Search

Professionals from western countries often supervise local stai in mental health projects implemented in low-income and emergency-aiected contexts. The work of these supervisors is always intercultural: it involves people from diierent cultural backgrounds. The supervisor has the responsibility to initiate and monitor these intercultural processes. The supervisor must be able to recognize diierences within the supervision group and between supervisor and supervisee, and to question the values of any culture, including his/her own.

Sinds vijftien jaar heb ik contact met transculturele hulpverleners uit verschillende landen. Wanneer ik met Canadezen in aanraking kom, bekruipt me een gevoel van verwarring: het is allemaal zo genuanceerd wat ze denken. Wanneer je als Europeaan denkt te snappen wat ze bedoelen, dan is er weer een uitzondering op de regel. Ze lijken politiek hypercorrect te zijn. Dit ervoer ik ook weer bij het eerste uur van de workshop die de Canadese cultureel psychiater Laurence Kirmayer gaf in ’s-Hertogenbosch over het onderwerp ‘Contributions of cultural psychiatry to understanding and working with refugees, victims of trauma and forced migration’.

Wanneer U dit themanummer over psychotherapie met vluchtelingen te lezen krijgt, zijn er drie maanden verstreken sinds het moment dat we deze inleiding schreven. Nu, in juni 2004, lijkt het grote rumoer rondom het uitzettingsbeleid van minister Verdonk van Vreemdelingenzaken weer wat afgenomen; de eerste gemeente die aan een ‘uitzetcentrum’ onderdak gaat bieden, heeft zich aangemeld. Dit heeft tot weinig protest geleid en het ziet er op dit moment niet naar uit dat er een ‘hete zomer’ over dit onderwerp gaat losbarsten. Toch doen zich regelmatig ook op bestuurlijk niveau heftige strubbelingen voor.

Cogis is een nieuw kenniscentrum op het gebied van vervolging, oorlog en geweld. Het werd in 2005 opgericht als samenwerkingsverband van Centrum ’45, het Sinai-centrum en het voormalige Informatie- en coordinatieorgaan dienstverlening oorlogsgetroffenen (ICODO). Met deze studiedag over het slachtofferschap van daders en het daderschap van slachtoffers trad Cogis voor de eerste keer landelijk naar buiten. In de ochtend spraken een aantal experts uit de categorale hulpverlening: Anton Hafkenscheid en Ronald Rijnders, beiden werkend met politiek getraumatiseerden, en Ferdy Unck, werkzaam voor defensie met veteranen. Ruud Bullens, die werkzaam is met delinquenten, en Justine van Lawick, die als systeemtherapeut werkt met daders en slachtoffers samen, verwoordden standpunten uit de algemene GGZ.

Daar zit je dan, als empathisch atheist, temidden van een aantal gelovigen en agnosten in Utrecht in een Roomse schuilkerk uit de 18e eeuw. Profeten en hogepriesters kijken vermanend op de aanwezigen neer; goddelijke symbolen en spreuken sporen hen aan des Heeren wegen te volgen. Wat enige eeuwen geleden de katholieke kerk in de Nederlanden was, is nu de islam: een grote minderheidsgodsdienst die haar erediensten kan uitvoeren, als hij zich maar aanpast en ervoor zorgt niet te veel op te vallen.