Search

Retretman označava klinički postupak u kome se ponovo pristupa kanalnom sistemu i ponavlja endodontska terapija kada se proceni da je primarni endodontski tretman neuspešan. Najčešće indikacije za retretman su kratka opturacije, zalomljeni instrument u kanalu, neispunjeni i zaboravljeni kanal, nehomogene opturacije i perzistiranje kliničkih, subjektivnih i objektivnih simptoma zapaljenja. Tehnika retretmana je težak i zahtevan postupak i podrazumeva mehaničku i hemijsku dezopturaciju, koja prethodi već ustaljenim koracima koji se inače primenjuju u primarnom endodontskom tretmanu.

Obeskličenje kanalnog prostora u toku mehaničke obrade je nemoguće bez upotrebe hemijskih sredstava jer bakterije invadiraju duboko parakanalni sloj dentina, lateralne kanale i predeo ramifikacije koji su nedostupni instrumentaciji. Stoga, najefikasnija biomehanička obrada se ostvaruje kombinacijom mašinskih i ručnih tehnika instrumentacije uz istovremeno korišćenje raznih sredstava i sistema za irigaciju koji deluju na organski i neorganski deo dentina čime je omogućeno bolje čišćenje zidova kanala i evakuacija sadržaja. Irigansi treba da ostvare efekat na biofilm koji uglavnom ostaje van dejstva mehaničke obrade, ali i na mikroorganizme koji dospevaju u radno polje aerogenim putem. Irigacija se izvodi antisepticima i sredstvima za uklanjanje razmaznog sloja, a pomoću ultrazvuka, lasera ili na konvencionalan način. Tehnike preparacije mogu biti ručne, mašinske i hibridne. Instrumenti mogu biti ručni i mašinski, a izrađeni od visokokvalitetnog čelika ili Ni-Ti legure.

Uvođenje NiTi rotirajućih instrumenata u endodonsku praksu smatra se najvećim napretkom u ovoj oblasti. Mehanička prepracija je postala brža, efikasnija i što je najbitnije sigurnija. Međutim moguće frakture instrumenta u kanalu tokom obrade još uvek su njihov najveći nedostatak koji u određenom procentu ograničava njihove brojne prednosti. NiTi instrumeni su izrađeni od superelastičnog materijala i stres koji trpe tokom rotacije obično nije proporcionalan naponu koji oni trpe unutar kanala. Zato prevencija loma ovih instrumenata zavisi od toga kako su materijal, dizajn radnog dela instrumenta i tehnika obrade kanala prilagođeni silama koje deluju tokom preparacije kanala.

Najčešće indikacije za retretman su kratka opturacija, zalomljeni instrument u kanalu, neispunjen i zaboravljeni kanal, nehomogene opturacije i perzistiranje kliničkih, subjektivnih i objektivnih simptoma zapaljenja. Tehnika dezopturacije je težak i zahtevan postupak i podrazumeva mehaničku dezopturaciju i hemijsko rastvaranje, a potom i uklanjanje materijala za opturaciju iz kanalskog sistema zuba.

