Search

Talrijke bronnen wijzen uit dat de Nederlandse filmmaker Marleen Gorris (1948–) met haar radicaalfeministische debuutfilm De stilte rond Christine M. (1982) een aanzienlijke publieke controverse heeft veroorzaakt. Opvallenderwijs ontbrak tot op heden een historische receptieanalyse van de film. Deze thesis vult die lacune, gebruikmakend van Lynn Spigels methode voor historisch receptieonderzoek. Uit de berichtgeving over Christine M. blijkt bovenal dat de receptie van de film door de tijd heen fluctueert en vijf verschillende stadia kent, beginnend met verwachte ophef en uitmondend in canonisering. De stadia demonstreren dat de publieksontvangst van Christine M. een dynamisch proces is geweest, waarin opvattingen over de film voortdurend veranderden naarmate de tijd verstreek. Dit kan worden toegeschreven aan het groeiend aantal en inhoudelijk diverse “interpretatieve schermen” dat het historische publiek in de loop der tijd ter beschikking kreeg, waarbinnen en waartussen ambiguïteit bestond. Ondanks deze ambiguïteit laat de berichtgeving over Christine M. vanaf de late twintigste eeuw zien dat de film niet uit het collectieve geheugen is verdwenen en een blijvende indruk heeft achtergelaten in de filmindustrie en samenleving. De film wordt erkend als een feministische klassieker, zowel nationaal als internationaal. Dit blijkt uit de doorlopende vertoning van Christine M. in het filmhuiscircuit en bij feministisch-activistische evenementen, evenals uit het regelmatige gebruik van de film als referentiepunt in artikelen over feministische film sinds midden jaren ’90. Vergelijkend vervolgonderzoek over de publieksontvangst van Gorris’ later uitgebrachte feministische films en diepte-interviews zijn wenselijk om de voortdurend veranderende referentiekaders die het historische publiek kreeg aangereikt nóg duidelijker in kaart te brengen.

Dit bachelor eindwerkstuk spitst zich toe op de persreceptie rond de film première van Max Havelaar. Dit met als doel om een beeld te krijgen van hoe het persdiscours bijdroeg aan de vorming van het referentiekader voor de omgang met het Nederlands-Indisch verleden tijdens de jaren zeventig. Mijn onderzoeksuitkomsten laten zien dat er geen eenduidige manier van verwijzen was naar Nederlands-Indië rond de première van Max Havelaar. Bovendien toonde het discours niet, zoals de film, vooral schuldbewustzijn, maar vermeed het ook het koloniale verleden. Nederlandse kranten schreven in relatie tot de film Max Havelaar dus niet voornamelijk schuldbewust over het Nederlands-Indisch verleden, maar eerder schoorvoetend en zelfs vermijdend door het over andere zaken te hebben.

Star Studies is binnen de filmwetenschappen een bloeiend subdisciplinair onderzoeksveld, maar tot op heden blijft de manifestatie van een Nederlandse sterrencultuur onbeschreven. In dit bacheloreindwerkstuk is binnen een selectie van Nederlandse filmtijdschriften (De Rolprent en Cinema & Theater) en dagbladen (Het Vaderland en de Haagsche Courant) door middel van historisch bronnenkritiek onderzoek gedaan naar de constructie van Truus van Aalten als ster tussen 1926 en 1936. In dit verband is tevens gekeken naar hoe een sterrencultuur zich tijdens deze periode in Nederland uitte en hoe deze zich op het gebied van stardom verhield tot de heersende Amerikaanse en Duitse referentiekaders. Truus van Aalten was een Nederlandse actrice die bekend stond om haar bakvis-imago en sensationele transformatie van doorsnee winkelmeisje naar grote filmster bij de Duitse Universum Film AG (Ufa). In de kern ging het om die sensatie, want de onderzochte filmtijdschriften en dagbladen wisten daarnaast weinig diepte te geven aan het image van de Nederlandse actrice. De filmtijdschriften – na 1927 alleen Cinema & Theater – bleven oppervlakkig aangezien ze niet over haar professionele kwaliteiten, imago of persoonlijke leven schreven. Enkel de nationale trots en de betrokkenheid van het publiek en de pers bij Van Aalten stonden centraal. Bij de dagbladen is in de constructie een zekere tweestrijdigheid te herkennen. Aan de ene kant kreeg het publiek, door de kritische houding van de dagbladen ten aanzien van haar bakvis-imago, handvatten aangeboden om aan haar unieke kwaliteiten toe te kennen. Aan de andere kant bleef de constructie aan de oppervlakte, aangezien er door de pers geen diepgaande verklaring gegeven kon worden voor Van Aaltens populariteit. Toeval en haar Nederlandse nationaliteit zijn de enige twee factoren waar dagbladjournalisten Van Aaltens populariteit op terug wisten te voeren. De sensationele transformatie van Truus van Aalten neigt naar Amerikaanse praktijken op het

In deze Masterthesis is getracht om de verwantschap van de documentaire APOLLO 11 met een speelfilm op een systematische en theoretisch onderbouwde manier in kaart te brengen. Om dit te doen, is de aandacht uitgegaan naar drie aspecten: de narratieve structuur van de film, het melodramatische aspect, en de gelijkenis met heritage films in de wijze waarop er een nostalgisch perspectief op de Verenigde Staten van de jaren ’60 wordt aangereikt. In dit onderzoek is de semantische/syntactische benadering van Altman toegepast op de film APOLLO 11. Om de theorie van Altman te kunnen operationaliseren is er ook gebruik gemaakt van concepten uit de neoformalistische filmanalyse, zoals ontwikkeld door Bordwell en Thompson. De concepten narratieve structuur, melodrama en heritage film zijn geanalyseerd aan de hand van een sequentieanalyse en een shotlijst. Voor de genreanalyses van melodrama en heritage film is een shotlijst opgesteld waarin, op basis van de theorie van Bordwell en Thompson, is gekeken naar het geluid en de montage van APOLLO 11. Na het analyseren van de drie concepten in APOLLO 11 kan geconcludeerd worden dat door het inzetten van Altmans theorie in combinatie met de neoformalistische filmanalyse op zowel semantisch als syntactisch niveau genreconventies terug te vinden zijn van het melodrama en de heritage film. Aan het eind van de analyse is de suggestie gedaan om APOLLO 11 op te vatten als een film waarin zowel een melodramatische modus en als een heritage film making modus zijn ingezet. Deze modi kunnen in uiteenlopende filmgenres inzetbaar zijn, zowel in fictiefilms als in documentaires. Ondanks dat APOLLO 11 diverse karakteristieken van een speelfilm vertoont, is het te simpel om op grond daarvan de film eenvoudigweg tot een speelfilm te verklaren. Volgens de filmmakers kan APOLLO 11 opgevat worden als een ‘cinematic event’. Dit ‘cinematic event’ is in het specifieke geval van APOLLO 11 een mengvorm van documentaire en speelfilm waarbij het speelfilmasp

