Search

19. yüzyılın ortalarından itibaren idarî ve sosyal alanda Osmanlı yenileşme düşüncesi oldukça geniş bir uygulama zemini bulmuştur. Taşra teşkilatı, bu dönemde yeniden yapılandırılmıştır ve kaza idaresi de ilk defa idari birim olarak teşkilata girmiştir. Uygulama ile taşrada devletin kontrolünün arttırılması, haksızlıkların ve yolsuzlukların giderilmesi, idarî, malî, siyasi ve sosyal düzensizliklerin önlenmesi amaçlanmıştır. Bu yönde mahalli idarecilerden de beklentiler olmuştur. Ancak bu sırada mahalli güçlü ailelere mensup kimseler arasından seçilen kaymakamlar veya kaza müdürleri, genellikle eskiden beri sürdüregeldikleri olumsuz alışkanlıkarını bırakamamışlardır. Taşra idaresinde yapılmak istenen değişiklikler dolayısıyla yaşanan problemler, 20. yüzyılın başlarına kadar bu konuda ulaşılmak istenen hedeflere yaklaşılmasını zorlaştırmıştır. Söz konusu problemlerin benzeri Çapakçur Kazası örneğinde de görülmüştür. Bu dönemde görev alan Kaza Müdürü Süleyman Bey, 1830’lu yıllardan başlamak üzere yaklaşık kırk yıl boyunca Çapakçur bölgesinin idaresini üstlenmiştir. Ayrıca Meneşkut ve Genç kazalarında da müdürlük yapmıştır. Bu görevi yanında İsfahan Bey Camii ve Zaviyesi Vakfı’nın mütevelliliğini de yürütmüştür. Bu zat, Osmanlı öncesinden itibaren Çapakçur çevresinde öne çıkan Süveydi ailesine mensuptur. Kişiliği ve uygulamaları ile Tanzimat Dönemi’nin problemli mahalli idarecilerinden biri olmuştur. Vakıf mütevelliliği dolayısıyla bazı olumlu çalışmaları görülmüştür. Ancak kendisi, kardeşi, oğulları ve adamları ahali ile oldukça fazla anlaşmazlıklar yaşamışlardır. Usulsüz ve haksız uygulamaları dolayısıyla pek çok defa muhakeme edilmişlerdir. Bu durumları dolayısıyla Süleyman Bey 1863 yılında kaza müdürlüğünden alınmıştır. Kendisi, bir süre muhakeme edilmiş, göz hapsinde kalmış ve bir yıl boyunca Harput’a sürgün cezası almıştır. Sürgünden sonra idari görev alamamıştır, ancak vakıf mütevelliliğini sürdürmüştür. 1873 yılında ve yaklaşık 87 yaşında ölünceye kadar adamları ile birlikte ahalinin şikâyetçi olduğu faaliyetlerine devam etmiştir. Aşağıda onun hayat hikayesine yer verilmiştir.

