf Cooperation Council (GCC). The dissertation examines the possible impact of Wahhabi teachings on tax reform processes in GCC countries. The first part of the Dissertation explains the research objective of the dissertation which is to determine the scope of the possible tax reform in the Arabian Gulf monarchies, in particular with regard to the acceptance or rejection of certain tax forms that are commonly applied in the world. In this sense, the work has a broader goal before it, an attempt to illuminate the tax aspect of Islamic economic policy, which has been neglected in research so far. This work is aimed at contributing to a better understanding of cultural patterns that affect the nature of economic and political decisions in the GCC countries, as well as the intensity and limitations of social change in the region. The following methods of research were used in this paper: Statistical method of correlation analysis, (using SPSS software package); Comparative method, analysis and scientific explanation. The statistical survey in the second part of the Dissertation determines the intensity and direction of the correlation between the indicators of economic development in GCC countries, such as gross domestic product (GDP), GDP per capita, GDP measured according to purchasing power parity, GDP per capita measured by purchasing power parity on the one hand and the movement of crude oil and natural gas prices on the world market on the other. Through correlation analysis, using Pearson's coefficient, a strong dependence of GCC economies on the change in world energy prices has been confirmed. Changes in world prices of crude oil and natural gas directly affect the growth or decline of gross domestic product (GDP) in all three analysed countries - Kingdom of Saudi Arabia, Qatar and Kuwait. The statistical survey confirmed the need to change the economic development model in the GCC, which has so far almost been exclusively relying on oil and gas revenues. One of the elements of the reform of the model of economic development is the introduction of new taxes, which would expand the base of public revenues and stabilize the budgets of the GCC countries also in conditions when energy prices are low. The third part of the Dissertation provides an overview of the current tax policy of each of the member countries of the Gulf Cooperation Council (GCC). The goals of founding and historical development of the GCC are presented within. Despite tensions in bilateral relations, there are similarities between the existing tax systems of the GCC countries. The reform of the tax systems of the GCC countries began with the introduction of Value Added Tax (VAT) in some of them, precisely during the preparation of the dissertation. However, there were no attempts to make changes in the area of direct taxation of natural persons in either member state of the GCC. There have been no initiatives for the introduction of property tax and the tax on the total income of citizens, outside the framework that is already being applied and which is defined by the zakat...

Predmet ovog rada jeste prikaz javno-privatnih partnerstava kao instrumenta za koji se pretpostavlja da bi, ukoliko bi se primenjivao prvenstveno na lokalnom, ali i na višim nivoima upravljanja, omoguéio vlastima u svakoj zemlji brži i kvalitetniji ekonomski razvoj društva. Iskustva moderno uređenih demokratskih društava u decentralizaciji vlasti po principima subsidijariteta i fiskalnog federalizma daju uvid u set mera i principa stvaranja dobrog poslovnog okruženja kao prim amog faktora privlačenja kapitala, a time i opšteg razvoj a države. Javno-privatna partnerstva su kao najsloženiji i najnoviji instrument podsticanja ekonomskog razvoja modemih država od posebnog značaja. Još uvek u fazi razvoja i u primeni u nekolicini najrazvijenijih demokratija, pred ovim složenim instrumentom tek leže pravi izazovi i budućnost. Stoga je cilj ovog rada prepoznavanje važnosti najsloženijeg instrumenata za podsticanje ekonomskog razvoja, a to su javno-privatna partnerstva i njihovo poznavanje u teoriji i kroz primenu u praksi. Ono je od velikog značaja sadašnjim i budućim kadrovima koji rade u javnoj upravi Srbije na svim nivoima. Naučni značaj ove teme j e u sistematskom prikazu i analizi modela javno-privatnih partnerstava. JPP su aktuelna tek od 90-ih godina, zemlje EU tek početkom 21.veka osnivaju posebna tela koja se pri vladama bave JPP, a Evropska komisija je tek 2004. izdala Zelenu knjigu o JPP, koja delimitino defunse i analizira JPP. Iz naučnog proizlazi i društveni značaj ovog rada, a to je bolje razumevanje JPP, podizanje svesti sadašnjih i buduéih kadrova u javnoj upravi o njihovom značaju i spremnosti da u predstojeéim reformama ispravno i kvalifikovano zastupaju interese društva u čije ime rade. Osim kao doprinos teoriji o javnoj upravi, ovaj rad ima veći značaj kao priručnik organima te iste uprave u poznavanju i primeni JPP kao instrumenta kojim se