Dental materials are developed as general materials for specific aplication in oral environment. To determine the functional properties of these materials, nonstandard approach and specific methods need to be utilized. In this study, two methodologies of material testing were used - artificial aging and quantification of visual informations for life circle assesment of hydroxyapatite (Hap) based materials. Hap was chemically synthetized, resulting in high purity and crystallinity of the material. Artificially produced Hap is used in stomatology for repair of bone tissue, as a filling for periodontal defects, and as a preservative augmentation for alveolar ridges. These materials are also used for definitive root canal obturation in endodontic therapy procedure as an apical plug or as complete filling material. This research study was focused on the analysis of the bonding properties of Hap-based materiales to the root canal walls. The methodology of artificial aging was used together with the quantification of visual informations for the purpose of quantifying the Hap bonding properties and bonding quality. Experiments were done in vitro, with the artificial saliva as the agressive agent. The experimental teeth were analysed by a high resolution optical microscope for the morphological characterisation of the bonding layer. A model for the bond life circle assesment was developed. Hap-based materials showed favorable properties for dental use. The presented results proved that the combination of the two methodologies (artificial aging and quantification of visual informations) could be used as a tool for analysing the material-dentine interaction., Materijali koji se koriste u stomatološkoj praksi su specifični materijali, koji su razvijani prema specifičnoj nameni u oralnom okruženju. Za određivanje funkcionalnih svojstava ovih materijala razvijen je nestandardni pristup koji je obuhvatio kombinovanje dve metodologije: testiranje materijala primenom veštačkog starenja i kvantifikacije vizuelnih informacija za određivanje veka upotreba materijala na bazi hidriksilapaptita (Hap). Korišćeni Hap materijal je hemijski sintetizovan i posedovao je veliku čistoću i kristaličnost. Ovaj materijal se koristi u stomatološkoj praksi za reparaciju koštanih tkiva, kao i za isunjavanje peridentalnih defekata, a u poslednje vreme i kao definitivna ispuna kanala korena zuba. Istraživanja bila su usmerena na analizu vezivnih svojstava Hap materijala i zidova kanala zuba. Pomenute metodologije veštačkog starenja i kvantifikacije vizuelnih informacija korišćene su u cilju određivanja kvantifikovanja adhezivnih svojstava Hap kao i samog kvaliteta veze. Eksperimenti su urađeni in vitro sa veštačkom pljuvačkom kao agensom starenja. Eksperimentalni zubi su analizirani optičkim mikroskopom u cilju morfološke karakterizacije vezivnih slojeva. Na osnovu tih rezultata razvijen je model za predviđanje veka upotrebe Hap materijala. Sam materijal je pokazao dobra svojstva za korišćenje u stomatološkoj praksi. Dobijeni rezultati pokazali su da kombinacija primenjenih metodologija može da se koristi kao alat za karakterizaciju interakcija na dodiru materijala i dentina.

Background/Aim. Helicobacter (H.) pylori is a widespread bacterium and its involvement in pathogenesis of gastric diseases is well-known. However, H. pylori role in etiology of other histologically similar conditions, especially recurrent aphthous stomatitis (RAS) is still controversial. Research regarding H. pylori and its association with RAS, as well as the treatment options were always conducted on patients with diagnosed gastric problems. The aim of this study was to determine whether H. pylori is present in the oral cavity of patients suffering from RAS but without any symptoms or medical history of gastric disease. Methods. A total of 15 patients with RAS participated in the study. None of the participants suffered from any gastrointestinal disorders. Two dental plaque samples from each participant were collected. The first was analyzed using rapid urease test and the second one was put in transport medium and sent for cultivation. The sensitivity of H. pylori to antibiotics was established using disk diffusion method of sensitivity testing for every patient individually and adequate therapy was prescribed. Results. Before the treatment the mean annual recurrence rate of RAS was 8.1 ± 2.1, with the average number of lesions being 3.9 ± 1.9. During the 12-month observation period after the eradication therapy, none of the patients reported recurrence of aphthous lesions. The treatment was successful in all cases. Conclusion. This study shows that RAS can be effectively treated by successful eradication of oral H. pylori, and that RAS could be possibly considered as an early warning sign of potential gastric infection by H. pilory., Uvod/Cilj. Helicobacter (H.) pylori je široko rasprostanjena bakterija i njen uticaj na nastanak gastričkih oboljenja vrlo dobro je dokumentovan. Međutim, uloga H. pylori u patogenezi histološki sličnih oboljenja, posebno rekurentnog aftoznog stomatitisa (RAS), nije dovoljno istražena. Dosadašnje studije, u kojima je ispitivana veza između H. pylori i RAS, kao i moguće terapijske opcije, bile su usmerene ka bolesnicima sa prethodno dijagnostikovanim gastričkim smetnjama. Cilj ovog istraživanja bio je da se utvrdi da li je H. pylori prisutan u usnoj duplji i kod bolesnika bez simptoma i istorije gastričkih oboljenja koji pate od RAS. Metode. U studiji je učestvovalo 15 bolesnika koji pate od RAS. Bolesnici nisu imali smetnje vezane za gornji deo digestivnog trakta. Po dva uzorka dentalnog plaka prikupljena su od svakog bolesnika. Jedan plak je ispitivan uz pomoć brzog ureaza testa, dok je drugi stavljen u transportni medijum i poslat na kultivaciju. Osetljivost H. pylori na antibiotike određivana je uz pomoć antibiograma za svakog bolesnika posebno i, u skladu sa rezultatima, prepisivana je odgovarajuća terapija. Rezultati. Pre lečenja prosečan broj epizoda RAS tokom godine iznosio je 8,1 ± 2,1, sa prosečno 3,9 ± 1,9 aftoznih lezija. Tokom 12-mesečnog perioda nakon eradikacione terapije, ni kod jednog bolesnika nije došlo do ponovne pojave afti. Terapija je bila uspešna kod svih bolesnika. Zaključak. Rezultati ovog istraživanja pokazuju da se RAS može uspešno lečiti eradikacijom H. pylori i da se sama pojava RAS može posmatrati kao rano upozorenje na moguću gastričku infekciju.