Dit bachelor eindwerkstuk spitst zich toe op de persreceptie rond de film première van Max Havelaar. Dit met als doel om een beeld te krijgen van hoe het persdiscours bijdroeg aan de vorming van het referentiekader voor de omgang met het Nederlands-Indisch verleden tijdens de jaren zeventig. Mijn onderzoeksuitkomsten laten zien dat er geen eenduidige manier van verwijzen was naar Nederlands-Indië rond de première van Max Havelaar. Bovendien toonde het discours niet, zoals de film, vooral schuldbewustzijn, maar vermeed het ook het koloniale verleden. Nederlandse kranten schreven in relatie tot de film Max Havelaar dus niet voornamelijk schuldbewust over het Nederlands-Indisch verleden, maar eerder schoorvoetend en zelfs vermijdend door het over andere zaken te hebben.

Dit bachelor eindwerkstuk spitst zich toe op de persreceptie rond de film première van Max Havelaar. Dit met als doel om een beeld te krijgen van hoe het persdiscours bijdroeg aan de vorming van het referentiekader voor de omgang met het Nederlands-Indisch verleden tijdens de jaren zeventig. Mijn onderzoeksuitkomsten laten zien dat er geen eenduidige manier van verwijzen was naar Nederlands-Indië rond de première van Max Havelaar. Bovendien toonde het discours niet, zoals de film, vooral schuldbewustzijn, maar vermeed het ook het koloniale verleden. Nederlandse kranten schreven in relatie tot de film Max Havelaar dus niet voornamelijk schuldbewust over het Nederlands-Indisch verleden, maar eerder schoorvoetend en zelfs vermijdend door het over andere zaken te hebben.

Star Studies is binnen de filmwetenschappen een bloeiend subdisciplinair onderzoeksveld, maar tot op heden blijft de manifestatie van een Nederlandse sterrencultuur onbeschreven. In dit bacheloreindwerkstuk is binnen een selectie van Nederlandse filmtijdschriften (De Rolprent en Cinema & Theater) en dagbladen (Het Vaderland en de Haagsche Courant) door middel van historisch bronnenkritiek onderzoek gedaan naar de constructie van Truus van Aalten als ster tussen 1926 en 1936. In dit verband is tevens gekeken naar hoe een sterrencultuur zich tijdens deze periode in Nederland uitte en hoe deze zich op het gebied van stardom verhield tot de heersende Amerikaanse en Duitse referentiekaders. Truus van Aalten was een Nederlandse actrice die bekend stond om haar bakvis-imago en sensationele transformatie van doorsnee winkelmeisje naar grote filmster bij de Duitse Universum Film AG (Ufa). In de kern ging het om die sensatie, want de onderzochte filmtijdschriften en dagbladen wisten daarnaast weinig diepte te geven aan het image van de Nederlandse actrice. De filmtijdschriften – na 1927 alleen Cinema & Theater – bleven oppervlakkig aangezien ze niet over haar professionele kwaliteiten, imago of persoonlijke leven schreven. Enkel de nationale trots en de betrokkenheid van het publiek en de pers bij Van Aalten stonden centraal. Bij de dagbladen is in de constructie een zekere tweestrijdigheid te herkennen. Aan de ene kant kreeg het publiek, door de kritische houding van de dagbladen ten aanzien van haar bakvis-imago, handvatten aangeboden om aan haar unieke kwaliteiten toe te kennen. Aan de andere kant bleef de constructie aan de oppervlakte, aangezien er door de pers geen diepgaande verklaring gegeven kon worden voor Van Aaltens populariteit. Toeval en haar Nederlandse nationaliteit zijn de enige twee factoren waar dagbladjournalisten Van Aaltens populariteit op terug wisten te voeren. De sensationele transformatie van Truus van Aalten neigt naar Amerikaanse praktijken op het

In deze Masterthesis is getracht om de verwantschap van de documentaire APOLLO 11 met een speelfilm op een systematische en theoretisch onderbouwde manier in kaart te brengen. Om dit te doen, is de aandacht uitgegaan naar drie aspecten: de narratieve structuur van de film, het melodramatische aspect, en de gelijkenis met heritage films in de wijze waarop er een nostalgisch perspectief op de Verenigde Staten van de jaren ’60 wordt aangereikt. In dit onderzoek is de semantische/syntactische benadering van Altman toegepast op de film APOLLO 11. Om de theorie van Altman te kunnen operationaliseren is er ook gebruik gemaakt van concepten uit de neoformalistische filmanalyse, zoals ontwikkeld door Bordwell en Thompson. De concepten narratieve structuur, melodrama en heritage film zijn geanalyseerd aan de hand van een sequentieanalyse en een shotlijst. Voor de genreanalyses van melodrama en heritage film is een shotlijst opgesteld waarin, op basis van de theorie van Bordwell en Thompson, is gekeken naar het geluid en de montage van APOLLO 11. Na het analyseren van de drie concepten in APOLLO 11 kan geconcludeerd worden dat door het inzetten van Altmans theorie in combinatie met de neoformalistische filmanalyse op zowel semantisch als syntactisch niveau genreconventies terug te vinden zijn van het melodrama en de heritage film. Aan het eind van de analyse is de suggestie gedaan om APOLLO 11 op te vatten als een film waarin zowel een melodramatische modus en als een heritage film making modus zijn ingezet. Deze modi kunnen in uiteenlopende filmgenres inzetbaar zijn, zowel in fictiefilms als in documentaires. Ondanks dat APOLLO 11 diverse karakteristieken van een speelfilm vertoont, is het te simpel om op grond daarvan de film eenvoudigweg tot een speelfilm te verklaren. Volgens de filmmakers kan APOLLO 11 opgevat worden als een ‘cinematic event’. Dit ‘cinematic event’ is in het specifieke geval van APOLLO 11 een mengvorm van documentaire en speelfilm waarbij het speelfilmasp

