Search

Tahıllar, adaptasyon kabiliyetleri oldukça yüksek bitkilerdir ve çavdar gibi türleri çok ekstrem şartlarda yetişebilmektedir. Erzurum yöresinde çavdar tarımını yaygınlaştırmak ve daha verimli hale getirmek için mevcut çeşitlerden bölgeye uyum sağlayabilen ve yüksek verimli olan genotiplerin belirlenip ekiminin yaygınlaştırılması gerekmektedir. Atatürk Üniversitesi Bitkisel Üretim ve Araştırma Merkezi 4 No’lu deneme alanında 2016-2017 ve 2017-2018 ürün yıllarında yürütülen bu araştırmada, 8 çavdar genotipinin Erzurum kuru tarım koşullarına adaptasyonu araştırılmıştır. Araştırmada genotiplerin vejetatif dönem, tane dolum süresi, bitki boyu, metrekaredeki başak sayısı, başaktaki tane sayısı, bin tane ağırlığı, biyolojik verim, tane verimi ve hasat indeksi oranları incelenmiştir. Bu karakterler yönünden genotipler arasındaki farkların önemli olduğu bulunmuştur. Elde edilen sonuçlara göre genotiplerin vejetatif dönemleri (1 Haziran) 3,83-9,33 gün, tane dolum süresi 29,67-32,33 gün, bitki boyları 145,7-168,0 cm, metrekaredeki başak sayısı 394,2-451,7, başaktaki tane sayısı 29,13-39,30, bin tane ağırlığı 31,23-38,46 g, tane verimi 294,0-383,2 kg da-1, biyolojik verimi 1307,7-1487,4 kg da-1, hasat indeksi %21,50-26,07, ham protein oranı ise % 7,33-10,63 arasında değişim göstermiştir. En yüksek tane verimine tetraploit (383,2 kg da-1) genotipi sahip olmuş, bu çeşidi Hat 2 (373,5 kg da-1) ve Hat 7 (346,7 kg da-1) genotipleri takip etmiştir. Yüksek tane verimine ve ham protein oranına sahip Tetraploit ve Hat 2 genotipleri Erzurum yöresi için ümitvar genotipler oldukları sonucuna varılmıştır., Cereals are highly adaptive plants, and species such as rye can grow under extreme conditions. In order to spread and make rye farming more efficient in Erzurum region, it is necessary to identify and expand the cultivation of high-yielding genotypes that can adapt to the region from existing varieties. This study was carried out at resarch field #4 of Atatürk University Plant Production and Research Center in 2016-2017 ve 2017-2018 cropping seasons, and the adaptation of 8 rye genotypes under Erzurum dryland farming condition was evaluated. In this research, the genotypes were examined in terms of vegetative period, grain filling period, plant height, spike number per m2, kernel number per spike, 1000 kernel weight, grain yield biological yield, harvest index and crude protein ratios. It was found that differences between genotypes were significant in terms of these characters. According to the results, vegetative period, grain filling period, plant height, spike number per m2, kernel number per spike, 1000-kernel weight, grain yield, biological yield, harvest index and crude protein ratios of the genotypes varied between 3,83 and 9,33 days, 29,67 and 32,33 days, 145,7 and 168,0 cm, 394,2 and 451,7, 29,13 and 39,30, 31,23 and 38,46 g, 294,0 and 383,2 kg da-1, 1307,7- and 1487,4 kg da-1, 21,50% and 26,07%, 7,33% and 10,63% respectively. The highest grain yield obtained from Tetraploid form (383,2 kg da-1), followed by the Line 2 (373,5 kg da-1) and Line 7 (346,7 kg da-1). It was concluded that Tetraploit and Line 2 genotypes with high grain yield and crude protein rations were promising genotypes for Erzurum region.

Erzurum Ilıca ekolojik koşullarında 2012-2013 ve 2013-2014 yetiştirme sezonunda yürütülen bu çalışmada 96 buğday genotipi (90 yerel buğday hattı ve 6 tescilli çeşit) kullanılmıştır. Doğu Anadolu Bölgesinden toplanarak daha önceki çalışmalarla saflaştırılan genotiplerin ve tescilli çeşitlerin verim, verim unsurları ve soğuğa dayanıklılık dereceleri belirlenerek birbirleri ile karşılaştırılmıştır. İki yıllık ortalama sonuçlara göre, incelenen özelliklerden bitki boyu ve m2’de başak sayısı yönünden yerel genotipler tescilli çeşitlerden daha yüksek; tescilli çeşitler ise verim, başakta tane sayısı ve başakta tane ağırlığı yönünden genel olarak yerel genotiplerden daha yüksek değerlere sahip olmuştur. Kontrollü şartlarda yapılan soğuğa dayanıklılık testlerinde -13 0C’ye 24 yerel genotip ve tescilli çeşitlerin tamamı; -15 0C’ye 2 yerel genotip ve 5 çeşit; -17 0C’ye yerel genotiplerden dayanıklılık gösteren olmamış, ancak 2 çeşit dayanıklılık göstermiş, -19 0C’ye ise yalnızca Alparslan çeşidi dayanabilmiştir. Anahtar Kelimeler:Buğday, verim, verim unsurları, soğuğa dayanıklılık Determination of Yield, Yield Component and Cold Tolerances of Some Wheat Landraces Abstract: Ninety-six wheat genotypes (90 wheat landraces and 6 wheat cultivars) were used in the study conducted in Erzurum Ilıcaecological conditions during the 2012-2013 and 2013-2014 growing seasons. Grain yield, yield components and cold tolerances of the genotypes gathered from Eastern Anatolia Region and purified in the before studies and wheat cultivars were determined and compared each other’s. While plant height and spike number per m2of landraces were obtained higher than cultivars; number of seeds per spike and grain weight per spike of cultivars were determined higher than landraces according to the average results in two years. All cultivars and 24 genotypes of landraces could be tolerant to -13 0C; two landraces and five cultivars could be tolerant to -15 0C. While any landrace and 2 cultivars could be tolerant to -17 0C, only Alpaslan bread wheat cultivar could be tolerant to -19 0C. Keywords: Landraces, yield, yield components, cold tolerance

