ÖZETTAŞITLARDA EGZOZ EMİSYONU VE YAKIT TÜKETİMİNİN BİLGİSAYAR SİMÜLASYONU İLE BELİRLENMESİ Bu çalışma içten yanmalı motorlarda yanma sonucunda oluşan egzoz emisyonları konusunda hazırlanmıştır. Temel olarak iki ana bölümden oluşmaktadır. Günümüzde bir enerji çıkmazına doğru giden dünyamızın içinde bulunduğu durum ve çevresel faktörler göz önüne alındığında seyir halindeki motorlu araçların yakıt tüketimi ve bu çevrim sırasında oluşan kirletici bileşenlerin önemi ortaya çıkmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde yanma sonucu üretilen çevreyi kirletici emisyonlar ve bunların insan, çevre sağlığı üzerindeki etkilerine değinilmiştir. Bu kısımdan sonra ayrıntılı biçimde içten yanmalı motorlarda oluşan CO, HC, NOX, SOX emisyonları partiküller ve kurşun bileşenlerinin oluşum sebepleri ve oranlarına etki eden faktörler ele alınmıştır. Bu faktörlerden bahsetmek gerekirse, motorun çalışma koşulları motor konstrüksiyonu ve yakıt özellikleri olarak özetlenebilir. Çalışmanın teorik ve uygulama ağırlıklı olan ikinci bölümünde bir taşıta ait yakıt tüketimi ve emisyon değerlerinin bulunmasında kullanılan taşıt hareket dirençleri ve bu dirençlerin bir araya getirilmesi ile oluşan tahrikin ana denklemi ortaya koyulmaktadır. Bu denklemin bilgisayar programı ile modellenmesi sayesinde şehir çevrimine göre hareket eden aracın yakıt tüketimi ve emisyon değerlerinin belirlenmesi izlenmektedir.Son olarak ekler kısmında EEC şehir çevrimi boyunca aynı taşıt üzerinde uygulanan üç farklı motora ait devir sayısı, efektif basınç yakıt tüketimi ve emisyon değişim grafikleri ile çevrim boyunca toplam yakıt tüketimi ve emisyon değerleri bulunmuştur. Çalışmanın sonunda bilgisayar programında yapılan kabuller yer almaktadır.Şubat,2005 Gürkan KÜÇÜKKANCABAŞABSRTACTDETERMINATION OF EXHAUST EMISSIONS AND FUEL CONSUMPTION USING COMPUTER SIMULATION This study has been prepared to show the formation of the exhaust or pipe emissions in Internal combustion engines after being combusted. Today, if we pay attention to the situation and the environmental factors of our world, which is going towards an energy crisis, the fuel consumption of a vehicle on the road, and the importance of the pollution consolidates caused by the transformation is evident. This studies mainly two parts. In the first part of the study, the production of emission, which pollutes the environment as a result of the combustion and the effect on human health and the environment, is mentioned. After this part the reason and the proportion influencing the factors in emission of CO, NOx, HC, SOx in particular and in lead components, which occurs to the Internal Combustion Engines, were examined in details. These factors have been stated as the engine working conditions, the construction of the engine and peculiarity of the fuel. In the second part consist mostly of theoretical and practices study; the fuel consumption of a vehicle and vehicle movement resistance which is used in finding the emission values and the main equation is explained as the formation which is occurred by putting together resistances. Thanks to the computer programmed, which models this resistance, we can observe the fuel consumption and determine quantity of the exhaust emissions for a vehicle, which moves in the city traffic circulation. Finally in the appendix section, three different engine graphics of the same vehicle along the EEC city circulation are given as the rotation per minute's effective fuel consumption and emission changes. At the end of the study accepted values used in the computer program is included. February, 2005 Gürkan KÜÇÜKKANCABAŞ