Search

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununa 2014 yılında ivedi yargılama usulü dahil edilmiştir. İvedi yargılama usulü ile hukuki belirsizliklerin, hak kayıplarının ve mağduriyetlerin önüne geçilmesi amacıyla hızlı işleyen bir yargılama süreci öngörülmüştür. Bu kapsamda temel olarak, yargılama sürecine ilişkin bir kısım süreler kısaltılmış ve bir kısım usul kurumları ortadan kaldırılmıştır.İvedi yargılama usulünün idari yargılama usulü hukukuna dahil edilmesinde yasama organının bir kısım meşru amaçlara sahip olduğu görülmektedir. Ancak, ivedi yargılama usulüne ilişkin düzenlemelerin bir bölümü, hak arama hürriyetinin ve adil yargılanma hakkının muhtemel ihlalini gündeme getirmiştir.Anahtar Kelimeler: İdari Yargılama Usulü, İvedi Yargılama Usulü, Adil Yargılanma Hakkı, Hak Arama Hürriyeti. In 2014, the Administrative Procedure Act No.2577 has been amended and summary proceedings has been added. A fast-pending trial process has been envisaged in order to avoid legal uncertainties, loss of rights and grievances with the establishment of summary proceedings. In this context, particularly, some of the periods have been shortened and some procedural institutions have been eliminated.It appears that the legislative body had some legitimate objectives by the inclusion of the summary proceedings to the law of administrative procedure. However, certain amendments with respect to the summary proceedings have started a discussion about a possible violation of the freedom to claim rights and the right to a fair trial.Key Words: Administrative Procedure, Summary Proceedings, The Right to a Fair Trail, The Freedom to Claim Rights. 238

Devlet tekel olarak elinde bulundurduğu adalet dağıtma yetkisini yargı organları aracılığı ile kullanmakta; adalet hizmetlerinin sunulması sırasında ortaya çıkan giderlerin bir kısmının bu hizmeti talep edenler tarafından karşılanması amacıyla da kanunla belirlenen miktar ve oranlarda harç almaktadır. Günümüzde hemen hemen tüm devletlerde yargı hizmetlerinden harç alınması masrafı karşılama ve yararlanma ilkeleri temelinde kabul görmektedir. Ülkemizde başlıca yargı harçları mahkeme harçları ile icra ve iflâs harçlarıdır. Hangi hallerde ve kimlerden harç alınacağı ile harçların miktar ve oranları gibi hususlar kişilerin hukuk düzeni içerisinde sahip oldukları hakları etkin bir şekilde kullanabilme ve adalet hizmetlerine erişebilmelerini temin eden adalete erişim hakkı önünde ciddi bir engel teşkil edebilmektedir. Bu kapsamda yargı harçları ile adalete erişim hakkı arasında âdil bir dengenin kurulabilmesi için başta Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi içtihatları ile olmak üzere birtakım ilkeler belirlenmiştir. Öte yandan yargı harçlarının özellikle ekonomik anlamda dezavantajlı bireyler için adalet hizmetlerine erişim önünde engel oluşturmaması amacıyla harçlardan istisna ve muafiyet ile adlî yardım gibi kurumlar geliştirilmiştir. Tahkim ve alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin yaygınlaştırılması ve adalet dağıtımında teknolojiden yararlanılması da adalete erişimin maliyetinin azaltılmasında önemli rol oynamaktadır. Çalışmamızın ilk bölümünde harç kavramı, tarihsel gelişimi, mahkeme harçları ile icra ve iflâs harçları, harçlardan istisna ve muafiyet ile sorumluluk hususları, ayrıca çeşitli ülkelerdeki yargı harçları incelenmiş; ikinci bölümde harçların adalete erişim hakkı ile olan ilişkisi üzerinde durulmuş; son bölümde de adalete erişim hakkı önündeki ekonomik engellerin aşılmasını sağlayan çeşitli kurumlar incelenmiştir. The state uses its right to dispense justice over which it has a monopoly power through judicial organs and in order to ensure that a portion of the expenses incurred during the delivery of justice services are met by those who demand these services; it charges fees from the demanders at the amount and rate determined by law. Today, in almost all states, collection of fees from judicial services is accepted on the basis of `bearing the cost` and `utilization` principles. The main litigation fees in Turkey are court fees and compulsory enforcement and bankruptcy fees. Issues such as in which circumstances and from whom litigation fees will be charged and amount and rates of litigation fees may pose a serious obstacle to the right to access to justice which ensures that people can exercise their legal rights effectively and access judicial services. Within this scope, certain principles have been determined notably with the decisions of European Court of Human Rights and the Constitutional Court of Turkey in order to establish a fair balance between litigation fees and the right to access to justice. On the other hand, legal institutions such as exception to and immunity from litigation fees and legal aid have been developed so that litigation fees do not pose an obstacle especially to economically disadvantaged persons' rights to access to justice. Dissemination of arbitration and alternative dispute resolutions and use of developing technology in course of dispensation of justice also play an important role in reducing the cost of access to justice. In the first section of this study, the concept of judicial fees, its historical development, court fees and compulsory enforcement and bankruptcy fees, exception to and immunity from litigation fees, liability and litigation fees charged in various countries were examined. In the second section, the connection between litigation fees and the right to access to justice was analyzed and in the last section, legal institutions which enable to overcome economical obstacles to the right to access to justice were studied. 223

