Search

The aim of this study was to evaluate the yield variability of spring barley families grown at the Nagradowice Plant Breeding Station of Poznan Plant Breeding against other families studied in years 2017‒2018 in Team Breeding Experiments. Research material included 250 spring barley families cultivated in 2017 and 2018 in 6 locations. Selection of spring barley families for preliminary experiments was based on synthesis of results obtained in inter-plant experiments established in 2016 and 2017 in 5 locations. Combined (due to location) analysis of variance for experimental data was performed for each year and each series of experiments separately. Best Weighted Linear Unbiased Estimators (BWLUE) for the effects of individual sources of variation were included in ANOVA model. Significant effect of location on mean yield was observed in each research year and each series of experiments. Crucial differences were also observed between tested varieties and breeding lines. Moreover, significant interaction between locations and varieties or breeding families was also observed. Self-organising map (SOM) was applied to develop multivariable characteristic of tested families and cultivars of spring barley. Analyses results, i.e. ranking of BWLUE effects as well as SOM segmentation revealed seven breading lines from Breeding Station Nagradowice, which may be considered for further breeding process.

Celem pracy była ocena zróżnicowania wartości cech poprzez charakterystykę badanych rodów i odmian jęczmienia jarego. Materiałem badawczym były rody jęczmienia jarego wyhodowane w Hodowli Roślin Smolice oddział Bąków. Obiekty te badane były w 2 seriach doświadczeniach zespołowych w 6 miejscowościach (Bąków, Nagradowice, Polanowice, Radzików, Smolice i Strzelce) a uzyskane wyniki polowe i laboratoryjne stanowiły podstawę do przeprowadzenia analiz statystycznych. Do analizy zróżnicowania badanych obiektów pod względem plonu, wysokości roślin, podatności na wyleganie i choroby zastosowano, dla obydwu serii, analizę wariancji w układzie hierarchiczno-krzyżowym. Na tej podstawie wyznaczono estymatory BWLUE do oceny efektów badanych odmian i rodów. W celu opracowania wielocechowej charakterystyki badanych rodów i odmian wykorzystano samoorganizującą się sieć neuronową Kohonena. Przeprowadzona jednozmienna analiza wariancji dla uzyskanych plonów w dwóch seriach doświadczeń pozwoliła na stwierdzenie, że w obydwu seriach występowały różnice w przeciętnych plonach uzyskiwanych w poszczególnych lokalizacjach. Stwierdzono również istotne zróżnicowanie przeciętnych plonów dla badanych rodów i odmian. Interakcja pomiędzy rodami i odmianami oraz lokalizacjami również była istotna statystycznie.

Badano zależność plonowania rodów pszenicy ozimej od mrozoodporności i przezimowania. Ocenie poddano 159 obiektów pszenicy ozimej. Testy mrozoodporności siewek przeprowadzono w komorach mrożeniowych w Firmie Hodowla Roślin Smolice. Ocenę przezimowania wykonano w doświadczeniach polowych w 2015/2016 roku na 2 poziomach agrotechniki A2 — pełnym i A1-uproszczonym w 10 miejscowościach. Ocenę plonowania rodów przeprowadzono w doświadczeniach polowych w 10 miejscowościach zlokalizowanych w zróżnicowanych warunkach glebowo-klimatycznych. Badane obiekty pszenicy okazały się silnie zróżnicowane pod względem mrozoodporności i zimotrwałości: od 0% roślin żywych do 89 % roślin żywych w komorach oraz w warunkach polowych od 1 (100% martwych) do 8 (90% żywych siewek). Stwierdzono dodatnie współczynniki korelacji pomiędzy mrozoodpornością a zimotrwałością (r = 0,582), oraz pomiędzy plonem ziarna a zimotrwałością: A2 (r = 0,810) oraz A1 (r = 0,766). Nie odnotowano istotnego wpływu zimotrwałości i mrozoodporności na plon w warunkach sprzyjających dobremu zimowaniu. W przypadku łagodnej zimy wystąpiła tendencja niższego plonowania odmian o wysokiej zimo­trwałości i mrozoodporności. Pośrednia ocena mrozoodporności może z powodzeniem zastąpić bezpośrednią polową ocenę zimotrwałości.

