Search

Topraklarının büyük bir bölümü deprem kuşağı içerisinde yer alan Türkiye sık sık deprem afetiyle karşı karşıya kalmaktadır. Geçmiş dönemlerde yaşanmış olan depremler incelendiğinde, yapılarda meydana gelen hasarların en fazla tasarım ve uygulama aşamaların da yapılan hatalardan kaynaklandığı tespit edilmiştir. Yapıların depreme dayanıklı olarak tasarlanabilmesi için mimari dizayn ve statik proje süreçlerinde mimarların bu konuda yeterli bilgi sahibi olmaları ve özellikle inşaat mühendisleri ile iş birliği içerisinde çalışabilmeleri önem taşımaktadır. İnşaat mühendisliği ile mimarlık eğitimindeki depreme dayanıklı yapı tasarımı eğitiminin değerlendirilmesi ve öneminin belirlenebilmesi amacıyla yapılmış olan bu çalışma kapsamında, ülkemizde ve bazı diğer ülkelerde bulunan inşaat mühendisliği ve mimarlık bölümlerinin lisans müfredatları üzerinden bu iki bölüm eğitiminde depremin sismik etkileri ve depreme dayanıklı yapı tasarımına verilen önem irdelenmiştir. İnşaat mühendisliği bölümünün “Depreme Dayanıklı Yapı Tasarımı” dersini alıp başarı ile tamamlamış öğrencileri ile dersi alıp başarısız olmuş öğrencilerinin, ‘Bitirme çalışması’’ dersi kapsamında depreme dayanıklı yapı tasarımı konusunda gereken hassasiyeti gösterip göstermedikleri belirlenmiştir. Ayrıca mimarlık bölümü öğrencilerinin tasarladıkları mimari projeler üzerinden depreme dayanıklı yapı tasarımı derslerinde edinilmiş olan bilgilerin stüdyo ortamına aktarılıp aktarılamadığı araştırılmıştır. Yapılan çalışma sonucunda; ülkemizdeki inşaat mühendisliği ve mimarlık bölümlerinde tektonik deprem hareketleri ve depreme dayanıklı yapı tasarımı ile ilgili olan derslerin çoğunlukla seçmeli dersler kategorisinde yer aldığı, bu konuda gerekli eğitimi almış olan öğrencilerin depreme dayanıklı yapı tasarımı konusunda farkındalık kazandıkları ve tasarladıkları projelerde depreme dayanıklı yapı tasarımı ilkelerini göz önüne aldıkları tespit edilmiştir. Dolayısıyla lisans eğitiminde alınan bu tasarım konseptinin gelecekte inşa edilecek yapıların depreme dayanıklı olarak tasarlanmasında önemli olduğu sonucuna varılmıştır., Turkey, which is in the earthquake zone for most of its territory, often faces earthquake disasters. When the earthquakes exp erienced in the past periods were examined, it was determined that the damages to the structures were most caused by mistakes made during the design and implementation stages. For the buildings to be designed to be earthquake resistant, it is important that architects have sufficient knowledge about this subject in architectural design and static proje ct processes and can work especially in cooperation with civil engineers. Within the scope of this study, which was carried out to evaluate and determine the importance of earthquake resistant building design education in civil engineering and architectural education, the seismic effects of earthquakes and the importance given to earthquake resistant building design in these two department education were examined through the undergra duate curricula of civil engineering and architecture departments in our country and in some other countries. It was determined whether the students who took the "Earthquake-Resistant Structure Design" course of the Civil Engineering Department and successfully completed it, and the students who took the course and failed the course, showed the necessary sensitivity about earthquake resistant structure design within the scope of the "Graduation Work" course. In addition, it was investigated whether the information obtained in earthquake-resistant building design courses could be transferred to the studio environment through the architectural projects designed by the students. As a result of the study; It has been determined that the courses related to tectonic earthquake movements and earthquake-resistant building design in civil engineering and architecture departments in our country are mostly in the category of elective courses, that the students who have received the necessary training in this subject gain awareness about earthquake -resistant building design and consider the principles of earthquake-resistant building design in the projects they design. Therefore, it has been concluded that this design concept taken in undergraduate education is important in designing future buildings to be earthquake resistant.