Introduction: The sealing ability of endodontic sealers to dentinal surfaces of root canals is an important feature of these materials. Root canal sealers are necessary to seal the spaces between the dentinal walls and the obturating core material. Aim: The aim of this study was to examine the sealing ability of two endodontic sealers to dentin walls and guttapercha cones using scanning electron microscopic analysis-SEM. Materials and Methods: 24 recently extracted human single-rooted teeth were instrumented and allocated to two groups; root canals were filled with either GuttaFlow (Roeko,Germany), a new endo-sealer (group 1), or Acroseal (Septodont, France), a calcium hydroxide based sealer, (group 2). The sealing ability and adhesion properties of the sealer-dentin interface were studied using SEM. Results: The specimens filled with GuttaFlow showed smooth contact lines at the sealer-dentin interface, and this material also showed strong bonding and good adaptation to guttapercha cones. Acroseal showed good adhesion to dentin walls, and bonding surface was represented as a slightly curved contact line, with some gaps on material-dentin walls and guttapercha cones interface. Conclusion: New GuttaFlow material possesses strong sealing ability and excellent adhesion to dentin walls and guttapercha cones. Acroseal showed good bonding to dentin and slightly weaker adhesion to guttapercha cones, in comparison to GuttaFlow., Uvod: Sposobnost zaptivanja dentinske površine zida kanala korena zuba predstavlja vrlo značajnu karakteristiku materijala za trajnu opturaciju. Osim toga, neophodno je u potpunosti popuniti i prostor između tvrdih zidova kanala i gutaperke, kao osnovnog jezgra punjenja. Cilj: Cilj ovog rada je bio da se ispita sposobnost zaptivanja dva endodontska materijala na granici dodira sa dentinskim zidom kanala i gutaperka poenima, primenom skening elektron mikroskopske analize (SEM). Materijal i metod: 24 sveže ekstrahovana humana zuba su nakon instrumentacije podeljeni u dve grupe i definitivno opturisani sa GuttaFlow (Roeko,Germany), novim endo-silerom (grupa 1) i Acroseal (Septodont, France), silerom na bazi kalcijum hidroksida (grupa 2). Kvalitet zaptivanja i karakteristike adhezije na granici dodira materijal-dentinska površina, ispitivane su korišćenjem SEM analize. Rezultati: Dobijeni rezultati su pokazali izuzetno dobru adheziju i ravnu kontaktnu površinu na granici dodira GuttaFlow sa dentinskim zidom kanala, kao i dobro prijanjanje i adaptaciju za gutaperka poene. Acroseal je pokazao dobru adheziju i blago zakrivljenu kontaktnu površinu uz prisustvo neznatnih pukotina na granici sa zidom kanala i gutaperka poenom. Zaključak: Novi GuttaFlow materijal za trajnu opturaciju poseduje snažnu sposobnost zaptivanja i odlične adhezivne karakteristike prijanjanja za dentinske površine zida kanala, kao i za gutaperka kočiće. Acroseal je pokazao dobro vezivanje za dentin zida kanala i slabiju adheziju za gutaperka kočiće, u poređenju sa GutaFlow.

