Search

Dieser Fahrplan richtet sich an Organisationen, die sich für eine bienenfreundliche Landschaft einsetzen. Der Fahrplan besteht aus einer Übersicht von Erfolgsfaktoren für die Umwandlung eines Gebiets in eine „Bienenlandschaft“. Es wird zwischen verschiedenen Phasen der Vernetzung und verschiedenen Arten von „Erträgen“ aus einer Bienenlandschaft unterschieden.

This road map can be used by organisations that want to contribute to and support a bee-friendly landscape. The road map offers a clear overview of success factors to transform an area into a ‘Bee Landscape’. It distinguishes between different phases of network development and types of returns a bee landscape can provide.

Cette feuille de route est destinée aux organisations qui souhaitent œuvrer en faveur d'une terre favorable aux abeilles. La feuille de route consiste en une vue d'ensemble des facteurs de réussite pour transformer une zone en une « Terre de pollinisateurs ». Une distinction est faite entre les différentes phases de la mise en réseau et les différents types de « bénéfice » d'une terre de pollinisateurs.

Met de resultaatmeting wil Groene Cirkels inzichtelijk maken wat er bereikt is ten aanzien van het bereiken van onze doelen en ambities. Met deze informatie wil Groene Cirkels effectief sturen op het behalen van de ambities en inzicht geven in de bijdragen en resultaten van de diverse thema-activiteiten en Groene Cirkels

Het klimaat verandert en dat merken we langzaam maar zeker. Maar wat zijn hiervan de gevolgen op lokaal niveau? Om hier een beeld van te vormen is informatie over klimaatverandering en (land)gebruik samengebracht voor de Grote Polder en Polder Groenendijk. Kunnen we een eerste beeld vormen van wat klimaatverandering betekent voor het bedrijfsleven op het bedrijvenpark, voor de Heineken-brouwerij, voor de gemeente Zoeterwoude, voor het Hoogheemraadschap van Rijnland, voor de boeren, voor de natuur, en voor de mensen die er wonen en recreëren? Tijdens een bijeenkomst op 28 september 2017, georganiseerd door het Hoogheemraadschap van Rijnland in het kader van de Groene Thema Cirkel Water, is met diverse partijen uit het gebied het beeld besproken en zijn een aantal verhaallijnen afgeleid. Deze verhaallijnen worden verder verwerkt in de ‘story maps’ van de klimaateffectatlas Zuid Holland.

Het programma Groene Cirkels (van Heineken) heeft het initiatief genomen tot het realiseren van een duurzaam bijenlandschap in het land van Wijk en Wouden. Deze handreiking wil een impuls geven aan het realiseren daarvan. In Nederland hebben we zo’n 350 verschillende wilde bestuivende insectensoorten. Door variatie in onder andere bloemvormen en kelkdiepte en bloeiseizoen zijn er gespecialiseerde insecten nodig, aangepast op bloeivorm en het bloeiseizoen. Ook moet bestuiving plaats kunnen vinden onder verschillende omstandigheden: bij goed en slecht weer, in vroege en late voorjaren. Nu eens doet de ene soort het goed, dan is er weer een andere die het meeste werk verzet. Diversiteit aan bijen, hommels en zweefvliegen geeft zekerheid voor bestuiving door de jaren heen.

Current knowledge on entomophagous arthropod distribution and movement patterns, in particular for soil-dwelling predators, is insufficient to provide advice on how a production landscape should be re-arranged to maximally benefit from biological pest control. Movement has mainly been measured in single habitats rather than in habitat mosaics, and little information is available on behaviour at the border between two habitats, i.e. a habitat interface. In this paper we summarize results of a meta-analysis on motility μ (L2 T−1), a measure for diffusion of a population in space and time, of carabids in arable land and on the quantification of dispersal behaviour of the predator carabid beetle Pterostichus melanarius in arable land. Movement of this species was measured using video equipment in experimental arenas and at much larger scale in the field using mark-recapture. Interpretation of the results was supported by diffusion models that accounted for habitat specific motility, preference behaviour at habitat interfaces and beetle losses. We found distinct differences in motility of this species between habitat types and preferential movement behaviour at habitat interfaces. Especially the crop-margin interface resulted in a strong bias in movement directed towards the crop, indicating that semi-natural elements act as barriers for movement of P. melanarius during the growing season. Based on the parameter values obtained in this study we expect little redistribution of beetles between fields during summer, especially when fields are separated by semi-natural elements.

