Search

Dit artikel beschrijft een benadering om op branche niveau trends in blootstelling aan chemische en biologische agentia te onderzoeken. Hiervoor is de internationale literatuur over blootstellingstrends geïntentariseerd en beschreven. Hierbij is gebleken dat blootstellingsveranderingen in verschillende industrieën zijn onderzocht. Deze zijn duidelijk kleiner dan een orde grootte verschil in blootstelling over een relatief korte periode van tien jaar, zodat generieke modellen met een beperkt onderscheidend vermogen (zoals bijvoorbeeld EASE) niet geschikt zijn voor trendanalyses. Feitelijk zijn alleen blootstellingsmetingen geschikt voor het evalueren van trends in de tijd. Daarom wordt een benadering voorgesteld om trends in blootstelling vast te stellen door systematischer dan nu het geval is meetgegevens te verzamelen en op te slaan in gegevensbestanden. Er wordt een gestructureerde benadering beschreven, bestaande uit vijf stappen. Hiermee is het mogelijk om trends te beoordelen en voorspellen, en om branche specifieke risico inventarisatie en -evaluatie benaderingen te ontwikkelen.

Dit artikel beschrijft een benadering om op branche niveau trends in blootstelling aan chemische en biologische agentia te onderzoeken. Hiervoor is de internationale literatuur over blootstellingstrends geïntentariseerd en beschreven. Hierbij is gebleken dat blootstellingsveranderingen in verschillende industrieën zijn onderzocht. Deze zijn duidelijk kleiner dan een orde grootte verschil in blootstelling over een relatief korte periode van tien jaar, zodat generieke modellen met een beperkt onderscheidend vermogen (zoals bijvoorbeeld EASE) niet geschikt zijn voor trendanalyses. Feitelijk zijn alleen blootstellingsmetingen geschikt voor het evalueren van trends in de tijd. Daarom wordt een benadering voorgesteld om trends in blootstelling vast te stellen door systematischer dan nu het geval is meetgegevens te verzamelen en op te slaan in gegevensbestanden. Er wordt een gestructureerde benadering beschreven, bestaande uit vijf stappen. Hiermee is het mogelijk om trends te beoordelen en voorspellen, en om branche specifieke risico inventarisatie en -evaluatie benaderingen te ontwikkelen.

Dit artikel beschrijft een benadering om op branche niveau trends in blootstelling aan chemische en biologische agentia te onderzoeken. Hiervoor is de internationale literatuur over blootstellingstrends geïntentariseerd en beschreven. Hierbij is gebleken dat blootstellingsveranderingen in verschillende industrieën zijn onderzocht. Deze zijn duidelijk kleiner dan een orde grootte verschil in blootstelling over een relatief korte periode van tien jaar, zodat generieke modellen met een beperkt onderscheidend vermogen (zoals bijvoorbeeld EASE) niet geschikt zijn voor trendanalyses. Feitelijk zijn alleen blootstellingsmetingen geschikt voor het evalueren van trends in de tijd. Daarom wordt een benadering voorgesteld om trends in blootstelling vast te stellen door systematischer dan nu het geval is meetgegevens te verzamelen en op te slaan in gegevensbestanden. Er wordt een gestructureerde benadering beschreven, bestaande uit vijf stappen. Hiermee is het mogelijk om trends te beoordelen en voorspellen, en om branche specifieke risico inventarisatie en -evaluatie benaderingen te ontwikkelen.

Als gevolg van de maatschappelijke ontwikkelingen worden personele verliezen bij een militaire operatie door de Nederlandse samenleving steeds minder geaccepteerd. In dit artikel worden de resultaten van een studie beschreven naar een computersimulatiemodel genaamd "ComputerMan". Dit programma maakt het mogelijk de ernst van verwondingen ten gevolge van granaatscherven in kaart te brengen, zodat sneuvelpercentages, noodzaak van medische expertise en medische ondersteuning kunnen worden ingeschat.

In deze uitgave worden in vogelvlucht de achtergrond van "safety instrumented systems" (SIS) gegeven door in te gaan op: de historie van de procesbeveiliging; de positie en rol van een SIS in de procesbeveiliging; de principes en uitvoeringvormen van SIS; de eisen die aan dergelijke systemen gesteld worden; mogelijke fouten die kunnen optreden; de wijze waarop het ontwerpproces volgens de standaard moet gebeuren; beoordeling van het ontwerpproces. Een tweetal verkorte checklists zijn bijgevoegd voor de beoordeling van het ontwerpproces van "safety instrumented systems".

