Search

Introducción: Las pseudociencias utilizan herramientas discursivas falaces para inmiscuirse en la sociedad. Estudios recientes investigan a diferentes colectivos profesionales para identificar, caracterizar y subvertir estos discursos. Objetivo: Analizar la percepción de las pseudociencias en el colectivo médico español. Método: Se usó una metodología cualitativa basada en entrevistas en profundidad. Los datos se analizaron mediante un modelo de análisis inductivo con la intención de identificar los patrones comunes presentes en las entrevistas. Resultados: Los entrevistados definieron las pseudociencias como manifestaciones carentes de método científico y que derivan de la autoridad de un supuesto especialista. Se muestran reticentes ante su uso. La connotación espiritual de las pseudociencias, junto con la instrumentalización del efecto placebo, su disfraz de natural e innocuo, y el acompañamiento emocional se identificaron como las causas principales de su expansión. Conclusiones: 1) para la prevención de las pseudociencias debe contarse con el apoyo coordinado de las autoridades sanitarias; 2) la precarización de los servicios asistenciales puede ser una de las causas de su expansión; 3) en el contexto de la posverdad, los argumentos emocionales o espirituales adquieren una mayor autoridad que los científicos, causando una pérdida de confianza en el marco epistemológico científico. Introduction: Pseudoscience’s use fallacious arguments to expand in society. Different groups of professionals are being analyzed in order to identify, characterize and eventually undermine these major communicative patterns. Objective: To analyze the Spanish healthcare professionals’ perception of pseudoscience. Methodology: A qualitative approach was used, consisting of in-depth interviews and questionnaires. Data was analyzed using an inductive analysis with the intention to identify the main patterns present in the subjects. Results: Interviewees defined pseudoscience as those practices lacking any scientific method and created by false specialists. The spiritual character of pseudoscience, together with the exploitation of the placebo effect, its disguise of natural and innocuous, and the emotional support of the preceptors of the false therapies are highlighted as the main causes of its spread. Conclusions: 1) For pseudoscience’s prevention, healthcare professionals should be supported by coordinated strategies from the authorities; 2) the decline in public investment in the care services can be one of the causes of its expansion; 3) in the post-truth context, the emotional and spiritual arguments acquire a greater authority than the scientific ones, thus provoking a loss of confidence of the epistemological scientific framework.

Bu çalışma sosyolojinin bir disiplin olarak kurumsallaşması sürecinde Türkiye'de sosyolojik bilgi üretimini siyaset ve düşünce çevreleri ilişkisi bağlamında analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bunu yaparken dönemin siyasi ve toplumsal arka planı diyebileceğimiz makro düzeyle, düşünce çevreleri ve aktörler arasındaki işbirliği, uyum, çatışma ve örgütlenme gibi ilişki biçimlerini birlikte ele alarak ilişkisel ve tarihsel bir anlatı kurmayı, böylelikle Türkiye'de sosyolojinin oluştuğu yolları serimlemeyi hedeflemektedir.Türkiye'de sosyolojik düşüncenin doğduğu evrede temel hedefi `memleketi kurtarmak` olan farklı sosyolojik perspektiflere sahip kimi farklı düşünce çevreleri ortaya çıkmıştır. Bu düşünce çevreleri, dönemin başat siyasi aktörü İttihat ve Terakki'nin etkisiyle biçimlenen siyasal ve düşünsel alanda mücadele içinde sosyolojinin gelişim çizgisini belirlemiştir. Düşünce çevreleri ve öne çıkan isimler dönemin iktidarları ile kurdukları ilişkiler bağlamında alanda konumlanmış olmakla birlikte, ilişki ağları göründüğünden daha karmaşıktır. Çalışmada, dört tarihsel aralıkta ve dört coğrafi merkezde ele alınan ilişkiler o dönem yazılan metinler üzerinden ayrıntılı bir şekilde incelenmiş ve sosyolojik düşüncenin ortaya çıktığı makro ve mikro bağlam betimlenmiştir. Bu anlamda sosyolojik düşüncenin gelişiminde kişisel çabalardan çok kolektif etkilerin ve güçlü örgütlenmelerin etkili olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca sözü edilen ilişkilerin izi sürüldüğünde Ziya Gökalp'in merkezde olduğu bir ilişkiler ağının ortaya çıktığı görülmüştür. Gökalp'in bu merkeziliği dönemin iktidarı İTC ile yakın bağının yanı sıra, kişisel serüvenindeki ayrıntılarla ve benimsediği farklı stratejilerle ilişkilidir. This study aims to analyze the sociological knowledge construction in Turkey in the context of relations between politics and circles of ideas during the institutionalization of sociology as a discipline. Moreover, it also aims to establish a relational and historical narrative and thus expose the ways that led to the birth of sociology in Turkey by contextualizing the political and sociological background of