Introduction: The importance of studying management in one of the most sensitive and complex areas of human endeavor that is healthcare is of great significance for providing high quality and efficient easily-accessible healthcare in the future. Studying the challenges that need to be overcome towards achieving this goal is of great importance not only from the viewpoint of scientific management theory but primarily to help bring about strategically important decisions that are crucial for the continued evolution and reformation of the healthcare system, in which the employees have a new, much more complex role. The objective: was to more thoroughly study, describe and understand the role the employees have in the transformation of health care management. Material and method: During this research the material used was foreign and local literature, processed using the Analytical method as well as the Observation and Comparative methods. Conclusion: In the transformation of the health care management a very important role is played by the health care employees. Without the transformation of the current practice and significant changes in both the structure and work ethic of all the employees in health care services (nurses and people in management alike) there will be no improvement in the health care system overall., Uvod: Značaj proučavanja menadžmenta u jednom od najkompleksnijih i najosetljivijih ljudskih delatnosti kao što je zdravstvo od izuzetne je važnosti za budućnost pružanja kvalitetne i efikasne, svakom dostupne zdravstvene zaštite. Važnost proučavanja ove problematike bitna je ne samo sa gledišta naučne teorije o menadžmentu, već, pre svega, radi donošenja strateški važnih odluka za dalje funkcionisanje i razvoj novog, reformisanog zdravstvenog sistema u kome zaposleni u zdravstvu imaju novu, mnogo kompleksniju ulogu. Cilj rada je bio da se jasnije prouči, opiše i sagleda uloga zaposlenih u zdravstvu u transformaciji zdravstvenog menadžmenta. Materijal i metod: Prilikom istraživanja ove teme materijal za rad je bila strana i domaća literatura, obrađena korišćenjem Analitičkih metoda, a koristio se i Metod posmatranja , kao i Komparativne metode. Zaključak: Uloga zaposlenih u zdravstvu u transformaciji zdravstvenog menadžmenta je izuzetno kompleksna i važna. Bez temeljne transformacije dosadašnje prakse rukovođenja u zdravstvu i bez značajnih promena, kako u strukturi, tako i u radu svih zaposlenih u zdravstvenim službama, bilo da se radi o medicinskom ili ne medicinskom osoblju, neće biti ni poboljšanja u zdravstvenom sistemu u celini.

Aim.To evaluate the crown-down preparation technique, and the use of hydroxylapatite based material for the definitive root canal obturation. Methods. The investigation included 20 single-canal roots with chronic periapical inflammatory lesion. Biomechanical medicamentous canal preparation was done using the double flared technique with balanced force, and the obturation was performed with hydroxylapatite sealer (unicone technique). Clinical and radiographic check-up performed 12 months after the treatment, used the following parameters: pain, swelling, percussion and palpation sensitivity, and the presence of fistula. Results. The obtained results showed a successful treatment in 18 cases, while in the 2 cases the treatment failed. Conclusion. These findings suggested that the crown-down preparation technique efficiently cleaned and shaped the root canal, and that the hydroxylapatite-based material created the homogenous and hermetic root canal obturation, so this methodology could be recommended for the endodontic therapy., Cilj. Cilj ovog rada bio je da se klinički proceni značaj krunično-apeksne tehnike obrade kanala zuba uz primenu materijala na bazi hidroksilapatita za definitivno punjenje. Metode. Ispitivanje je obuhvatilo 20 jednokanalnih korenova jednokorenih zuba sa dijagnozom hronične periapeksne inflamacijske lezije. Biomehaničko-medikamentna tehnika dvostrukog širenja, uz primenu balansirane sile, bila je odabrana za preparaciju kanala, kao i materijal na bazi hidroksilapatita i monopoen tehnika za definitivno punjenje. Klinička i rendgen kontrola lečenih zuba je obavljena posle 12 meseci i praćeni su sledeći parametri: postojanje bola, otoka, osetljivosti na vertikalnu perkusiju i palpaciju, kao i postojanje fistule. Rezultati. Dobijeni rezultati su pokazali da je uspešan ishod terapije bio u 18 slučajeva, a terapija je u 2 slučaja bila neuspešna. Zaključak. Ovakav nalaz ukazuje na to da krunično-apeksna tehnika preparacije efikasno čisti i oblikuje prostor kanala, a primenom materijala na bazi hidroksilapatita ostvaruje se homogeno, hermetičko definitivno punjenje kanala, te se ovakva metodologija rada može preporučiti u endodontskoj terapiji.