podstiče ekonomski razvoj. This paper focuses on the presentation of public-private partnerships (PPPs) as instruments which are assumed to enable faster economical development of municipalities and the country in total, for the authority of our country, if firstly applied locally, but then also on higher levels of management. The experiences of the modem democratic societies in the area of decentralization of the authority by the principles of subsidiarityand fiscal federalism, enable the insight to the set of measures and the principles of creating the good business environment as the primary factor of attracting investments, and subsequently enabling the general local development. Public-private partnerships are the most complex, and the latest instrument of special importance for encouraging the economic development of modem states. Still in the phase of development and applied in a few the most developed democracies only, this complex instrument is yet to face the real challenges and the future. Therefore the objective of this paper is recognizing the importance of the most complex instrument for encouraging the local economic development, which are the public-private partnerships and the theoretical and practical knowledge about them.This is of the most importance for current and future staff employed in the public administration of Serbia, at all levels. The scientific importance of this paper is the systematic presentation and analysis of the model of the public-private partnerships. PPPs have become more present since the 90’s; at the beginning of the 21st century the EU countries have started forming special government bodiesto deal with PPPs, and the European commission has issued the Green book on PPPs only in 2004, which defines and partly analyses the PPPs. The outcome of the scientific significance of this paper is also the social one: the better understanding of the PPPs, lifting the awareness of the current and future staff employed in the public administration about their significance and competence to, in future reforms, correctly and skillfully represent the interest of the society in whose behalf they act. Beside the contribution to the theory about the local government, this paper has a greater meaning as a guide book for its administrative bodies, when addressing the issues of knowing and applying the PPPs as the instrument to encourage the economic development.

Centralna hipoteza koja se kroz ovaj rad analizirala jeste da li municipalne obveznice mogu biti instrument lokalnog ekonomskog razvoja. Ovo pitanje je od velikog značaja imajući u vidu da u procesu pridruživanja Srbije Evropskoj Uniji, lokalna samouprava će imati puno obaveza u svojoj nadležnosti, a vrednost projekata koje bi lokalne samouprave na putu ka Evropskoj Uniji trebale da finansiraju (samostalno ili u saradnji sa donatorima, centralnim nivoom vlasti, privatnim sektorom...) se procenjuje na između 3 i 5 milijardi evra. Dosadašnji pristup finansiranju investicionih projekata svakako neće biti dovoljan da se izađe u susret gore pomenutim zahtevima, pa je i glavna tema ovog rada šta lokalne samouprave treba da učine da bi kvalitativno unapredile proces finansiranja investicionih projekata u njihovoj nadležnosti. Sa nekih 15% budžetske potrošnje na lokalnom nivou, Srbija spada u red srednje decentralizovanih zemalja (prosek za OECD članice je 21%), ali po drugom pokazatelju, broju zaposlenih na lokalnom nivou, Srbija spada u grupu izrazito centralizovanih zemalja sveta (16% državne administracije je zaposleno na lokalnom nivou, a 84% na centralnom nivou). Uvođenjem programske klasifikacije budžeta kao obaveznog dela odluke o budžetu za 2015. godinu, stvorili su se uslovi za povećanje transparentnosti rada lokalne samouprave u Srbiji, a samim tim i za povećanje njenih nadležnosti i njene samostalnosti. Za bolju i efikasniju lokalnu vlast direktan izbor gradonačelnika (predsednika opštine) čini se kao dobro rešenje. Ovaj model lokalne vlasti se uspešno primenjuje i u razvijenim zemljama sveta i u zemljama u regionu, a i Srbija ga je imala u periodu od 2002. do 2007. godine. Srbija spada u red relativno samostalnih lokalnih samouprava koje samostalno ubiraju oko 30% svojih prihoda (izvorni prihodi), dok ustupljeni prihodi čine još oko 50% njihovih budžeta. Kako bi se napravili dalji koraci u jačanju samostalnosti lokalne samouprave u Srbiji, neki prihodi bi mogli da iz kategorije ustupljenih pređu u kategoriju izvornih prihoda (porez na prenos apsolutnih prava i porez na nasleđe i poklon, kao i porez na dohodak građana), ili da iz kategorije prihoda centralne vlasti pređu u nadležnost lokalne samouprave (porez na dobit preduzeća). Efikasnost lokalne samouprave u procesu planiranja i izvršenja budžeta i investicija ima dosta prostora za unapređenje, a slična situacija je i sa zaduživanjem. The central hypothesis that the author in this paper tried to confirm is whether municipal bonds can be an instrument for local