the period and the forms of relations between circles of ideas and actors in terms of the cooperation, compatibility, conflict, and organization among them.Different intellectual circles with various sociological perspectives that revolved around the main objective of `saving the Ottoman Empire` emerged during the institutionalization of sociology. These intellectual circles determined the future development of sociology struggling in a political and social field that was influenced by the Committee of Union and Progress, which was the principal political actor of the period. Although intellectual circles and the prominent figures were situated based on their relations with the authorities of the period, the relationship network was more complicated than it seemed. This study analyzed the relations in detail based on the texts written in this period and described the macro and the micro context in which the sociological thought emerged. In this sense, it was found that the development of the sociological thought was dependent more on collective effects and strong organization than individual efforts. Also, these relations led to a network of relations in which Ziya Gökalp was at the center. This centrality of Ziya Gökalp is related to particularities of his personal journey and the different strategies that he embraced as well as his close connection with the CUP. 254

Psikiyatrinin simgesel temel pratikleri XIX. yüzyılın ortalarında ülkemizde tatbik edilebilmiştir. Ancak tıbbi bir ihtisas alanı olarak kabul görmesi XX. yüzyılın başlarında gerçekleşmiştir. Yarım asrı aşan bu uzmanlaşma süreci, akıl hastalıklarının etiyolojilerini ve tedavi yöntemlerini belirli bir ölçüde değiştirmiştir. Bahsi geçen değişimin nedenlerini ve sonuçlarını bilim ve tıp tarihi açısından açıklamak için Türk Psikiyatri Tarihi'nde, `uzmanlaşma öncesi`, `uzmanlaşma süreci` ve `uzmanlaşma sonrası` olmak üzere üç farklı dönem belirlenebilir.Uzmanlaşma öncesi dönemin sonlarına doğru Osmanlı Devleti'nde akıl hastalıklarını tedavi etme iddiasında bulunan iki temel anlayış öne çıkmıştır. Bunlardan ilki şifâhânelerdeki hekimlerin benimsedikleri ahlât-ı erbaa kuramı, ikincisi ise tekke, ocak ve zaviyelerdeki şifacıların sahiplendikleri majik-mistik öğretiler olmuştur.Uzmanlaşma sürecinde, Osmanlı hekimlerinin Batı Tıbbıyla tanışmaları, eski kuramları terk etmelerinde belirleyici olmuştur. Bu dönemde hekimler iktidarların da desteğiyle çağdaş natüralist yaklaşımları benimsemişler ve akıl hastalıklarının nedenlerini açıklama konusunda değişime gitmişlerdir.Uzmanlaşma sonrası dönemde ise natüralist yaklaşımlar, tedavi yöntemlerine de büyük ölçüde aktarılabilmiştir. Cumhuriyet sonrasında kurulmuş olan Bakırköy Emrâz-ı Asabiye ve Akliye Hastanesi, söz konusu değişimin en önemli göstergesi olarak kabul edilmiştir. Bu çalışma bahsi geçen tarihsel dönemleri, bilim felsefesinin ve bilim sosyolojisinin seçilmiş bazı argümanlarıyla açıklamayı amaçlamaktadır. The basic and symbolic practices of psychiatry could be applied in Turkey in the XIX. century. However, it has accepted as a medical specialty in the early years of XX. century. This process of specialization which takes more than half a century has changed the etiologies and treatments of mental disorders to certain extent. In order to explain the reasons and results of these changes in terms of the history of science and medicine, three different periods can be determined in the History of Turkish Psychiatry which are `pre-specialization`, `specialization process` and `post-specialization`.Towards the end of pre-specialization period, two main approaches were claimed to treat mental illnesses in the Ottoman Empire. The first one was the humoral pathological theory adopted by the physicians in the şifâhânes (hospitals), and the second was the magical-mystical practices of the healers in dervish lodges, ocaks and zawiyahs.In the specialization process, the meeting of Ottoman physicians with Western medicine was a determinant for abandoning old theories. In this period, physicians adopted contemporary naturalist approaches with the support of governments and have changed the explanation of the causes of mental illnesses. 245

