Search

Uit de Arbobalans 2006 blijkt dat in de sector verpleeg- en verzorgingshuizen de werkdruk en emotionele belasting hoog zijn, en de autonomie laag. In de CAO Verpleeg- en Verzorgingshuizen is dan ook afgesproken dat werkgevers een preventief beleid gaan voeren tegen psychische belasting. In het kader hiervan is Arcadi Counselling gevraagd om een pilot uit te voeren, instellingen in de verpleeg- en verzorgingshuizen sector konden, tegen gereduceerd tarief, de counsellingservice van dit bedrijf inzetten. Uit het effectonderzoek bleek o.a. dat de counselling samen hangt met een daling van het ziekteverzuim in één tot twee jaren na de start van de service. Om beter inzicht te krijgen in de redenen waarom werknemers met psychische klachten verzuimen en waarom het inschakelen van een externe partij hierbij zinvol is, is dit vervolg (literatuur)onderzoek gedaan. Daaruit blijkt dat bij verzuim wegens psychische klachten niet één factor bepalend is en dat het een geleidelijk proces is, waarbij een groot deel van de werknemers het verzuim van te voren aan ziet komen. Het is hierdoor mogelijk om vroegtijdig, al voor het verzuim optreedt, te interveniëren. Dit sluit goed aan bij de methode van Arcadi Counselling, waarbij werknemers met klachten, onafhankelijk van hun verzuimstatus, en op eigen initiatief externe hulp kunnen inschakelen. De geinterviewde werkgevers van instellingen in de verpleeg- en zorgsector, ervaren het inzetten van een externe partij als goede optie.

Uit de Arbobalans 2006 blijkt dat in de sector verpleeg- en verzorgingshuizen de werkdruk en emotionele belasting hoog zijn, en de autonomie laag. In de CAO Verpleeg- en Verzorgingshuizen is dan ook afgesproken dat werkgevers een preventief beleid gaan voeren tegen psychische belasting. In het kader hiervan is Arcadi Counselling gevraagd om een pilot uit te voeren, instellingen in de verpleeg- en verzorgingshuizen sector konden, tegen gereduceerd tarief, de counsellingservice van dit bedrijf inzetten. Uit het effectonderzoek bleek o.a. dat de counselling samen hangt met een daling van het ziekteverzuim in één tot twee jaren na de start van de service. Om beter inzicht te krijgen in de redenen waarom werknemers met psychische klachten verzuimen en waarom het inschakelen van een externe partij hierbij zinvol is, is dit vervolg (literatuur)onderzoek gedaan. Daaruit blijkt dat bij verzuim wegens psychische klachten niet één factor bepalend is en dat het een geleidelijk proces is, waarbij een groot deel van de werknemers het verzuim van te voren aan ziet komen. Het is hierdoor mogelijk om vroegtijdig, al voor het verzuim optreedt, te interveniëren. Dit sluit goed aan bij de methode van Arcadi Counselling, waarbij werknemers met klachten, onafhankelijk van hun verzuimstatus, en op eigen initiatief externe hulp kunnen inschakelen. De geinterviewde werkgevers van instellingen in de verpleeg- en zorgsector, ervaren het inzetten van een externe partij als goede optie.

De zorg- en welzijnssector vergrijst snel. Het stimuleren van duurzame inzetbaarheid van werknemers in deze sector is daarom belangrijk. Mobiliteit, in de vorm van regelmatig loopbaanstappen zetten, is één van de mogelijke middelen om duurzame inzetbaarheid te stimuleren. In opdracht van het ministerie van SZW is het project ‘Verandering van spijs doet Eten’ uitgevoerd. Door het project kon veel ervaring worden verzameld in 3 al langer bestaande loopbaancentra en enkele startende loopbaancentra in de zorg. Deze deelrapportage gaat over deze organisaties, hoe zij het loopbaanbeleid willen bevorderen, wat hun visie daarbij is en hun werkwijze. Altrecht is geestelijke gezondheidszorgverlener vanuit verschillende vestigingen in de regio Midden Westelijk Utrecht. GGZ Noord- en Midden-Limburg en het Regionaal Centrum GGZ Weert. Rivas Zorggroep werkt in een groot verzorgingsgebied ‘langs Merwede en Lek’. Binnen Rivas zijn allerlei vormen van zorg en dienstverlening ondergebracht: ziekenhuiszorg, thuiszorg, verpleeghuiszorg, verzorgingshuiszorg en allerlei voorzieningen voor ouderen. De stichting Zorg voor Ouderen Maasland (ZVOM) biedt professionele en gespecialiseerde dienstverlening op het gebied van wonen, zorg en welzijn aan in de regio Maasland (Noordoost-Brabant). GGZ Oost Brabant biedt geestelijke gezondheidszorg in het Noordoostelijk deel van Brabant. Welstaete is de overkoepelende organisatie van 10 zorgcentra en verpleegcentra in de regio Uden - Veghel.