ÖZET: 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu ile yasa koyucu tarafından getirilen en temel ilkeler; ihalelerde saydamlığın, rekabetin, eşit muamelenin, güvenirliğin, gizliliğin, kamuoyu denetiminin, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasının ve kaynakların verimli kullanılmasının en kapsamlı şekilde sağlanmasıdır. Mezkür Kanun özellikle inşaat sektörü açısından birçok yenilikler getirmesinin yanında, AB mevzuatına uyum süreci açısından da büyük önem arz etmektedir. Çalışma kapsamında öncelikle 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun gelişim süreci irdelenmiştir. Kanun kapsamında gerçekleştirilen yapım ihalelerindeki sorunlar ve çözüm yolları araştırılmıştır. Çalışma sonucunda ihale öncesi yaklaşık maliyetin gerçekçi ve doğru olarak belirlenmesi gerektiği, ihale aşamasında ise ihaleye katılan isteklilerin tekliflerinin değerlendirilmesi, iş deneyim belgeleri ve aşırı düşük teklif değerlendirmelerinde yönetmelikler ve standart formların yoruma açık olmaması ayrıca KİK'in yapısının gözden geçirilerek meslek temsilcilerinin sayısının artırılması gerektiği değerlendirilmiştir., 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu ile yasa koyucu tarafından getirilen en temel ilkeler; ihalelerde saydamlığın, rekabetin, eşit muamelenin, güvenirliğin, gizliliğin, kamuoyu denetiminin, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasının ve kaynakların verimli kullanılmasının en kapsamlı şekilde sağlanmasıdır. Mezkûr Kanun özellikle inşaat sektörü açısından birçok yenilikler getirmesinin yanında, AB mevzuatına uyum süreci açısından da büyük önem arz etmektedir. Çalışma kapsamında öncelikle 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun gelişim süreci irdelenmiştir. Kanun kapsamında gerçekleştirilen yapım ihalelerindeki sorunlar ve çözüm yolları araştırılmıştır. Çalışma sonucunda ihale öncesi yaklaşık maliyetin gerçekçi ve doğru olarak belirlenmesi gerektiği, ihale aşamasında ise ihaleye katılan isteklilerin tekliflerinin değerlendirilmesi, iş deneyim belgeleri ve aşırı düşük teklif değerlendirmelerinde yönetmelikler ve standart formların yoruma açık olmaması ayrıca KİK’in yapısının gözden geçirilerek meslek temsilcilerinin sayısının artırılması gerektiği değerlendirilmiştir.

Mevcut yapıların deprem güvenliklerinin belirlenmesi ve yetersiz olanlarının uygun şekilde güçlendirilmesi ülkemiz için önemli bir konudur. Güçlendirilmesi gerekli yapı stokunun çok fazla olması, zaman ve ekonomik kaynakların kısıtlı olması araştırmacıları mevcut yöntemleri geliştirme ve uygulanması kolay, hızlı ve ekonomik yeni güçlendirme yöntemlerinin belirlenmesi doğrultusunda çalışmalar yapmaya yönlendirmiştir. Bugüne kadar yapılan pek çok güçlendirme uygulamasında, mutlaka bina içerisinde de çalışma yapmak zorunda kalınmıştır. Bu da binanın kullanımını aksatmış ve ilave ekonomik maliyetler oluşturmuştur. Pek çok bina için kullanımın aksamaması hayati derecede öneme sahiptir. Bina içerisinden yapılan güçlendirme uygulamaları, zor, zaman alıcı ve pahalı uygulamalardır. Bu zorlukları aşmak üzere PAÜ Deprem ve Yapı Teknolojileri Laboratuarında dış perde ile güçlendirme yöntemine yönelik çalışmalar 2004 yılından bu yana sürdürülmektedir. Yapılan çalışmalar sonucunda dış perdelerin hem hasarlı hem de hasarsız yapılarda başarılı sonuçlar verdiği ve dış perde uygulaması ile yapı kapasitesi ve rijitliğinin artırılabildiği gösterilmiştir. Yapıya sonradan ilave edilen dış perde ile dış perdenin bağlandığı mevcut yapı elemanlarının monolitik şekilde çalışabildiği deneysel olarak gösterilmiştir. Yapı dışından, yerinde dökme veya ön üretimli dış perdeler ile güçlendirilmesi konusunda yapılan çalışmalarda güçlendirme perdeleri tek parça halinde üretilmiş ve mevcut yapı kolon ve kirişleri ile bağlantısı ankrajlarla sağlanarak yerinde uygulanmıştır. Dış-Perde ile yapı bağlantısı konusunda önemli bir mesafe alınmıştır. Ancak, perdelerin prefabrik üretilmesi durumunda özellikle geniş ve uzun prefabrik perdelerin üretimi, taşınması ve montajında da ciddi zorluklar yaşanabilecektir. Bu sebeple dış-perdelerin panellerden oluşturularak çeşitli şekillerde bağlantılarının sağlanmasına yönelik bir deneysel program tasarlanmıştır. Bu çalışma kapsamında, güçlendirme perdeleri arasında yatay ve düşeyde farklı bağlantı detayları oluşturulmuş ve bu bağlantı detaylarının davranışı deneysel olarak incelenmiştir. Gerçekleştirilen deneysel çalışmalar sonucunda dayanım, davranış ve imalat kolaylığı açısından en uygun bağlantı tipleri belirlenmiştir. Bu