Celem badań było poszukiwanie związków pomiędzy markerami biochemicznymi a stopniem przezimowania u 2 grup pszenic ozimych: 19 wieloliniowych genotypów (90 linii F5) pochodzących z 6 kombinacji mieszańcowych pszenicy zwyczajnej (T. aestivum ssp. vulgare) oraz trzech par genotypów wytworzonych z mieszańca orkiszu (odmiany Oberkummer Rotkorn (Triticum aestivum spelta L.) i rodu LAD 480 (T. aestivum ssp. vulgare). Materiał poddano analizom elektro¬foretycznym. W pierwszej grupie badanego materiału stwierdzono silne zróżnicowanie pod względem zimotrwałości wahające się od 4 do 9 stopni (w skali 9°). Uzyskane wyniki sugerują, że kombinacja podjednostek HMW glutenin [Glu A1(Null), Glu B1(7+9), Glu D1 (5+10)] jest powiązana z podwyższoną zimotrwałością pszenicy ozimej. Zimotrwałość drugiej grupy mieszańców oddalonych była niższa i wahała się od 1 do 5 stopnia. Markerami wysokiej zimotrwałości u tej grupy mieszańców okazał się blok białek gluteninowych z podjednostką HMW warunkowanych przez locus Glu A1 z podjednostką „2”i locus Glu D1 z podjednostką „5+10/2+12” oraz blok białek gliadynowych z podjednostkami zawierającymi markery białkowe linii z null allelem w locus Gli B2.

Celem badań było porównanie wyników oceny mrozoodporności i zimotrwałości 426 rodów i odmian pszenicy ozimej badanych w latach 2010–2012. Stwierdzono wysoce istotną korelację pomiędzy wynikami ocen obu metod wynoszącą w 2010 roku, r = 0,683, w 2011 roku, r=0,561, a w 2012 roku r=0,614. Ważnymi czynnikami w ocenie mrozoodporności i zimotrwałości okazały sie warunki środowiska, które należy uwzględnić w trakcie prowadzenia badań oraz podczas analizy otrzymanych wyników.

Celem prac było sprawdzenie epistatycznego sposobu działania genów kontrolujących: przezimowanie, termin kłoszenia, liczbę kłosów na poletku, wysokość roślin, plon ziaren z poletka, długość kłosa, liczbę ziaren w kłosie, masę ziarna z kłosa, masę 1000 ziaren, masę hektolitra, zawartość białka w ziarnie i liczbę opadania w mące u 5 populacji żyta ozimego: Dańkowskie Złote, Dańkowskie Diament, Słowiańskie, Skat, Bosmo w 2010 i 2011 roku. Stwierdzono, że w dzie¬dziczeniu ważnych cech użytkowych u żyta ozimego znaczną role odgrywa epistatyczny sposób działania genów. Jeśli epistaza występowała to najczęściej typu „j,l” wynikająca z działania loci homozygotycznych z heterozygotycznymi i heterozygotycznych z heterozygotycznymi dla większości badanych cech. Tylko dla nielicznych cech w 2010 roku i 2011 stwierdzono epistazę typu „i” tj. wynikającą ze współdziałania loci homozygotycznych z homozygotycznymi. Oszacowane istotne dodatnie efekty epistazy dla niektórych badanych odmian w 2010 roku miały ujemne efekty w 2011. Epistaza podwyższała wartość niektórych badanych cech w 2010 roku , w następnym obniżała u badanych odmian. Przeprowadzone na podstawie doświadczeń polowych i laboratoryjnych analizy genetyczne wskazują, że epistatyczny sposób dziedziczenia cech u żyta ozimego istotnie zależał od zróżnicowanych czynników środowiska w kolejnych latach badań.