One of the important food and essential crops is wheat (Triticum aestivum L.). Drought stress as a major detrimental factor leads to ultimately reduce crop yield in arid and semiarid regions. In order to study the effects of different concentrations of putrescine on the germination stage of wheat under drought stress, this experiment was carried out as factorial based on completely randomized design with four replications. Final germination percentage (FGP), mean germination time (MGT), coefficient velocity germination (CVG), rate index (RI) germination rate index (GRI) and seedling vigour index (SVI) data were obtained. Analysis of variance indicated that putrescine, osmotic potential and their interaction were significant for the trait mentioned above. When PEG 6000 increases. FGP, CVG, RI, GRI and SVI significantly decreased, whereas the MGT increased. In addition, putrescine, particularly the concentration of 1 mM, decreased the adverse effect of drought created by PEG 6000. In other words, it elevated the rate of FGP, CVG, RI, GRI and SVI, and lowered MGT. The results suggested that putrescine increased the osmotic stress tolerance of wheat germination stage. Key Words: Drought, germination, putrescine, wheat Buğdayın (Triticum aestivum L.) Çimlenmesine Kuraklık Stresi ve Putresin Uygulamasının Etkisi ÖZET: Buğday (Triticum aestivum L.) dünyada insanların beslenmesinde en önemli besin kaynaklarından biridir. Kuraklık stresi, kurak ve yarı kurak bölgelerde verimde çok önemli düşüşlere neden olmaktadır. Bu araştırma, kuraklık stresinde putresinin farklı konsantrasyonlarının buğdayın tohum çimlenmesi üzerine olan etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma, tam şansa bağlı deneme planda faktöriyel düzende 4 tekrarlı olarak yürütülmüştür. Denemede söz konusu uygulamaların çimlenme oranı (FGP), ortalama çimlenme zamanı (MGT), çimlenme gücü katsayısı (CVG), hız indeksi (RI), çimlenme hızı indeksi (GRI) ve fide gücü indeksi (SVI) verileri alınmıştır. İncelenen bu özellikler üzerine kuraklığın. putresinin ve bunlara ait interaksiyonun etkisi çok önemli olmuştur. Araştırmada PEG 6000’in konsatrasyonu, diğer bir ifadeyle kuraklığın şiddeti artıkça FGP, CVG, RI, GRI ve SVI çok önemli derecede azalmış, buna karşın MGT uzamıştır. Diğer taraftan, putresinin özellikle 1 mM’lık konsantrasyonu, Polyethylene glycol (PEG) 6000 ile oluşturulan kuraklığın olumsuz etkilerini azaltmıştır. Diğer bir ifadeyle, çimlenme oranını, kök ve sürgün uzunluğunu artırmış; çimlenme süresini ise kısaltmıştır. Sonuç olarak, putresin buğdayın çimlenme döneminde ozmotik strese toleransı artırdığı gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Kuraklık, çimlenme, putresin, buğday

Wheat has been a staple crop for thousands of years and is of massive economic importance worldwide. The study was conducted to evaluate the effect of drought and putrescine hormone on the seedling growth parameters and cell division of wheat genotypes. Wheat genotypes seeds (Kırmızı Kılçık, Hawk, Pehlivan and Müfitbey) were primed with four levels of putrescine (0.01, 0.1 and 1 mM and distilled water as control), then kept under drought stress induced by polyethylene Glycol (PEG 6000) at different concentrations [0 (distilled water), -2, -4, -6, -8 and -10 bar] for 10 days. Experiment was arranged as factorial in a completely randomized design with four replications. At the end of 10 days, root number, root, coleoptile and shoot length and mitotic index (MI) data were obtained. Analysis of variance indicated that genotype, putrescine, osmotic potential and their interaction were significant. While PEG 6000 osmotic potential increases, root number, root, coleoptile and shoot length and mitotic index (MI) significantly decreased. In addition, particularly 1 mM putrescine has decreased the adverse effect of drought created by PEG 6000. Based on the comparison of genotypes, Kırmızı Kılçık was selected as tolerant to drought stress whereas Pehlivan was identified as susceptible., Buğday binlerce yıldan beri en önemli bitki olmuş ve dünya çapında büyük bir ekonomik öneme sahiptir. Bu araştırma, kuraklık ve putresin hormonunun buğdayda fide büyüme parametreleri ve hücre bölünmesi üzerine olan etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Buğday genotiplerinin (Kırmızı Kılçık, Hawk, Pehlivan ve Müfitbey) tohumlarına 4 farklı putresin konsantrasyonunda (0, 0.01, 0.1 ve 1 mM) ön uygulama yapılmış ve daha sonra PEG 6000 ile oluşturulmuş 6 farklı ozmotik potansiyelde [0 (distile su) , -2, -4, -6, -8 ve -10 bar] 10 gün süreyle bekletilmiştir. Araştırma, tam şansa bağlı deneme planına göre 4 tekrarlı olarak yürütülmüştür. On gün sonunda, kök sayısı, kök uzunluğu, koleoptil uzunluğu, sürgün uzunluğu ve hücre bölünmesine ait veriler elde edilmiştir. İncelenen özellikler üzerine genotipin, kuraklığın, putresinin ve bunlara ait interaksiyonun etkisi çok önemli olmuştur. Araştırmada PEG 6000’in konsantrasyonu, diğer bir ifadeyle kuraklığın şiddeti artıkça kök sayısı, kök uzunluğu, koleoptil uzunluğu, sürgün uzunluğu ve hücre bölünmesi çok önemli derecede azalmıştır. Diğer taraftan, putresinin özellikle 1 mM’lık dozu, PEG 6000 ile oluşturulan kuraklığın olumsuz etkilerini azaltmıştır. Genotipler arasında karşılaştırma yapıldığında, Kırmızı Kılçık kuraklık stresine en dayanıklı, Pehlivan ise en duyarlı genotip olarak belirlenmiştir.

Selecting the explant genotypes is crucial step in in-vitro culture and Agrobacterium-mediated transformationsystem due to its host range specificity. Poor tissue culture performance is restricting the number of wheat genotypes that can bestably transformed. Response of fourteen cultivars of winter wheat (Triticum aestivum L.) to immature embryo culture, callusproduction and plant regeneration was evaluated. A significant (p < 0.05) genotypic difference in callus induction frequency wasobserved ranging between 45% (cv. Sürak) and 99.54% (cv. Bobwhite) of the cultured explants. Plant regeneration through somaticembryogenesis was observed from calli of all 15 cultivars after a 4-week callus induction period. Genotypes with the highestnumber of plantles per cultured embryo were Sivas-111/33 (8.66), Kıraç-66 (7.36), Haymana 79 (6.77) and Conkesme (6.56). Fourwinter wheat genotypes, ‘Sivas-111/33, Kirac-66, Haymana 79, and Conkesme’, have been selected for initial Agrobacteriummediated transformation experiments due to their high regeneration potentials., Agrobacterium kaynaklı gen aktarımı ve in vitro kültür çalışmaları için kullanılacak eksplant genotipin seçimi önemli bir adımdır. Düşük doku kültürü performansı, stabil gen aktarılabilecek buğday genotiplerin sayısını sınırlamaktadır. 14 kışlık buğday çeşitinin olgunlaşmamış embriyo kültürü, kalus üretimi ve bitki rejenerasyonuna tepkisi değerlendirilmiştir. Kültüre alınaneksplantların kallus oluşum frekansı %45 (cv. Sürak) ve % 99.54 (cv. Bobwhite) arasındaki oranlarda gözlenmiş ve genotipik farklılık önemli olmuştur. Somatik embriyogenesis aracılığıyla bitki rejnerasyonu 4 haftalık kallus oluşum periyodundan sonra tüm çeşitlerin kalluslarında görülmüştür. Kültüre alınan embriyo başına en yüksek bitkicik sayısı Sivas-111/33 (8.66), Kıraç-66 (7.36), Haymana 79 (6.77) and Conkesme 79 (6.56) çeşitlerinde meydana gelmiştir. Dört kışlık buğday genotipi (Sivas-111/33, Kirac-66, Haymana 79, and Conkesme) yüksek rejenerasyon potansiyeline sahip olmaları nedeniyle Agrobacterium aracılığıyla gen aktarım çalışmalarında kullanmak için seçilmiştir.