Het programma Groene Cirkels (van Heineken) heeft het initiatief genomen tot het realiseren van een duurzaam bijenlandschap in het land van Wijk en Wouden. Deze handreiking wil een impuls geven aan het realiseren daarvan. In Nederland hebben we zo’n 350 verschillende wilde bestuivende insectensoorten. Door variatie in onder andere bloemvormen en kelkdiepte en bloeiseizoen zijn er gespecialiseerde insecten nodig, aangepast op bloeivorm en het bloeiseizoen. Ook moet bestuiving plaats kunnen vinden onder verschillende omstandigheden: bij goed en slecht weer, in vroege en late voorjaren. Nu eens doet de ene soort het goed, dan is er weer een andere die het meeste werk verzet. Diversiteit aan bijen, hommels en zweefvliegen geeft zekerheid voor bestuiving door de jaren heen.

Discussies over het welzijn van wilde dieren gaan er vaak heftig aan toe. Denk aan de discussies over wintersterfte van grote grazers in de Oostvaardersplassen, de aanpak van de ganzenproblematiek, de orka Morgan en recent nog de bultrug Johannes. Emoties kunnen hierbij hoog oplopen en natuurbeherende organisaties krijgen dan ongezouten kritiek. In dit artikel kijken we naar de ganzendiscussie van de afgelopen jaren zoals die werd gevoerd in de media en op internet. We laten zien welke argumenten, emoties en ethische visies daarin een rol spelen. Dit levert aanknopingspunten op om beter te kunnen voorspellen en begrijpen wanneer maatschappelijke conflicten ontstaan en hoe daar door terreinbeheerders mee kan worden omgegaan.

De afgelopen jaren is gebleken dat veel maatschappelijk debat kan ontstaan over het beheer van in het wild levende dieren. Het ministerie van EZ wil handvatten om mogelijke maatschappelijke discussies rondom faunabeheer tijdig te herkennen. Alterra heeft hiertoe een state of the art studie uitgevoerd van theorievorming rondom ethiek en emoties van burgerreacties in relatie tot in het wild levende dieren, en deze toegepast op twee actuele casussen: orka Morgan en de ganzenproblematiek in Nederland. De state of the art studie maakte duidelijk dat burgers voornamelijk vanuit waarden en emoties redeneren, waar beleidsmakers en natuurbeheerders de focus leggen op kennis. Inzicht in elkaars taal is essentieel om nader tot elkaar te komen. Of een voorgenomen maatregel commotie veroorzaakt is sterk afhankelijk van het dier dat het betreft, de schade die het dier veroorzaakt en de impact van de voorgenomen maatregel. Voorts speelt mee of er partijen zijn die zich hard maken. In de discussie over de orka Morgan is het biocentrisme dominant: debatten gaan vooral over het welzijn van Morgan. In de ganzendiscussie zijn het vooral biocentrische en antropocentrische visies die tegenover elkaar staan in de twee dominante discoursen.

Deze studie gaat in op functiecombinaties op boerenland en de mogelijkheden voor de overheid om daarin meer verantwoordelijkheden over te laten aan de maatschappij. Functiecombinaties zijn combinaties van voedselproductie (en andere agrarische productie zoals energie-, vezelgewassen en bloemen) op boerenbedrijven met de levering van goederen en/of diensten die bijdragen aan de menselijke behoeftebevrediging, al dan niet als bewuste nevenactiviteit van de boer, met een ruimtelijke impact. Kansen voor minder overheidsbemoeienis zijn er vooral bij het bieden van ruimte aan boeren om initiatieven op te zetten en in praktijk te brengen. Meer juridische speelruimte voor functiecombinaties op het boerenbedrijf stelt de boer in staat meer eigen initiatief te nemen en uit te voeren. Tegelijkertijd moet de overheid hierbij duidelijke regels stellen om het belang van natuur, milieu, gezondheid en dierenwelzijn te borgen. Het ‘ja, mits …’ principe lijkt geschikt om meer ruimtelijke kwaliteit te creëren met beperkte bemoeienis en financiële bijdrage van de overheid.

Klimaat en landgebruik zijn sterk aan elkaar gerelateerd. Landgebruik beïnvloedt het klimaat, bijvoorbeeld doordat vegetatie kooldioxide opneemt, landbouw stikstof vastlegt en industrie diverse broeikasgassen uitstoot. Omgekeerd betekent een veranderend klimaat dat aanpassingen nodig kunnen zijn in bijvoorbeeld: landbouw (overstap op andere gewassen), natuur (veranderingen binnen ecosystemen), de kustzone (door zeespiegelrijzing) en het rivierengebied (meer ruimte voor water). Deze en andere adaptatie- en mitigatie-maatregelen staan centraal in diverse andere projecten van het ‘Klimaat voor Ruimte’ programma. Centraal in het LANDS project staan de effecten van klimaatverandering op de inrichting en het gebruik van de ruimte.