İnsanın evreni anlama çabası içerisinde sürekli başvurduğu bilim ve din, kimi zaman birbirlerinin yerine geçmiş kimi zaman da zıt yönlere hareket etmiştir. Bu durum bilim ve din arsında ortak yönlerin olup olmadığı problemini ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada bu problemlerle ilgili sunulan çözümlerin ne olduğu ve nasıl çözülebileceği ile ilgili düşünceler incelenmiştir.Bilimin dine göre aktif bir yapısının olması ve somut olana yönelmesi, bilimsel gelişmelerin fazlaca dikkat çekmesini ve evrene dair kanıtlanabilir veriler sunmasını sağlar. Böylece bilim, bilginin en sağlam ve güvenilir kaynağı olarak algılanır. Özellikle günümüzde bilime biçilen rol, onun her şeyi açıklayabileceği ve sarsılmaz bir temele sahip olduğu yönündedir. Bilim Tanrı'nın var olup olmadığı konusu da dahil olmak üzere her şey hakkında bilgi üretebilir. Bu düşünce çizgisi özellikle pozitivist-materyalist felsefe çizgisinden gelirken, bu iddianın bilimsel olup olmadığı tartışmalıdır. Science and religion with which human beings often consult in order to find out the universe are often used interchangeably and sometimes reverse. This case give rise to the appearance of the question of whether science and religion have some common assumptions. Which should be made use of to figure out the universe: science and religion? Or else, do both together have a benefit on humanity?As science is more active and verge into the concreteness compared to religion, it ensures the scientific progress take more attention and provide reliable and testable data regarding the universe. Thus, science is considered as the most creditable and reliable source of information. Especially today, it is assumed that science is the first way to be used to explain everything in universe and it has a steady basis. Science can make assumptions about everything including God. While this conception is specifically underlined by positivists and materialistic philosophy, this assertion still remains as a debatable issue. 142

Los índices o factores de impacto de las publicaciones consideran la calidad de las revistas científicas, su carácter "internacional", su periodicidad, el arbitraje y número de citas. Esos factores se ajustan a revistas fundamentalmente en inglés y de países industrializados. Evidencian la relación entre lengua y poder y aspectos como colonialidad del saber, vergüenza lingüística y autocolonialismo. Este trabajo resalta, para las ciencias humanas en Hispanoamérica, la conveniencia de publicar en español. Se explora si ello constituye un provincialismo o una estrategia geopolítica. Como tal contribuiría a la superación de inequidades y exclusiones sociales y a la valoración de la diversidad. Publication indexes, or factors of impact, consider the quality of scientific journals, their international character, periodicity, refereeing and number of citation. These factors apply mainly to journals written in English and of industrialized countries. They evidence the relationship between language and power as well as aspects such as knowledge colonialism, linguistic shame and self colonialism. This paper foregrounds, for human sciences in Hispanic America, the convenience of publishing in Spanish. Whether that constitutes provincialism or a geopolitical strategy is explored. Therefore, it would contribute to the overcoming of inequalities and social exclusion, as well as to the appraisal of diversity. Les indicateurs ou les facteurs d’impact des publications tiennent compte la qualité des revues scientifiques, leur portée « internationale », leur périodicité, l’arbitrage et les numéros de cites. Ces facteurs s’adaptent notamment à des revues en anglais et à des pays industrialisés. Ils illustrent la relation entre langue et pouvoir et des aspects tels que colonialité du savoir, honte linguistique et auto colonialisme. Ce travail fait ressortir pour les sciences humaines en Hispano Amérique, l’avantage de publier en espagnol. On analyse s’il s’agit d’un provincialisme ou d’une stratégie géopolitique. De cette façon, on contribuerait à la résolution des inégalités et des exclusions sociales et à la reconnaissance de la diversité. Gli indici o fattori di impatto delle pubblicazioni considerano la qualità delle riviste scientifiche, il loro carattere "internazionale", la loro periodicità, il loro arbitraggio e il loro numero di citazioni. Questi fattori sono conformi alle riviste edite, principalmente, in lingua inglese e in quelle dei paesi industrializzati. Mostrano anche la relazione tra linguaggio e potere, così come gli aspetti quali il colonialismo della conoscenza, la vergogna linguistica e l’auto colonialismo. Quest’articolo evidenza la convenienza di usare la lingua spagnola, per i testi di scienze umane, in America Latina. Si esplora anche se ciò costituisca un provincialismo o una strategia geopolitica. Speriamo che i suoi esiti possano contribuire a superare le disuguaglianze, l'esclusione sociale e la valorizzazione della diversità. Os índices ou fatores de impacto das publicações consideram a qualidade das revistas científicas, seu caráter internacional, sua periodicidade, sua arbitragem e números de encontros. Esses fatores ajustam-se a revistas fundamentalmente em inglês e de países industrializados. Evidenciam a relação entre língua e poder e aspetos como a colonialidade do saber, vergonha linguística e autocolonialismo. Este trabalho destaca, para as ciências humanas em Hispano américa, a conveniência de publicar em espanhol. Explora-se se isso constitui um provincianismo ou uma estratégia geopolítica. Como tal contribuiria à superação de iniquidades e exclusões sociais e à valoração da diversidade.