This research was carried out in 1995-97, in Erzurum ecological conditions, in order to study the effects of different seeding rates (100, 200, 300, 400 and 500 seeds/m2) and cutting times (at shooting, boot, heading and flowering stages) on hay yield and quality. The effects of seeding rates on fresh and dry hay yields, crude protein content and crude protein yield were significant while P, Ca, Mg, K, and ash contents and tetany value were not significant, based on the research. According to cutting times, all characteristics examined showed significant differences. Delayed cuttings applied at the flowering stage reduced fresh and hay yields (compared with boot stage and heading) and quality (compared with shooting, boot stage and heading). It was concluded that autotetraploid perennial rye should be cut at the heading stage to obtain high quality hay yield, when sown in 30 cm spaced rows and 400 seeds/m2 (6.4 kg/da) under Erzurum and similar ecological conditions.

In this study, some cytological characters of orchardgrass were examined naturally growing in Erzurum. Plants assessed for their chromosome number were tetraploid (2n=28). In metaphase I stage the most prevalent pairing was bivalents (avg. 8.37). This was followed by quadrivalent (avg. 2.81), univalent (avg. 0.04) and trivalent (avg. 0.015) pairings. All combinations of bivalents and quadrivalents were recorded. In most of anaphase l cells examined chromosomes distribution to poles were even (14: l4), however some cells had laggings and bridges. In addition, 95. 17% of observed tetrads had no micronucleus.

In this study, morphology of chromosomes was determined via karyotype and idiogram analysis in Nutria 7272 line of hexaploid (2n=42) triticale obtained from CIMMYT. On the bases of the presence or absence of satellites and the arm ratio, the chromosome complement was divided into four groups; satellited, median, submedian and subterminal chromosomes. Of the 42 chromosomes present in Nutria 7272 karyotype, 4 were satellited, 14 median, 18 submedian and 6 subterminal. The chromosome length and the arm ratio were 4.844 m (M7) - 8.066 m (SM1) and 1.091 (M7) - 2.125 (SM1), respectively. The satellite length of SAT1 and SAT2 chromosomes were 0.878 and 0.823 m, respectively.

In this study, the pollen germination rate, pollen viability, pollen size, pollen production and anther length of rye (S. cereale L.) and the diploid and tetraploid of perennial rye (S. montanum Guss.) populations were examined. The highest pollen germination rate was obtained in 30 % sucrose, 5 ppm boric acid and 10 ppm calcium nitrate solution with all specimens. Furthermore, the lowest pollen size (length: 18.92 mm; width: 15.26 mm), pollen production per anther (19982) and anther length (7.39 mm), but the highest pollen germination rate (40.48 %) and pollen viability (94.93 %) were observed in diploid perennial rye.

This study was carried out under greenhouse conditions from March 1995 to August 1996. The effects of cutting frequency and height on hay yield and quality were investigated. In this research, 2 ploidy levels (diploid and tetraploid), 3 cutting frequencies (4, 6 and 8 week intervals) and 3 cutting heights (0, 5 and 10 cm) were investigated and analyzed in three factorial completely randomized design. In diploids, tiller numbers per plant were higher than that of tetraploids, whereas green and hay yields, the percentage and yield of crude protein were lower than that of tetraploids. There were no significant differences between diploid and tetraploid ryes for the percentages of Ca, Mg, K and P. Cuttings from ground level (0 cm) and lower intervals (4 week) significantly decreased tiller numbers per plant, plant growth speed, green and dry hay yields and crude protein yield. As cutting height increased, the percentages of Ca, Mg, K and P also increased. The longer cutting intervals increased the percentages of Ca and Mg, and but decreased the percentages of K and P.

ÖZET: Erzurum ekolojik koşullarında 1995-1996 ürün yılında triticalenin 2 çeşit ve 3 hattı ile yürütülen bu denemede yabancı tozlaşan, kendine tozlaşan ve işlem uygulanmamış başaklarda başaktaki tohum sayısı, tohum tutma oranı ve tohumların 1000-tane ağırlığı üzerinde durulmuştur. Deneme sonucunda, incelenen her üç özelliğin uygulamalara göre önemli derecede farklılık gösterdiği, buna karşın genotipler arasındaki varyasyonun yalnızca 1000-tane ağırlığında önemli olduğu belirlenmiştir. Kastre edilmiş, kendilenmiş ve işlem uygulanmamış başaklarda tohum sayısının sırası ile 2.14-3.59, 12.22-13.17, 16.15-17.90 adet, tohum tutma oranının %10.70-16.30, %61.12-66.90, %80.90-89.52, 1000-tane ağırlığının ise 16.03-25.24, 42.69-47.76, 41.30-48.12 g arasında değiştiği tespit edilmiştir. Triticalede yabancı tozlaşma oranının düşük olduğu (ort. %13.59) ve bu özelliğin genotiplere göre çok az değişiklik gösterdiği saptanmıştır. DETERMINATION OF PERCENTAGE OF SELF AND CROSS POLLINATION IN SOME TRITICALE GENOTYPES ABSTRACT: This study was conducted under Erzurum conditions in 1995-1996 season with 2 triticale cultivars and 3 triticale lines. Grain number per spike, percentage of seed set and 1000-grain weight in cross pollinated spike, self pollinated spike and intact spike were determined. In this researche, three characters studied significantly varied with the treatments, whereas variation only 1000-seed weight among the genotypes was significant, for the emasculated, self polinated and intact spikes, seed number were 2.14-3.59, 12.22-13.17 and 16.15-17.19, percentage of seed set 10.70-16.30%, 61.12-66.90% and 80.90-89.52%, and1000-grain weight 16.03-25.24, 42.69-47.76 and 41.30-48.12 g respectively. These result indicated that the cross pollination of triticale was lower (avg. 13.59%) and this characters showed slight variation among genotypes.

ÖZET : Bu araştırma Erzurum ekolojik koşullarında farklı kaynaklardan temin edilen 36 triticale çeşit/hattının verim ve verim unsurlarını belirlemek amacıyla 1992-93 ve 1994-95 ürün yıllarında yürütülmüştür. Araştırma sonucunda 11, 17, 18 ve 19 sıra numaralı hatlar ile IGUANA 4-2 ve ERONGA 83 çeşitlerinin Erzurum kıraç şartları için ümitvar oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca tane kırışıklığının bir göstergesi olan hektolitre ağırlığının birçok çeşit ve hatta (özellikle CIMMYT tarafından son yıllarda geliştirilmiş genotiplerde) 70 kg'ın üzerinde ve bu çeşit/hatlarda tanelerin daha dolgun oldukları belirlenmiştir. A RESEARCH ON YIELD AND YIELD COMPENENTS OF SOME TRITICALE LINES AND CULTIVARS UNDER ERZURUM ECOLOGICAL CONDITIONS SUMMARY: This research was carried out in order to determine the yields and some agricultural characteristics of 36 triticale cultivars/lines under Erzurum ecological conditions in 1992-93 and 1994-95 growing seasons. The experiment indicated that lines 11, 17, 18 and 19 and cultivars IGUANA 4-2 and ERONGA 83 were suitable in Erzurum dryland conditions. On the other hand, test weight was generally above 70 kg in the many cultivars/lines (especially cultivars and lines from CIMMYT) and their seeds were plumper.

