Search

Al decennialang wordt er gelobbyd om taalkunde een vaste plek te geven in het schoolvak Nederlands, met name in de bovenbouw van havo en vwo. Tot nu toe is er van een stevige verankering nog geen sprake; wel kunnen scholen voor taalkunde kiezen in het schoolexamen. We weten echter nauwelijks hoe het huidige onderwijs in taalkunde eruitziet: hoe wordt het aangeboden, welke onderwerpen worden aan de orde gesteld en hoe wordt er getoetst? En welke opvat-tingen hebben docenten Nederlands eigenlijk over taalkunde? Dit exploratieve vragenlijstonderzoek, gehouden onder scholen die taalkunde aanbieden, geeft een tentatief antwoord op deze vragen.

Al decennialang wordt er gelobbyd om taalkunde een vaste plek te geven in het schoolvak Nederlands, met name in de bovenbouw van havo en vwo. Tot nu toe is er van een stevige verankering nog geen sprake; wel kunnen scholen voor taalkunde kiezen in het schoolexamen. We weten echter nauwelijks hoe het huidige onderwijs in taalkunde eruitziet: hoe wordt het aangeboden, welke onderwerpen worden aan de orde gesteld en hoe wordt er getoetst? En welke opvat-tingen hebben docenten Nederlands eigenlijk over taalkunde? Dit exploratieve vragenlijstonderzoek, gehouden onder scholen die taalkunde aanbieden, geeft een tentatief antwoord op deze vragen.

There are currently many concerns about the declining reading comprehension of Dutch pupils. According to critics, this is partly because teachers often use ‘texts-with-questions’ in reading comprehension lessons. Indeed, these assignments do not teach pupils to read independently. Teachers should use realistic, purposeful reading assignments and reflect with pupils on how to approach these assignments. In the first part of this book, reading comprehension is analysed in pre-university pupils dealing with ‘texts-with-questions’. These relatively skilled readers read superficially; pre-reading and answering questions about a text are, mostly, separate thinking processes. For a correct answer it does not matter if pupils pre-read texts intensively. It does, however, matter if they can consult texts when answering questions. As such, pupils seem to practice how to answer comprehension questions rather than how to study texts independently. In the second part, an alternative lesson series on ‘deep comprehension’ is designed, based on recent international research. This series focuses on reading independently, realistically and purposefully; pre-university pupils reflect extensively on approaching challenging reading tasks. The lesson series is effective, provided that teachers actively manage reflective discussions. Then, pre-university pupils afterwards show a better understanding of texts and self-reportedly have altered their reading behaviour. The dissertation concludes with eleven recommendations to make reading comprehension lessons for the school subject Dutch more meaningful, up to date and reflective.

Al decennialang wordt er gelobbyd om taalkunde een vaste plek te geven in het schoolvak Nederlands, met name in de bovenbouw van havo en vwo. Tot nu toe is er van een stevige verankering nog geen sprake; wel kunnen scholen voor taalkunde kiezen in het schoolexamen. We weten echter nauwelijks hoe het huidige onderwijs in taalkunde eruitziet: hoe wordt het aangeboden, welke onderwerpen worden aan de orde gesteld en hoe wordt er getoetst? En welke opvat-tingen hebben docenten Nederlands eigenlijk over taalkunde? Dit exploratieve vragenlijstonderzoek, gehouden onder scholen die taalkunde aanbieden, geeft een tentatief antwoord op deze vragen.

In Dutch education one often uses 'texts with questions' to train reading skills: students study a text in advance and then answer questions, while the text is still available. In this eye-tracking study reading processes of eighth grade (n = 17), tenth grade (n = 16) and twelfth grade (n = 19) preacademic students within this task were observed. It was investigated how younger and older preacademic students (N = 52) differ in their reading and answering processes and how initial text reading influences answering. Results: twelfth graders read texts initially faster than eighth graders, but not faster than tenth graders. Participants generally showed few signs of strategic reading. In the answering process older students knew better where to locate answers in the text and answered more questions correctly than younger students.

In leeslessen Nederlands in het secundair onderwijs wordt vaak de tekst met vragen gebruikt om leerlingen te toetsen en trai- nen in tekstbegrip. Daarbij is de gedachte doorgaans: wie goed vooraf leest, maakt de vragen ook goed. In deze studie wordt de re- latie tussen het vooraf lezen van teksten en het beantwoorden van bijbehorende vragen onderzocht door analyse van de oogbewe- gingen. Vertrekpunt vormt de aanname in de Constructie-Integratietheorie van Kintsch (1998) dat lezers voor een dieper tekstbegrip meer aandacht besteden aan kernzinnen dan aan niet-kernzinnen. Er is onderzocht in hoe- verre vwo 4-leerlingen (N = 16) tijdens vooraf lezen meer leestijd schenken aan kernzinnen dan aan niet-kernzinnen en in hoeverre dit verband houdt met het antwoorden. Uit de re- sultaten blijkt dat deelnemers tijdens vooraf lezen meer tijd besteden aan kernzinnen, maar op dieper tekstbegripsniveau kon geen relatie tussen vooraf lezen en antwoorden worden vastgesteld. Deelnemers lezen vooraf over het algemeen lineair en construeren pas tijdens het antwoordproces een dieper tekst- begrip. De vraag is daarmee in hoeverre de huidige inrichting van deze taak tekstbegrip b

Verschenen in bundel 28, 28ste HSN-conferentie http://taalunieversum.org/onderwijs/conferentie_het_schoolvak_nederlands/bundels/28/336/

Verschenen in bundel 28, 28ste HSN-conferentie http://taalunieversum.org/onderwijs/conferentie_het_schoolvak_nederlands/bundels/28/336/