Naar aanleiding van het hoge verzuim door psychische klachten in de gezondheidszorg, is in de CAO Verpleeg- en Verzorgingshuizen afgesproken een preventie beleid te voeren tegen de hoge psychische belasting in die sector. In het kader daarvan is Arcadi Counselling gevraagd in verpleeg- en verzorgingshuizen (preventieve) ondersteuning aan te bieden in de vorm van een vounsellingprogramma. Het programma omvatte een pakket van diensten waarvan de kern is dat werknemers, 24 uur per dag, 365 dagen per jaar en zonder tussenkomst van derden toegang hebben tot de counselling. Het onderhavige rapport bevat een evaluatie van deze pilot. Daaruit blijkt dat, gezien het hoge verzuim bij aanvang van de pilot, er binnen de instellingen zeker behoefte was aan een preventief programma. En door het aantal werknemers dat gebruik maakt van de counsellingsdiensten, is de conclusie binnen de instellingen dat er nog steeds behoefte is aan het programma. Na afloop van de pilot is een significant lager verzuim geconstateerd in vergelijking met de sector, vooral in de subgroepen waar het meeste van de counsellingsdiensten gebruik gemaakt is. De positieve atttitude over en resultaten van het counsellingsprogramma hebben nog nauwelijks geleid tot veranderingen in het arbeidsomstandighedenbeleid van de pilotinstellingen. Dit heeft te maken met de anonimiteit van de deelnemers aan de counsellingstrajecten, dat het een pilotproject betrof en met factoren binnen de organisaties.

Naar aanleiding van het hoge verzuim door psychische klachten in de gezondheidszorg, is in de CAO Verpleeg- en Verzorgingshuizen afgesproken een preventie beleid te voeren tegen de hoge psychische belasting in die sector. In het kader daarvan is Arcadi Counselling gevraagd in verpleeg- en verzorgingshuizen (preventieve) ondersteuning aan te bieden in de vorm van een vounsellingprogramma. Het programma omvatte een pakket van diensten waarvan de kern is dat werknemers, 24 uur per dag, 365 dagen per jaar en zonder tussenkomst van derden toegang hebben tot de counselling. Het onderhavige rapport bevat een evaluatie van deze pilot. Daaruit blijkt dat, gezien het hoge verzuim bij aanvang van de pilot, er binnen de instellingen zeker behoefte was aan een preventief programma. En door het aantal werknemers dat gebruik maakt van de counsellingsdiensten, is de conclusie binnen de instellingen dat er nog steeds behoefte is aan het programma. Na afloop van de pilot is een significant lager verzuim geconstateerd in vergelijking met de sector, vooral in de subgroepen waar het meeste van de counsellingsdiensten gebruik gemaakt is. De positieve atttitude over en resultaten van het counsellingsprogramma hebben nog nauwelijks geleid tot veranderingen in het arbeidsomstandighedenbeleid van de pilotinstellingen. Dit heeft te maken met de anonimiteit van de deelnemers aan de counsellingstrajecten, dat het een pilotproject betrof en met factoren binnen de organisaties.

De zorg- en welzijnssector vergrijst snel. Het stimuleren van duurzame inzetbaarheid van werknemers in deze sector is daarom belangrijk. Mobiliteit, in de vorm van regelmatig loopbaanstappen zetten, is één van de mogelijke middelen om duurzame inzetbaarheid te stimuleren. In opdracht van het ministerie van SZW is het project ‘Verandering van spijs doet Eten’ uitgevoerd. Door het project kon veel ervaring worden verzameld in 3 al langer bestaande loopbaancentra en enkele startende loopbaancentra in de zorg. Deze deelrapportage gaat over deze organisaties, hoe zij het loopbaanbeleid willen bevorderen, wat hun visie daarbij is en hun werkwijze. Altrecht is geestelijke gezondheidszorgverlener vanuit verschillende vestigingen in de regio Midden Westelijk Utrecht. GGZ Noord- en Midden-Limburg en het Regionaal Centrum GGZ Weert. Rivas Zorggroep werkt in een groot verzorgingsgebied ‘langs Merwede en Lek’. Binnen Rivas zijn allerlei vormen van zorg en dienstverlening ondergebracht: ziekenhuiszorg, thuiszorg, verpleeghuiszorg, verzorgingshuiszorg en allerlei voorzieningen voor ouderen. De stichting Zorg voor Ouderen Maasland (ZVOM) biedt professionele en gespecialiseerde dienstverlening op het gebied van wonen, zorg en welzijn aan in de regio Maasland (Noordoost-Brabant). GGZ Oost Brabant biedt geestelijke gezondheidszorg in het Noordoostelijk deel van Brabant. Welstaete is de overkoepelende organisatie van 10 zorgcentra en verpleegcentra in de regio Uden - Veghel.

Deze folder geeft informatie over een praktische werkwijze om de inzetbaarheid van (oudere) werknemers te bevorderen: de zgn. 'doorbraakmethode'. Met inzetbaarheid wordt bedoeld het vermogen om een diversiteit van werkzaamheden en functies nu en in de nabije toekomst te verrichten. Met behulp van deze methode werken teams uit verschillende instellingen aan de verbetering van de organisatie. Centraal daarin staat het gebruik van bestaande kennis en ervaring uit onderzoeken en best practices. In het bijzonder bevat deze brochure informatie over het Doorbraakproject 'Op (leeftijd) inzetbaar' dat, met financiering van het ministerie van Sociale Zaken, door de afdeling Beroepsontwikkeling van MOVISIE en TNO Kwaliteit is gestart. Zeven thuiszorgorganisaties, verpleeghuizen en verzorgingshuizen namen in 2006 en 2007 deel aan dit project. Binnen korte tijd slaagden medewerkers van deze zorginstellingen erin om vooruitgang te boeken in de knelpunten binnen hun (arbeids)organisatie. Daarvoor worden 4 factoren genoemd en toegelicht: 1.) Concrete doelstellingen om medewerkers inzetbaar te houden. 2.) Leidinggevenden en werknemers zoeken samen naar oplossingen. 3.) Gebruik van goede voorbeelden uit de praktijk. 4.) Een praktische aanpak. Ook de randvoorwaarden voor een Doorbraak-project worden gegeven. www.movisie.nl

