Search

Bu makalede "illet" kavramının kavramsal içeriği islam filozoflarının-özellikle de meşşai Islam filozoflarının yorumlarıyla ortaya konulmuştur. Kavramın felsefi problemlerle ilişkisi, ya da felsefe dışındaki başka disiplinlerde kazandığı çeşitli anlamlar, bu makale içerisinde işlenmemiş, dışarda bırakılmıştır. "Illet" kavramı, eş anlamiısı olan "sebeb" kavramı ile karşılaştırılmış ve felsefede ve özellikle tek Tanrı inancının egemen olduğu metafizik felsefede işaret ettiği anlamlar üzerinde durulmuştur. Söz konusu anlamlara ilişkin Islam filozoflarının sınıflandırmaianna yer verilmiş ve ilietin illiyelini gerçekleştirme şartları üzerinde durulmuştur. Ayrıca illetin, tam ve eksik oluşuna değinilmiş ve illet çeşitleriyle ilgili görüşler ayrıntılarıyla verilmeye çalışılmıştır. Bu arada yeri geldikçe, ansiklopedi yazarlarının bazı yorumlarından da yararlanılmıştır.

Her dilde olduğu gibi Arapça’da da bazı kelimeler birden fazla anlama gelmektedir. Bu sebeple çokanlamlı bir kavramın geçtiği ayette kullanıldığı mânâ doğru tespit edilmelidir ki ayetin mesajı anlaşılabilsin. Fitne kavramı da çokanlamlı sözcüklerden biridir ve Türk- çe bazı meallerde özellikle savaştan bahseden ayetlerde doğrudan fitne şeklinde tercüme edilmiştir. Kanatimize göre bu, ayetin ya yanlış ya da hiç anlaşılmamasına neden olmak- tadır. Acaba bu ayetlerde fitnenin hangi anlamı kasdedilmektedir? İşte bu çalışmada fitne kavramının özellikle savaştan bahseden ayetlerde kullanıldığı anlam araştırılmış, bunun için öncelikle dilde ve tefsir usulünde çokanlamlılık olgusu üzerinde durulmuştur. Ayrıca bu türden kelimelerin mânâsını tespit etmede gerekli araçlara dikkat çekilmiştir. Bunlar sözlükler, ilk müfessirlerin tespitleri, tarihsel ve metinsel bağlam ve maksattır.