Kleine natuurlijke landschapselementen, die samen zorgen voor een ‘groenblauwe dooradering’ van het landschap, leveren belangrijke ‘landschapsdiensten’ aan de regio. Voorbeelden hiervan zijn waterzuivering, verkoeling, bestuiving en natuurlijke plaagonderdrukking. Het gestage verdwijnen van landschapselementen vraagt om nieuwe investering. Provincie Overijssel, Landschap Overijssel en Alterra ontwikkelden de methode ‘PLAN-IT’ die helpt zoeken waar investeringen in groenblauwe dooradering het meeste bijdragen aan gewenste landschapsdiensten.

Behaviour of nocturnal insects is routinely observed under red light, but it is unclear how the behaviour under red light compares to behaviour in complete darkness, or under a source of white light. Here, we measure movement behaviour of the nocturnal carabid beetle Pterostichus melanarius Illiger (Coleoptera: Carabidae) using camera recording under a near-infrared (nir), red or white radiation source. Red light significantly reduced movement speed in females similar to the effect of white light and different from nir. Also movement activity and pause length were affected by radiation source, with a significant difference between nir and white light, and with intermediate values in red light. The results presented here indicate that P. melanarius has different movement behaviour under the three radiation sources and suggest that nir rather than red radiation is most appropriate for measuring behaviour in total darkness. However, in the field total darkness is rare both because of natural light sources such as the moon and stars but increasingly also because of ecological light pollution, and therefore red light may still be of use for observing ecologically and practically relevant natural night-time behaviour.

Waterschappen, provincies, waterbedrijven en andere partijen werken vaak samen aan ruimtelijke plannen voor de inrichting van het landelijk gebied. De optimalisering van de waterhuishouding voor landbouw en natuur speelt in zulke plannen meestal een cruciale rol. De vraag is echter of daarbij voldoende rekening wordt gehouden met de mogelijke gevolgen van de veranderingen in het klimaat. Deze worden vooral onderzocht door wetenschappers op universiteiten en kennisinstituten, die zich doorgaans weinig bekommeren om gebiedsprocessen. In de provincie Gelderland zijn wetenschappers en mensen uit het veld onlangs samengekomen om de gevolgen van het warmer en grilliger wordende klimaat in kaart te brengen en na te denken over adaptieve maatregelen voor twee gebieden: Blauwe Bron en Baakse Beek.

Het pilotonderzoek Salland is uitgevoerd in het kader van een provinciaal onderzoek naar de ontwikkeling van groenblauwe netwerken in Overijssel door de Provincie Overijssel, Alterra (onderdeel van Wageningen UR) en Landschap Overijssel. Binnen het onderzoek worden op verschillende plaatsen in Overijssel pilots uitgevoerd om vingeroefeningen te doen met het plannen van multifunctionele groenblauwe netwerken.

Doel van het project: kennis uitwisselen over klimaatverandering en functies in het landelijk gebied. Tussen wetenschap en de praktijk van gebiedsontwikkeling. Daarnaast: vanuit de gebiedsontwikkeling onderzoeksvragen formuleren voor vervolgonderzoek.

Beneficial arthropods that provide biological control of aphids or weed seeds use a variety of habitats in agricultural landscapes. Information on the movement behaviour of these arthropods between these habitats is needed to develop conservation strategies that sustain pest suppression in agricultural landscapes. Models for movement behaviour may help to understand and explore biocontrol functions. As measurements of behaviour at the landscape scale are technically difficult to make, measurements are often made at smaller scales. It is then necessary to upscale to larger scales, using movement models. Here we present a case study on such upscaling. The first results indicate that upscaling from small scales to large scales, using a correlated random movement model, may result in errors. An alternative approach, to be tested in further work, is to fit the movement model directly to the large scale data

Provincies hebben behoefte aan een beter inzicht in de mogelijke consequenties van klimaatverandering voor het bereiken van natuurdoelen die in het kader van Natura 2000 gesteld worden. Om zicht te krijgen op de mogelijke consequenties is een aanpak ontwikkeld en toegepast op twee geselecteerde case studie gebieden: de Oostelijke Vechtplassen en de Kampina en Oisterwijkse vennen. Is onderdeel van klimaateffectatlas

De effecten van klimaatverandering op natuur zijn op veel plekken in de wereld al duidelijk merkbaar. Zo wordt verwacht dat de boomgrens in Noord-Amerika door de opwarming van de aarde deze eeuw honderd kilometer naar het noorden zal opschuiven. Bij regionale adaptatie hebben we te maken met afgegrensde gebieden, zoals bijv. de provincie Groningen. We maken dan onderscheid tussen soorten die afnemen of toenemen in het gebied, afhankelijk van of hun omstandigheden zullen verslechteren of verbeteren. Een ander aspect van een veranderend klimaat is het optreden van meer weersextremen, met grotere aantalsfluctuaties als gevolg.