In de periode 2002-2003 is door TNO Arbeid en NIGZ-Werk & Gezondheid een ontwikkelingsproject Integraal Gezondheids Management (IGM) uitgevoerd. Dit rapport doet verslag van de definitiestudie, methodiekontwikkeling en een aantal pilotprojecten. Aan de hand daarvan zijn concept en methodiek in de praktijk getest en is op systematische wijze materiaal verzameld die vijf vragen beantwoorden: Spreekt de methodiek het management en ook de medewerkers aan? Is de methodiek zelfstandig te gebruiken binnen het bedrijf? In hoeverre voldoet de huidige IGM Methodiek voor het strategisch verankeren van gezondheidsmanagement? Op welke punten behoeft de IGM Methodiek aanpassing en/of aanvulling? Op welke punten behoeft het IGM concept aanpassing en/of aanvulling? De pilots vonden plaats bij de ministeries van VWS en OCW, Arbo Unie en het Waterland Ziekenhuis (WLZ). Een belangrijke hoofdconclusie van de IGM pilots is dat het steeds om een ontwikkelingsproces gaat. In plaats van één (standaard) methodiek is er daarom veeleer behoefte aan een range van methodieken en instrumenten die kunnen worden toegepast. Voor de toekomst is het stimuleren van IGM, en van het feitelijk gebruik van de (aanvullende)IGM methodiek en instrumenten van belang (mainstreaming). Daarbij is ook een herkenbaar kenniscentrum (met website) wenselijk. Voordat de fase van “mainstreaming” kan worden bereikt, is er echter meer kennisontwikkeling nodig. Op termijn zijn dit vooral de effectstudies en evaluaties.

In de periode 2002-2003 is door TNO Arbeid en NIGZ-Werk & Gezondheid een ontwikkelingsproject Integraal Gezondheids Management (IGM) uitgevoerd. Dit rapport doet verslag van de definitiestudie, methodiekontwikkeling en een aantal pilotprojecten. Aan de hand daarvan zijn concept en methodiek in de praktijk getest en is op systematische wijze materiaal verzameld die vijf vragen beantwoorden: Spreekt de methodiek het management en ook de medewerkers aan? Is de methodiek zelfstandig te gebruiken binnen het bedrijf? In hoeverre voldoet de huidige IGM Methodiek voor het strategisch verankeren van gezondheidsmanagement? Op welke punten behoeft de IGM Methodiek aanpassing en/of aanvulling? Op welke punten behoeft het IGM concept aanpassing en/of aanvulling? De pilots vonden plaats bij de ministeries van VWS en OCW, Arbo Unie en het Waterland Ziekenhuis (WLZ). Een belangrijke hoofdconclusie van de IGM pilots is dat het steeds om een ontwikkelingsproces gaat. In plaats van één (standaard) methodiek is er daarom veeleer behoefte aan een range van methodieken en instrumenten die kunnen worden toegepast. Voor de toekomst is het stimuleren van IGM, en van het feitelijk gebruik van de (aanvullende)IGM methodiek en instrumenten van belang (mainstreaming). Daarbij is ook een herkenbaar kenniscentrum (met website) wenselijk. Voordat de fase van “mainstreaming” kan worden bereikt, is er echter meer kennisontwikkeling nodig. Op termijn zijn dit vooral de effectstudies en evaluaties.

In opdracht van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU, voorheen de Vereniging Academische Ziekenhuizen) is door Prismant onderzoek verricht naar de tevredenheid van patiënten in Universitair Medische Centra. De Vereniging Academische Ziekenhuizen (VAZ) heeft samen met de Cliëntenraad Academische Ziekenhuizen (CRAZ) een Kernvragenlijst Patiënttevredenheid Academische Ziekenhuizen (KPAZ) ontwikkeld. Het instrument KPAZ levert een bijdrage aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg van de Universitair Medische Centra. Dit sluit aan bij de wens van onder meer verzekeraars, overheid en inspectie om zicht te krijgen op prestaties van ziekenhuizen. Dit rapport beschrijft de eerste toepassing van dit meetinstrument. Indien bruikbaar en relevant kan de KPAZ ook door andere ziekenhuizen in het kader van de ontwikkeling van prestatie-indicatoren worden toegepast. Dit vergroot de mogelijkheden van vergelijking en dus van het vinden van plaatsen waar verbetering nodig is en van plaatsen waar de beste resultaten worden behaald. Het onderzoek is te beschouwen als een uitgebreid pilot-onderzoek. Het primaire doel is het meten van de tevredenheid van patiënten.