Bu tez çalışmasının amacı çeviribilim sosyolojisi alanını bir araştırma alanı olarak önermek; Bourdieu sosyolojisini bu yönde araştırmalar için işlemsel izlekleriyle açıklamak ve sahada araştırma tasarımını Türkiye'de çeviribilim alanı üzerine inşa etmektir. Bourdieu'nün disiplinlerarası ampirik bilim anlayışında tarihsel bakış açısıyla epistemolojik düşünüm belirleyici olduğundan; öncelikle bilimsel bir alanı nesne olarak inceleyen bilim sosyolojisinin disiplinlerarası çerçevesi ortaya konulmuş; ardından çeviribilim kaynaklarında çeviribilim sosyolojisine çağrıda bulunan söylem; araştırmacı kimlikleri sorgulanarak somutlaştırılmaya çalışılmaktadır. Bu söylemde tarihsel ve epistemolojik düşünüm çağrısı açıktır. Öne çıkan düşünümsellik, bilimsel alan, sermaye, habitus vb. kavramlar Bourdieu sosyolojisinin metodolojik araçlarına gönderme yapmaktadır. Bu nedenle yöntem olarak Bourdieucü yaklaşımın düşünsel, epistemolojik ve kavramsal altyapısı açıklanmıştır. Yöntem öncelikle düşünümsel ve ilişkisel yaklaşımla nesnenin inşasını; ardından eyleyiciler ve pratiklere odaklanan alan çözümlemesini öngörmektedir. Bilimsel alanı ve bilim pratiğini incelemek üzere önerilen yöntemle ilgili kavramsal açıklama ve şemalar Bourdieucü yaklaşımın uygulamada işlemselleştirilmesi amacını gütmektedir. Tezin saha araştırması bölümü `Türkiye'de çeviribilim alanı`nın nesnel(l)eştirilmesini amaçlamaktadır. Bu amaçla Türkiye'de çeviribilim bölümleriyle çeviribilimin kurumsal yapısı, eğitim güzergâhlarıyla eyleyici profileri ve bilimsel yayınlarla çeviribilim araştırma pratiği üçgeninde bir alan çözümlemesi önerilmektedir. Yapı, eyleyici ve pratik üzerine inşa edilen çeviribilim alanına dönük saha araştırmasında önce Türkiye'de `çeviribilim` bölümleri ve akademik kadroları ele alınmaktadır. Çalışılan alt alanlarla bilim pratiklerine yönelik `temsiller` ise `çeviribilim` sorgusuyla sınırlandırılan tez ve makalelerden oluşan bir bütünce üzerinde araştırmaya konu edilmektedir.Anahtar Sözcükler: Çeviribilim Sosyolojisi, Çeviribilim Alanı, Çeviribilim Pratiği, Bourdieucü Yöntem, Epistemolojik Düşünüm, Düşünümsellik, İlişkisellik. The objective of this PhD thesis is to offer the sociology of translation studies as a research field, explain Bourdieu sociology with operational themes for the research to be conducted in this field and construct the research design on the field of translation studies in Turkey. As the epistemological reflexion with a historical perspective in Bourdieu`s interdisciplinary empirical scientific approach is distinctive. First the interdisciplinary framework of the sociology of science has been laid out followed by an effort to concretize the discourse calling for the sociology of translation studies by examining the researcher identities. In this discourse, historical and epistemological reflexion call is explicit. The emphasized concepts such as reflexivity, scientific field, capital, habitus make a reference to the methodological and epistemological instruments of Bourdieusian sociology. For this reason, Bourdieusian approach has been explained as a method. The method first provides for the construction of the object with a reflexive and relational approach followed by the field analysis focusing on the agents and practices. The conceptual explanation and schemes in order to study the scientific field and the scientific practice pursue the goal to operationalize the Bourdieusian approach in practice. The field analysis chapter of the thesis aims at the objectivation of `translation studies field in Turkey`. For this purpose, a field analysis within the triangulation of the institutional structure of translation studies along with the translation studies departments in Turkey, agent profiles with educational trajectories and a translation studies practice with scientific publications is suggested. In this analysis constructed on structure, agent and practice, first `translation studies` departments in Turkey and their teaching/academic staff are examined. The representations on the subfields of research and the scientific practices are examined through a corpus comprised of articles and theses limited with the query of `translation studies`. Key Words: Translation Studies Sociology, Translation Studies Field, Translation Studies Practice, Bourdieusian Method, Epistemological Reflexion, Reflexivity, Relationality. 315