hedefe ulaşmak için 6 farklı bağlantı detayı geliştirilmiş olup her farklı tip için deney modelleri oluşturulmuş ve tekrarlı-tersinir yatay yükler altında test edilmiştir. Yapılan çalışmalarda çelik uç bölgeli panellerin hem yatay hem de düşey bağlantılarının başarılı bir performans sergilediği ancak epoksi ankraj birleşimli yatay bağlantıların istenen performansı gösteremediği görülmüştür. Determining earthquake safety of existing structures and strengthening the insufficient ones in a convenient way are very important for our country. Since structure stocks that needed to be strengthened are too many but time and economical sources are limited the researchers want to improve the existing methods or to determine new strengthening methods that are easy, fast and economic to be applied. In many strengthening applications made till now working inside the building is necessary. This hinders the using the building and causes additional economic costs. This is very important problem for most of the buildings. Strengthening applications made inside the building are hard, expensive and need much time. The studies about strengthening by outer shear walls are being made at PAU Earthquake and Structural Technologies Lab. Since 2004 to overcome such difficulties. It is shown from the study results that the outer shear walls give succesful results at both damaged and undamaged strucutres and that the capacity and the stiffness of the structure can be increased by outer shear wall application. It also shown that outer shear wall applied later can work monolitik with the existing structural member that the outer shear wall connected. In the studies made for the strengthening by exterior shear walls, cast in-situ or precast, the strengthening shear walls are produced as one piece and fixed to the beams and columns of the existing structure by anchorage systems. A considerable imrovement has been achieved about the connection of the exterior shear wall with the structure. But, in case of producing the shear walls precast, serious diffuculties would be observed in the production, transportation and erection , especially for long and wide shear walls. For his reason, an experimental programme has been designed to test various connection types used for forming the exterior shear walls from smaller panels. In this study, various connection details between the strengthening shear walls vertically and horizantally have been desinged and the behaviour af these connections has been investigated experimentally. As a result of the experimental studies, most suitable connection types have been determined from the point of strength, behaviour and production. For his purpose, 6 different connection types have been designed and experimental models for each type have been produced and tested under lateral repeated reversal loadings. As a result, it is observed that the performance of the connection of the panels with stell end region was succesfull but the performance of the lateral connections with epoxy anchorage systems was not succesful.

m ÖZET Yüksek Lisans Tezi Ziya Gökalp'in Eğitim Düşünceleri Adem SOLAK Danışman: Yrd.Doc.Dr. Selami SÖNMEZ 2001- SAYFA:81 Jüri: Yrd.Doç.Dr. Selami SÖNMEZ Ziya Gökalp, Osmanlı İmparatorluğu ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki geçiş döneminde yaşamış (1876-1924) önemli bir Türk düşünürüdür. Bu geçiş döneminde herşeyin yeniden ve doğru olarak şekillenmesinin önemini ileri süren ve bu yönde çaba sarfeden Gökalp, fikirleriyle hem kendi döneminde hem de ölümünden sonra etkili olmuştur. Gökalp, Sosyoloji bilimini Türk toplumuna tanıtan, sosyolojiyi okullarımıza sokan ve milli bir sosyoloji ekolü oluşturmak için mücadele veren düşünürümüzdür. O düşünce sisteminde toplumu tüm kurumlarıyla ve birbirine bağlantılı bir şekilde ele alan bir yaklaşımdan hareket etmiştir. En çok önem verdiği temel kavramlar; kültür, medeniyet, millet, devlet, aile ve eğitimdir. Eğitimi diğer sosyal kurumlarla bağlantılı olarak ele alan Gökalp, milliliğin ve çağdaşlığın vazgeçilmez öğeler haline getirilmesini temel ilke sayar. Eğitimi yaygın ve örgün eğitim olarak ikiye ayırır ve eğitimin temelini aileye dayandırır. Okulların her kademesinde reforma gidilmesini öneren Gökalp, Türk kültürünün kazandırılmasına ve kişilik eğitimine önem verir. Okul programlarının öğretim metodlarının eğitim ilke ve anlayışlanmn çağdaş anlayışlar doğrultusunda değiştirilmesini savunan Gökalp, özellikle ilmin ve ilim adamlarının bağımsızlığı, hürlüğü üzerinde