In opdracht van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU, voorheen de Vereniging Academische Ziekenhuizen) is door Prismant onderzoek verricht naar de tevredenheid van patiënten in Universitair Medische Centra. De Vereniging Academische Ziekenhuizen (VAZ) heeft samen met de Cliëntenraad Academische Ziekenhuizen (CRAZ) een Kernvragenlijst Patiënttevredenheid Academische Ziekenhuizen (KPAZ) ontwikkeld. Het instrument KPAZ levert een bijdrage aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg van de Universitair Medische Centra. Dit sluit aan bij de wens van onder meer verzekeraars, overheid en inspectie om zicht te krijgen op prestaties van ziekenhuizen. Dit rapport beschrijft de eerste toepassing van dit meetinstrument. Indien bruikbaar en relevant kan de KPAZ ook door andere ziekenhuizen in het kader van de ontwikkeling van prestatie-indicatoren worden toegepast. Dit vergroot de mogelijkheden van vergelijking en dus van het vinden van plaatsen waar verbetering nodig is en van plaatsen waar de beste resultaten worden behaald. Het onderzoek is te beschouwen als een uitgebreid pilot-onderzoek. Het primaire doel is het meten van de tevredenheid van patiënten.

De beroepsziekte ‘latex allergie' komt steeds meer voor. Op verzoek van de branchebegeleidingscommissie in het kader van het arboconvenant algemene ziekenhuizen heeft TNO Arbeid een analyse gemaakt van de kosten en baten van de invoering van non-latex handschoenen. De analyse van kosten en baten richt zich onder meer op de vraag of de ziekenhuisbranche eventueel kostenneutraal kan overgaan op latexvrije handschoenen. Voor dit onderzoek is literatuuronderzoek gedaan en zijn enkele belanghebbenden geïnterviewd. In de analyse worden twee stappen onderscheiden, de overgang naar ‘non-powder' en de overgang naar ‘non-latex'. Ook is onderscheid gemaakt tussen het jaar van invoering en de volgende jaren, wanneer de eenmalige kosten van invoering niet meer niet meer van toepassing zijn. Het rapport is als volgt opgebouwd: eerst wordt ingegaan op de gevolgen van latex, daarna wordt in beeld gebracht hoe groot de blootgestelde populatie is. Vervolgens wordt het berekeningsmodel besproken en ingevuld. Aan de hand van de resultaten van het model worden conclusies getrokken.

De beroepsziekte ‘latex allergie' komt steeds meer voor. Op verzoek van de branchebegeleidingscommissie in het kader van het arboconvenant algemene ziekenhuizen heeft TNO Arbeid een analyse gemaakt van de kosten en baten van de invoering van non-latex handschoenen. De analyse van kosten en baten richt zich onder meer op de vraag of de ziekenhuisbranche eventueel kostenneutraal kan overgaan op latexvrije handschoenen. Voor dit onderzoek is literatuuronderzoek gedaan en zijn enkele belanghebbenden geïnterviewd. In de analyse worden twee stappen onderscheiden, de overgang naar ‘non-powder' en de overgang naar ‘non-latex'. Ook is onderscheid gemaakt tussen het jaar van invoering en de volgende jaren, wanneer de eenmalige kosten van invoering niet meer niet meer van toepassing zijn. Het rapport is als volgt opgebouwd: eerst wordt ingegaan op de gevolgen van latex, daarna wordt in beeld gebracht hoe groot de blootgestelde populatie is. Vervolgens wordt het berekeningsmodel besproken en ingevuld. Aan de hand van de resultaten van het model worden conclusies getrokken.

Is er verschil in personeelsbeleid tussen sectoren? Deze vraag, evenals die of er herkenbaar "eigen" beleid is voor iedere sector, wordt behandeld voor drie verschillende sectoren: ziekenhuizen, grootwinkelbedrijf en ICT. In de drie genoemde sectoren is duidelijk verschil in de manier waarop organisaties met hun personeel omgaan. De verschillen kunnen verklaard worden uit de positie van de p&o-functie in de organisatie; de prioriteit die men verleent aan het personeelsbeleid; de organisatiecultuur; de speelruimte van leidinggevenden; en de karakteristieken van het personeel als geheel. Ook naar werven en "binden en boeien" wordt per afzonderlijke sector gekeken. Er zijn wederzijds lessen te trekken voor de verschillende sectoren.

Naar aanleiding van het verschijnen van het rapport "Reproductietoxische effecten bij ziekenhuispersoneel" van april 1999, heeft de Staatssecretaris van SZW aan de Tweede Kamer toegezegd beleidsregels op te stellen voor de beheersing van de blootstelling aan cytostatica. Als basis voor de beleidsregels was het nodig de huidige stand van de techniek op het gebied van beheersing van blootstelling aan cytostatica te bepalen. In dit rapport worden de resultaten van dit onderzoek beschreven. In het eerste deel van het onderzoek is een inventarisatie gemaakt van de verschillende blootgestelde groepen (zoals apothekers / apothekersassistenten, verpleegkundigen, artsen, werknemers van de schoonmaak- en transportdienst), blootstellingsroutes en mogelijke beheersmaatregelen. Het tweede deel beschrijft een arbeidshygiënisch onderzoek in drie ziekenhuizen dat inzicht geeft in de importantie van verschillende blootstellingsroutes en de effectiviteit van reeds toegepaste beheersmaatregelen. Tenslotte is in het derde deel van het onderzoek een analyse van kosten en opbrengsten van beheersmaatregelen uitgevoerd.