Makale, Münif Paşa (1830-1910) Tanzimat devrinin siyasî ve kültürel konjonktüründe yetişen Osmanlı Devleti’nin modernleşmesi ve batılılaşması süreçlerinde siyasal, kültürel ve eğitimsel etkinliklerde, kritik görevler alan entelektüel bir isim olarak karşımıza çıkar. O, batının hızlı tekâmülü karşısında gerileyen Osmanlı Devleti’nin yüzleşme ve hesaplaşma sürecinde gerçekçi tavrı, dirâyetli duruşu, teknik önerileri ve raporlarıyla siyaset, eğitim ve düşünce dünyamızda mühim bir yer işgal eder. Münif Paşa doğu-batı karşılaşmasında içe dönüp yüzleşmemizi en rasyonel bir biçimde izleyebildiğimiz şahsiyetlerden biridir. Kendisi Sultan II. Abdülhamid Han tarafından zor zamanlarda üst seviye görevlere atanmıştır. Bu görevlerden biri olan Maârif Nâzırlığı vazifesinden olsa gerek daha çok eğitimci kişiliği ile tanınan Münif Paşa, içinde bulunduğu çalkantılı dönemin siyasî sorunları hakkında da imâl-i fikirde bulunmuştur. Ancak bu siyasî yönünün daha ziyade geri planda kaldığı görülmektedir. Oysa o, maarifi sadece okur yazarlık faaliyeti olarak görmemiş insan yetiştirmenin de ötesinde hedeflere namzet telakkî etmiştir. Münif Paşa’ya göre maârif terakkînin anahtarı, milletçe terakkî kurtuluşun reçetesidir. Bu doğrultuda ilk sıraya pozitif bilgiyi koyarak eğitimi yaygınlaştırmayı, bilgi edinmeyi ve bilinç kazanmayı amaçlamış böylece milletçe terakkîyi gerçekleştirmeyi hedeflemiştir. Bu yöndeki gayretleri ilk cemiyet çalışmaları, ilk mecmua çalışmaları ve ilk felsefi çeviriler gibi öncü çalışmalarla bezelidir. İlim ve fikir dünyasına ait izleri ve sosyal hayata yansımalarını matbuatında, çevirilerinde ve hatıratında bulmak mümkündür., Münif Pasha (1830-1910) appeared as an intellectual who took critical roles in political, cultural and educational activities in the modernization and westernization processes of the Ottoman Empire, who grew up in the political and cultural conjuncture of the Tanzimat period. He occupies an important place in our world of politics, education and thought with his realistic attitude, prudent stance, technical suggestions and reports in the confrontation and reckoning process of the Ottoman Empire, which regressed in the face of the rapid evolution of the West. Münif Pasha is one of the personalities that we can watch in the most rational way of our confrontation in the east-west encounter. He is Sultan II. He was appointed to senior positions by Abdulhamid Han in difficult times. Münif Pasha, who is more known for his educator personality, probably from the duty of the Ministry of Education, which is one of these duties, also made an idea about the political problems of the turbulent period he was in. However, it is seen that this political aspect is rather in the background. However, he did not see education as just a literacy activity, but considered it a candidate for goals beyond raising people. According to Münif Pasha, the key to education and progress is the recipe for national progress. In this direction, it aimed to disseminate education, gain knowledge and raise awareness by placing positive knowledge in the first place, thus aiming to realize progress as a nation. His efforts in this direction are adorned with pioneering works such as the first community studies, the first journal studies, and the first philosophical translations. It is possible to find traces of the world of science and ideas and their reflections on social life in his press, translations and memoirs.

19. yüzyılda Osmanlı toplum hayatının hemen her alanında görülen siyasi, sosyal ve kültürel gelişmeler, sanat ve mimaride de kendini göstermiştir. “Batılılaşma” olarak adlandırılan gelişim sürecinin mimaride yarattığı bu değişimler, toplum hayatına yeni ihtiyaçlar, yeni yapı türleri ve kurumlar kazandırmıştır. Tanzimat Devri‟nde, yabancılara ve gayri müslimlere mülk edinme ve cemaatleri için kamusal nitelikli yapılar yaptırmalarına izin verilmesi sonucunda, Karaköy ve özellikle Beyoğlu bölgelerinde, kilise, okul, hastane, postane, pansiyon, otel, kafe, tiyatro, pasaj, mağaza ve pastane gibi binalar inşa edilmiştir. Böylece batılı bir kent görünümü kazanan İstanbul‟da ağırlıklı olan dini mimari yerini giderek sivil mimariye bırakmaya başlar. Bu uygun ortamda, Amerika ve Fransa gibi ülkelerin misyoner tarikatları özellikle okul ve hastane gibi yapılar inşa ederler. Bu çalışmada XIX. yüzyıl İstanbul‟unda misyoner tarikatların kurmuş olduğu hastanelerin bir örneği olan Geremia Hastanesi‟nin tarihi, belgelerle değerlendirilmiş ve yapının mimarisinin özellikleri ile yapıda günümüze kadar meydana gelen değişiklikler üzerinde durulmuştur. The political, social and cultural developments seen in almost all areas of Ottoman society in the 19th century also manifested themselves in art and architecture. These changes in architecture created by the development process called „Westernization‟ have brought new needs, new types of structures and institutions to social life. In the Tanzimat Era, as a result of allowing the foreigners and nonMuslims to acquire properties and building public structures for their communities, such as churches, schools, hospitals, post offices, pensions, hotels, cafes, theaters, arcades, shops and patisseries, in Karaköy and especially in Beyoğlu regions. The buildings were built. Thus, the religious architecture, which is predominantly in Istanbul, gained a western appearance and gradually began to give way to civilian architecture. In this favorable environment, missionary sects of countries such as America and France build structures such as schools and hospitals. In this study, the history of Geremia Hospital, which is an example of the hospitals established by missionary sects in Istanbul in the XIX. century, has been evaluated with documents and the features of the structure and the changes that have occurred in the structure up to the present day have been emphasized.