W pracy wykonano analizę plonu rodów owsa oplewionego. Dane pochodziły z doświadczeń wstępnych przeprowadzonych w 2007 roku. Badano 30 rodów owsa oplewionego i 2 wzorce w 6 miejscowościach. Do analizy plonu wykorzystano metodę graficzną biplot dla modeli GGE, AMMI, SREG i GREG. Na podstawie wykresów typu biplot scharakteryzowano rody oraz wskazano te o największym efekcie GGE (na efekty GGE składają się efekty główne genotypów G oraz efekty interakcji genotypowo-środowiskowej GE) w każdym środowisku. Spośród 30 rodów owsa oplewionego we wszystkich badanych miejscowościach najwyżej plonowały: STH 657, STH 5242, STH 123, POB 483/03, STH 289, CHD 1193/04, CHD 1601/04, CHD 1382/03 oraz CHD 1263/04. Najbardziej stabilnymi rodami owsa oplewionego były: CHD 1382/03, CHD 1263/04, STH 5071, CHD 1430/02 a najmniej stabilnymi: STH 5244 i CHD 1534/04. Na podstawie wykresu biplot według modelu GREG utworzono 3 mega-środowiska z 6 miejscowości, w których prowadzono doświadczenia wstępne.

Celem pracy była ocena wpływu porażenia septorią liści (Stagonospora nodorum) i rdzą brunatną (Puccinia triticina) na plon pszenicy ozimej w zróżnicowanych środowiskach agroklimatycznych. Ścisłe doświadczenia polowe z 49 obiektami pszenicy ozimej przeprowadzono w 3 miejscowościach: Grodkowice, Bąków i Smolice. Zbadano zmienność, genetyczne warunkowanie, stopień porażenia septorią liści, rdzą brunatną oraz wysokość plonu ziarna badanych form. Oceniono współzależność fenotypowo-genotypową pomiędzy septorią liści, rdzą brunatną i plonem ziarna. Przeprowadzono wieloczynnikową analizę wariancji do oceny wpływu środowisk i badanych chorób na plon ziarna pszenicy ozimej. Stwierdzono wysoce istotną dodatnią zależność pomiędzy odpornością na S. nodorum a plonem ziarna pszenicy ozimej. Analiza wieloczynnikowa ujawniła istotny wpływ miejscowości (czynnik środowiskowy), stopnia porażenia S. nodorum i P. triticina oraz niektórych interakcji pomiędzy tymi czynnikami na plon pszenicy ozimej.

W pracy analizowano stabilność plonowania 12 form populacyjnych i 18 mieszańcowych żyta ozimego badanych w doświadczeniach wstępnych prowadzonych w 2009 roku w 6 miejscowościach. Celem pracy było porównanie parametrycznych i nieparametrycznych miar stabilności oraz wskazanie stabilnie i wysoko plonujących genotypów żyta ozimego. Zastosowano 17 miar stabilności, wśród których wydzielono, na podstawie hierarchicznej analizy skupień, 3 grupy. Grupa 1 to miary wskazujące na stabilność dynamiczną silnie skorelowane ze średnią genotypową: Pi, Di, YS i TOP; grupa 2 — miary służące do wyznaczania genotypów o przeciętnym plonie ale wysokiej stabilności: bi, α Si2 i CV; grupa 3 — miary stabilności w sensie statycznym wskazujące genotypy do uprawy ekstensywnej: Si(1), Si(2), Si(3) i Si(6), Sdi2, λ, θ, Wi i D2. Wśród genotypów populacyjnych stabilnymi i wysoko plonującymi rodami były CHD 62 i CHD 43. Rody te mogą być stosowane w uprawie intensywnej. Ród populacyjny CHD 17, ze względu na średni plon i wysoki poziom stabilności może znaleźć zastosowanie w uprawie ekstensywnej. Wśród genotypów mieszańcowych rodami wysoko plonującymi i wysoko stabilnymi wskazanymi do uprawy intensywnej były CHD 548, CHD 516, CHD 621, SMH 8121 i SMH 8240.

