ÖZ ÜÇLÜ SİSTEMLERİN ATMOSFERİK BASINÇTA SIVI-SIVI DENGESİ TİRYAKI, Aydın Doktora Tezi, Kimya Mühendisliği Anabil im Dalı Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Hasan ORBEY Yardımcı Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Güniz GÜRÜZ Ekim, 1992, 391 sayfa. Su, hidrokarbon ve ağır alkollerden oluşan üçlü karışımlar için sıvı-sıvı dengesi üç ayrı sıcaklıkta ve atmosferik basınç altında belirlendi. Aşağıdaki dört sistem için binodal eğrisi, bağ çizgileri ve plait noktaları 298.15 K, 303.15 K ve 308.15 K sıcaklıklarda bulundu. Su - 2-Oktanol - Aseton Su - 1-0ktanol - Aseton Su - 1-Pentanol - Aseton Su - Izopentanol - Aseton Oniki denge grafiğinin de Sorensen-Arlt sınıflandırmasına göre 1. tip olduğu görüldü. 298-308 K aralığında sıcaklığın sıvı-sıvı dengesi üzerindeki etkisinin küçük olduğu gözlendi. Plait noktaları su konsantrasyonun fazla olduğu bölgede bulundu. UNIFAC modeli ve PRSV hal denkliğini Wong-Sandier karışım kuralı ile kullanılarak hesaplar yapıldı ve sonuçlar deneysel verilerle karşılaştırıldı. Her iki model de buhar-sıvı ve sıvı-sıvı dengesi verisinden türetilen UNIFAC parametreleriyle kullanıldı. Beklenenin tersine buhar-sıvı dengesi verisinden türetilenparametrelerle yapılan UNIFAC hesapların, sıvı-sıvı dengesi verisinden türetilen parametrelerle yapılanlara göre daha 1yi sonuçlar verdiği gözlendi. Genel olarak aktivite katsayısı modelleri hal denkliği modellerinden daha başarılı sonuçlar verdi. Bu gözlem bu modellerin daha küçük moleküllerden oluşan sistemlerdeki davranışından farklılık gösterdi. Bu sonuca neden olabilecek etkenler tartışıldı. Çeşitli verilerinin toplanılmasında kullanmak üzere çok amaçlı bir veri bankası program paketi, ayrıca modelleme çalışmalarında kullanmak için bir termodinamik program paketi hazırlandı. Anahtar Kelimeler : Sıvı-sıvı dengesi, Su-Ağır Alkol-Hidrokarbon sistemi, Su-2-0ktanol -Aseton s4stemi, Su-1-Oktanol aseton sistemi, Su-1-Pentanol-Aseton sistemi, Su-îzopentanol^Aseton sistemi, UNIFAC Modeli, PRSV-UNIFAC Modeli, Termodinamik Veri Bankası. Bilim Dalı Sayısal Kodu : 603.01.02 VI ABSTRACT LIQUID-LIQUID EQUILIBRIA OF TERNARY SYSTEMS AT ATMOSPHERIC PRESSURE TÎRYAKÎ, Aydın Ph.D. in Chemical Engineering Supervisor: Assoc.Prof.Dr. Hasan ORBEY Co-Superv1sor: Prof.Dr. Güniz GÜRÜZ October, 1992, 391 pages. Atmospheric 1iqu1d-1iquid equi1ibria of four ternary systems of water - hydrocarbon - heavy alcohol at three temperatures were measured. Binodal curves, tie-lines and plait points for the follow1ng systems at 298.15 K, 303.15 K and 308.15 K are presented. Water - 2-Octanol - Acetone Water - 1-Octanol - Acetone Water - 1-Pentanol - Acetone Water - Isopentanol - Acetone Twelve eqüilibrium diagrams were found to be type 1 according to Sorensen-Arlt classification. Effect of temperature for 298-308 K range was observed to be small. The plait points are located at water-rich side of the diagram for ali the systems studied. The equilibrium compositions were predicted by using UNIFAC Model and also with PRSV Equation of State using recent Vtong-Sandler mixing rule (coupled with UNIFAC excess energy model), in each case, for UNIFAC parameters, both the parameter set obtained from vapor- iiiliquid data redwtion and the set from liquid-liquid data reduction were used. In contrast to earlier expectations the UNIFAC parameter set obtained by vapor-liquid equilibria data regression performed better in both activity coefficient and equation of state models. On the overall, the activity coefficient models performed better than the equation of state models. This is not 1n agreement with the previous observations of these models with smaller molecules. Possible reasons for these observations were discussed. A multi-purpose databank program package was prepared for data storage and a thermodynamics program package was prepared for modelling purposes. Keywords: Liquid-Liquid Equilibria, Water-Heavy Alcohol-Hydrocarbon System, Water-2-0ctanol -Acetone System, Water-1-0ctanol -Acetone System, Water-1-Pentanol-Acetone System, Water-Isopentanol-Acetone System, UNIFAC Model, PRSV-UNIFAC Model, Thermodynamics Databank. Science Code : 603.01.02 IV 391