Bu çalışmada, Âdile Sultan’ın eşi ve Osmanlı Devleti’nin son kaptan-ı deryası Mehmed Ali Paşa’nın biyografisi ele alındı. Paşa, tophane müşirliği, kaptan-ı deryalık, seraskerlik, mâbeyn-i hümâyûn müşirliği, hazine-i hassa nazırlığı, çeşitli meclislerde aza ve Kırım Savaşı’na yol açan Kutsal Yerler Meselesi’nin gündemde olduğu esnada, sadrazamlık gibi Osmanlı Devlet bürokrasisinin en üst makamlarında bulundu. Bunların yanı sıra Mehmed Ali Paşa’yı dikkat çekici bir siyasi figür haline getiren en belirgin özelliklerinden birisi de Mustafa Reşid Paşa’nın en büyük siyasi rakibi olmasıydı. Muhafazakâr-saray kanadın lideri olan Mehmed Ali Paşa ile reformist kanadın lideri Mustafa Reşid Paşa arasında yaşanan amansız rekabet, devlet mekanizması içinde hem kendi hiziplerini doğurdu hem de bu rekabetin sonuçları içte ve dışta döneme damgasını vurarak, hadiselerin gidişatına yön verdi. Bu bakımdan, Mehmed Ali Paşa’nın biyografisi bir devlet adamının özel yaşamının aktarımı olmanın ötesinde, söz konusu devrin siyasi ve toplumsal olaylarından ayrı değerlendirilemez bir bütünlük arz etmektedir. Bilhassa, Sultan Abdülmecid döneminin arka planını sunma ve aydınlatmada önemli yer tutmaktadır In this dissertation, the biography of Mehmed Ali Pasha who is the husband of Âdile Sultan and the last Kapudan Pasha of the Ottoman Empire was dealt with. The Pasha had been in supreme chairs of Ottoman Empire Bureaucracy as a Commander of Arsenal of Artillery, as Kapudan Pasha, as the Minister of War, as a Commander of Mâbeyn-i Hümâyûn, as a the Minister of Imperial Treasury, as a member in several councils and also as a Grand Vizier during the Holy Land Issuse which caused the CrimeanWar. Apart from these, the most distinctive feature of Mehmed Ali Pasha making him a remarkable figure is his being the biggest political opponent of Mustafa Reşid Pasha. The cutthroat rivalry between the leading figure of Conservative-Palace wing Mehmed Ali Pasha and the leader of the reformist side Mustafa Reşid Pasha caused both the birth of its own cliques in the imperial layout and influenced the process of the incidents by marking the era both inside and outside of the Empire. In this regard, the biography of Mehmed Ali Pasha is far beyond from being a narration of the private life of a statesman, it is presented a wholeness which cannot be avaluated apart from the political and the social events of the said period. Especially, takes an important place to present and enlighten the background of Sultan Abdülmecid’s reign.

Url: http://sefad.selcuk.edu.tr/sefad/article/view/373