ÖZET : B-kromozomlar çok sayıda bitki ve hayvan türünde belirlenmiştir. Bitki türlerinde B-kromozomları diploid ve tetraploidlerde daha çok bulunmakla birlikte ploidi seviyesi ile ilişkisini gösteren deliller mevcut değildir. B-kromozomları genellikle yabancı tozlaşan bitkilerde bulunmaktadır. Ayrıca, B-kromozomları büyük çoğunlukla buğdaygillerde, bunlar içerisinde de yembitkisi olarak yetiştirilen türlerde belirlenmiştir. B-kromozomlarının kalıtımı düzensiz olup, Mendel açılımlarına uymamaktadır. Düzensizlik eşlenme başarısızlığına ve meiotik eleminasyona bağlıdır. B-kromozomları morfolojik olarak A-kromozomlarından farklı ve A-kromozomlarının herhangi birisi ile homolog değildir. Yine, B-kromozomları mitotik olarak stabil olmayıp, bireyin organları arasında değişik sayılarda bulunabilmektedir. Fazla sayıda B-kromozomu sahip bitkilerde A-kromozomlarının eşlenmesi, bitkilerin gelişimi ve özellikle döllekliği önemli derecede olumsuz yönde etkilenmektedir. Bununla birlikte, B-kromozomlarının orijin ve fonksiyonları tam olarak bilinmemektedir.

ÖZET: Çeşitlerin devamlılığında en önemli husus üretim esnasında hiçbir genetik değişikliğin ortaya çıkmamasıdır. Bununla birlikte tohumla üretilen türlerde her üretim çemberinde gamet, zigot, tohum ve bitki seviyesinde doğal bir seleksiyon vardır. Yapay autopoliploidlerde özellikle ilk generasyonlarda aneuploidler yüksek oranda bulunmaktadır. Aneuploidler tohum verimini düşürdüğü gibi üretim esnasında ortaya çıkan seleksiyon işlemlerini de etkilemektedir. Yapay olarak elde edilmiş türlerin aneuploidiye karşı toleransları farklı olup, bazı türlerde euploid bitkilerde dengesiz kromozom ayrılışı eğilimi daha fazladır. Euploidlerde görülen bu kararsızlığa çevresel faktörler (hava, polen üretim miktarı, bitki yoğunluğu gibi stres koşulları) önemli derecede etki yapmaktadır. Dengesiz kromozom ayrılışı gösteren gamet ve zigotların canlı kalabilme şansının yüksek olması nedeniyle, bu türlerde aneuploidlerin tamamen populasyon içerisinden seleksiyonla uzaklaştırılması çok zordur.

ÖZET : Zararlı böcekler, dayanıksız bitkilerin veriminde ve kalitesinde önemli düşüşlere neden olurlar. Zararlılarla mücadelede ekim nöbeti, biyolojik kontrol ve pestisit kullanımı gibi değişik yöntemler uygulanmaktadır. Bunlardan ekim nöbeti ve biyolojik kontrol uygulamalarından alınan sonuçlar sınırlıdır. Zararlılarla savaşta günümüzde pestisitler yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak, pestisitler çevre ve insan sağlığı üzerine olumsuz etkileri yanında ekolojik dengenin bozulmasına da neden olmaktadırlar. Bu konuda en etkili uygulama dayanıklı çeşitlerin elde edilmesidir. Bu amaçla seleksiyon ve melezleme gibi geleneksel ıslah yöntemlerinin kullanımıyla başarıya ulaşmak zaman alıcı ve oldukça sınırlıdır. Günümüzde birçok alanda kullanılan ve 1970'li yıllarda başlayan genetik mühendisliğinden dayanıklılık ıslahı çalışmalarında da yararlanılmaktadır. Fasulye tohumlarında bulunan arcelin geni ve yem börülcesi tohumlarında bulunan tripsin inhibitör geni kullanılarak bazı zararlılara karşı dayanıklı transgenik bitkiler elde edilmiştir. Hatta; bitkilerle ilişkisi olmayan farklı bir organizmadan (Bacillus thuringiensis), genetik mühendisliği yöntemleri kullanılarak cryIA(b) ve cryIA(c) genleri izole edilip pamuk, tütün ve domatese aktarılmıştır. Böylece Lepidoptera, Coleoptera ve Diptera'lara dayanıklı transgenik bitkiler elde edilmiştir. Bu bitkiler üzerinde yapılan laboratuar ve tarla testlerinden olumlu sonuçlar alınmıştır. THE USE OF GENETIC ENGINEERING IN BREEDING FOR INSECT RESISTANCE SUMMARY: Harmful insect cause reductions in the yield and quality of susceptible plants. Some methods such as crop rotation, biological control and pesticides were used for insect control. The results obtained from crop rotations and biological control are limited. At present, pesticides are commonly used for pest control, but pesticides have negative effect on human and environment causing deterioration in ecological balance. In this subject, the best strategy is to breed resistant plants. Conventional breeding methods such as selection and hybridization are highly limited and take long time. At present, genetic engineering that are used in a number of areas and started in 1970ís has also been used in breeding for resistance. Resistant transgenic plants to some pests were developed using arcelin gene in bean seeds and tripsin inhibitor gene in cowpea seeds. cryIA(b) and cryIA(c) genes isolated from different organism such as Bacillus thuringiensis that are not related to plants using methods of genetic engineering were transferred to cotton, tobacco and tomato. In this way, resistant transgenic plants to Lepidoptera, Coleoptera and Diptera were developed. These plants were tested in the field and laboratory and positive results were obtained.

Bu çalışma buğdayda olgun embriyo kültürünü etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır. Kallus, embriyogenik kallus, somatik embriyo oluşumu ve rejenerasyon kapasitesine genotipin, jel yapıcı maddenin, oksin tipleri ve dozlarının etkisi çok önemli olmuştur. Buğday olgun embriyo kültüründe oksin tipi olarak dikambanın, 2,4-D ve pikloramdan, yine jel yapıcı madde olarak phytagelin, agardan daha etkiliği olduğu saptanmıştır. En yüksek kallus, embriyogenik kallus ve somatik oluşumu ve de bitki rejenerasyon kapasitesi phytagel ortamındaki dikambanın 4 mg/l dozunda elde edilmiştir. Rejenerasyon ortamının rejenerasyon kapasitesine etkisi çok önemli olmuştur. En yüksek rejenerasyon kapasitesi R1 (0.1 mg/l 2,4-D + 0.5 mg/l BAP) içeren ortamda meydana gelmiştir.