In de vleessector zijn ruim 27.000 mensen werkzaam. De sector bestaat relatief gezien voor een groot gedeelte uit kleine bedrijven met veel lage- en ongeschoolde functies. Voor de voedingsindustrie in het algemeen heeft de zorg voor kwaliteit van het product een zeer hoge prioriteit. Daardoor heeft de aandacht voor arbozorg vaak een veel lagere prioriteit. Verzuim door ongevallen op het werk maakt ongeveer 10% uit van het totaal aantal verzuimgevallen in de vleesverwerkende industrie. Veel van de ongevallen worden veroorzaakt door snijden, vallen en stoten. Andere risico's zijn infecties door contact met besmette dieren of dierlijke producten, koudebelasting en lawaaioverlast. Er is een geïntegreerd pakket aan maatregelen afgesproken, gericht op preventie en terugdringing van ziekteverzuim. Werkgevers en werknemers hebben kaders afgesproken voor het contracteren van reïntegratiebedrijven in het kader van de Wet Poortwachter (Opdrachtgeverschap). Er overeenstemming bereikt over een convenant regulering flexibele arbeid vleessector.

Inherent Safety is generally recognised as an important concept in the design of chemical plants. It is, however, often regarded as the sole province of engineers. Inspired by the successful development in the last decade from cleaner technology towards Cleaner Production, we explored in this research the feasibility of what we call Inherently Safer Production. Four pilot cases were carried out, two in the Netherlands and two in Greece; three in existing plants, one at the design stage. A methodology to generate inherently safer technological options was developed and tested. In all four cases, a number of options for inherently safer production were identified, while more traditional safety options were also identified. The great majority of options was shown to have pay back times of less than 2 years. Overall, 25% of the options were implemented during the project. In existing plants, the option generation process can be organised as a collective learning and inspiring effort. This can be of considerable value on its own, apart from the implementation of the (technological) options identified. We conclude that Inherently Safer Production is a feasible concept, that it has great potential for simultaneous improvement of safety and economic performance, and that it deserves to be further developed. © 2002 Elsevier Science Ltd. All rights reserved.

Als gevolg van de maatschappelijke ontwikkelingen worden personele verliezen bij een militaire operatie door de Nederlandse samenleving steeds minder geaccepteerd. In dit artikel worden de resultaten van een studie beschreven naar een computersimulatiemodel genaamd "ComputerMan". Dit programma maakt het mogelijk de ernst van verwondingen ten gevolge van granaatscherven in kaart te brengen, zodat sneuvelpercentages, noodzaak van medische expertise en medische ondersteuning kunnen worden ingeschat.

De centrale vraag van dit onderzoek is of er wetenschappelijk bewijs kan worden aangedragen voor het feit dat het reduceren van blootstelling aan risicofactoren in het werk door met name organisatorische maatregelen resulteert in een reductie van psychische klachten en klachten van het bewegingsapparaat. Dit wordt hier gedaan door een literatuuronderzoek en een secundaire analyse op een bestaand bestand uit te voeren. Eerst wordt de literatuurstudie besproken, om vervolgens in te gaan op de secundaire analyses. Tenslotte worden op basis hiervan conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan voor zowel beleid, de organisatorische aanpak in organisaties en onderzoek.

De centrale vraag van dit onderzoek is of er wetenschappelijk bewijs kan worden aangedragen voor het feit dat het reduceren van blootstelling aan risicofactoren in het werk door met name organisatorische maatregelen resulteert in een reductie van psychische klachten en klachten van het bewegingsapparaat. Dit wordt hier gedaan door een literatuuronderzoek en een secundaire analyse op een bestaand bestand uit te voeren. Eerst wordt de literatuurstudie besproken, om vervolgens in te gaan op de secundaire analyses. Tenslotte worden op basis hiervan conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan voor zowel beleid, de organisatorische aanpak in organisaties en onderzoek.

In deze uitgave worden in vogelvlucht de achtergrond van "safety instrumented systems" (SIS) gegeven door in te gaan op: de historie van de procesbeveiliging; de positie en rol van een SIS in de procesbeveiliging; de principes en uitvoeringvormen van SIS; de eisen die aan dergelijke systemen gesteld worden; mogelijke fouten die kunnen optreden; de wijze waarop het ontwerpproces volgens de standaard moet gebeuren; beoordeling van het ontwerpproces. Een tweetal verkorte checklists zijn bijgevoegd voor de beoordeling van het ontwerpproces van "safety instrumented systems".