The purpose of this paper was to report on the possibility for successful endodontic treatment of the complex case of maxillary first premolar with three roots and three canals. Systematic examination of preoperative X-rays and correct access cavity preparation were performed. Crown-down Ni-Ti rotary instrumentation technique was chosen for root canal preparation, and obturation was accomplished using resin cement and greater taper gutta-percha cones (monocone technique). This methodology contributed to efficient preparation and suitable definitive root canals obturation., Cilj ovog rada je bio da se prikaže mogućnost uspešnog endodontskog tretmana u kompleksnom slučaju kod prvog maksilarnog premolara sa tri korena i tri kanala. Pristupilo se sistematičnoj analizi preoperativnih rentgen snimaka, kao i adekvatnoj preparaciji pristupnog kaviteta. Za instrumentaciju je odabrana krunično apeksna tehnika uz primenu Ni-Ti rotirajučih instrumenata, a opturacijaje ostvarena uz primenu cementa na bazi smole kao i gutaperka kocica veće koničnosti, monokonom tehnikom. Ova metodologija je pomogla da se izvede kako efikasna preparacija tako i zadovoljavajuća definitivna opturacija kanala korena zuba.

Otkrićem bakterije Helicobacter pylori (H. pylori) 1982. godine (Warren i Marshal), počinje novo istorijsko razdoblje u gastroenterologiji. Otkriće ove gram negativne bakterije dovelo je do revolucije patogeneze ulkusne bolesti, karcinoma i primarnog limfoma želuca niskog stepena malignosti (MALT-limfom), te lečenja ulkusne bolest. Literaturni podaci o istovremenoj kolonizaciji H. pylori u dentalnom plaku i sluzokoži želuca kod pacijenata sa gastričnim smetnjama su vrlo kontradiktorni. Uzimajući u obzir rasprostranjenost H. pylori infekcije, rastuću otpornost na terapiju, kao i postojanje potencijalnih rezervora unutar usne duplje, značaj razumevanja odnosa između bakterija koje naseljavaju želudac i onih u dentalnom plaku se sam nameće. Uticaj stomatologa na mogućnosti prevencije i terapije je veoma značajan, a sa druge strane nedovoljno istražen. Osnovni cilj ove doktorske disertacije je bio određivanje korelacije nalaza H. pylori u želucu i H. pylori u dentalnom plaku u pacijenata sa tegobama koje se odnose na gornji deo digestivnog trakta kao i korelacije istih nalaza nakon primenjene terapije kod pacijenata kod kojih je potvrđeno prisustvo H. pylori u želucu. Istraživanje je dizajnirano kao prospektivna studija. U studiji je učestvovalo 158 pacijenata podeljenih u dve grupe. Prvu ciljnu grupu činilo je 118 pacijenata sa tegobama koje se odnose na gornji deo digestivnog trakta i u kojih je bila indikovana endoskopska dijagnostika radi identifikacije H. pylori. Drugu kontrolnu grupu činilo je 40 pacijenata koji nisu imali nikakve tegobe vezane za gornji deo digestivnog trakta. Pacijentima ciljne grupe, podvrgnutim ezofagogastroduodenoskopiji, uzimani su isečci želudačne sluznice za patohistološku analizu, brzi ureaza test i bakterijsku kulturu. Neposredno pred ezofagogastroduodenoskopiju određivan je indeks dentalnog plaka..., The discovery of Helicobacter pylori (H. pylori) bacteria in 1982 (by Warren and Marshall) begins a new historical era in gastroenterology. Discovery of gramnegative bacteria has led to the revolution of the pathogenesis of ulcer disease, cancer alone, primary gastric lymphoma low-grade malignancy (MALT - lymphoma), and treatment of ulcer disease. Literature data on colonisation of H. pylori in dental plaque and in gastric mucosa at the same time in patients with gastric disorders are contradictory. Taking into account the prevalence of H. pylori infections, increasing resistance to therapy, and the potential existence of a reservoir within the oral cavity, the importance of understanding the relationship between the bacteria that inhabit the stomach and those in dental plaque imposes itself. The impact of dentists on the possibilities of prevention and treatment is very important, but on the other hand insufficiently explored. The main objective of this doctoral thesis was to determine the correlation of findings of H. pylori in the stomach and H. pylori in dental plaque in patients with disorders related to the upper part of the digestive tract as well as the correlation of these findings after the applied therapy in patients with confirmed presence of H. pylori in the stomach. The study was designed as a prospective study. The study comprised 158 patients divided into two groups. The first, target, group consisted of 118 patients with problems related to the upper part of the digestive tract and in which endoscopic diagnostics was indicated for identification of H. pylori. The second, control, group consisted of 40 patients who did not have any problems related to the upper part of the digestive tract. In the target group patients were subjected to esophagogastroduodenoscopy, and cuts of gastric mucosa were taken for histopathological analysis, rapid urease test and culture of bacteria...