Przedmiotem badań było 30 form żyta ozimego badanych w doświadczeniach wstępnych przez sześć Zakładów Hodowli Roślin oraz Zakład Roślin Zbożowych IHAR w Krakowie. Wyniki prezentowane w pracy dotyczą obiektów badanych w 2009 r. w 6 miejscowościach. Pod uwagę wzięto 10 cech: plon, MTZ, wysokość, odporność na wyleganie, przezimowanie, liczba dni do kłoszenia, liczba dni do dojrzałości, pylenie, odporność na mączniaka i rdzę brunatną. Celem pracy było: 1. zastosowanie analizy składowych głównych (PCA) na wartościach transformowanych dla cech wyrażonych w skali bonitacyjnej, 2. szczegółowe porównanie badanych form żyta przy użyciu regresji składowych głównych (PCR). Analiza składowych głównych PCA na wartościach poddanych transformacji wyjaśniła ponad 15% więcej zmienności całkowitej niż PCA na wartościach nietransformowanych dla trzech pierwszych składowych. Wyniki analizy PCR przedstawiono za pomocą wykresów przedstawiających zróżnicowanie badanych form żyta ozimego pod kątem wybranej cechy. Forma populacyjna HRSM 4 swoimi właściwościami zbliżona jest do form mieszańcowych.

Prognozy dla obszaru Polski przewidują pogłębianie się deficytu wody. Wpływ suszy na plon jako najważniejszego czynnika stresu środowiskowego będzie wzrastał i ograniczał plonowanie uprawianych gatunków. Wyniki analiz w oparciu o dane plonowania odmian pszenicy ozimej w doświadczeniach porejestrowych — PDO wykazały brak odmian o podwyższonej tolerancji i odpornych na suszę w Rejestrze Odmian. Stąd potrzeba większego nacisku w pracach hodowlanych na selekcję odmian dostosowanych do warunków z często występującymi niedoborami wilgoci. Przedstawione wyniki pokazują, że w układzie doświadczeń przedrejestrowych wstępnych i porejstrowych — PDO występują środowiska o wysokiej intensywności stresu suszy, co pozwala hodowcom prowadzić bardziej skuteczną selekcję w kierunku odmian o podwyższonej odporności na suszę.

Celem pracy było poznanie wpływu różnych czynników ilościowych i jakościowych takich jak; temperatury stycznia i lutego, pochodzenia genetycznego i geograficznego rodów pszenicy ozimej na ich przezimowanie w doświadczeniach polowych w 2009–2010 roku, przeprowadzonych w 3 miejscowościach. W celu wyjaśnienia wpływu badanych czynników na przezimowanie przeprowadzono wieloczynnikową analizę wariancji (ANOVA), która umożliwiała wyjaśnienie skomplikowanych relacji uwzględniających równocześnie wpływ wielu czynników (zmiennych) na konkretną cechę (zmienną). Materiałem badawczym były 2 serie doświadczeń polowych z 133 rodami pszenicy ozimej wysianej jesienią 2009 roku w 7 miejscowościach; Dębinie, Polanowicach, Kobierzycach, Nagradowicach, Smolicach, Strzelcach i Szelejewie. W 3 miejscowościach; Debinie, Smolicach i Strzelcach wykonano wiosną 2010 roku ocenę przezimowania skali od 1 do 9 stopni, w której 1 oznacza słabe przezimowanie, a 9 — bardzo dobre. Zostały one sklasyfikowane jako zmienna ilościowa zależna. Czynnikami objaśniającymi ilościowymi były minimalne wartości temperatury w styczniu i lutym, natomiast zmiennymi klasyfikującymi; podział na 2 serie, pochodzenie genetyczne i geograficzne rodów. Obliczenia wykonano na danych nietransformowanych. Przyjęto mieszany model analizy wariancji. Do obliczeń zastosowano wieloczynnikową analizę wariancji wykorzystując procedurę GLM w Systemie SAS® 9.13. Analiza wariancji ujawniła wysoce istotny średni kwadrat odchyleń dla przyjętego modelu. Stwierdzono istotny wpływ 3 badanych czynników; poziomu temperatury miesiąca lutego, genetycznego (obiekty) i geograficznego (pochodzenia) na poziom przezimowania badanych rodów pszenicy ozimej. Nie stwierdzono istotnej interakcji pomiędzy badanymi czynnikami.