economic development. This issue is of great importance given the fact that the process of joining the Serbia to European Union, the local governments will have a lot of obligations under their jurisdiction, and the value of projects that local governments should finance (independently or in cooperation with donors, central level of government, the private sector ...) on the path towards the European Union is estimated on 3 to 5 billion euros. The current approach to financing investment projects will certainly not be sufficient to meet the above mentioned requirements and the main theme of this paper is what local governments should do to qualitatively improve the process of financing investment projects in their jurisdiction. With around 15% of budget spending at the local level, Serbia is categorized as middle decentralized country (the average for OECD member states is 21%), but according to the second indicator, the number of employees at the local level, Serbia belongs to the group of highly centralized countries in the world (16% of the state administration is employed at the local level, and 84% at the central level). With the introduction of a program classification of the budget as a mandatory part of the Budget decision for 2015, conditions for increase of the transparency of local selfgovernment in Serbia were created, providing the conditions for increase of local selfgovernment authority and independence. For better and more effective local government, the direct election of the mayor (municipal president) seems like a good solution. This model of local government is successfully applied in developed countries and countries in the region, while Serbia had this set up from 2002 to 2007. Serbia is one of the countries with relatively autonomous local governments that independently collect about 30% of its revenues (original/own revenues), while shared revenues are about 50% of their budgets. In order to make further steps in the process of strengthening the autonomy of local selfgovernments in Serbia, some revenues could be transferred from the category of shared into the category of own revenues (tax on transfer of absolute rights and taxes on inheritance and gifts, as well as personal income tax), or from the category of central government revenues to the jurisdiction of local self-governments (corporate income tax).

Social sciences / public administration and public policy Предмет ове дисертације су претприступни фондови Европске уније и њихов утицај на демократске и развојне потенцијале локалних заједница у Србији. Успех чланства у Европској унији битно је детерминиран капацитетима државе чланице за реализацију заједничких политика, док су претприступни фондови инструмент ЕУ којим се ови капацитети подижу. У раду су посебно истакнуте регионална и пољопривредна политика Европске уније с обзиром на важност и у ЕУ (проценат буџета који се издваја за њихово финансирање), и на значај ових политика за будући развој Републике Србије. Сходно овим поставкама и методолошком опредељењу за приступ предмету (са аспекта јавне политике) Европска унија је опсервирана као систем заједничких политика, у контексту фундаменталних вредности којима цела Заједница тежи. Те вредности могуће је досегнути само ако се политике доследно реализују у пракси. Из тог разлога пажња је посвећена инструментима и реализацији политике (нарочито развојне), а она је блиско повезана са активностима локалних власти и заједница. Кад је реч о инструментима у првом плану су пројектна давања будући да је то начин како се користе претприступни фондови, као и каснији фондови након прикључења у ЕУ. У раду је анализирано стање развојних и демократских потенцијала Србије и указано је на комплементарност потреба Републике Србије и улагања Европске уније. Ова анализа је методолошки апроксимована и сведена на анализу стања у пољопривреди и пољопривредној политици те када је у питању економски развој на регионалне диспаритете. Такође је показано да услов за ефективно коришћење претприступних и касније развојних фондова у Републици Србији јесу задовољавајући апсорпциони капацитети дефинисани као оспособљеност за квалитетно вођење пројеката. This thesis focuses on pre-accession funds of the European Union and their impact on democratic and development potentials of local communities in Serbia. Successful membership in the European Union is highly determined by the capacities of member states to carry out common policies, while pre-accession funds are the instrument of the European Union to increase these capacities. The thesis particularly stresses regional and agricultural policies of the European Union, bearing in mind their importance in the EU (the budget percentage which is allocated to their funding), and the significance of these policies on the future development of Serbia. In accordance with these assumptions and methodological approach to the topic (from the aspect of public policy), the European Union was regarded as a system