Dit onderzoek is een receptie-onderzoek naar de film Okja. Hierin wordt bekeken hoe op internetfora politiek activisme plaatsvindt. De centrale vraag in dit onderzoek luidt: in welke vorm vindt er politiek activisme plaats in het online debat rond Okja en vegetarisme op internetfora? Er wordt gekeken naar een subforum van Reddit voor vegetariërs, het forum voor vegetariërs Veggieboards en een forum voor filmliefhebbers The Box Office Theory. Als eerste worden de berichten op de fora ingedeeld in drie categorieën waarin volgens Jessalyn Keller online, politiek activisme plaatsvindt. De categorieën zijn aangeduid als ‘educatie’, ‘bouwen aan een gemeenschap’ en ‘zichtbaarheid’. Vervolgens worden per categorie de berichten inhoudelijk geanalyseerd. Hierbij wordt gekeken hoe de categorie wordt ingezet als vorm van politiek activisme. Daarvoor wordt de kwaliteit van de discussie geanalyseerd en onderzocht hoe vormen van dierenactivisme worden ingezet. De meest ingezette categorie is “educatie”. Hierin wordt voornamelijk kennis verspreid en worden mensen aangespoord om na te denken over vegetarisme. Dit is een onderdeel van online activisme. In de categorie “bouwen aan een gemeenschap” vielen ook redelijk veel berichten. Binnen deze categorie wordt er vooral verwezen naar de gemeenschap om het bestaan van de gemeenschap te benadrukken door zich af te splitsen van mensen buiten de gemeenschap of te verduidelijken dat mensen binnen de gemeenschap horen. Er wordt daarbij echter een onderscheid gemaakt tussen mensen binnen de gemeenschap en mensen buiten de gemeenschap, waardoor een proces van “othering” plaatsvindt. Ook is er sprake van stereotypering van mensen binnen de gemeenschap. De gemeenschap zorgt er echter zelf voor dat ze bouwen aan hun eigen identiteit en sterkte van de gemeenschap, waarmee de gemeenschap bezig is met online, politiek activisme. De minste berichten vielen in de categorie “zichtbaarheid”. Er was voornamelijk sprake van het delen van naslagwerken bin

In de geschiedenis ontbreken volgens Bell Hooks zwarte vrouwen als volwaardige personages binnen de massamedia. Wanneer de zwarte vrouwen wel aanwezig zijn staan ze in dienst van de witte personages. Matthew Hughey heeft onderzoek gedaan naar The White Savior Film, waarin een wit personage (“witte redder”) een zwart personage of zwarte bevolking redt. In 2016 is er een film, Hidden Figures, geproduceerd in Hollywood met drie zwarte vrouwelijke hoofdrolspeelsters. Binnen dit onderzoek analyseer ik hoe de relatie tussen de drie vrouwelijke hoofdpersonages en de witte hoofdpersonages binnen Hidden Figures wordt vormgegeven. Dit gebeurd op twee niveaus: binnen de narratieve ontwikkeling aan de hand van de theorie van Hughey en binnen de vormgeving door te kijken naar de mise-en-scène. Dit na aanleiding van Richard Dyer die witheid bestudeerd heeft in films aan de hand van belichting.

West Side Story (1961) is in de jaren ’60 een grote hit in Nederland geweest. Er is echter niet veel bekend over hoe de film zich in Nederland manifesteerde. In dit eindwerkstuk staat de volgende vraag centraal: Hoe zag de berichtgeving over West Side Story (1961) er in Zeeuwse en Limburgse kranten uit in de periode 1960-1965? De deelvragen hierbij zijn: Welke thema’s zijn er te onderscheiden in de berichtgeving? Hoe verhouden deze thema’s zich tot elkaar? Wat voor verschillen en overeenkomsten zijn er te vinden in de berichtgeving tussen Zeeland en Limburg? Hoe zijn die verschillen en overeenkomsten te begrijpen in het licht van contextuele omstandigheden zoals besproken in bestaande literatuur? De keuze om kranten uit Zeeland (voornamelijk bevolkt door protestanten) en Limburg (voornamelijk bevolkt door rooms-katholieken) als primaire bron voor mijn onderzoek te gebruiken, is ingegeven door de veronderstelling dat wellicht in de berichtgeving van Zeeuwse en Limburgse kranten verschillen naar voren kunnen komen die samen zouden kunnen hangen met het verschil van de dominante kerkelijke gezindte in Zeeland en Limburg en – in het verlengde daarvan – de ideologische signatuur van de specifiek gebruikte kranten. Mijn receptieonderzoek krijgt hierdoor een vergelijkende dimensie. De hoofdvraag zal beantwoord worden door de Zeeuwse en Limburgse kranten te analyseren uit de periode 1960-1965, die te verkrijgen zijn via de historische databases Delpher en Rooynet. Mijn onderzoek is geïnspireerd op de benadering van receptieonderzoek van Janet Staiger, waarbij historische bronnenkritiek een grote rol speelt. Het doel hierbij is om een eerste stap te zetten op weg naar beantwoording van de vraag waarom West Side Story zo’n grote respons kreeg binnen de Nederlandse cultuur in de jaren ’60. Limburg liep met de vertoning van West Side Story in theaters in zowel de grotere als de kleinere steden ongeveer een maand achter op Zeeland. De Zeeuwse kranten geven een vollediger beeld v