Naar aanleiding van het verschijnen van het rapport "Reproductietoxische effecten bij ziekenhuispersoneel" van april 1999, heeft de Staatssecretaris van SZW aan de Tweede Kamer toegezegd beleidsregels op te stellen voor de beheersing van de blootstelling aan cytostatica. Als basis voor de beleidsregels was het nodig de huidige stand van de techniek op het gebied van beheersing van blootstelling aan cytostatica te bepalen. In dit rapport worden de resultaten van dit onderzoek beschreven. In het eerste deel van het onderzoek is een inventarisatie gemaakt van de verschillende blootgestelde groepen (zoals apothekers / apothekersassistenten, verpleegkundigen, artsen, werknemers van de schoonmaak- en transportdienst), blootstellingsroutes en mogelijke beheersmaatregelen. Het tweede deel beschrijft een arbeidshygiënisch onderzoek in drie ziekenhuizen dat inzicht geeft in de importantie van verschillende blootstellingsroutes en de effectiviteit van reeds toegepaste beheersmaatregelen. Tenslotte is in het derde deel van het onderzoek een analyse van kosten en opbrengsten van beheersmaatregelen uitgevoerd.

De overheid wil bedrijven stimuleren een preventief arbo- en verzuimbeleid te voeren. Daartoe is in opdracht van het Ministerie van SZW, het ministerie van VWS en de centrale arbeidsongeschiktheidsfondsen Aaf/Aof tussen 1989 en 1995 een aantal landelijke voorbeeldprojecten uitgevoerd. In dit artikel wordt verslag gedaan van het project 'Gezond werken aan gezondheid' in het Waterlandziekenhuis in Purmerend. Daar zijn in 1992 met behulp van interviews, een vragenlijstonderzoek, een analyse van verzuim- en verloopgegevens en een nadere analyse van enkele functies risicofactoren en risicogroepen vastgesteld. Er worden maatregelen getroffen op het gebied van werkdruk, fysieke belasting en verzuimbegeleiding. Om de verzuimbegeleiding en controle te verbeteren worden leidinggevenden steeds meer betrokken bij het terugdringen van het ziekteverzuim. Bij de evaluatie van het project in 1995 blijkt dat het personeel gunstiger oordeelt over een aantal werkaspecten en minder klachten heeft over beschikbare hulpmiddelen, het functioneren van het werkoverleg en over wat er in het ziekenhuis allemaal speelt. Ook het ziekteverzuim is sinds de start van het project sterk aan het dalen. Tenslotte laat de kosten-baten analyse van het project een positief resultaat zien.

De Arbeidsinspectie is in 1993 gestart met de strategie arbeidsomstandighedenbeleid in de intramurale gezondheidszorg. De strategie had onder meer als doel dat alle instellingen in de intramurale gezondheidszorg in 1996 zouden moeten beschikken over een goed werkend arbozorgsysteem. Deze doelstelling is in 1997 onderzocht door middel van het houden van een evaluatie-audit onder 50 grote instellingen. Zes onderdelen van arbozorg zijn daarbij onderzocht: sturing, beheersing werkplekrisico's, beheersing verstoringen op de werkplek, beheersing gedragsrisico's, beheersing inkoop/reorganisatie/nieuwbouw en bedrijfshulpverlening. Uit het onderzoek is gebleken dat elf instellingen een goed functionerend arbozorgsysteem hebben. Hieruit kan men de conclusie trekken dat het in elk geval voor instellingen in de intramurale gezondheidszorg mogelijk is een goed functionerend arbozorgsysteem op te zetten. Geconcludeerd wordt dat het zinvol is dat de Arbeidsinspectie met de sociale partners een vervolgstrategie opstelt, om uitbouw en implementatie van een arbozorgsysteem in alle instellingen te realiseren.

De Arbeidsinspectie is in 1993 gestart met de strategie arbeidsomstandighedenbeleid in de intramurale gezondheidszorg. De strategie had onder meer als doel dat alle instellingen in de intramurale gezondheidszorg in 1996 zouden moeten beschikken over een goed werkend arbozorgsysteem. Deze doelstelling is in 1997 onderzocht door middel van het houden van een evaluatie-audit onder 50 grote instellingen. Zes onderdelen van arbozorg zijn daarbij onderzocht: sturing, beheersing werkplekrisico's, beheersing verstoringen op de werkplek, beheersing gedragsrisico's, beheersing inkoop/reorganisatie/nieuwbouw en bedrijfshulpverlening. Uit het onderzoek is gebleken dat elf instellingen een goed functionerend arbozorgsysteem hebben. Hieruit kan men de conclusie trekken dat het in elk geval voor instellingen in de intramurale gezondheidszorg mogelijk is een goed functionerend arbozorgsysteem op te zetten. Geconcludeerd wordt dat het zinvol is dat de Arbeidsinspectie met de sociale partners een vervolgstrategie opstelt, om uitbouw en implementatie van een arbozorgsysteem in alle instellingen te realiseren.

De overheid wil bedrijven stimuleren een preventief arbo- en verzuimbeleid te voeren. Daartoe is in opdracht van het Ministerie van SZW, het ministerie van VWS en de centrale arbeidsongeschiktheidsfondsen Aaf/Aof tussen 1989 en 1995 een aantal landelijke voorbeeldprojecten uitgevoerd. In dit artikel wordt verslag gedaan van het project 'Gezond werken aan gezondheid' in het Waterlandziekenhuis in Purmerend. Daar zijn in 1992 met behulp van interviews, een vragenlijstonderzoek, een analyse van verzuim- en verloopgegevens en een nadere analyse van enkele functies risicofactoren en risicogroepen vastgesteld. Er worden maatregelen getroffen op het gebied van werkdruk, fysieke belasting en verzuimbegeleiding. Om de verzuimbegeleiding en controle te verbeteren worden leidinggevenden steeds meer betrokken bij het terugdringen van het ziekteverzuim. Bij de evaluatie van het project in 1995 blijkt dat het personeel gunstiger oordeelt over een aantal werkaspecten en minder klachten heeft over beschikbare hulpmiddelen, het functioneren van het werkoverleg en over wat er in het ziekenhuis allemaal speelt. Ook het ziekteverzuim is sinds de start van het project sterk aan het dalen. Tenslotte laat de kosten-baten analyse van het project een positief resultaat zien.