Yirminci yüzyılda bilimin mahiyetine ilişkin süregelen tartışmalarda felsefiçevrelerde birbirinden farklılaşan başlıca üç yaklaşım geliştirilmiştir. Genel olarakPozitivist, İzafi ve Marksist geleneklere bağlanan bu yaklaşımlar, bilimin toplumsalboyutlarını soruşturan bilim sosyolojisi geleneklerinin de teşekkülünü sağlamışlardır.Bilimin mahiyetini tespit için bu yaklaşımların müktesebatının zemin olarakkullanılacağı bu çalışmada, bilimin mahiyetine ilişkin süregelen tartışmalara yenisoluklar katmaya namzet bir çerçeveye sahip olan çatışmacı bilim teorisiincelenecektir. Collins'in Felsefelerin Sosyolojisi isimli çalışması bu teorinin temelkavramlarını, Doğu ve Batı felsefi geleneklerine uygulanış biçimini ihtivaetmektedir. Ayrıca bu çalışmanın bağlamını teşkil eden bilimin mahiyetine ilişkinsoruşturmalara da uygulanabilecek bir kapsayıcılığa sahip olan çatışmacı bilimteorisinin sunulduğu bu eserin müspet ve menfi yönleri, alternatif yaklaşımlarlamukayese edilerek sunulacaktır.Anahtar Kelimeler:Bilimin mahiyeti, bilim felsefesi, bilim sosyolojisi, bilimepistemolojisi, bilimin özerkliği, yerellik, çatışma teorisi, bilim teorisi, etkileşimmerasimleri, tabakalaşma, kültürel sermaye, duygusal enerji, epistemik ağlar, makroyapı, mikro yapı. In the twentieth century, three different approaches are developed in ongoingphilosophical debates regarding the nature of science. As connected to the schools ofPositivism, Relativism and Marxism these approaches have contributed to theformation of sociology of science traditions which investigate social dimensions ofscience. Using the acquisitions of these approaches to determine the nature of scienceas basis, in this research, the theory of conflict, as a new challenge for the ongoingdebates in terms of the nature of science, will be examined. The book of Collins', theSociology of Philosophies, contains basic concepts of the theory as well as the formof application to the Eastern and Western philosophical traditions. In addition, thepositive and negative aspects of this study, in which the theory of conflict ispresented as an applicable framework for the debates about the nature of science,will be presented in comparison with alternative approaches.Keywords:the nature of science, the philosophy of science, the sociology of science,the epistemology of science, the autonomy of science, locality, the theory of conflict,the theory of science, interaction rituals, stratification, cultural capital, emotionalenergy, networks, macro-structure, micro-structure. 126

Aquest treball presenta dos àmbits d’interès: la proposta d’una clau interpretativa d’Eugeni d’Ors i la seva obra; la introducció d’un text orsià inèdit i fora de catàleg. Pel qua fa al primer àmbit, presenta aspectes d’un jove Ors que, deixant de banda la interpretació glosso-cèntrica i noucentista del personatge, poden mostrar un personatge ambiciós que no té com a objectiu l’excel·lència i el reconeixement en el món literari i periodístic, sinó que més aviat faria servir l’aptitud amb la ploma per obrir-se pas en el món acadèmic. El jove Ors vol ser un filòsof i un reformador de la institució universitària a Catalunya. Atenent el segon àmbit, edita i presenta un curs inèdit sobre psicologia impartit el desembre de 1909, testimoni de la producció orsiana inèdita susdita. Aquest document presenta un Eugeni d’Ors acadèmic, un Eugeni d’Ors oral i, encara, l’introductor d’alguns procediments de psicologia experimental., This thesis contributes to the study of Eugeni d'Ors by focusing on two aspects: it provides a new approach to Ors' life and work; presents a new document of this author which had not been published nor catalogued yet. As far as the first aspect is concerned, the thesis presents a few pictures of an early Eugeni d’Ors which show a new profile of the author: an ambitious character who did not aim at literary excellence or recognition, but at using his literary skills as a means to get scholar recognition. The main contribution of the thesis is the edition of an unpublished course on the psychology of the attention phenomena held by Eugeni d’Ors in December of 1909 under the title Curs sobre els fenòmens de l’atenció. This document presents for the first time Eugeni d’Ors as a scholar and as a pioneer of scientific psychology in Catalonia.