The discovery of Helicobacter pylori (H. pylori) bacteria in 1982 (by Warren and Marshall) begins a new historical era in gastroenterology. Discovery of gramnegative bacteria has led to the revolution of the pathogenesis of ulcer disease, cancer alone, primary gastric lymphoma low-grade malignancy (MALT - lymphoma), and treatment of ulcer disease. Literature data on colonisation of H. pylori in dental plaque and in gastric mucosa at the same time in patients with gastric disorders are contradictory. Taking into account the prevalence of H. pylori infections, increasing resistance to therapy, and the potential existence of a reservoir within the oral cavity, the importance of understanding the relationship between the bacteria that inhabit the stomach and those in dental plaque imposes itself. The impact of dentists on the possibilities of prevention and treatment is very important, but on the other hand insufficiently explored. The main objective of this doctoral thesis was to determine the correlation of findings of H. pylori in the stomach and H. pylori in dental plaque in patients with disorders related to the upper part of the digestive tract as well as the correlation of these findings after the applied therapy in patients with confirmed presence of H. pylori in the stomach. The study was designed as a prospective study. The study comprised 158 patients divided into two groups. The first, target, group consisted of 118 patients with problems related to the upper part of the digestive tract and in which endoscopic diagnostics was indicated for identification of H. pylori. The second, control, group consisted of 40 patients who did not have any problems related to the upper part of the digestive tract. In the target group patients were subjected to esophagogastroduodenoscopy, and cuts of gastric mucosa were taken for histopathological analysis, rapid urease test and culture of bacteria..., Otkrićem bakterije Helicobacter pylori (H. pylori) 1982. godine (Warren i Marshal), počinje novo istorijsko razdoblje u gastroenterologiji. Otkriće ove gram negativne bakterije dovelo je do revolucije patogeneze ulkusne bolesti, karcinoma i primarnog limfoma želuca niskog stepena malignosti (MALT-limfom), te lečenja ulkusne bolest. Literaturni podaci o istovremenoj kolonizaciji H. pylori u dentalnom plaku i sluzokoži želuca kod pacijenata sa gastričnim smetnjama su vrlo kontradiktorni. Uzimajući u obzir rasprostranjenost H. pylori infekcije, rastuću otpornost na terapiju, kao i postojanje potencijalnih rezervora unutar usne duplje, značaj razumevanja odnosa između bakterija koje naseljavaju želudac i onih u dentalnom plaku se sam nameće. Uticaj stomatologa na mogućnosti prevencije i terapije je veoma značajan, a sa druge strane nedovoljno istražen. Osnovni cilj ove doktorske disertacije je bio određivanje korelacije nalaza H. pylori u želucu i H. pylori u dentalnom plaku u pacijenata sa tegobama koje se odnose na gornji deo digestivnog trakta kao i korelacije istih nalaza nakon primenjene terapije kod pacijenata kod kojih je potvrđeno prisustvo H. pylori u želucu. Istraživanje je dizajnirano kao prospektivna studija. U studiji je učestvovalo 158 pacijenata podeljenih u dve grupe. Prvu ciljnu grupu činilo je 118 pacijenata sa tegobama koje se odnose na gornji deo digestivnog trakta i u kojih je bila indikovana endoskopska dijagnostika radi identifikacije H. pylori. Drugu kontrolnu grupu činilo je 40 pacijenata koji nisu imali nikakve tegobe vezane za gornji deo digestivnog trakta. Pacijentima ciljne grupe, podvrgnutim ezofagogastroduodenoskopiji, uzimani su isečci želudačne sluznice za patohistološku analizu, brzi ureaza test i bakterijsku kulturu. Neposredno pred ezofagogastroduodenoskopiju određivan je indeks dentalnog plaka...