In dit artikel wordt ingegaan op twee onderzoeken naar fysieke belasting bij de niet verzorgende disciplines in zes verzorgingshuizen, vijf verpleeghuizen en een zorghuis (GDVV-project), en bij keukenpersoneel bij verpleeghuis De Naaldhorst (Naaldhorst-project). Het artikel geeft de resultaten van het GDVV-project weer, welke zijn verkregen met behulp van een enquête. Het Naaldhorst-project geeft een analyse van de fysieke belasting met behulp van de OWAS- en de NIOSH-methode. Tenslotte worden de genomen maatregelen en de evaluatie van het laatstgenoemde project besproken.

In dit artikel wordt ingegaan op twee onderzoeken naar fysieke belasting bij de niet verzorgende disciplines in zes verzorgingshuizen, vijf verpleeghuizen en een zorghuis (GDVV-project), en bij keukenpersoneel bij verpleeghuis De Naaldhorst (Naaldhorst-project). Het artikel geeft de resultaten van het GDVV-project weer, welke zijn verkregen met behulp van een enquête. Het Naaldhorst-project geeft een analyse van de fysieke belasting met behulp van de OWAS- en de NIOSH-methode. Tenslotte worden de genomen maatregelen en de evaluatie van het laatstgenoemde project besproken.

Gijs van Barneveld, hoofd van de Civiele en Technische Sector van het Sophia Ziekenhuis in Zwolle, startte anderhalf jaar geleden een arboprojectgroep. Binnen twee maanden was er een beleidsplan opgesteld. Dit artikel geeft aan hoe het arbobeleid op poten werd gezet.

This study reflects the main results of one part of the study 'Monitoring the work environment at sectorial level'. This part regards the hospital sector in Europe. In this study, which was a project of the European Foundation for the Improvement of Living and Working conditions, ten member states of the European Community (EC) were involved. The study report describes some social economic characteristics of the hospital sector, but it mainly presents a cross-national overview of the occupational health and safety situation in this sector. Since the report is particularly meant for policy makers, it also contains policy options for further improvements, both at hospital level, as well as at sectorial level and at national level.

In verpleeghuis Zonnegloren gebeurt van alles op arbogebied. Op aanraden van de bedrijfsarts zijn vier tilliften aangeschaft waardoor de ruggen van verpleegkundigen en ziekenverzorgenden worden gespaard. Maar de tilliften blijven aan de kant. De directeur heeft dan ook de nodige twijfels over het advies van de bedrijfsarts om twintig hoog-laag bedden aan te schaffen. Aan de hand van deze voorbeeldsituatie geeft dit artikel de gevolgen aan van een onsamenhangend arbo- en verzuimbeleid. Het geeft aan waarom de tilliften niet werden gebruikt en hoe er prioriteiten kunnen worden gesteld aan knelpunten, zodat van een samenhangend beleid kan worden gesproken.

Gijs van Barneveld, hoofd van de Civiele en Technische Sector van het Sophia Ziekenhuis in Zwolle, startte anderhalf jaar geleden een arboprojectgroep. Binnen twee maanden was er een beleidsplan opgesteld. Dit artikel geeft aan hoe het arbobeleid op poten werd gezet.

This study reflects the main results of one part of the study 'Monitoring the work environment at sectorial level'. This part regards the hospital sector in Europe. In this study, which was a project of the European Foundation for the Improvement of Living and Working conditions, ten member states of the European Community (EC) were involved. The study report describes some social economic characteristics of the hospital sector, but it mainly presents a cross-national overview of the occupational health and safety situation in this sector. Since the report is particularly meant for policy makers, it also contains policy options for further improvements, both at hospital level, as well as at sectorial level and at national level.

Fysieke belasting in de verpleeghuissector is een groot probleem in verband met klachten aan het bewegingsapparaat. In deze brochure worden de resultaten van het Rugklachten Preventie Programma (RPP) ontwikkeld door het NIA, geevalueerd. Allereerst worden de elementen van het RPP, zoals die in een verpleeghuis in Brielle beproefd zijn besproken. Daarbij komen aan de orde de instelling van de Ergonomische Advies Groep (EAG) het werkmodel met knelpunten en oplossingen en de introduktie en uitwerking van plannen. In dit kader wordt onder meer ingegaan op transferafspraken in verband met tillen, het rollend materieel (theecontainers, serviestransportwagens) en werkruimtes, bewonerskleding en uniformen van het personeel.