Alors que les sciences dites dures (sciences naturelles, sciences physiques, etc) sont percues comme rationnelles et rigoureuses leur emploi d'images scientifiques les soumet, non seulement parfois a la critique religieuse voire politique, mais aussi aux lois de la relativite et aux conditions de la production scientifique. L'auteur analyse le rapport des sciences dures aux images qu'elles utilisent.

Bu çalışmada bilimsel bir vak'ayı, 1970'lerin başında, kanser tedavisinde kullanılmak üzere üretilen bir ilacın ?keşif? iddiasını inceledim. Türk hekim Ziya Özel'in ileri sürdüğü bu keşif iddiası bilimsel bir ihtilafa ya da Nerium Oleander ihtilafına ve daha sonra ulusal ve uluslar arası basında hekimler, üniversiteden akademisyenler, tıp ya da kanser araştırmaları alanındaki ulusal ve uluslararası kurumlar ve Türk politikacılar, hastalar ve yakınları arasında pek çok tartışmaya yol açtı. Bu bilimsel ihtilafın pek çok tarafı vardır: Üniversiteler, bilimsel kurumlar, medya, yargı organları, hükümet temsilcileri ve sıradan insanlar, gazeteciler ve diğer yazarlar. Genelde sosyolojinin, özelde bilim sosyolojisinin ya da bilimsel bilgi sosyolojisinin bakış açısından yola çıkarak ele aldığım işte tam da bu Nerium Oleander ihtilafı ya da bu tartışmadır. ?Giriş?te incelemem, onun metodları, araştırma prosedürleri, kavramları ve materyalleriyle ilgili bazı genel mülahazaları ve her şeyden önce incelememin tezini ya da argümanını takdim ettim. Birinci bölüm; ?Ortodokslar, Heretikler, Büyücüler ve Şarlatanlar? ve ikinci bölüm; ?Bilimsel İhtilaflar?, üçüncü bölüm; ?Nerium Oleander İhtilafı: Taraflar, Tezler ve Tartışmalar? için sosyoloji ve bilim sosyolojisi ya da bilim incelemelerindeki hazırlık kabilinden sosyolojik tartışmalardır. Üçüncü bölümde farklı bilimsel, kültürel, politik pozisyonlara sahip sosyal aktörlerin ve faillerin öne sürdüğü çok sayıda fikri, iddiayı ve argümanı mümkün olduğunca ayrıntılarıyla tartıştım.Bu metinde, genelde, heretiklerini ve şarlatanlarını tolere edemeyen toplumların ve özelde bilimsel komünitelerin ve kurumların yenilikleri, yeni ve farklı düşünceleri ya da bilimsel fikirleri, yenilik ve keşif iddialarını prangaya vurduğunu göstermeyi denedim.Anahtar SözcüklerOrtodoksiOrtodoksHeretikŞarlatanİhtilafBilimsel ihtilafNerium OleanderAnvirzel In this work, I have studied a scientific case, the claim of the ?discovery? of the drug that produced by Dr. Ziya Özel to be used in the treatment of cancer at the beginnings of 1970s. This claim of discovery, proposed by Turkish physician Ziya Özel, has led to a scientific controversy or Nerium Oleander controversy and then many debates among physicians, academicians of university, national and international institutes in the area of medicine or cancer studies, and Turkish politicians, patients and their relatives at the national and international mass media. There are many parties of this scientific controversy: universities, scientific institutions, media, juridical institutions representatives of government and ordinary people, journalists and other writers. For these reason it is a social phenomen. It is this of Nerium Oleander ( in Turkish zakkum ) controversy and the debate that I have studied from the standpoint of sociology in general sociology of science or sociology of scientific knowledge in particular. I introduced some general considerations for my study, its