durur. Gökalp. eğitimi kültüre intibak, öğretime ise doğal ilimlere intibak olarak düşünür. Şahsiyetli insanlar yetiştirilmesinin ülkenin kalkınması ve geleceğe açısından önemli olduğun vurgular. Bu nedenle toplumun değerleriyle okulun değerlerinin uyuşmasının gereğine değinir. Gökalp, ileri sürdüğü fikirlerin anlamlığı ve tutarlılığı sayesinde bugün bile kendisinden yararlanılacak önemli bir düşünürdür. Çünkü toplum meselelerine bilim anlayışıyla yaklaşılması fikrini Türk insanına ilk aşılayan odur. ABSTRACT Graduate Thesis Adem SOLAK Ziya Gökalp's Educational Thougts Supervisor: Asist.Prof.Dr. Selami SÖNMEZ 2001-PAGE:81 Juri: Asist.Prof.Dr. Selami SÖNMEZ Ziya Gökalp, lived in a time leading from the Ottoman Empire to Turkish Republic, is an important Turk thinker. Gökalp, who proposed that everything should be reconstructed from the beginning and correctly in this transition time and tried to do so, has been very effective both at the time he lived and after his death. Gökalp is a thinker who introduced sociology to Turkish society, scholls, and tried hard to construct a sociology school (ekol). In that system, he had an approach main idea of which was to interrehlate all social insitutions. The most significant notions accornding to him are; culture, civizilation, government, family and education. Gökalp, with an approach of imerrclating all social institutions, considers nationalisr and modernization as kernel and static concepts. Lie puts education in two parts, irregular and regular; and considers the family as the base of education ile proposes reformations in all levels of schools, and considers important the education of the `Turkish culture` and qualified people. Together with the desire of having modernalised syllabus, teaching methods, techiniques and principles in education system Gökalp also takes into consideration the independence of science and scientists. Gökalp considers the education as adaptation to culture, and teaching as adaptation to natural sciences. He emphasizes that to raise qualified people is important for the development and future country. In order to do so. values of society and school should be parallel according to him. Gökalp, with his proposals bcind coherent and unifiet. is an important thinker from whom we can benefit even today. Because he is the first personh poroposed to Turkish society to have a scientific approach towards social matters. 88

ÖZET Büyük bir bölümü deprem kuşağında olan ülkemiz son üç yılda Erzincan ve Dinar depremlerini yaşadı. Bunun sonunda önemli düzeyde ekonomik kaybın ve can kaybının olduğu deprem bölgelerindeki yapıların, depreme dayanıklı olarak inşaa edilmediği gerçeği ortaya çıktı. Bir afet sonrasında hizmet görecek olan kamu binalarının da hasar görmesi, bu binalar ile ilgili ön araştırmanın gerekli olduğu sonucunu doğurmuştur. Halk arasında sembol bina olarak bilinen kamu binalarının deprem davranışının ne olacağının bilinmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada, mevcut binaların deprem dayanımlarının araştırılması yapılmıştır. Ayrıca Denizli ilinin depremselliği ele alınmıştır. 13 Mart 1992 Erzincan ve 1 Ekim 1995 Dinar depremlerinde hasar gören binalar ve hasar nedenleri üzerinde durulmuştur. Mevcut binaların deprem dayanımlarının tespitinde izlenecek yol ele alınmıştır. Tespit edilen bazı binalar incelenmiştir. İncelemede beton basınç dayanımları ve taşıyıcı sistemin uygunluğu ele alınmıştır. Sonuçta, elde edilen değerler yorumlanarak öneriler getirilmiştir. XIII SUMMARY An important part of Turkey is in the earthquake zone. In the last tree years, 13 march 1992 Erzincan and 1 October 1995 Dinar earthquakes have occurred. Some important economical and vital loses after these earthquakes showed that the buildings had not been built according to the related standards. Many masonry and reinforced concrete buildings in Dinar were damaged by the earthquake of 6th Richter magnitude. In this study.. earthquake resistance of.existent structures is researhed. Additionally, earthquake characteristics of Denizli are studied. Structures which are damaged in 13 March 1992 Erzincan and 1 October 1 995 Dinar earthquakes are examined and couses of failure are investigated. The procedure for determination of earthquake resistance of existent structures is studied. Some selected structures are examined. Compression resistance of concrete and compatibility of structural design are taken into account. As a result, propositions are listed by evaluating obtained conclusions. XIV 184