Inherent Safety is generally recognised as an important concept in the design of chemical plants. It is, however, often regarded as the sole province of engineers. Inspired by the successful development in the last decade from cleaner technology towards Cleaner Production, we explored in this research the feasibility of what we call Inherently Safer Production. Four pilot cases were carried out, two in the Netherlands and two in Greece; three in existing plants, one at the design stage. A methodology to generate inherently safer technological options was developed and tested. In all four cases, a number of options for inherently safer production were identified, while more traditional safety options were also identified. The great majority of options was shown to have pay back times of less than 2 years. Overall, 25% of the options were implemented during the project. In existing plants, the option generation process can be organised as a collective learning and inspiring effort. This can be of considerable value on its own, apart from the implementation of the (technological) options identified. We conclude that Inherently Safer Production is a feasible concept, that it has great potential for simultaneous improvement of safety and economic performance, and that it deserves to be further developed. © 2002 Elsevier Science Ltd. All rights reserved.

In de vleessector zijn ruim 27.000 mensen werkzaam. De sector bestaat relatief gezien voor een groot gedeelte uit kleine bedrijven met veel lage- en ongeschoolde functies. Voor de voedingsindustrie in het algemeen heeft de zorg voor kwaliteit van het product een zeer hoge prioriteit. Daardoor heeft de aandacht voor arbozorg vaak een veel lagere prioriteit. Verzuim door ongevallen op het werk maakt ongeveer 10% uit van het totaal aantal verzuimgevallen in de vleesverwerkende industrie. Veel van de ongevallen worden veroorzaakt door snijden, vallen en stoten. Andere risico's zijn infecties door contact met besmette dieren of dierlijke producten, koudebelasting en lawaaioverlast. Er is een geïntegreerd pakket aan maatregelen afgesproken, gericht op preventie en terugdringing van ziekteverzuim. Werkgevers en werknemers hebben kaders afgesproken voor het contracteren van reïntegratiebedrijven in het kader van de Wet Poortwachter (Opdrachtgeverschap). Er overeenstemming bereikt over een convenant regulering flexibele arbeid vleessector.

Uit een literatuuronderzoek en interview ronde door TNO Arbeid blijkt dat er nog maar weinig harde bewijzen zijn voor de effectiviteit van een bepaalde RSI-aanpak. RSI-bestrijding blijft in de praktijk een kwestie van "met gezond verstand" werken. Op bedrijfsniveau zijn 8 verschillende terreinen gevonden waarop maatregelen genomen zijn: het gaat daarbij om hulpmiddelen en meubilair, computer(middelen), ergonomie van de werkplek en werkomgeving, aanpassingen aan takenpakket en werkprocessen, het naleven van werk- en rusttijden, bevordering van bewegen op het werk en het geven van (gvo)-voorlichting. Aangezien RSI niet allen door fysieke omstandigheden veroorzaakt wordt, bepleiten de onderzoekers een integrale aanpak van alle risicofactoren (ook de psychosociale dus). Het in een vroeg stadium verkrijgen van vertrouwen en medewerking van de medewerkers is van groot belang om RSI-bestrijding in de praktijk te laten slagen.

Uit een literatuuronderzoek en interview ronde door TNO Arbeid blijkt dat er nog maar weinig harde bewijzen zijn voor de effectiviteit van een bepaalde RSI-aanpak. RSI-bestrijding blijft in de praktijk een kwestie van "met gezond verstand" werken. Op bedrijfsniveau zijn 8 verschillende terreinen gevonden waarop maatregelen genomen zijn: het gaat daarbij om hulpmiddelen en meubilair, computer(middelen), ergonomie van de werkplek en werkomgeving, aanpassingen aan takenpakket en werkprocessen, het naleven van werk- en rusttijden, bevordering van bewegen op het werk en het geven van (gvo)-voorlichting. Aangezien RSI niet allen door fysieke omstandigheden veroorzaakt wordt, bepleiten de onderzoekers een integrale aanpak van alle risicofactoren (ook de psychosociale dus). Het in een vroeg stadium verkrijgen van vertrouwen en medewerking van de medewerkers is van groot belang om RSI-bestrijding in de praktijk te laten slagen.