Dit onderzoek is een receptie-onderzoek naar de film Okja. Hierin wordt bekeken hoe op internetfora politiek activisme plaatsvindt. De centrale vraag in dit onderzoek luidt: in welke vorm vindt er politiek activisme plaats in het online debat rond Okja en vegetarisme op internetfora? Er wordt gekeken naar een subforum van Reddit voor vegetariërs, het forum voor vegetariërs Veggieboards en een forum voor filmliefhebbers The Box Office Theory. Als eerste worden de berichten op de fora ingedeeld in drie categorieën waarin volgens Jessalyn Keller online, politiek activisme plaatsvindt. De categorieën zijn aangeduid als ‘educatie’, ‘bouwen aan een gemeenschap’ en ‘zichtbaarheid’. Vervolgens worden per categorie de berichten inhoudelijk geanalyseerd. Hierbij wordt gekeken hoe de categorie wordt ingezet als vorm van politiek activisme. Daarvoor wordt de kwaliteit van de discussie geanalyseerd en onderzocht hoe vormen van dierenactivisme worden ingezet. De meest ingezette categorie is “educatie”. Hierin wordt voornamelijk kennis verspreid en worden mensen aangespoord om na te denken over vegetarisme. Dit is een onderdeel van online activisme. In de categorie “bouwen aan een gemeenschap” vielen ook redelijk veel berichten. Binnen deze categorie wordt er vooral verwezen naar de gemeenschap om het bestaan van de gemeenschap te benadrukken door zich af te splitsen van mensen buiten de gemeenschap of te verduidelijken dat mensen binnen de gemeenschap horen. Er wordt daarbij echter een onderscheid gemaakt tussen mensen binnen de gemeenschap en mensen buiten de gemeenschap, waardoor een proces van “othering” plaatsvindt. Ook is er sprake van stereotypering van mensen binnen de gemeenschap. De gemeenschap zorgt er echter zelf voor dat ze bouwen aan hun eigen identiteit en sterkte van de gemeenschap, waarmee de gemeenschap bezig is met online, politiek activisme. De minste berichten vielen in de categorie “zichtbaarheid”. Er was voornamelijk sprake van het delen van naslagwerken bin

In de geschiedenis ontbreken volgens Bell Hooks zwarte vrouwen als volwaardige personages binnen de massamedia. Wanneer de zwarte vrouwen wel aanwezig zijn staan ze in dienst van de witte personages. Matthew Hughey heeft onderzoek gedaan naar The White Savior Film, waarin een wit personage (“witte redder”) een zwart personage of zwarte bevolking redt. In 2016 is er een film, Hidden Figures, geproduceerd in Hollywood met drie zwarte vrouwelijke hoofdrolspeelsters. Binnen dit onderzoek analyseer ik hoe de relatie tussen de drie vrouwelijke hoofdpersonages en de witte hoofdpersonages binnen Hidden Figures wordt vormgegeven. Dit gebeurd op twee niveaus: binnen de narratieve ontwikkeling aan de hand van de theorie van Hughey en binnen de vormgeving door te kijken naar de mise-en-scène. Dit na aanleiding van Richard Dyer die witheid bestudeerd heeft in films aan de hand van belichting.

West Side Story (1961) is in de jaren ’60 een grote hit in Nederland geweest. Er is echter niet veel bekend over hoe de film zich in Nederland manifesteerde. In dit eindwerkstuk staat de volgende vraag centraal: Hoe zag de berichtgeving over West Side Story (1961) er in Zeeuwse en Limburgse kranten uit in de periode 1960-1965? De deelvragen hierbij zijn: Welke thema’s zijn er te onderscheiden in de berichtgeving? Hoe verhouden deze thema’s zich tot elkaar? Wat voor verschillen en overeenkomsten zijn er te vinden in de berichtgeving tussen Zeeland en Limburg? Hoe zijn die verschillen en overeenkomsten te begrijpen in het licht van contextuele omstandigheden zoals besproken in bestaande literatuur? De keuze om kranten uit Zeeland (voornamelijk bevolkt door protestanten) en Limburg (voornamelijk bevolkt door rooms-katholieken) als primaire bron voor mijn onderzoek te gebruiken, is ingegeven door de veronderstelling dat wellicht in de berichtgeving van Zeeuwse en Limburgse kranten verschillen naar voren kunnen komen die samen zouden kunnen hangen met het verschil van de dominante kerkelijke gezindte in Zeeland en Limburg en – in het verlengde daarvan – de ideologische signatuur van de specifiek gebruikte kranten. Mijn receptieonderzoek krijgt hierdoor een vergelijkende dimensie. De hoofdvraag zal beantwoord worden door de Zeeuwse en Limburgse kranten te analyseren uit de periode 1960-1965, die te verkrijgen zijn via de historische databases Delpher en Rooynet. Mijn onderzoek is geïnspireerd op de benadering van receptieonderzoek van Janet Staiger, waarbij historische bronnenkritiek een grote rol speelt. Het doel hierbij is om een eerste stap te zetten op weg naar beantwoording van de vraag waarom West Side Story zo’n grote respons kreeg binnen de Nederlandse cultuur in de jaren ’60. Limburg liep met de vertoning van West Side Story in theaters in zowel de grotere als de kleinere steden ongeveer een maand achter op Zeeland. De Zeeuwse kranten geven een vollediger beeld v

In deze scriptie wordt de reactie van het Nederlandse film- en bioscoopbedrijf besproken op de Nederlandse neutraliteitspolitiek in de eerste maanden van de Tweede Wereldoorlog, vanaf september 1939 tot december 1939. Tijdens de Eerste Wereldoorlog had het Nederlandse film- en bioscoopbedrijf kunnen profiteren van de aspecten van de Nederlandse neutraliteitspolitiek. Omdat het waarschijnlijk was dat er nog steeds ondernemers actief waren die de Eerste Wereldoorlog hadden meegemaakt, is het interessant om te onderzoeken hoe er werd gereageerd op het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. De reactie van het Nederlandse film- en bioscoopbedrijf is onderzocht aan de hand van een historisch bronnenonderzoek van contemporaine Nederlandse filmvakbladen, namelijk het Nieuwe weekblad voor de cinematografie en het Officieel orgaan van den Nederlandschen Bioscoop-bond. Er wordt beargumenteerd dat individuele ondernemers om verschillende reden in staat waren om beter op te treden tegen de veranderingen, en dat de NBB een meer afwachtende houding had ten overstaande van de veranderingen. Ook wordt aangetoond dat een NBB minder dominante invloed had op het Nederlandse film- en bioscoopbedrijf dan wat normaal gesproken wordt aangenomen in de bestaande literatuur. Tot slot lijken ondernemersstrategieën binnen het film- en bioscoopbedrijf onderhevig aan ervaringen uit het verleden. Op basis van resultaten uit dit onderzoek wordt geadviseerd om zaken als geschiedenis te betrekken in de analyse van ondernemersstrategieën