ÖZETTriticale taneleri, dengeli amino asit kompozisyonuna ve yüksekprotein içeriğine sahip olmasına karşın, değişik derecelerde kırışıklıklargöstermektedirler. Tane kırışıklığı ciddi bir problem olarak önemini korumaktadır.Tohum kırışıklığı çeşitli sitolojik ve fizyolojik faktörlere bağlı olarak ortayaçıkmaktadır. Bunlardan sitolojik olanları; (l) aneuploidy, (2) çavdarkromozomlarındaki heterokromatinin geç eşlenmesi, (3) endosperm gelişmesininbaşlangıcında görülen kromozomal köprüler ve anormal çekirdeklerin oluşmasışeklinde sıralanabilir. Bunların yanında, tohum kabuğu ile tane dolum potansiyeliarasındaki dengesizlik, nişasta birikiminin zamanından önce durması ve cndosperminif kısmındaki boşlukların büyümesi gibi fizyolojik anormallikler de tohumkırışıklığının önemli etkenleridir. Kırışıklığın azaltılması konusunda substitusyonhatlarının kullanımı ve aneuploidlerin eleminasyonu gibi sitolojik özellikler yanındatanede depolanacak yedek besin maddelerinin üretimi ile bu ürünleri depolayacaktohum kabuğunun büyüklüğü arasında uygun bir dengenin oluşturulması da önemlibir faktördür.

ÖZET : Somaklonal varyasyon doku kültüründe ortaya çıkan karyotipik(kromozomlardâki sayısal değişiklikler), kromozomal (kromozomlardaki yapısaldeğişiklikler) ve moleküler değişikliklerin sonucunda meydana gelen kalıtımsaldeğişikliklerdir. Ancak, istenilen özelliklere sahip varyantların oranı düşüktür, in vitrokültürde morfolojik ve tarımsal özellikler yönünden önemli varyasyonlar görülmüştür.Doku kültüründeki mutantlardan yararlanılarak hastalıklara, tuzluluğa ve soğuğa dayanıklıhatlar geliştirilmiştir

ÖZET: Bi/ki ıslahı alanındaki biyo/eknolojik çalı}ma/ar cUJku külıürü uygulam(Jiarl ve rekombin(lllıDNA reknolojisi olarak gruplandmlabilir. Doku kül/Urii ıeknikleri hasıalıksıı bi/ki elde elme, hızlı ürelim. ıürlerve cinsler arası meleılemelerin yapılması ve embriyolarının yaşalılltt(Jsı, biıkilerde ıslah sÜTesirUn kısalll/ması vemuıasyon yaraıma gibi birçok alanda ku/landmakıadır.Bilkise! ürelimin arıımlmasında en ilgi çeken diğer bir biyoıeknolojik yönıem de relwmbinanı DNAteknolojisidir. Bu ıeknikle bitki/er arasında doğrudan gen aktarımı yapılabildiği gibi birbiri ile ilişkisiz olan birorganizmadLın, diğer bir organizmaya tek gen yada gen gruplarının transferi mümkiindÜr. Bitki IslahuuUı dayanıklıvaryeıelerin ge/iş/iri/mesi, nitrojen fikse eden genlerin baklagil olmayan bitkilere akıarılması, fo/Osenıeıiketkinliğin arttırılması ile verim arl/}lnln sağlanması, besin kaliıesinin yüksellilmesi gibi dahıJ bir çok alandarelwmbinant DNA ıeknolojisi çal/}maları sürdürülmekıedir.BIOTECHNOLOGY AND ITS APPLICATION IN PLANT BREEDINGSUMMARY: Applicalions of bioıechnology in planı breeding ine/ude lissue eul/ure andreeombinanıDNA ıeehnics. Tissue cu/ıure ıechnies have a wide range of uses such as prodıu:ıionof diseasefreeplants. rapid plant regeneraıion, inter- and intra-speeifie crosses, reıesining embryo viabilily, providing shorl-cU1variety developmenı and inducing plant mulatiom.The oıher applicalion of bioıechnological ıechnics in improving ofplanı produeıion is reeambinanıDNA ıeehnies. Gene transfer is directı)' achieved beMeen planı as well as beMeen organisms Mi inıer-relaıed.Applieaıiomof reeambinan/ DNA ıechnics on ıhe developmenı of resislant cullivars also include Ihe ıransfer ofNif genes of legumes lO non legume planı, higlt planı prodııcıivity lhrough inereasing phoıosenteıic effeciencyand enhıJncing offood qualily.

ÖZET: İzoenzimler aynı biyokimyasal reaksiyonu katalizledikleri halde farklı molekül yapısına sahip olan enzim formlarıdır. İzoenzimler elektroforetik olarak ayrıştırıldıktan sonra oluşan bant desenleri kullanılarak, bitkilerin genetik yapılarındaki benzerlik ve farklılıklar ortaya konulabilmektedir. İzoenzim elektroforez tekniği seleksiyon süresinin kısaltılmasında, genetik akrabalıkların belirlenmesinde, çeşit ayrımında, sistematik çalışmalarda ve dayanıklılık ıslahında yaygın olarak kullanılmaktadır.Anahtar kelimeler: İzoenzim, elektroforez, bitki ıslahıUse of Isoenzyme Electrophoretic Technique in Plant BreedingABSTRACT: Although isoenzymes catalyze same biochemical reaction, they are enzyme form possessing different molecular structure. Similarities and divergence in plant genetic structure can be presented by means of electrophoretic separation of isoenzymes. Isoenzyme electrophoretic technique can be used widely for shortening selection period, phylogenetic, systematic study and breeding programs.Key Words: Isoenzymes, electrophoresis, plant breeding

ÖZET: Bu araştırma, heksaploid triticale çeşit/hatlarında bazı sitolojik özelliklerin hem birbirleriyle hem de tohum tutma oranı ve tane verimi ile ilişkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Meyotik özellikler arasında yapılan korelasyon hesaplamaları sonucunda, ünivalentler ile gecikenler ve çekirdekçikler arasında pozitif bir ilişki belirlenmiştir. Yine ünivalentler, gecikenler ve çekirdekciklerin hem tohum tutma oranını hem de tane verimini olumsuz yönde etkiledikleri ortaya konulmuştur. Ayrıca, polen canlılığının tohum tutma oranını ve tohum verimini olumlu yönde etkilediği saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Triticale, korelasyon, sitolojiThe Relationships Between Some Cytological and Agricultural Characteristics in Hexaploid TriticaleABSTRACT: This study was conducted in order to investigate the possible relationships among cytological characteristics, seed set and grain yield. There were significant correlations among univalents, laggards and micronuclei. Furthermore, univalents, laggards and micronuclei affected negatively both seed set and grain yield. Pollen viability was positively correlated with seed set and grain yield.Key words: Triticale, correlation, cytology