Shoulder pain is widespread and imposes a considerable burden on the affected person and society. Women seem to have more shoulder problems than men, and the frequency of shoulder pain increases with age. Smoking and previous trauma are associated with shoulder pain. A recent systematic review of the literature by van der Windt et al looked at occupational risks for shoulder pain; risks were divided into physical factors (such as carrying or lifting heavy loads, working in awkward postures, engaging in repetitive movements, and being exposed to vibrations) and psychosocial factors related to work. Nearly all studies that assessed work related psychosocial risk factors reported at least one positive association with shoulder pain, but the results were not consistent across studies. People with shoulder pain should remain active and return to normal activity or temporarily modified work as soon as possible. Attention should also be paid to preventing shoulder pain at work. Work tasks should be varied and employees should be offered opportunities for developing their jobs and influencing their work patterns.

Shoulder pain is widespread and imposes a considerable burden on the affected person and society. Women seem to have more shoulder problems than men, and the frequency of shoulder pain increases with age. Smoking and previous trauma are associated with shoulder pain. A recent systematic review of the literature by van der Windt et al looked at occupational risks for shoulder pain; risks were divided into physical factors (such as carrying or lifting heavy loads, working in awkward postures, engaging in repetitive movements, and being exposed to vibrations) and psychosocial factors related to work. Nearly all studies that assessed work related psychosocial risk factors reported at least one positive association with shoulder pain, but the results were not consistent across studies. People with shoulder pain should remain active and return to normal activity or temporarily modified work as soon as possible. Attention should also be paid to preventing shoulder pain at work. Work tasks should be varied and employees should be offered opportunities for developing their jobs and influencing their work patterns.

Een effectieve beheersing van de risico's van het werk vraagt om meer professionaliteit op het gebied van risicomanagement, zowel bij beslissende managers als bij adviserende deskundigen. Net als in de sport is het onderscheid tussen amateurs en professionals vooral tussen de oren te vinden. Eigenlijk komt het neer op een verschil in persoonlijk risicomanagement. Dit artikel behandelt hoe adviseurs omgaan met hun afbreukrisico.

Een effectieve beheersing van de risico's van het werk vraagt om meer professionaliteit op het gebied van risicomanagement, zowel bij beslissende managers als bij adviserende deskundigen. Net als in de sport is het onderscheid tussen amateurs en professionals vooral tussen de oren te vinden. Eigenlijk komt het neer op een verschil in persoonlijk risicomanagement. Dit artikel behandelt hoe adviseurs omgaan met hun afbreukrisico.

In tegenstelling tot het bedrijfsleven hoeven vrijwilligers zich voor het maken van de RI&E niet te laten bijstaan door een Arbodienst. Daarvoor hebben vrijwilligersorganisaties, met minder dan 40 uur betaalde arbeid per week, tijdelijk (tot 1 januari 2002) vrijstelling gekregen. De RI&E moet dus door alle vrijwilligersorganisaties worden gemaakt. De Arbeidsinspectie kan dat ook controleren.Sportorganisaties zijn verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van hun vrijwilligers, om hen daarbij te helpen is deze arbocheck ontwikkeld. Er kan mee worden bepaald welke risico's vrijwilligers lopen. Hoe groot die risico's zijn en wie er schade aan de gezondheid kunnen oplopen. Of er voldoende voorzorgsmaatregelen getroffen zijn, zodat de risico's zo gering mogelijk zijn. En aan welke risico's prioriteit moet worden gegeven.

In tegenstelling tot het bedrijfsleven hoeven vrijwilligers zich voor het maken van de RI&E niet te laten bijstaan door een Arbodienst. Daarvoor hebben vrijwilligersorganisaties, met minder dan 40 uur betaalde arbeid per week, tijdelijk (tot 1 januari 2002) vrijstelling gekregen. De RI&E moet dus door alle vrijwilligersorganisaties worden gemaakt. De Arbeidsinspectie kan dat ook controleren.Sportorganisaties zijn verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van hun vrijwilligers, om hen daarbij te helpen is deze arbocheck ontwikkeld. Er kan mee worden bepaald welke risico's vrijwilligers lopen. Hoe groot die risico's zijn en wie er schade aan de gezondheid kunnen oplopen. Of er voldoende voorzorgsmaatregelen getroffen zijn, zodat de risico's zo gering mogelijk zijn. En aan welke risico's prioriteit moet worden gegeven.