Makul sürede yargılanma hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin adil yargılanma hakkını güvence altına alan 6. maddesinin 1. fıkrasında kabul edilen temel bir unsurdur. Bu ilke kişilere, yargılamalarının makul bir süre içerisinde yapılmasını talep etme hakkı tanımaktadır. Son yıllarda ülkemiz aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne yapılan başvuruların ve verilen kararların birçoğu bu ilke ile ilgili olmakla birlikte, verilen aleyhe kararlar ülkemiz adına olumsuzluk yaratmaktadır. Bu olumsuzluğun en aza indirilmesinde 2010 Anayasa Değişikliği ile kabul edilen, kişilere ihlal iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne Bireysel Başvuru hakkı etkili olmuştur. ''Makul Sürede Yargılanma Hakkının İhlali Neticesinde Bireysel Başvuru Yolu'' başlıklı bu çalışmamızın amacı; makul sürede yargılanma hakkına ilişkin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından belirlenen ölçütleri ortaya koymak ve ihlal durumunda 2010 yılından bu yana benimsenen Bireysel Başvuru mekanizmasının hangi temel hak ve özgürlükler konusunda, ne kadar süre içerisinde ve hangi kişilere karşı açık bir yol olduğunu ortaya koymaktır. Zaman kavramının her birey için ne denli önemli olduğu ve kaybının herhangi bir şekilde tazmininin mümkün olmaması, yargılamada makul sürenin önemini açıkça ortaya koymaktadır. Dolayısıyla çalışmamızda makul sürenin her dava ve olay için ayrı ayrı değerlendirilmesi, sürenin tespitinin titizlikle belirlenmesi gerektiğine ve bununla birlikte sürenin aşılmaması ile ilgili ülkemiz için alınabilecek önlemlere de kısaca değinilmiştir., The right to a fair trial is an essential element of Article 6. 1 which guarantees the right to a fair trial of the European Convention on Human Rights. This principle grants persons the right to demand that their proceedings be carried out within a reasonable time. Although many of the applications and decisions made to the European Court of Human Rights against our country in recent years have been related to this principle, the unlawful decisions made are negative for our country. This disadvantages are reduced to minimum and the right of individual application to the Constitutional Court has been influenced by the alleged infringement of persons, which was accepted by the 2010 Constitutional Amendment. The objective of our work titled '' Individual Application Road for Violation of Reasonable Treatment ''; to set forth the criteria set by the European Court of Human Rights on the right to a fair trial and to establish on what fundamental rights and freedoms the Individual Application Mechanism has been adopted since 2010 in the event of a violation, The concept of time is very important for every individual, and the fact that compensation for waste of time is not possible in any way clearly reveals the importance of reasonable time in the judicial proceedings. Therefore, we have also briefly addressed the precautions that could be taken for our country regarding the fact that the reasonable wage in our work is assessed separately for each case and event, the determination of the wage must be determined meticulously and the wage should not be exceeded.