In this research, response of mature embryos of two wild ecotypes and two cultivar of orchardgrass (Dactylis glomerata L.) to tissue culture were investigated. In the study, 2 auxin types (dicamba and picloram), 3 different doses (1,5 mg/l, 2,0 mg/l and 2,5 mg/l) and 2 different doses of sucrose at callus stage were used. Although the effect of applications were not significant on callus formation ratio, it was significant on plant regeneration. Plant regeneration varied according to genotypes, hormone types and hormone doses. According to the results; 1,5 mg/l dose of picloram was found appropriate for plant regeneration from mature embryo., Bu araştırmada, domuz ayrığı (Dactylis glomerata L.)’nın iki yabani ekotipine (Oltu, Ulubağ) ve iki çeşidine (ABD Islah, Amba) ait olgun embriyoların, doku kültürüne tepkileri belirlenmiştir. Araştırmada 2 oksin tipi (dikamba ve pikloram), bu oksin tiplerinin 3 farklı dozu (1.5 mg/l, 2.0 mg/l, 2.5 mg/l) ve kallus oluşumu aşamasında iki farklı dozda (20-30g/l) sukroz kullanılmıştır. Uygulamaların kallus oluşum oranı üzerine etkisi önemsiz olmasına karşın, bitki rejenerasyonu üzerine etkisi çok önemli olmuştur. Bitki rejenerasyonu genotiplere, hormon tiplerine ve hormon dozlarına göre değişim göstermiştir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlara göre domuz ayrığında olgun embriyodan bitki rejenerasyonu için pikloramın 1.5 mg/l’lik dozu uygun bulunmuştur.

Research was conducted between 2005 and 2007 in Erzurum ecologic conditions. Eight lines of Oltu ecotype that were selected in the previous selection and 1 control cultivar were used in this research. Lines used in the research were compared to each other and to control variety. Green mass, dry matter yield, crude protein content and yield, plant nutritional elements, ADF and NDF rates, and seed yield traits were investigated. In Oltu ecotypes, there was no significant differences among lines and control in regards to green mass, crude protein content and yield, and Mg content, while 1 line in dry matter yield, 8 lines (all) in P content, 7 lines in K content, 1 line in Ca content and 6 lines in seed yield gave better result than control. On the other hand, ADF rates in 2 lines and NDF rates in 5 lines were lower than that of control variety. It is concluded that lines 8, 16, 17, and 19 in Oltu ecotype can be used for new variety development, in terms of hay yield and quality., Deneme 2005-2007 yıllarında Erzurum ekolojik koşullarında yürütülmüştür. Çalışmada Oltu ekotipine ait 8 hat ve bir kontrol çeşit kullanılmıştır. Bu araştırmada, daha önceki seleksiyon çalışmasında üstün oldukları belirlenen domuz ayrığının Oltu ekotipine ait 8 hat ve kontrol amacıyla 1 çeşit kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan hatlar hem kendi aralarında hem de kontrol çeşit ile karşılaştırılmıştır. Denemede yeşil ot verimi, kuru ot verimi, ham protein oranı ve verimi, bitki besin elementleri, ADF ve NDF oranları ve tohum verimi incelenmiştir. Oltu ekotipinde yeşil ot verimi, ham protein oranı ve verimi ve Mg oranı bakımından hiçbir hat kontrol çeşide üstünlük sağlayamazken, kuru ot verimi yönünden 1 hat, P oranı bakımından 8 hat (hepsi), K oranı bakımından 7 hat, Ca oranı yönünden 1 hat ve tohum verimi bakımından 6 hat kontrol çeşide üstünlük sağlamıştır. Diğer taraftan iki hatta ADF oranı, beş hatta ise NDF oranı kontrol çeşitten daha az olmuştur. Ot verimi ve otun kalitesi dikkate alındığında Oltu ekotipine ait 8, 16, 17 ve 19 nolu hatlar yeni çeşitlerin elde edilmesinde kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

Wheat is the most important staple crop that has largest cultivation land among cereals. Genetic engineering of wheat is solely based on effective regeneration system. Transgenic wheat and cereal crops can be generated via Agrobacterium tumefaciens based transformation and particular bombardment. An immature embryo is the most widely used explants source for this purpose. In order to obtain immature embryo some requirements should be met and there are some factors restricting use of immature embryos as explants. Therefore, mature embryo is an alternative explants source which can be used for genetic transformation. This article reviewed mature embryo culture in wheat in detail and discussed different approaches and factors affecting the mature embryo culture., Buğday, dünyada ekim alanı en fazla olan ve insanlığın en önemli besin kaynağını oluşturan bir bitkidir. Buğdayda genetik mühendisliği çalışmaları etkili bir rejenerasyon sistemine bağlıdır. Agrobacterium tumefaciens aracılığıyla veya partikül bombardımanı ile buğdayda ve tahıllarda transgenik bitki elde edilebilmektedir. Olgunlaşmamış embriyolar bu amaçla en yaygın olarak kullanılan eksplant kaynağını oluşturmuştur. Olgunlaşmamış embriyoların elde edilmeleri için bazı koşulların sağlanması gerekmekte ve kullanımı belli dönemlerle sınırlı kalmaktadır. Bu nedenle olgun embriyolar genetik transformasyon çalışmaları için alternatif bir eksplant kaynağınıdır. Bu makalede buğday olgun embriyo kültüründe yapılan çalışmalar incelenerek, olgun embriyo kültürü için uygulanan sistemler ve etkileyen faktörler sunulmuştur.