In het kader van het deelprogramma "Preventie van arbeidsuitval" als onderdeel van Technologie & Samenleving (T&S Preventie) hebben Twynstra Gudde en TNO Arbeid een verkennend onderzoek uitgevoerd met als kernvraag: is er sprake van specifieke problematiek rond de introductie en het gebruik van technologische oplossingen voor arbeidsomstandigheden? Daarbij is een analyse uitgevoerd van de problematiek in drie sectoren (bouw, metaalindustrie en gezondheidssector) en er is een verkenning gedaan naar kritische succesfactoren bij de aanpak van arbeidsrisico's. T&S Preventie richt zich specifiek op arbeidsrisico's die ontstaan door overbelasting van het menselijk bewegingsapparaat in het bijzonder tillen; repeterende bewegingen met RSI als gevolg; schadelijk geluid; stof (zoals hout-, meel- en kwartsstof) en oplosmiddelen met OPS als gevolg.

In aansluiting op de Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) heeft de Arbo-dienst NAM aan TNO Arbeid verzocht om ondersteuning te verlenen bij de ontwikkeling van een Monitor Fysieke Belasting (NAM-monitor). De monitor richt zich op inventarisatie van relevante risicofactoren inzake fysieke belasting, van gezondheidsklachten aan het bewegingsapparaat, bekendheid bij werknemers van genomen preventieve beheersmaatregelen en signalen indien nog onvoldoende maatregelen genomen zijn. Doel is om periodiek op groepsniveau na te gaan of de beheersmaatregelen om ongewenste risico's en gezondheidseffecten te verminderen ook effect hebben. Inclusief Vragenlijst NAM-Monitor Fysieke belasting.

In tegenstelling tot het bedrijfsleven hoeven vrijwilligers zich voor het maken van de RI&E niet te laten bijstaan door een Arbodienst. Daarvoor hebben vrijwilligersorganisaties, met minder dan 40 uur betaalde arbeid per week, tijdelijk (tot 1 januari 2002) vrijstelling gekregen. De RI&E moet dus door alle vrijwilligersorganisaties worden gemaakt. De Arbeidsinspectie kan dat ook controleren.Sportorganisaties zijn verantwoordelijk voor de veiligheid en gezondheid van hun vrijwilligers, om hen daarbij te helpen is deze arbocheck ontwikkeld. Er kan mee worden bepaald welke risico's vrijwilligers lopen. Hoe groot die risico's zijn en wie er schade aan de gezondheid kunnen oplopen. Of er voldoende voorzorgsmaatregelen getroffen zijn, zodat de risico's zo gering mogelijk zijn. En aan welke risico's prioriteit moet worden gegeven.

Naast de voordelen van werken in de ambulante handel, zoals gezond in de buitenlucht zijn en voldoende bewegen, brengen werkzaamheden in de ambulante handel ook risico's met zich mee, zoals veel tillen, langdurig staan en wisselende weersomstandigheden. Deze omstandigheden kunnen leiden tot klachten en ziekteverzuim. Om de risico's te inventariseren is deze arbocheck ontwikkeld in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel afdeling Markt-, Straat- en Rivierhandel, in samenwerking met de Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel, TNO Arbeid en Commit Arbo. De arbocheck is opgezet voor bedrijven met minder dan 15 werknemers en bestaat uit een vragenlijst die inzicht moet geven in de arbo-aandachtspunten om vervolgens een preventieve plan van aanpak op te stellen.

Naast de voordelen van werken in de ambulante handel, zoals gezond in de buitenlucht zijn en voldoende bewegen, brengen werkzaamheden in de ambulante handel ook risico's met zich mee, zoals veel tillen, langdurig staan en wisselende weersomstandigheden. Deze omstandigheden kunnen leiden tot klachten en ziekteverzuim. Om de risico's te inventariseren is deze arbocheck ontwikkeld in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel afdeling Markt-, Straat- en Rivierhandel, in samenwerking met de Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel, TNO Arbeid en Commit Arbo. De arbocheck is opgezet voor bedrijven met minder dan 15 werknemers en bestaat uit een vragenlijst die inzicht moet geven in de arbo-aandachtspunten om vervolgens een preventieve plan van aanpak op te stellen. Voorwoord 4 Hoe gebruikt u deze Arbocheck? 7 Overzicht van de medewerkers en hun taken 10 Inpakken en naar de markt 14 Op de markt 15 Food 20 Infrastructuur 22 Algemene arbozaken 24 Plan van aanpak 26 Notities 30

In aansluiting op de Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E) heeft de Arbo-dienst NAM aan TNO Arbeid verzocht om ondersteuning te verlenen bij de ontwikkeling van een Monitor Fysieke Belasting (NAM-monitor). De monitor richt zich op inventarisatie van relevante risicofactoren inzake fysieke belasting, van gezondheidsklachten aan het bewegingsapparaat, bekendheid bij werknemers van genomen preventieve beheersmaatregelen en signalen indien nog onvoldoende maatregelen genomen zijn. Doel is om periodiek op groepsniveau na te gaan of de beheersmaatregelen om ongewenste risico's en gezondheidseffecten te verminderen ook effect hebben. Inclusief Vragenlijst NAM-Monitor Fysieke belasting.