In navolging van het proefschrift Opzien tegen Modernisering: Denkbeelden over Amerika en Nederlandse Identiteit in het Publieke Debat over Media, 1919-1989 van Jesper Verhoef, is in deze masterscriptie getracht om meer inzicht te geven in het Nederlandse naoorlogse krantendiscours over de referentie aan de Amerikaanse cinema. De focus van de scriptie lag op de referentie naar Hollywood tijdens de opkomst van de Nederlandse speelfilm in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. De vraag die hierbij centraal stond is: hoe functioneerde Hollywood in het Nederlandse persdiscours in de periode 1966-1979 als referentiepunt voor berichtgeving over de Nederlandse filmcultuur? Aan de hand van artikelen uit zowel landelijke als regionale dagbladen is een beeld geschetst van de verschillende interpretatiemogelijkheden die de lezer destijds had. Hieruit kwam naar voren dat Hollywood bij vier verschillende thema’s als referentiekader werd ingezet, namelijk bij nostalgie, commercie, het maken van carrière en het gedrag van filmprofessionals. De dagbladjournalisten schetsten geen homogeen beeld over Hollywood als referentiepunt. Integendeel, de berichtgeving werd gekenmerkt door tegenstrijdigheden. Opvallend is dat de verschillende dagbladen onderling het binnen de thema’s met elkaar eens lijken te zijn, het zijn met name de filmprofessionals die in kranteninterviews verschillende (soms tegenovergestelde) standpunten naar voren brengen. Ondanks dat de perspectieven met betrekking tot de mening over Hollywood constant verschoven, was Hollywood wel stabiel in zijn functionaliteit in relatie tot Nederland. Hollywood werd in het persdiscours met name ingezet als referentiepunt om de eigenheid van de Nederlandse filmcultuur te benadrukken.

In navolging van het proefschrift Opzien tegen Modernisering: Denkbeelden over Amerika en Nederlandse Identiteit in het Publieke Debat over Media, 1919-1989 van Jesper Verhoef, is in deze masterscriptie getracht om meer inzicht te geven in het Nederlandse naoorlogse krantendiscours over de referentie aan de Amerikaanse cinema. De focus van de scriptie lag op de referentie naar Hollywood tijdens de opkomst van de Nederlandse speelfilm in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. De vraag die hierbij centraal stond is: hoe functioneerde Hollywood in het Nederlandse persdiscours in de periode 1966-1979 als referentiepunt voor berichtgeving over de Nederlandse filmcultuur? Aan de hand van artikelen uit zowel landelijke als regionale dagbladen is een beeld geschetst van de verschillende interpretatiemogelijkheden die de lezer destijds had. Hieruit kwam naar voren dat Hollywood bij vier verschillende thema’s als referentiekader werd ingezet, namelijk bij nostalgie, commercie, het maken van carrière en het gedrag van filmprofessionals. De dagbladjournalisten schetsten geen homogeen beeld over Hollywood als referentiepunt. Integendeel, de berichtgeving werd gekenmerkt door tegenstrijdigheden. Opvallend is dat de verschillende dagbladen onderling het binnen de thema’s met elkaar eens lijken te zijn, het zijn met name de filmprofessionals die in kranteninterviews verschillende (soms tegenovergestelde) standpunten naar voren brengen. Ondanks dat de perspectieven met betrekking tot de mening over Hollywood constant verschoven, was Hollywood wel stabiel in zijn functionaliteit in relatie tot Nederland. Hollywood werd in het persdiscours met name ingezet als referentiepunt om de eigenheid van de Nederlandse filmcultuur te benadrukken.

In deze scriptie wordt de reactie van het Nederlandse film- en bioscoopbedrijf besproken op de Nederlandse neutraliteitspolitiek in de eerste maanden van de Tweede Wereldoorlog, vanaf september 1939 tot december 1939. Tijdens de Eerste Wereldoorlog had het Nederlandse film- en bioscoopbedrijf kunnen profiteren van de aspecten van de Nederlandse neutraliteitspolitiek. Omdat het waarschijnlijk was dat er nog steeds ondernemers actief waren die de Eerste Wereldoorlog hadden meegemaakt, is het interessant om te onderzoeken hoe er werd gereageerd op het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. De reactie van het Nederlandse film- en bioscoopbedrijf is onderzocht aan de hand van een historisch bronnenonderzoek van contemporaine Nederlandse filmvakbladen, namelijk het Nieuwe weekblad voor de cinematografie en het Officieel orgaan van den Nederlandschen Bioscoop-bond. Er wordt beargumenteerd dat individuele ondernemers om verschillende reden in staat waren om beter op te treden tegen de veranderingen, en dat de NBB een meer afwachtende houding had ten overstaande van de veranderingen. Ook wordt aangetoond dat een NBB minder dominante invloed had op het Nederlandse film- en bioscoopbedrijf dan wat normaal gesproken wordt aangenomen in de bestaande literatuur. Tot slot lijken ondernemersstrategieën binnen het film- en bioscoopbedrijf onderhevig aan ervaringen uit het verleden. Op basis van resultaten uit dit onderzoek wordt geadviseerd om zaken als geschiedenis te betrekken in de analyse van ondernemersstrategieën