113 ÖZET 21. yüzyıla girmiş olduğumuz şu yıllarda, gelişen ve modernleşen bir dünyada aile kavramı yeniden önem kazanmıştır. Devletlerin devamlılığında `ailenin korunması esastır` ilkesi gündeme gelmiştir. Aile yardımlarının Türk sosyal güvenlik sistemi içindeki yerinin ele alındığı bu çalışmada, aynı zamanda çeşitli Avrupa ülkelerindeki aile yardımları konusuna da yer verilmiştir. Ayrıca 1950 ile 1990 yılları arasındaki `Genel Nüfus Sayımı` verileri kullanılarak Türk aile yapısının, geçirdiği aşamalar ortaya konulmuş ve geniş aile (geleneksel aile) yapısından çekirdek aileye doğru bir geçiş sürecinini yaşandığı tespit edilmiştir. Bu durum ise aile sayısının artması anlamına gelmektedir. Diğer bir değişle, ekonomik güçlükleri daha çok hisseden ailelerin sosyal devlet olma ilkesi çerçevesinde mali açıdan desteklenmesi gerekliliğini ortaya çıkarmaktadır. Bu kapsamda çalışmanın amacı; ülkemizde ve Avrupa Birliğine üye ülkelerde aile yardımlarının sosyal güvenlik sistemleri içindeki yerini, hukuki, kurumsal ve finansal açıdan incelemesini yapmak ve yeri geldikçe uygulamaları karşılaştırmalı olarak ele almaktır. Zira aile yardımları kimi ülkelerde sosyal koruma sistemleri, kimi ülkelerde ise sosyal güvenlik sistemi içinde yer almaktadır. Aile yardımları uygulamasının ülkemizde başlatılmasının önündeki en büyük engelin bütçe yetersizlikleri olduğu görüşünü paylaşmaktayız. Bununla birlikte, sözkonusu yardımın sadece iki çocuğu kapsayacak şekilde uygulamaya konulmasının ve miktarının da bütçe olanakları çerçevesinde tespit edilmesinindaha gerçekçi olacağını savunmaktayız. Zira, burada savunulan görüş, miktarı az olmakla birlikte uygulamaya konulacak aile yardımları bireyleri ülkeye ve dolayısıyla Devlet'e bağımlılkarını daha da güçlendireceğidir.114 Aile yardımları uygulamasının ekonomik alandan çok sosyal alanda etkileri daha fazla olacaktır. Bu tür bir uygulama bireylere aidiyet duygusunu güçlendirecektir. Ekonomik alan yanında sosyal alanda yaşanan sıkıntıların aşılmasında bu tür yardımların göreceli olsa da olumlu etkileri olacaktır. Aile yardımlarını uzun süredir uygulamakta olan söz konusu ülkelerin bu konuda edindikleri deneyimlerin incelenmesi ülkemizde bu alanda yapılacak çalışmalara esas oluşturabileceğinin belirtilmesinde fayda vardır. 115 ABSTRACT The concept of the family regains its importance in developed and modernized world at the eve of the 21st century. Forecast is being made in the continuity of the state within the context of family support. The aim of this study is the determination of the family allocation in the Turkish social security system and in addition to family allocation in the various European countries. Furthermore Turkish family structure stage is being examined using the Turkish National Census data between 1950 and 1990 and accordingly, it has been concluded that extensive family structure is changed into the nuclear family structure. That transformation means the increasing the number of the family. In other word families which are difficulty in income have to be supported financially within the context of the social state principal. Additionally this study is aims to examiner the place of the family allocations within the social security system in our country and the members countries of the European Union and compare that legally institutionally and financially. However family allocation is take place in some of the countries within the social protection system and some of that within the social security system. I agree that the main reason that not to implement family allocation is insufficient budget in our country. Moreover that allocation is to be applied covering only two children and to be fixed in budget possibility. Although the amount of the family allocation is low but citizen become dependent strongly to the country and to the state. The effect of the family implementation is more efficace in social area than in economic area. This type of the implementation grow to be perception of the belongings to the state. That allocation will be positive effects on resolving the difficulty in economic area and that's of social area. 115

ÖZET Bu araştırma heksaploid. triticale çeşit/hatlarında bazı sitoiojik vp morfolojik özellikleri belirlemek ve ayrıca sitolojik özelliklerin hem birbirleriyle hem de verim ve bazı morfolojik özellikler ile ilişkilerinin bulunup bulunmadığını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir: 1- Denemede kullanılan trlticale çeşit/hatlarının ploidi seviyesinin heksaploid (2n=42) olduğu belirlenmiştir. Yük sek ve düşük verimli genotipler aneuploidi oranı yönünden karşılaştırıldıklarında, yüksek verimli batlarda genellikle aneuplnid fide oranının daha az, olduğu görülmüştür. Ayrıca, aneuploidinjn tohum verimi ile tohumların 1000-tane ağırlığını., çimlenme ve sürmp gücünü olumsuz yönde etkilediği tespit edilmiştir. 2- Melotik özellikler arasında yapılan korelasyon hesapla maları sonucunda ünjvalentler ile gecikenler ve çekirdek- ciki.pr arasında pozitif bir ilişki belirlenmiştir. Yine Üni va] entler, gecikenler ve çekirdekçiklerin hem tohum tutma oranını hem de tane verimini olumsuz yönde etkiledik leri ortaya konulmuştur. 3- Polen canlılığı yönünden yüksek ve düşük verimli genotipler karşılaştırıldığında yüksek verimli hatlarda canlı polen oranının genellikle daha fazla olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, polen canlılığının tohum tutma oranını ve tohum verimini olumlu yönde etkilediği saptanmıştı r. 4- Denemede kullanılan triticale genot iplerinden yüksek tane verimine sahip hatların incelenen morfolojik özellikler bakımından çoğunlukla üst sıralarda yer aldıkları görülmüştür. ii SUMMARY This study was conducted in order to determine cytological and morphological properties of hexaploid triticale cul tivar/lines and to investigate a possible relation of the cytological characteristics with yield, and some morphological characters. Results from this study can be summarized as follows: 1- Level of ploidy of triticale cultivar/lines was hexaploid (2n=4?). when low and high yielding genotypes were compared in terms of aneuploidy level high yielding genotypes were of low aneuploidy types. Furthermore, aneuploidy rate was negatively correlated with grain yields, loon-kernel weight, germination and emergence. 2- A significant correlations were present between univalents, laggards and micronuclei. Furthermore, univa lents, laggards and micronuclei affected both seed set and grain yields negatively. 3- when high and low yielding genotypes were compared in terms of pollen viability, in high yielding lines pollen viability was generally high. Pollen viability was positively correlated with seed set and grain yields. 4- High yielding lines had higher value of morphological characters. 112