In het kader van het deelprogramma "Preventie van arbeidsuitval" als onderdeel van Technologie & Samenleving (T&S Preventie) hebben Twynstra Gudde en TNO Arbeid een verkennend onderzoek uitgevoerd met als kernvraag: is er sprake van specifieke problematiek rond de introductie en het gebruik van technologische oplossingen voor arbeidsomstandigheden? Daarbij is een analyse uitgevoerd van de problematiek in drie sectoren (bouw, metaalindustrie en gezondheidssector) en er is een verkenning gedaan naar kritische succesfactoren bij de aanpak van arbeidsrisico's. T&S Preventie richt zich specifiek op arbeidsrisico's die ontstaan door overbelasting van het menselijk bewegingsapparaat in het bijzonder tillen; repeterende bewegingen met RSI als gevolg; schadelijk geluid; stof (zoals hout-, meel- en kwartsstof) en oplosmiddelen met OPS als gevolg.

Deze arbocheck is ontwikkeld om de vrijwilligersorganisaties te ondersteunen bij hun verantwoordelijkheid voor de veiligheid en gezondheid van vrijwilligers. De risico-inventarisatie en -evaluatie is speciaal ontwikkeld voor vrijwilligers in alle soorten organisaties. De arbocheck geeft eventuele risico's aan en welke verbeteringen kunnen worden doorgevoerd. Niet alleen de organisatie is verantwoordelijk voor goede arbeidsomstandigheden, maar ook de vrijwilligers zelf. Met de arbocheck kunnen de gevaren voor vrijwilligers worden vastgesteld. Hoe groot zijn die gevaren en wie zou er schade kunnen oplopen, zijn er voldoende voorzorgsmaatregelen getroffen? Welke prioriteiten zijn er gesteld in het plan van aanpak? De risico-inventarisatie moet eenmaal in de vier jaar herhaald worden, bij veranderingen in de organisatie en na ongevallen.

De oorzaken van industriële incidenten lijken vaak een mysterie. Experimenten die op laboratoriumschaal absoluut veilig lijken te zijn, blijken na opschaling in een reactor tot onbeheersbare situaties te kunnen leiden, onverwachte reacties vinden plaats. Hans Pasman werkte als student technische scheikunde aan de TU Delft zelf ook vaak aan chemische processen 'op lab-schaal'. Nu is hij terug aan zijn oude faculteit om zich als deeltijdhoogleraar in te zetten voor duurzame en inherent veilige processen en producten. In zijn inaugurele rede verhaalde hij over de grote ongelukken bij chemische processen in de laatste decennia en wat ingenieurs daarvan hebben kunnen leren. Dit artikel is een samenvatting van zijn rede. Enkele thema's die daarin aan de orde komen zijn: oorzaak van een explosie in een metaalraffinage, determistisch en probabilistisch denken ten aanzien van risico's, het schatten van risico's, kwantificering van mogelijke effecten, beschermen van een reactor en de voorwaarde voor verbetering van de veiligheid.

Deze arbocheck is ontwikkeld om de vrijwilligersorganisaties te ondersteunen bij hun verantwoordelijkheid voor de veiligheid en gezondheid van vrijwilligers. De risico-inventarisatie en -evaluatie is speciaal ontwikkeld voor vrijwilligers in alle soorten organisaties. De arbocheck geeft eventuele risico's aan en welke verbeteringen kunnen worden doorgevoerd. Niet alleen de organisatie is verantwoordelijk voor goede arbeidsomstandigheden, maar ook de vrijwilligers zelf. Met de arbocheck kunnen de gevaren voor vrijwilligers worden vastgesteld. Hoe groot zijn die gevaren en wie zou er schade kunnen oplopen, zijn er voldoende voorzorgsmaatregelen getroffen? Welke prioriteiten zijn er gesteld in het plan van aanpak? De risico-inventarisatie moet eenmaal in de vier jaar herhaald worden, bij veranderingen in de organisatie en na ongevallen.