The idea for this study emerged from everyday problems that practitioners are faced in their clinical work during endodontic therapy of teeth with complex root canal anatomy, and due to a lack of information and sufficient data from the literature about influence of machine driven instrumentation techniques on the original anatomy of the root canal system of first maxillary molars. Crucial aim of this dissertation followed the idea of the study, and upon that fact the major tasks were given in order to choose relevant group of maxillary first molars: A) teeth with three distinctive roots and with canal configuration of Vertucci type IV in the mesiobuccal root, and B) teeth with fused roots. Detailed evaluation of several parameters that will define changes of anatomical details were conducted before and after root canal preparation with five machine driven instrumentation techniques: ProTaper Next, Revo-S, WaveOne, Tilos and Self Adjusting File (SAF). With the aid of Cone Beam Computed Tomography (CBCT), introduced in endodontics in the last decade, at the distance of 1.0 mm and 0.1 mm along each root canal the following measurements were conducted: canal walls thickness, dimensions of root canal diameters measured from two directions, and surface area of the root canal cross sections before and after mechanical preparation. The influence, mode of effects and differences of those effects between applied machine driven techniques on the original anatomy of root canals in first maxillary molars were analyzed using appropriate statistical methods. Results of the studies of the anatomical features of two groups of maxillary first molars showed that all dimensions of the tooth crown measured at the level of the pulp chamber floor were significantly greater in teeth with three distinctive roots than in those with fused roots. It was also shown that distances between centers of the canal orifices were significantly different between the two groups of maxillary first molars, Ideja za istraživanje proizašla je iz problematike sa kojom se susreću terapeuti u kliničkom radu tokom endodontske preparacije zuba sa komplikovanim kanalnim sistemima i nedostataka literaturinih podataka o uticaju mašinskih tehnika instrumentacije na originalnu anatomiju kanalnog sistema prvih maksilarnih molara. Osnovni cilj ove disertacije je pratio ideju istraživanja, na osnovu čega su postavljeni i konkretni zadaci, koji su rukovodili odabir relevantnih grupa prvih maksilarnih molara: I – zubi sa tri odvojena korena i morfološkim tipom Vertucci IV kanala u mezio-bukalnom korenu i II – zubi sa fuzionisanim korenovima. Na njima su sprovedena proučavanja parametara koji će definisati promene anatomskih detalja pre i posle instrumentacije kanala korena koristeći pet specifičnih sistema mašinske obrade: ProTaper Next, Revo-S, WaveOne, Tilos i Self Adjusting File (SAF). Koristeći kompjuterizovanu tomografiju konusnog zraka (CBCT), uvedenu u endodonciju pre nepune decenije, na rastojanju od 1,0 i 0,1 mm duž svakog kanala merene su: debljine zidova korenskih kanala, dimenzije prečnika kanala iz dva osnovna pravca i površine poprečnih preseka kanala pre i posle mašinske preparacije. Statističkim metodima analizirano je da li i na koji način primenjeni sistemi za mašinsku preparaciju utiču na originalnu anatomiju prvih maksilarnih molara i da li između njih postoje razlike. Rezultati antomskih karaktersitika dve grupe prvih maksilarnih molara pokazali su da su sve dimenzije krunice zuba na nivou dna krunične komore veće u grupi sa tri odvojena nego u grupi sa fuzionisanim korenovima. Takođe je pokazano da su rastojanja između cenatara ulaza u korenske kanale statistički zančajno različite između ove dve grupe prvih maksilarnih molara, što je od izuzetnog kliničkog značaja, a bez sličnih nalaza u dostupnoj literaturi. Promene dimenzije prečnika kanala posle preparacije su bile najmanje u njihovoj apeksnoj trećini, a statistički značajno veće na ulazu i u koronarnoj treći

