Search

Text in Turkish ; Abstract: English and Turkish Includes bibliographical references (leaves 161-171) xv, 173 leaves After 1980, with the increased globalization race investments in developing countries increased significantly with the lifting of barriers to capital flows. With the effect of globalization in the world economy, developing countries have started to look for ways to meet the capital they need with foreign investments. Capital flows in developing countries that are not ready for the liberalization trend, especially portfolio investments, have damaged the country's economy and plunged some countries into crisis. With the Economic Stability Decisions of January 24, 1980, Turkey entered this race and entered into full financial release with Decree No. 32 issued in 1989. In this study, the relationship between inflation, unemployment and industrial production, which is one of the economic indicators of foreign direct investments in Turkey, was analyzed with the VAR model. Johansen cointegration test, impulse – response analysis and variance decomposition analysis were conducted to evaluate the relationship between variables. As a result of the study, it was concluded that foreign direct investments from capital flows have a positive effect on the country's economy, and portfolio investments contribute positively to the economy if directed to production, otherwise it causes an economic crisis by increasing fragility as a result of leaving the country suddenly. It is necessary to create appropriate conditions for increasing foreign capital investments in Turkey, ensure economic, political and legal stability, and monitor policies for implementing regulations that encourage foreign capital. 1980 sonrası hız kazanan küreselleşme yarışıyla birlikte sermaye hareketlerinin önündeki engellerin de kalkmasıyla gelişmekte olan ülkelere yapılan yatırımlar ciddi artış göstermiştir. Dünya ekonomisinde yaşanan küreselleşme olgusunun etkisiyle, gelişimini tamamlamakta olan devletlerin gereksinim duydukları sermayeleri yabancı yatırımlar ile karşılama yollarına gittikleri bilinmektedir. Liberalleşme akımına hazırlıksız yakalanan gelişmekte olan ülkelerde sermaye hareketleri, özellikle portföy yatırımları, ülke ekonomisine zarar vermiş ve bazı ülkeleri krize sürüklemiştir.24 Ocak 1980 Ekonomik İstikrar Kararları ile Türkiye bu yarışa katılmış ve 1989 yılında çıkarılan 32 Sayılı Kararname ile tamamen finansal serbestleşme içine girmiştir. Bu çalışmada Türkiye’ye gelmekte olan doğrudan yabancı yatırımların Türkiye ekonomi göstergelerinden olan enflasyon, işsizlik ve sanayi üretimi arasındaki ilişki VAR modeliyle analiz edilmiştir. Yapılan Johansen eş bütünleşme testi, etki – tepki analizi ve varyans ayrıştırma analizleriyle değişkenlerin arasındaki ilişki değerlendirmiştir. Çalışmanın sonucunda ise sermaye hareketlerinden doğrudan olan yabancı yatırımların ülkelerin ekonomilerine olumlu yönde etkilerinin olduğu, portföy yatırımların ise üretime yöneltildiği takdirde ekonomiye olumlu katkısı olduğu aksi durumda aniden ülkeyi terk etmesi sonucu kırılganlığı artırıp ekonomik krize neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye’de yabancı sermaye yatırımlarının arttırılması için uygun şartların yaratılması, ekonomik, siyasi ve hukuki istikrarın sağlanması, yabancı