Nederland kent zo'n 4500 bedrijven die op grote schaal met gevaarlijke stoffen werken, de majeure-risicobedrijven. Een van de risicofactoren bij deze bedrijven is explosiegevaar. Het veiligheidsbeleid is in de eerste plaats gericht op bescherming van de eigen werknemers en apparatuur, op de werkvloer dus. De werknemer speelt daarin zelf een cruciale rol, gestuurd door goed veiligheidsmanagement. Dit artikel gaat over de risicobeheersing op de werkplek. Aandacht wordt besteed aan de volgende onderwerpen: risicobeheersing op het niveau van de individuele werknemer en op managementniveau; het rekening houden met onverwachte en onzichtbare risico's (FACTS, de database for Industrial Safety wordt in dit verband genoemd); de zogenaamde softe factoren (cultuur, communicatie, commitment en reinforcement).

De oorzaken van industriële incidenten lijken vaak een mysterie. Experimenten die op laboratoriumschaal absoluut veilig lijken te zijn, blijken na opschaling in een reactor tot onbeheersbare situaties te kunnen leiden, onverwachte reacties vinden plaats. Hans Pasman werkte als student technische scheikunde aan de TU Delft zelf ook vaak aan chemische processen 'op lab-schaal'. Nu is hij terug aan zijn oude faculteit om zich als deeltijdhoogleraar in te zetten voor duurzame en inherent veilige processen en producten. In zijn inaugurele rede verhaalde hij over de grote ongelukken bij chemische processen in de laatste decennia en wat ingenieurs daarvan hebben kunnen leren. Dit artikel is een samenvatting van zijn rede. Enkele thema's die daarin aan de orde komen zijn: oorzaak van een explosie in een metaalraffinage, determistisch en probabilistisch denken ten aanzien van risico's, het schatten van risico's, kwantificering van mogelijke effecten, beschermen van een reactor en de voorwaarde voor verbetering van de veiligheid.

Nederland kent zo'n 4500 bedrijven die op grote schaal met gevaarlijke stoffen werken, de majeure-risicobedrijven. Een van de risicofactoren bij deze bedrijven is explosiegevaar. Het veiligheidsbeleid is in de eerste plaats gericht op bescherming van de eigen werknemers en apparatuur, op de werkvloer dus. De werknemer speelt daarin zelf een cruciale rol, gestuurd door goed veiligheidsmanagement. Dit artikel gaat over de risicobeheersing op de werkplek. Aandacht wordt besteed aan de volgende onderwerpen: risicobeheersing op het niveau van de individuele werknemer en op managementniveau; het rekening houden met onverwachte en onzichtbare risico's (FACTS, de database for Industrial Safety wordt in dit verband genoemd); de zogenaamde softe factoren (cultuur, communicatie, commitment en reinforcement).

Deze Arbocheck is bedoeld als risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) voor kleinere bedrijven met minder dan 15 werknemers. Onveilige en ongezonde werksituaties die in de puinrecycling een belangrijke rol spelen zijn: klimaatomstandigheden, stof, lawaai en lichamelijke belasting. Met de arbocheck kan worden nagegaan welke gevaren er voor de medewerkers zijn, hoe groot die gevaren zijn en wie er risico lopen, of er voldoende voorzorgsmaatregelen zijn getroffen en welke prioriteiten er gesteld moeten worden in het plan van aanpak. Eerste en tweede acceptatie 14 Sorteren 17 Breken 24 Algemeen Inrichting terrein, sanitaire voorzieningen 29 Algemene risico's: stof, lawaai 32 Containers 35 Organisatie van arbozaken (onder andere werkoverleg, voorlichting, ziekteverzuim, bedrijfshulpverlening) 37

Deze Arbocheck is bedoeld als risico-inventarisatie en -evaluatie speciaal voor de kleinere en middelgrote uitvaartondernemingen (minder dan 15 reguliere medewerkers, uitgezonderd tijdelijke krachten) die zijn aangesloten bij de Nederlandse Unie van Erkende Uitvaartondernemingen (NUVU) . De arbocheck kan ook als basis gebruikt worden door grotere uitvaartondernemingen. Onveilige en ongezonde werksituaties die in de uitvaartbranche een rol spelen zijn: overbelasting van de rug door het tillen van kisten, besmettingsgevaar bij het ophalen en verzorgen van overledenen, omgaan met en herkennen van gevaarlijke stoffen, persoonlijke bescherming, bedrijfshulpverlening, lange en onregelmatige werktijden, geestelijke belasting door aangrijpende gebeurtenissen en drukkerijwerkzaamheden. Met de arbocheck kan worden nagegaan welke gevaren er voor de medewerkers zijn, hoe groot die gevaren zijn en wie er risico lopen, of er voldoende voorzorgsmaatregelen zijn getroffen en welke prioriteiten er gesteld moeten worden in het plan van aanpak.