De lezingen van het Lustrum-symposium van de NVVK op 11 en 12 november 1992 zijn gebundeld en uitgegeven. Het symposium had vier thema's: arbozorg: beleid en praktijk; veiligheid in de gezondheidszorg; veiligheid in de chemische industrie; en implementatie van de EEG-kaderrichtlijn in de Arbowet. Er zijn bijdragen over: het combineren van arbozorg, milieuzorg, en kwaliteitszorg; risicoanalyses en veiligheidsstudies; toxische stoffen beleid in bedrijven; lachgas in operatiekamers; infectiepreventie voor patiënten en personeel in de gezondheidszorg; preventie van afval en emissies; lasers in ziekenhuizen; extern-veiligheidsbeleid en de Seveso-richtlijn; veiligheid in de procesindustrie; en over onderhoud en onderhoudsmanagement in de procesindustrie. Beleid & Praktijk; Veiligheid in de Gezondheidszorg; Veiligheid in de Chemische Industrie; Implementatie EEG-Kaderrichtlijn in ARBOwet.

De lezingen van het Lustrum-symposium van de NVVK op 11 en 12 november 1992 zijn gebundeld en uitgegeven. Het symposium had vier thema's: arbozorg: beleid en praktijk; veiligheid in de gezondheidszorg; veiligheid in de chemische industrie; en implementatie van de EEG-kaderrichtlijn in de Arbowet. Er zijn bijdragen over: het combineren van arbozorg, milieuzorg, en kwaliteitszorg; risicoanalyses en veiligheidsstudies; toxische stoffen beleid in bedrijven; lachgas in operatiekamers; infectiepreventie voor patiënten en personeel in de gezondheidszorg; preventie van afval en emissies; lasers in ziekenhuizen; extern-veiligheidsbeleid en de Seveso-richtlijn; veiligheid in de procesindustrie; en over onderhoud en onderhoudsmanagement in de procesindustrie.

In dit rapport wordt verslag gedaan van een onderzoek, dat zich richt op het ontwikkelen en evalueren van de volgende twee instrumenten voor het signaleren van problemen in arbeid en gezondheid van werknemers van verpleeghuizen: (1) een vragenlijst, om vast te leggen hoe het, naar de maatstaven van de werknemers die het spreekuur bezoeken, gesteld is met de werksituatie en de gezondheid; (2) een cliënt-contact registratieformulier voor het vastleggen van de oordelen van de bedrijfsarts over de gezondheid van de spreekuurbezoekers, de samenhang tussen eventuele gezondheidsproblemen en de arbeidssituatie, en de eventueel te ondernemen vervolgactiviteiten. Op basis van de gevonden resultaten worden aanbevelingen gepresenteerd voor verbetering van de bruikbaarheid van beide instrumenten. Development of a registration form and a questionnaire on work and health for nurses in nursing homes.

De lezingen van het Lustrum-symposium van de NVVK op 11 en 12 november 1992 zijn gebundeld en uitgegeven. Het symposium had vier thema's: arbozorg: beleid en praktijk; veiligheid in de gezondheidszorg; veiligheid in de chemische industrie; en implementatie van de EEG-kaderrichtlijn in de Arbowet. Er zijn bijdragen over: het combineren van arbozorg, milieuzorg, en kwaliteitszorg; risicoanalyses en veiligheidsstudies; toxische stoffen beleid in bedrijven; lachgas in operatiekamers; infectiepreventie voor patiënten en personeel in de gezondheidszorg; preventie van afval en emissies; lasers in ziekenhuizen; extern-veiligheidsbeleid en de Seveso-richtlijn; veiligheid in de procesindustrie; en over onderhoud en onderhoudsmanagement in de procesindustrie.

In dit rapport wordt verslag gedaan van een onderzoek, dat zich richt op het ontwikkelen en evalueren van de volgende twee instrumenten voor het signaleren van problemen in arbeid en gezondheid van werknemers van verpleeghuizen: (1) een vragenlijst, om vast te leggen hoe het, naar de maatstaven van de werknemers die het spreekuur bezoeken, gesteld is met de werksituatie en de gezondheid; (2) een cliënt-contact registratieformulier voor het vastleggen van de oordelen van de bedrijfsarts over de gezondheid van de spreekuurbezoekers, de samenhang tussen eventuele gezondheidsproblemen en de arbeidssituatie, en de eventueel te ondernemen vervolgactiviteiten. Op basis van de gevonden resultaten worden aanbevelingen gepresenteerd voor verbetering van de bruikbaarheid van beide instrumenten. Development of a registration form and a questionnaire on work and health for nurses in nursing homes.

Deze kwaliteitsrichtlijn handelt over eisen en aanbevelingen voor verpleeghuisbedden. De eisen en aanbevelingen hebben betrekking op het gebruik en de veiligheid, sterkte en duurzaamheid van verpleeghuisbedden. Vervolgens worden de methoden van onderzoek besproken. Tenslotte wordt ingegaan op de produktidentificatie.

Deze kwaliteitsrichtlijn handelt over eisen en aanbevelingen voor verpleeghuisbedden. De eisen en aanbevelingen hebben betrekking op het gebruik en de veiligheid, sterkte en duurzaamheid van verpleeghuisbedden. Vervolgens worden de methoden van onderzoek besproken. Tenslotte wordt ingegaan op de produktidentificatie.

Deze kwaliteitsrichtlijn handelt over eisen en aanbevelingen voor verpleeghuisbedden. De eisen en aanbevelingen hebben betrekking op het gebruik en de veiligheid, sterkte en duurzaamheid van verpleeghuisbedden. Vervolgens worden de methoden van onderzoek besproken. Tenslotte wordt ingegaan op de produktidentificatie.