sermayeyi teşvik edici düzenlemelerin gerçekleştirilmesine yönelik politikaların izlenmesi gerekmektedir. SERMAYE AKIMLARI Para Sisteminin Gelişimi Sermaye Akımlarının Tanımı Sermaye Akımlarının Tarihsel Gelişimi 1870-1914 Arası Sermaye Akımlarının Gelişimi 1914 Sonrası Sermaye Akımlarının Gelişimi 2008 Küresel Krizi Sırasında Sermaye Akımlarının Gelişimi Sermaye Akımlarının Türleri Doğrudan Yapılan Yatırımlar Portföy Yatırımları Finansal Türevler Rezerv Varlıklar Sermaye Akımlarını Etkileyen Faktörler Yatırımcılar Açısından Etkileyen Faktörler Hammadde Kaynakları Üretim Faktörlerinde Bütünleşme Aktarılamayan Bilgiler Şirket Unvanının ve Sırların Korunması İthalatçı Ülkenin Koyduğu Tarife ve Kotalardan Kaçınma Yurtiçi Kısıtlamalar Müşteri İzleme Ekonomik Fırsatların Çeşitlendirilmesi Ucuz Yabancı Faktör Taşıma Giderleri Yerel Piyasadaki Mevzuat Monopol (Tekel) Avantajı Yatırım Yapılan Ülke Açısından Etkileyen Faktörler Politik Faktörler Yatırım Ortamına İlişkin Faktörler Ekonomik Faktörler Piyasa Hacmi İşgücü Maliyeti Ticari Engeller Büyüme Oranı Dış Ticaret Açığı Döviz Kuru Vergi Uygulamaları Portföy Yatırımlarını Etkileyen Faktörler Piyasa Kapitalizasyonu İşlem Hacmi Kote Şirket Sayısı ve Yeni İhraçlar Ortalama Şirket Büyüklüğü Sermaye Piyasalarının Ekonomideki Yeri Yoğunlaşma Dışa Açıklık Sermaye Akımlarının Etkileri Sermaye Akımlarının Olumlu Etkileri Sermaye Akımlarının Ev Sahibi Ülkeler Açısından Olumlu Etkileri Sermaye Akımlarının Ana Ülke Açısından Olumlu Etkileri Sermaye Akımlarının Olumsuz Etkileri Sermaye Akımlarının Ev Sahibi Ülkeler Açısından Olumsuz Etkileri Sermaye Akımlarının Ana Ülke Açısından Olumsuz Etkileri Sermaye Akımlarının Olumsuz Etkilerinin Giderilmesine Yönelik Politikalar Döviz Kuru Politikası Maliye Politikası Para ve Vergi Politikası Sterilizasyon SERMAYE AKIMLARININ GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE VE TÜRKİYE’DE GELİŞİMİ VE SEBEP OLDUĞU KRİZLER Gelişmekte Olan Ülkelerde Sermaye Akımlarının Gelişimi Arjantin Brezilya Çin Hong Kong Hindistan Güney Kore Malezya Meksika Rusya Güney Afrika Dönemler İtibariyle Türkiye'de Sermaye Akımları 1923-1950 Arası Türkiye’de Sermaye Akımları 1950-1960 Arası Türkiye’de Sermaye Akımları 1960-1970 Arası Türkiye’de Sermaye Akımları 1970-1980 Arası Türkiye’de Sermaye Akımları 1980-1990 Arası Türkiye’de Sermaye Akımları 1990-2000 Arası Türkiye’de Sermaye Akımları 2000 Sonrası Türkiye’de Sermaye Akımları 2020 Yılında Türkiye’de Sermaye Akımları ve Covid ’in Sermaye Akımlarına Etkisi Sermaye Akımlarının Sebep Olduğu Krizler 1992-1993 Avrupa Para Krizi (ERM) 1994-1995 Meksika Krizi 1994 Türkiye Krizi 1995 Arjantin Krizi 1997-1998 Asya Krizi 1998 Rusya Krizi 1999 Brezilya Krizi 2000-2001 Türkiye Krizi LİTERATÜR TARAMASI VERİ VE METODOLOJİ Durağanlık Testleri (Birim Kök Testleri) Dickey – Fuller (DF) Testi Genişletilmiş Dickey – Fuller (ADF) Testi Phillips - Perron (PP) Testi Kwiatkowski - Phillips - Schmidt - Shin (KPSS) Testi Ng - Perron Testi Vektör Otoregresif (VAR) Modeli Koentegrasyon (Eş bütünleşme) Testi Etki - Tepki Fonksiyonlar Varyans Ayrıştırması BULGULAR Birim Kök Test Sonuçları Vektör Otoregresif (VAR) Modeli ve Gecikme Uzunluğu (Lag Length Criteria) Test Sonuçları Johansen Eş Bütünleşme Testi Sonuçları Johansen Eş Bütünleşme Testi Sonuçları Etki Tepki Testi Varyans Ayrıştırması SONUÇ