Ideja za istraživanje proizašla je iz problematike sa kojom se susreću terapeuti u kliničkom radu tokom endodontske preparacije zuba sa komplikovanim kanalnim sistemima i nedostataka literaturinih podataka o uticaju mašinskih tehnika instrumentacije na originalnu anatomiju kanalnog sistema prvih maksilarnih molara. Osnovni cilj ove disertacije je pratio ideju istraživanja, na osnovu čega su postavljeni i konkretni zadaci, koji su rukovodili odabir relevantnih grupa prvih maksilarnih molara: I – zubi sa tri odvojena korena i morfološkim tipom Vertucci IV kanala u mezio-bukalnom korenu i II – zubi sa fuzionisanim korenovima. Na njima su sprovedena proučavanja parametara koji će definisati promene anatomskih detalja pre i posle instrumentacije kanala korena koristeći pet specifičnih sistema mašinske obrade: ProTaper Next, Revo-S, WaveOne, Tilos i Self Adjusting File (SAF). Koristeći kompjuterizovanu tomografiju konusnog zraka (CBCT), uvedenu u endodonciju pre nepune decenije, na rastojanju od 1,0 i 0,1 mm duž svakog kanala merene su: debljine zidova korenskih kanala, dimenzije prečnika kanala iz dva osnovna pravca i površine poprečnih preseka kanala pre i posle mašinske preparacije. Statističkim metodima analizirano je da li i na koji način primenjeni sistemi za mašinsku preparaciju utiču na originalnu anatomiju prvih maksilarnih molara i da li između njih postoje razlike. Rezultati antomskih karaktersitika dve grupe prvih maksilarnih molara pokazali su da su sve dimenzije krunice zuba na nivou dna krunične komore veće u grupi sa tri odvojena nego u grupi sa fuzionisanim korenovima. Takođe je pokazano da su rastojanja između cenatara ulaza u korenske kanale statistički zančajno različite između ove dve grupe prvih maksilarnih molara, što je od izuzetnog kliničkog značaja, a bez sličnih nalaza u dostupnoj literaturi. Promene dimenzije prečnika kanala posle preparacije su bile najmanje u njihovoj apeksnoj trećini, a statistički značajno veće na ulazu i u koronarnoj treći, The idea for this study emerged from everyday problems that practitioners are faced in their clinical work during endodontic therapy of teeth with complex root canal anatomy, and due to a lack of information and sufficient data from the literature about influence of machine driven instrumentation techniques on the original anatomy of the root canal system of first maxillary molars. Crucial aim of this dissertation followed the idea of the study, and upon that fact the major tasks were given in order to choose relevant group of maxillary first molars: A) teeth with three distinctive roots and with canal configuration of Vertucci type IV in the mesiobuccal root, and B) teeth with fused roots. Detailed evaluation of several parameters that will define changes of anatomical details were conducted before and after root canal preparation with five machine driven instrumentation techniques: ProTaper Next, Revo-S, WaveOne, Tilos and Self Adjusting File (SAF). With the aid of Cone Beam Computed Tomography (CBCT), introduced in endodontics in the last decade, at the distance of 1.0 mm and 0.1 mm along each root canal the following measurements were conducted: canal walls thickness, dimensions of root canal diameters measured from two directions, and surface area of the root canal cross sections before and after mechanical preparation. The influence, mode of effects and differences of those effects between applied machine driven techniques on the original anatomy of root canals in first maxillary molars were analyzed using appropriate statistical methods. Results of the studies of the anatomical features of two groups of maxillary first molars showed that all dimensions of the tooth crown measured at the level of the pulp chamber floor were significantly greater in teeth with three distinctive roots than in those with fused roots. It was also shown that distances between centers of the canal orifices were significantly different between the two groups of maxillary first molars