Dit artikel beschrijft een onderzoek naar de arbeidssituatie en de gezondheid van twaalf omvangrijke beroepsgroepen in de intramurale gezondheidszorg. De materiaalverzameling voor dit onderzoek vond plaats door middel van een vragenlijst bij bijna 9000 personeelsleden van 34 instellingen (algemene en psychiatrische ziekenhuizen, inrichtingen voor zwakzinningenzorg en verpleeghuizen). Geconcludeerd kan worden, dat de sterk significante verschillen zijn tussen de twaalf beroepsgroepen wat betreft de arbeids- en gezondheidskenmerken. Samengevat bleek de arbeidssituatie van artsen en hoofdverpleegkundigen relatief het gunstigst te zijn en die van ziekenverzorgenden en keukenpersoneel het meest ongunstig (fysiek zwaar werk met hoge tijdsdruk en veel hinder van het binnenklimaat). Tenslotte kon worden vastgesteld dat deze arbeidskenmerken van invloed zijn op de gezondheidskenmerken (nerveuze klachten, bewegingsapparaatklachten en ziekteverzuim/doktersbezoek). Work and health situation of 12 large professional groups in health care institutions in the Netherlands.

Dit artikel beschrijft een onderzoek naar de arbeidssituatie en de gezondheid van twaalf omvangrijke beroepsgroepen in de intramurale gezondheidszorg. De materiaalverzameling voor dit onderzoek vond plaats door middel van een vragenlijst bij bijna 9000 personeelsleden van 34 instellingen (algemene en psychiatrische ziekenhuizen, inrichtingen voor zwakzinningenzorg en verpleeghuizen). Geconcludeerd kan worden, dat de sterk significante verschillen zijn tussen de twaalf beroepsgroepen wat betreft de arbeids- en gezondheidskenmerken. Samengevat bleek de arbeidssituatie van artsen en hoofdverpleegkundigen relatief het gunstigst te zijn en die van ziekenverzorgenden en keukenpersoneel het meest ongunstig (fysiek zwaar werk met hoge tijdsdruk en veel hinder van het binnenklimaat). Tenslotte kon worden vastgesteld dat deze arbeidskenmerken van invloed zijn op de gezondheidskenmerken (nerveuze klachten, bewegingsapparaatklachten en ziekteverzuim/doktersbezoek). Work and health situation of 12 large professional groups in health care institutions in the Netherlands.

Literatuuronderzoek naar de arbeidsomstandigheden in ziekenhuizen. De volgende faktoren werden onderzocht : taakproblemen ; diensttijden ; personeelstekorten ; patiëntenkontakten ; stress ; arbeidssatisfaktie ; personeelsverloop ; ziekteverzuim en WAO ; beroepsziekten ; ongevallen en blessures ; chemische risicofaktoren ; infectieuze risicofaktoren ; elektromagnetische straling en ioniserende deeltjes ; klimatologische omstandigheden ; mechanische trillingen en lawaai ; verlichting ; en dynamische en statische belastingsaspekten.

In het kader van het onderzoek "Inventarisatie van beroepsgroepen in verband met mogelijk schadelijke effecten op de reproduktie en/of het nageslacht" is door het MBL-TNO een orienterende inventarisatie verricht naar belastende factoren en mogelijke effecten bij het werk van vijf groepen ziekenhuispersoneel met een relatief hoge potentiele belasting met ondermeer chemische factoren: personeel werkzaam in ziekenhuisapotheken, operatiekamers, centrale sterilisatie afdelingen en ziekenhuislaboratoria en schoonmakers in ziekenhuizen. De nadruk lag hierbij op blootstelling aan chemische stoffen en mogelijke effecten daarvan. Op basis van deze gegevens (afkomstig uit de literatuur, uit werkplekbezoeken en uit gesprekken met sleutelinformanten) wordt in dit rapport een evaluatie van de gezondheidsrisico's gegeven en worden mogelijkheden aangegeven voor preventieve maatregelen, alsmede voor nader onderzoek.

Literatuuronderzoek naar de arbeidsomstandigheden in ziekenhuizen. De volgende faktoren werden onderzocht : taakproblemen ; diensttijden ; personeelstekorten ; patiëntenkontakten ; stress ; arbeidssatisfaktie ; personeelsverloop ; ziekteverzuim en WAO ; beroepsziekten ; ongevallen en blessures ; chemische risicofaktoren ; infectieuze risicofaktoren ; elektromagnetische straling en ioniserende deeltjes ; klimatologische omstandigheden ; mechanische trillingen en lawaai ; verlichting ; en dynamische en statische belastingsaspekten.

In het kader van het onderzoek "Inventarisatie van beroepsgroepen in verband met mogelijk schadelijke effecten op de reproduktie en/of het nageslacht" is door het MBL-TNO een orienterende inventarisatie verricht naar belastende factoren en mogelijke effecten bij het werk van vijf groepen ziekenhuispersoneel met een relatief hoge potentiele belasting met ondermeer chemische factoren: personeel werkzaam in ziekenhuisapotheken, operatiekamers, centrale sterilisatie afdelingen en ziekenhuislaboratoria en schoonmakers in ziekenhuizen. De nadruk lag hierbij op blootstelling aan chemische stoffen en mogelijke effecten daarvan. Op basis van deze gegevens (afkomstig uit de literatuur, uit werkplekbezoeken en uit gesprekken met sleutelinformanten) wordt in dit rapport een evaluatie van de gezondheidsrisico's gegeven en worden mogelijkheden aangegeven voor preventieve maatregelen, alsmede voor nader onderzoek.