Deze arbocheck is een instrument voor de risico-inventarisatie en -evaluatie van werkzaamheden binnen rooms-katholieke woon-, leef- en werkgemeenschappen. Hieronder worden verstaan de kloosters van religieuze instellingen en de parochies van de Nederlandse bisdommen. De Arbocheck bestaat uit verschillende onderdelen. Allereerst is dat de algemene informatie, daarna worden de werkzaamheden die in de rooms-katholieke woon-, leef- en werkgemeenschappen voorkomen onder de arbo-loep genomen. Vervolgens wordt een aantal arbo-aspecten van de gebouwinrichting en een aantal (relevante) algemene arbozaken nader beschouwd.

Deze arbocheck is een instrument voor de risico-inventarisatie en -evaluatie van werkzaamheden binnen rooms-katholieke woon-, leef- en werkgemeenschappen. Hieronder worden verstaan de kloosters van religieuze instellingen en de parochies van de Nederlandse bisdommen. De Arbocheck bestaat uit verschillende onderdelen. Allereerst is dat de algemene informatie, daarna worden de werkzaamheden die in de rooms-katholieke woon-, leef- en werkgemeenschappen voorkomen onder de arbo-loep genomen. Vervolgens wordt een aantal arbo-aspecten van de gebouwinrichting en een aantal (relevante) algemene arbozaken nader beschouwd. Veilig en gezond werken 6 Hoe gebruikt u deze Arbocheck? 10 Overzicht van de medewerkers en hun taken 14 Huishoudelijk werk 18 Werken in keuken en refter 21 Werken in wasserij / linnenafdeling 24 Onderhoud aan middelen, gebouwen en de tuin 26 Verzorging 30 Receptie / 'de bel' 31 Administratief werk 32 Ondersteuning bij pastoraal werk 35 Koordirigent, organist en koster 36 Inrichting gebouwen 37 Arbo algemeen 40 Welzijnsaspecten 41 Plan van aanpak 44

Deze Arbocheck is bedoeld als risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) voor kleinere bedrijven met minder dan 15 werknemers. Onveilige en ongezonde werksituaties die in de puinrecycling een belangrijke rol spelen zijn: klimaatomstandigheden, stof, lawaai en lichamelijke belasting. Met de arbocheck kan worden nagegaan welke gevaren er voor de medewerkers zijn, hoe groot die gevaren zijn en wie er risico lopen, of er voldoende voorzorgsmaatregelen zijn getroffen en welke prioriteiten er gesteld moeten worden in het plan van aanpak.

Deze Arbocheck is bedoeld als risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) voor fitnesscentra met 10-15 arbeidsplaatsen. De risico-inventarisatie richt zich op alle fitness- en aerobicsactiviteiten. Onveilige en ongezonde werksituaties die in de fitnesscentra een belangrijke rol spelen zijn: lichamelijke belasting, onderbroken werkdagen met wisselende uren en veel deeltijdcontracten, geluidsoverlast, en geestelijke belasting. Met de arbocheck kan worden nagegaan welke gevaren er voor de medewerkers zijn, hoe groot die gevaren zijn en wie er risico lopen, of er voldoende voorzorgsmaatregelen zijn getroffen en welke prioriteiten er gesteld moeten worden in het plan van aanpak. Veilig en gezond werken 4 Hoe gebruikt u deze Arbocheck? 8 Activiteiten in uw fitnesscentrum 10 Overzicht van de medewerkers en hun taken 12 Receptie 18 Bar, café, keuken, ontmoetingsruimte 22 Aerobics 25 Fitnessruimte 28 Gebouw 30 Arbo algemeen 33 Plan van aanpak 37

Deze Arbocheck is bedoeld als risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) voor fitnesscentra met 10-15 arbeidsplaatsen. De risico-inventarisatie richt zich op alle fitness- en aerobicsactiviteiten. Onveilige en ongezonde werksituaties die in de fitnesscentra een belangrijke rol spelen zijn: lichamelijke belasting, onderbroken werkdagen met wisselende uren en veel deeltijdcontracten, geluidsoverlast, en geestelijke belasting. Met de arbocheck kan worden nagegaan welke gevaren er voor de medewerkers zijn, hoe groot die gevaren zijn en wie er risico lopen, of er voldoende voorzorgsmaatregelen zijn getroffen en welke prioriteiten er gesteld moeten worden in het plan van aanpak.