methods, research procedures, concepts and materials, and first of all the thesis or argument in the ?Introduction?. The first chapter, ?Orthodoxs, Heretics, Sorcerers and Charlatans? and the second chapter, ?Scientific Controversies? are preliminary sociological discussions in the sociology and sociology of science or science studies for the third chapter ?Nerium Oleander Controversy: Parties, Theses and Debates?. In this chapter, I discussed many ideas, claims and arguments suggested by social actors and agencies from different scientific, cultural, political positions in details as soon as possible.In this work, I tried to show that societies in general, and scientific communities and institutions in particular couldn?t tolerate its heretics and charlatans locked out novelities, new and different ideas or scientific ideas, claims of innovation and discovery.Key WordsOrthodoxyOrthodoxHereticCharlatanControversyScientific controversyNerium OleanderAnvirzel 136

IV oz BİLİM FELSEFESİNDE `SOSYAL DÖNÜŞ` SOSYAL /SOSYAL OLMAYAN AÇIKLAMALAR Neslioğlu, E. Funda Yüksek Lisans, Felsefe Bölümü Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Samet Bağçe Ocak 1999, 75 sayfa Bu tez, bilimsel araştırma için bir yaklaşım edinme sorununu, bilim felsefesindeki `sosyal dönüş` açısından incelemektedir. Bilimle ilgili felsefi çalışmalardaki `sosyal dönüş`ün gelişimi ve belirgin rolü tarihsel bir çerçevede gösterilmektedir. Bu çalışma sosyal ve sosyal olmayan açıklamalar arasındaki tartışmanın temellerini, bilimle ilgili felsefi çalışmalarda bu tür temelselci yaklaşımların sonuçlarını belirterek ortaya koyacaktır. Bu tez, sosyal ya da usçu yaklaşımların birbirine rakip mi yoksa birbirini tamamlayıcı yaklaşımlar mı olduğunu araştırmaktadır. Anahtar Kelimeler: Sosyal Dönüş, Usçuluk, Bilimsel Bilgi, Bilim Sosyolojisi, Bilimsel Gelişme. Ill ABSTRACT `SOCIAL TURN` IN THE PHILOSOPHY OF SCIENCE SOCIAL/NONSOCIAL EXPLANATIONS Neslioğlu, E. Funda M.S., Department of Philosophy Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Samet Bağçe January 1999, 75 pages This thesis analyzes the problem of finding an approach to scientific inquiry in the light of `social turn` in the philosophy of science. The development and evident role of the `social turn` in the philosophical studies of science will be indicated in a historical context. This study will try to give the basics of the controversy between the social and nonsocial explanations by indicating the results of such fundamentalist approaches in the philosophical studies of science. The thesis will inquire about whether the social and rational approaches are competitive or complementary. Keywords: Social Turn, Rationality, Scientific Knowledge, Sociology of Science, Scientific Progress. 75

ÖZET Bilim adamları çalışmalarını yürütürken içinde bulundukları toplumdan, ideolojik atmosferden, eğitim ve bilim çevrelerinden etkilenmektedir. Bu etkileşimin bilim adamlarının çalışmalarına nasıl yansıdığını saptamak çalışmanın ana konusudur. Birinci bölümde bilginin hangi koşullar altında oluştuğu açıklanmaya çalışılmıştır. İdris KÜÇÜKÖMER ve Korkut BORATAV'a yönelik incelemelerde ise iki bilim adamının biyografik araştırmasından hareketle bu çerçevenin geçerliliği sınanmaya çalışılmıştır. Araştırmanın bulguları doğrultusunda yapılan genel değerlendirme çalışmanın kavramsal çerçevesinin yeniden tartışılmasıyla oluşturulmuştur. 126