i ÖZET Bu araştırma, Erzurum yöresinde doğal olarak yetişen domuz ayrığı (Dactylis glomerata ssp hispanica (Roth)Nyman) bitkilerinin bazı morfolojik, fenolojik ve sitolojik özelliklerini belirlemek ve bu özellikler yönünden gruplar arasında farklılıkların bulunup bulunmadığını ortaya koymak amacı ile yapılmıştır. Bitkiler 10-20 Nisan 1990 tarihleri arasında Erzurum yöresine ait 8 farklı lokasyondan toplanmıştır. Toplanan bitkiler saksılara dikilerek 1 yıl süreyle büyümeye bırakılmış ve 25 Nisan 1991 tarihinde klonlama işlemi yapılmıştır. Bu araştırmadan elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir: Bitki başına ortalama kardeş sayısı 21.65 olup, Oltu grubu en yüksek (26.62), Güzelyurt grubu ise en düşük (15.75) kardeş saytsana sahip olmuştur. Ortalama bitki boyu, sap kalınlığı ve her bir saptaki boğum sayısının sırasıyla 86.12 cm, 1.92 mm ve 3.3 adet olduğu belirlenmiştir. Bu özellikler yönünden ilk sırayı Oltu (sırasıyla 101.47 cm, 2.32 mm ve 4.0 adet), son sırayı ise Güzelyurt (sırasıyla 74.70 cm, 1.68 mm ve 2.7 adet) almıştır. Ortalama yaprak uzunluk ve genişliği sırasıyla 20.58 cm ve 5.98 mm olup, her iki özellik yönünden de Oltu'dan toplanan bitkiler en yüksek (27.40 cm ve 7.19 mm), Narman'dan toplananlar ise en düşük (14.99 cm ve 5.18 mm) değerlere sahip olmuşlardır. Bitki başına ortalama kök ağırlığı 3.56 g olup, Üniversite grubunun en yüksek (5.66 g) ve Pasinler grubunun en düşük (1.57 g) kök ağırlığına sahip oldukları ortaya konulmuştur. Tüm lokasyonların ortalaması olarak yeşil ot, kuru ot ve ham protein verimleri sırasıyla 28.68 g/bitki, 6.54 g/bitki, ve 0.76 g/bitki; ham protein ve ham kül oranları ise % 11.75 ve % 13.51 olarak belirlenmiştir. Ortalama yeşil ot, kuru ot ve ham protein verimlerinin Oltu grubunda en yüksek (sırasıyla 53.19 g/bitki, 12.36 g/bitki ve 1.30 g/bitki), Pasinler grubunda ise en düşük (sırasıyla 10.82ii g/bitki, 3.15 g/bitki ve 0.36 g/bitki) olduğu tespit edilmiştir. Ham protein oranı yönünden ilk sırayı Olur grubu (% 12.42), son sırayı da Oltu grubu (% 10.28) almıştır. Ham kül oranı en yüksek (% 13.75) Güzelyurt'tan alınan bitkilerde, en düşük (% 13.24) Narmandan getirilenlerde bulunmuştur. Ortalama salkım ekseni uzunluğu, salkımda başakçık sayısı, salkımda çiçek sayısı ye başakçıkta çiçek sayısının sırası ile 9.73 cm, 134.66 adet, 511.03 adet ve 3.73 adet olduğu ortaya konulmuştur. Salkım ekseni uzunluğu ve salkımda çiçek sayısı yönünden ilk sırayı Oltu populasyonu (12.03 cm ve 552.0 adet), son sırayı ise Güzelyurt populasyonu (7.32 cm ve 412.66 adet) almıştır. Salkımda başakçık sayısı en fazla (149.73 adet) Ulubağ ve en az (106.72 adet) Güzelyurt lokasyonunda bulunmuştur. Başakçıkta ortalama çiçek sayısının en yüksek olduğu Oltu grubunda 4.0 adet, en düşük olduğu Olur grubunda ise 3.5 adet çiçek sayılmıştır. Tohum tutma oranının ortalama % 60.20 olduğu, % 63.44'lük değer ile Ulubağ'dan getirilen bitkilerin ilk sırayı, % 58.17 ile Güzelyurt'tan getirilenlerin son sırayı aldıkları yapılan değerlendirmeler sonucunda tespit edilmiştir. İncelenen tohumların ortalama 1000-tane ağırlığı 0.981 g olup, en yüksek (1.034 g) Oltu grubunda, en düşük (0.941) ise Güzelyurt grubunda bulunmuştur. Ortalama tohum çimlenme hızı ve gücü sırasıyla % 26.84 ve % 56.84 olmuştur. Her iki özellik yönünden de ilk sırayı Oltu (sırasıyla % 60.25 ve % 91.25) ve son sırayı ise Olur populasyonu (sırasıyla % 9.50 ve % 17.75) almıştır. Sapa kalkma, ilk başaklanma, tam başaklanma ve çiçeklenme tarihleri yönünden en erkenci grubun Ulubağ (sırasıyla 8, 26, 30 Mayıs ve 7 Haziran), en geçci grubun ise Narman (sırasıyla 8, 15, 20 ve 29 Haziran) olduğu kaydedilmiştir. Mitotik kromozom incelemeleri sonucunda tüm bitkilerin tetraploid (2n=28) olduğu, aneoploid bitki bulunmadığı tespit edilmiştir. İyi boyanan çiçek tozu oranının % 94.12-97.62, az boyanan çiçek tozu oranının ise % 2.38-5.98 arasında değiştiği ortaya konulmuştur. Hi SUMMARY The objective of this research was to determine the morphological, phonological and cytological traits of orchardgrass (Dactylis glomerata ssp hispanica (Roth) Nyman) plants collected from different locations of Erzurum. It was also aimed to identify the differences among the groups belong to different locations. The plant have been collected from eight different locations of Erzurum from 10 to 20 th April of 1990. Then plants have been planted into pots and grown for one year. The clones of thes plants were replanted on 25th April, 1 991. The results obtained in this research can be summarized as follows: The average number of tillers per plant was 21.65. The group Oltu had the highest number (26.62) whereas the group Güzelyurt had the lowest number (15.75). The average plant height, stem thickness and the number of node per stem were 86.12 cm, 1.92 mm and 3.3 respectively. The group Oltu with regarding to there traits was firstly placed (101.47 cm, 2.32 mm and 4.0 resp.), whereas the group Güzelyurt was finally placed (71.70 cm, 1.68 mm and 2.7 resp.). The average length and width of leaves were 20.5 cm and 5.98 mm respectively. The plants collected from Oltu had the highest leaf length and width (27.40 cm and 7.19 mm), and the plants collected from Narman had the lowest leaf length and width (14.99 cm and 5.18 mm). The avegare root weight per plant was 3.56 g. It was determined that the group University had the highest root weight (5.66 g) and the group Pasinler had the lowest root weight (1.57 g). As the average over all locations green hay, hay and crude protein yields were 28.68 g/plant, 6.54 g/plant and 0.76 g/plant; crude protein and crude ash ratio were 11.75 % and 13.51 % respectively. The highest green hay, hay and crude protein yieldsiv belonged to the group Oltu (53.19 g/plant, 12.36 g/p!ant and 1.30 g/plant resp.), whereas the lowest value belonged to the group Pasinler (10.82 g/plant, 3.15 g/plant and 0.36 g/plant resp.). The highest values in terms of crude protein percentage and crude ash were obtained from the groups Olur (12.42 %) and GOzelyurt (13.75 %), on the other hand the lowest values were obtained from the groups Oltu (1 0.28 %) and Narman (13.24 %). The average length of rachis, the number of spikelets and florets per panicle and the number of florets per spikelet were 9.73 cm, 134.66, 511.03 and 3.73 respectively. The group Oltu had the highest rachis length (12.03 cm) and floret number per panicle (552.0) and the group Güzelyurt had the lowest rachis length (7.32 cm) and floret number per panicle (412.66). The numbers of spikelets per panicle were the highest in the group Ulubağ (149.73) and the lowest in the group Güzelyurt (106.72). The number of florets per spikelet were the highest in the group Oltu (4.0) and the lowest in the group Olur (3.5). It was found that the average percent of seed set was 60.20 %. The highest percent of seed set (63.44 %) obtained from the collected from Ulubağ, whereas the lowest (58.17 %) from the plants collected from Güzelyurt. The average 1000-seed weight was 0.981 g.The highest 1000-seed weight value (1.034 g) was obtained from the group Oltu, and the lowest 1000-seed weight value (0.941 g) was obtained from the group Güzelyurt. The average germination rate and power were 26.84 % and 56.84 % respectively. The highest and the lowest values related to these two factors were between the group Oltu (60.25 and 91.25 % resp.) and the group Olur (9.50 and 17.75 % resp.). The earliest group in terms of stem elongation, the beginning of heading, heading and anthesis was the group Ulubağ (8, 26, 30 May and 7 June resp.), the latest group was the group Narman (8, 15, 20, 29 June resp.).As a results of mitotic chromosome observation, it was found that all plants were tetraploid (2n=28), and there was no any aneuploid plant. The ratio of well-stained pollen varied between 94.12 % and 97.62 % whereas the ratio of poor-stained pollen varied between 2.38 % and 5.98 %. 76