In deze masterscriptie wordt het concept tele-agora zoals gedefinieerd door André Gaudreault en Philippe Marion bekritiseerd. Onder tele-agora verstaan Gaudreault en Marion producties die normaliter op het kleine scherm worden vertoond en die nu op het grote scherm (in de bioscoop worden vertoond). In deze scriptie wordt echter uitsluitend gekeken naar screenings van opera- en balletvoorstellingen in de bioscoop, die Gaudreault en Marion onder de tele-agora scharen. Allereerst wordt in deze scriptie beargumenteerd dat de fundering van hun theorie instabiel is. De convergentie die zij als een nieuw fenomeen beschrijven, blijkt al langer aanwezig in de mediale cultuur. Uit hun definitie valt daarnaast op te maken dat de vertoningen niet langer op het kleine scherm (televisie) worden vertoond. Beargumenteerd wordt echter dat dit wel het geval is. Daarbij blijven zij refereren aan televisie, en nauwelijks aan theater. Wanneer zij dan wel aan theater refereren, draagt dit niet bij aan de theorievorming van de tele-agora. Ten slotte baseren zij hun theorie niet op empirische voorbeelden. In deze masterscriptie wordt daarom een voorstel voor herziening van het concept tele-agora voorgesteld. Om daaraan een bijdrage te leveren, wordt in deze masterscriptie een analyse van het Nederlandse professionele discours met betrekking tot screenings van opera- en balletvoorstellingen in de bioscoop uitgevoerd, waarmee wordt vastgesteld welke elementen er in 2015 binnen de Nederlandse context van belang bleken binnen dit discours. Geconcludeerd wordt dat de toegankelijkheid (onder andere door de liveness van screenings en het gevoel van directe aanwezigheid bij de voorstellingen), de kwaliteit, exclusiviteit en de toegevoegde waarde van de screenings in de bioscoop, net als de prijs van de screenings, in 2015 de belangrijkste elementen voor dit deel van de tele-agora bleken. Tegengesteld aan wat Gaudreault en Marion beweerden, bleek voor de gedachtenbepaling in het Nederlandse discour

Door gebruik te maken van de bevindingen van Phil Hubbard, zal in deze scriptie worden onderzocht of de Nederlandse bioscopen van Pathé in Eindhoven, Tilburg en Breda een beleving construeren die gericht is op het in stand houden van de door Hubbard omschreven space bubble: de persoonlijke ruimte van de bezoeker die volgens hem zo min mogelijk doorbroken dient te worden door externe factoren.

In deze masterthesis wordt onderzocht op welke manier en door wie film en bioscoop werden geframed tijdens de Tweede Kamerdebatten in 1925 in aanloop naar een nieuwe bioscoopwet. Deze keuringswet werd tot leven geroepen naar aanleiding van de zedelijke en maatschappelijke gevaren die de bioscoop met zich mee zou hebben gebracht. Door het reconstrueren van frames is er gepoogd te achterhalen hoe de verschillende politieke partijen het denken en handelen over het bioscoopvraagstuk stuurden. Door middel van een kwalitatieve inhoudsanalyse van de letterlijke notulen van de Kamerdebatten, de Handelingen der Staten Generaal, wordt er inzicht gegeven in de verschillende discoursen die aandeel hadden in de totstandkoming van de wet.

Door gebruik te maken van de bevindingen van Phil Hubbard, zal in deze scriptie worden onderzocht of de Nederlandse bioscopen van Pathé in Eindhoven, Tilburg en Breda een beleving construeren die gericht is op het in stand houden van de door Hubbard omschreven space bubble: de persoonlijke ruimte van de bezoeker die volgens hem zo min mogelijk doorbroken dient te worden door externe factoren.

In deze masterscriptie wordt het concept tele-agora zoals gedefinieerd door André Gaudreault en Philippe Marion bekritiseerd. Onder tele-agora verstaan Gaudreault en Marion producties die normaliter op het kleine scherm worden vertoond en die nu op het grote scherm (in de bioscoop worden vertoond). In deze scriptie wordt echter uitsluitend gekeken naar screenings van opera- en balletvoorstellingen in de bioscoop, die Gaudreault en Marion onder de tele-agora scharen. Allereerst wordt in deze scriptie beargumenteerd dat de fundering van hun theorie instabiel is. De convergentie die zij als een nieuw fenomeen beschrijven, blijkt al langer aanwezig in de mediale cultuur. Uit hun definitie valt daarnaast op te maken dat de vertoningen niet langer op het kleine scherm (televisie) worden vertoond. Beargumenteerd wordt echter dat dit wel het geval is. Daarbij blijven zij refereren aan televisie, en nauwelijks aan theater. Wanneer zij dan wel aan theater refereren, draagt dit niet bij aan de theorievorming van de tele-agora. Ten slotte baseren zij hun theorie niet op empirische voorbeelden. In deze masterscriptie wordt daarom een voorstel voor herziening van het concept tele-agora voorgesteld. Om daaraan een bijdrage te leveren, wordt in deze masterscriptie een analyse van het Nederlandse professionele discours met betrekking tot screenings van opera- en balletvoorstellingen in de bioscoop uitgevoerd, waarmee wordt vastgesteld welke elementen er in 2015 binnen de Nederlandse context van belang bleken binnen dit discours. Geconcludeerd wordt dat de toegankelijkheid (onder andere door de liveness van screenings en het gevoel van directe aanwezigheid bij de voorstellingen), de kwaliteit, exclusiviteit en de toegevoegde waarde van de screenings in de bioscoop, net als de prijs van de screenings, in 2015 de belangrijkste elementen voor dit deel van de tele-agora bleken. Tegengesteld aan wat Gaudreault en Marion beweerden, bleek voor de gedachtenbepaling in het Nederlandse discour

In deze masterthesis wordt onderzocht op welke manier en door wie film en bioscoop werden geframed tijdens de Tweede Kamerdebatten in 1925 in aanloop naar een nieuwe bioscoopwet. Deze keuringswet werd tot leven geroepen naar aanleiding van de zedelijke en maatschappelijke gevaren die de bioscoop met zich mee zou hebben gebracht. Door het reconstrueren van frames is er gepoogd te achterhalen hoe de verschillende politieke partijen het denken en handelen over het bioscoopvraagstuk stuurden. Door middel van een kwalitatieve inhoudsanalyse van de letterlijke notulen van de Kamerdebatten, de Handelingen der Staten Generaal, wordt er inzicht gegeven in de verschillende discoursen die aandeel hadden in de totstandkoming van de wet.