of common policies, in the context of fundamental values to which the entire Union aspires. Тhose values will be attainable only if the policies are consistently carried out in practice. For that reason, the attention was paid to the instruments and realization of the policy (particularly development policy), аnd it is closely related to the activities of the local government and communities. Regarding the instruments, project donations are highly important, as it is the way to use pre-accession funds, as well as subsequent funds after EU accession. The thesis analyzed the state of development and democratic potentials of Serbia and it also highlighted the complementarity of the needs of the Republic of Serbia and the investments of the European Union. This analysis is methodologically approximated and reduced to the analysis of the current state in agriculture and agricultural policy, and in terms of economic development, to regional disparities. It is also indicated that the condition for the effective use of pre-accession and subsequent accession funds in Serbia is satisfactory absorption capacity, defined as the ability to adequately manage projects. Finally, the thesis confirmed that pre-accession funds of the European Union are a great potential for the economic and democratic development of the local government and communities in Serbia. Thus, increasing the capacities of the entire society (the state and all levels of local government and civil society as a whole) for the creation, adequate management and implementation of projects should be the future strategic orientation of this country.

Social sciences / political economy Исламски банкарски систем, који своју идеолошку основу црпи из основних извора ислама и исламског верозакона- шеријата, основни је стуб исламске државе у области економије. Последњих двадесет година исламске банке бележе високе стопе раста имовине, прихода и корисника услуга ширећи своје пословање и на земље у којима су муслимани религијска мањина. У циљу анализе и научне експликације исламског банкарског система, што је кључни предмет дисертације, у раду се најпре полази од политичко-социјалне димензија ислама и дефинисања положаја и улоге економског система у исламу. Предмет изучавања рада су и теоријске основе, идеолошка утемељеност и улога шеријатског одбора, као и односа исламске економске доктрине према инфлацији, индексацији, каматним и трговинским пословима. Имајући у виду да се на основу досадашње банкарске праксе у Пакистану, Судану и Ирану, у којима је модел исламског банкарства стратешко државно опредељење, на најефикаснији начин рефлектују сви актуелни процеси и трендови, предмет анализе ће бити финансијски и политички системи тих земаља, са посебним акцентом на анализи регулаторних оквира, тржишне сегментације и пословне праксе исламских банака. У оквиру дела рада посвећеном финансијском систему Малезије биће спроведено емпиријско истраживање у оквиру кога ће се анализирати одрживости концепта солидарне поделе профита и губитка у пракси. The Islamic banking system which derives its ideological foundations from the basic sources of Islam and from the Islamic Sharia is a major pillar of the Islamic state in the field of economy. The last twenty years, Islamic banks recorded high rates of growth of assets, incomes and users by expanding its operations to countries where Muslims are a religious minority. In order to provide a good analysis and scientific explanations of the Islamic banking system, which is a key subject of this dissertation, the work begins from the political and social dimensions of Islam and from defining a position and role of the economic system in Islam. The case studies of this work are also theoretical basis, ideological foundations and the role of the Shariah Board, as well as the relations of the Islamic economic doctrine toward inflation, indexation, interest rates and commercial activities. Bearing in mind that, based on the past banking practices in Pakistan, Sudan and Iran, where the model of Islamic banking was a strategic national orientation, all current processes and trends are being reflected in the most efficient way. Therefore, the subject of this analysis will be financial and political systems of these countries, with a special emphasis on the analysis of the regulatory frameworks, market segmentation and business practices of Islamic banks. In the part of this work dedicated to the Malaysian financial system, the empirical research will be conducted with the analysis of the sustainability of the concept of solidary sharing of profits and losses in practice. The fact that the concept of interest rates in Islamic economy was never really abandoned contributed the most in the process of proving the author's claim of the increasing gap between the theoretical model and the contemporary practice of Islamic banks in the financial systems which are officially sharia. And this is one of the main objectives of this dissertation.