In deze masterscriptie is onderzoek verricht naar de inhoud en de vorm van de debatten binnen de Tweede Kamer der Staten-Generaal over het wetsontwerp tegen het bioscoopgevaar in 1923, om te reconstrueren op welke manieren het fenomeen "bioscoop" destijds binnen het politieke debat werd geframed; oftewel de verschillende invalshoeken te achterhalen van waaruit het fenomeen binnen het debat werd belicht, werd begrepen en de wijze(n) waarop men er betekenis aan verleende.

In deze masterscriptie is onderzoek verricht naar de inhoud en de vorm van de debatten binnen de Tweede Kamer der Staten-Generaal over het wetsontwerp tegen het bioscoopgevaar in 1923, om te reconstrueren op welke manieren het fenomeen "bioscoop" destijds binnen het politieke debat werd geframed; oftewel de verschillende invalshoeken te achterhalen van waaruit het fenomeen binnen het debat werd belicht, werd begrepen en de wijze(n) waarop men er betekenis aan verleende.

Met de sinds midden jaren negentig toegenomen populariteit van geschiedenis op televisie is ook de academische interesse in deze manier van geschiedschrijving toegenomen. Deze thesis beoogt antwoord te vinden op de vraag of de problematiek die in deze wetenschappelijke literatuur uiteen wordt gezet met betrekking tot het vertellen en verbeelden van geschiedenis via het medium televisie herkenbaar is voor mensen die in de praktijk werken aan het Nederlandse geschiedenisprogramma ANDERE TIJDEN. In het verlengde daarvan tracht ik uiteen te zetten welke keuzes de makers van dit programma maken als zij met de specifieke aspecten van de in de literatuur behandelde problematiek te maken krijgen én welke niet in de literatuur behandelde aspecten voor hen belangrijk zijn. Daartoe is er een corpus relatief recente en toonaangevende publicaties over geschiedenistelevisie geanalyseerd en zijn er een aantal leden van de redactie van ANDERE TIJDEN geïnterviewd.

Filmanimatiestudio Soiuzmul’tfil’m en regisseur Fyodor Khitruk hebben eind jaren zestig en begin jaren zeventig drie korte animatiefilms gemaakt over de beer Vinni-Pukh. Dit is de Russische versie van Winnie-the-Pooh. Zowel de inhoud als de tekenstijl van de films verschillen aanmerkelijk van het Britse originele boek. Vanuit een imagologische insteek, wordt er in deze thesis onderzocht op welke manieren er sprake is van een geconstrueerde ‘Sovjetisering’ van Winnie-the-Pooh. Vandaar is er een analyse gemaakt van de mogelijk typisch (Sovjet-)Russische kenmerken die in Vinni-Pukh verborgen zitten. Deze analyse is voornamelijk gericht op het beeldidioom van enerzijds het Britse boek en de films en anderzijds op de typisch Russische aspecten die er op dat niveau zijn toegevoegd aan de films.

Dit onderzoek draait om de centrale vraagstelling: welke ‘programming philosophies’ liggen besloten in de keuzes die programmeurs van arthouse vertoners in Nederlands- en Vlaams Limburg maken voor hun filmprogrammering? Ter beantwoording van deze hoofdvraag worden twee deelvragen gesteld: hoe ziet het instituut van de arthouse vertoning eruit en hoe krijgen de ‘programming philosophies’ van arthouse programmeurs daarbinnen vorm?; waaruit bestaat de habitus die de ‘programming philosophies’ van arthouse programmeurs in Nederlands- en Vlaams Limburg beïnvloedt, waarop zij hun keuzes voor de programmering baseren? De ideologieën van de programmeurs van arthouse vertoners worden doorgrond aan de hand van interviews, de onderzoeken van Anneriken Wehrens, Jarl Ahlkvist en Malte Hagener en de theorieën van Pierre Bourdieu en Stuart Hall. Uit een analyse van deze ideologieën aan de hand van Ahlkvists 'programmering philosophies', blijkt dat programmeurs belangrijke actoren zijn in het veld van de filmvertoning die direct verantwoordlijk zijn voor de programmering van arthouse vertoners en voor arthouse vertoning als instituut. Aan het einde van dit onderzoek kan gesteld worden dat de ‘programming philosophies’ esthetiek, publiek, opbrengst en industrie besloten liggen in de keuzes van arthouse programmeurs. De persoonlijke voorkeuren van iedere programmeur, gegrond in habitus en smaak, geven gewicht aan de diverse factoren waar hij of zij op let bij het selecteren van films voor de programmering. Kwaliteit staat voor de programmeurs voorop. Esthetiek is voor programmeurs dus de belangrijkste ‘programming philosophy’ van waaruit de programmering wordt samengesteld. Programmeurs van arthouse vertoners zoeken temidden van een continu veranderend filmklimaat naar manieren om zich te onderscheiden. Ze trachten een kwalitatief waardevolle programmering neer te zetten en een trouw publiek om zich heen te creëren.

Met de sinds midden jaren negentig toegenomen populariteit van geschiedenis op televisie is ook de academische interesse in deze manier van geschiedschrijving toegenomen. Deze thesis beoogt antwoord te vinden op de vraag of de problematiek die in deze wetenschappelijke literatuur uiteen wordt gezet met betrekking tot het vertellen en verbeelden van geschiedenis via het medium televisie herkenbaar is voor mensen die in de praktijk werken aan het Nederlandse geschiedenisprogramma ANDERE TIJDEN. In het verlengde daarvan tracht ik uiteen te zetten welke keuzes de makers van dit programma maken als zij met de specifieke aspecten van de in de literatuur behandelde problematiek te maken krijgen én welke niet in de literatuur behandelde aspecten voor hen belangrijk zijn. Daartoe is er een corpus relatief recente en toonaangevende publicaties over geschiedenistelevisie geanalyseerd en zijn er een aantal leden van de redactie van ANDERE TIJDEN geïnterviewd.

Filmanimatiestudio Soiuzmul’tfil’m en regisseur Fyodor Khitruk hebben eind jaren zestig en begin jaren zeventig drie korte animatiefilms gemaakt over de beer Vinni-Pukh. Dit is de Russische versie van Winnie-the-Pooh. Zowel de inhoud als de tekenstijl van de films verschillen aanmerkelijk van het Britse originele boek. Vanuit een imagologische insteek, wordt er in deze thesis onderzocht op welke manieren er sprake is van een geconstrueerde ‘Sovjetisering’ van Winnie-the-Pooh. Vandaar is er een analyse gemaakt van de mogelijk typisch (Sovjet-)Russische kenmerken die in Vinni-Pukh verborgen zitten. Deze analyse is voornamelijk gericht op het beeldidioom van enerzijds het Britse boek en de films en anderzijds op de typisch Russische aspecten die er op dat niveau zijn toegevoegd aan de films.

Dit onderzoek draait om de centrale vraagstelling: welke ‘programming philosophies’ liggen besloten in de keuzes die programmeurs van arthouse vertoners in Nederlands- en Vlaams Limburg maken voor hun filmprogrammering? Ter beantwoording van deze hoofdvraag worden twee deelvragen gesteld: hoe ziet het instituut van de arthouse vertoning eruit en hoe krijgen de ‘programming philosophies’ van arthouse programmeurs daarbinnen vorm?; waaruit bestaat de habitus die de ‘programming philosophies’ van arthouse programmeurs in Nederlands- en Vlaams Limburg beïnvloedt, waarop zij hun keuzes voor de programmering baseren? De ideologieën van de programmeurs van arthouse vertoners worden doorgrond aan de hand van interviews, de onderzoeken van Anneriken Wehrens, Jarl Ahlkvist en Malte Hagener en de theorieën van Pierre Bourdieu en Stuart Hall. Uit een analyse van deze ideologieën aan de hand van Ahlkvists 'programmering philosophies', blijkt dat programmeurs belangrijke actoren zijn in het veld van de filmvertoning die direct verantwoordlijk zijn voor de programmering van arthouse vertoners en voor arthouse vertoning als instituut. Aan het einde van dit onderzoek kan gesteld worden dat de ‘programming philosophies’ esthetiek, publiek, opbrengst en industrie besloten liggen in de keuzes van arthouse programmeurs. De persoonlijke voorkeuren van iedere programmeur, gegrond in habitus en smaak, geven gewicht aan de diverse factoren waar hij of zij op let bij het selecteren van films voor de programmering. Kwaliteit staat voor de programmeurs voorop. Esthetiek is voor programmeurs dus de belangrijkste ‘programming philosophy’ van waaruit de programmering wordt samengesteld. Programmeurs van arthouse vertoners zoeken temidden van een continu veranderend filmklimaat naar manieren om zich te onderscheiden. Ze trachten een kwalitatief waardevolle programmering neer te zetten en een trouw publiek om zich heen te creëren.

In de honderd jaar dat het scoutingspel zich in Nederland heeft gevestigd heeft de vereniging het medium film op meerdere manieren ingezet om promotie te maken voor scouting. In 1947 maakte de Nederlandse Padvinders vereniging de speelfilm 'Ridders zonder harnas' en in 1989 produceerde Scouting Nederland de speelfilm 'In de ban van de Romein'. In deze masterscriptie richt ik mij op deze films en wordt de receptietheorie van Janet Staiger ingezet om te achterhalen of de beide films het promotionele doel hebben behaald of misschien juist het negatieve imago van scouting bij een deel van het publiek bevestigde. Door de historische context te schetsen waarin beide films werden geproduceerd probeer ik een antwoord te vinden op deze vraag.

Een imagologische studie naar auto-images en symboliek in de Russische film LITTLE VERA. Het werkstuk richt zich op het verkennen van auto-images van de makers Vasili Pichul en Maria Khmelik aan de hand van het drieluik tekst, intertekst en context. Dit auto-image laat een gespleten nationaal karakter zien die in beeldtaal uitgedrukt wordt door gebruik te maken van Russische symbolische tradities.

In de honderd jaar dat het scoutingspel zich in Nederland heeft gevestigd heeft de vereniging het medium film op meerdere manieren ingezet om promotie te maken voor scouting. In 1947 maakte de Nederlandse Padvinders vereniging de speelfilm 'Ridders zonder harnas' en in 1989 produceerde Scouting Nederland de speelfilm 'In de ban van de Romein'. In deze masterscriptie richt ik mij op deze films en wordt de receptietheorie van Janet Staiger ingezet om te achterhalen of de beide films het promotionele doel hebben behaald of misschien juist het negatieve imago van scouting bij een deel van het publiek bevestigde. Door de historische context te schetsen waarin beide films werden geproduceerd probeer ik een antwoord te vinden op deze vraag.

Een imagologische studie naar auto-images en symboliek in de Russische film LITTLE VERA. Het werkstuk richt zich op het verkennen van auto-images van de makers Vasili Pichul en Maria Khmelik aan de hand van het drieluik tekst, intertekst en context. Dit auto-image laat een gespleten nationaal karakter zien die in beeldtaal uitgedrukt wordt door gebruik te maken van Russische symbolische tradities.

Dit onderzoek laat anonieme digitale bestanddelers aan het woord. Wat voor achtergrond hebben deze personen? Welke plaats heeft het uploaden in hun relatie met ander mediagebruik en hun verdere dagelijks leven? Hoe kijken zij aan tegen de toenemende politieke en juridische aandacht die er aan het online delen van mediabestanden wordt besteed en welke beweegredenen zitten er achter het uploaden van het mediamateriaal? Deze en andere vragen heb ik kunnen stellen aan een drietal Nederlandse uploaders en dit etnografisch onderzoek bevat een overzicht van de belangrijkste bevindingen uit de digitale gesprekken met deze personen.