Bu çalışma, `adil yargılanma hakkının` edebiyattaki yansımalarını incelemeyi amaçlamaktadır. Hukuk ve edebiyat alanında disiplinler arası bir çalışma olması dolayısıyla öncelikle hukuk ve edebiyat hareketi incelemeye tabi tutulmuştur. Bu hareketin başlangıç noktası, gelişimi ve bu alana emek veren akademisyenlerin katkıları ilk bölümde incelenmiştir. Takip eden bölümde ise adil yargılanma hakkının ne olduğundan, unsurlarından ve tarihsel gelişim seyrinden bahsedilmeye çalışılmıştır. Daha sonra çalışmanın mihenk noktasını oluşturan adil yargılanma hakkının çeşitli edebiyat eserlerinde görünümü tek tek incelenmiştir. Bu çalışma bir kez daha göstermiştir ki; adil yargılanma hakkının ihlâl edilmemesi için öncelikle adil bir hukuk sistemine ihtiyaç vardır. Adil bir hukuk sistemine erişmek için adil ve vicdanlı hukukçuların konumları yadsınamaz derecede önemlidir. Bu noktada, edebiyat hukukçuların vicdanını geliştirecek ve onlara insanı tanıtacak önemli bir araç niteliğindedir. This study aims examination the reflection of `fair trial right` to literature works. Because of law and literature movement is an inter-discipliner area, firstly the movement is strives to explain. The beginning, evolution, the people and academicians who work ın this arae and the contrubitions of them is explained in the first section. In the next section, the meaning, the elements, the historical evolution period of fair trial is explained. And then, the reflection of fair trial right to literarture, the milestone of the study, is examined one by one. The result of the study; for not the delict of the fair trial, we need a fair law system. For receiving a fair law system, fair and conscientios lawyers have very important roles. In the point, literature improves the conscientios of the lawyers and introduce `the soul of people` to them. 149

Çalışmanın amacı, Türk idari yargı mercileri tarafından adil yargılanma ilkesi gözetilerek verilen kararların ortaya çıkarılması ve akademik platforma kazandırılması ile adil yargılanma ilkesine ilişkin olarak mevzuattan kaynaklanan problemler incelenerek yapılması gereken değişikliklere öneri getirmektir. Bu şekilde uygulamada var olan düzen ortaya konulmuş ve olması gereken düzen mevzuattaki engellere değinilerek açıklanmıştır. Çalışmanın kapsamını; adil yargılanma hakkının koruma alanı, tarihsel gelişim süreci, idari yargı düzenini ilgilendiren unsurları, Türk idari yargı merciileri tarafından adil yargılanma hakkına ilişkin olarak verilen kararlar, AİHM'nin Türk idari yargı düzenine yönelik olarak vermiş olduğu kararlar ve idari yargı mevzuatımızın adil yargılanma hakkını ilgilendiren maddelerinin değerlendirilmesi oluşturmaktadır. Tezin hazırlanması aşamasında ağırlıklı olarak mahkeme kararlarına değinilmeye çalışılmış bu amaçla hem AİHM hem de Türk idari yargı düzeninde verilen kararlar araştırılmıştır. Özellikle Türk idari yargı düzeninde verilen kararların kitap, makale ve internet ortamından erişimi kısıtlı olduğundan Danıştay ve Mahkemeler nezdinde oldukça ayrıntılı ve uzun bir çalışma yapılmıştır. Yaklaşık olarak 5000 karar arasından karar gerekçesinde adil yargılanma hakkına yer verilenler kendini tekrar etmeyecek şekilde farklı unsurlara değinilmesine özen gösterilerek tasnif edilmiştir. Bu şekilde uygulamada var olan durum tez çalışmasında irdelenmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak Türk idari yargısı aleyhine verilebilecek ihlal kararlarının önüne geçmek amacıyla mevzuatımızda bir takım değişiklikler yapılmalı, söz konusu değişikliklerin sadece mevzuat üzerinde yapılması ile yetinilmeyerek uygulayıcı konumunda olan hakim, savcı, avukat ve yardımcı personel tarafından da dikkate alınması ve benimsenmesi sağlanmalıdır. The aim of this study, the Turkish administrative courts by the principle of fair trial considering the decision taken uncovering and academic platform to gain fair trial principles in relation to the legislation arising from problems by examining the necessary amendments to the proposal is to bring. In this way, applying the existing order scheme should be introduced and explained with reference to the legislative obstacles. The scope of the study; right to fair trial of the conservation area, the historical development of the administrative judicial system concerning the elements of the Turkish administrative judicial authorities by the right to fair trial in relation to the decision of the Court of Turkish administrative courts order to address given decisions and administrative jurisdiction of our legislation right to fair trial involving agents evaluation form. In the preparation phase of the thesis is mainly addressed to the court decision has been made to the Court for this purpose as well as the Turkish administrative decisions made in the judicial system has been investigated. In particular, the decision of the Turkish administrative judicial order books, articles and internet access is restricted from the Council of State and the Court in the eyes of a long and very detailed work has been done. Resolution of approximately 5000 decisions cited in the justification of the right to a fair trial will not repeat itself taking care not to mentioned the different elements are classified. In this way, the application has been studied in the existing case study. As a result, the Turkish administrative courts against the might be given to a violation in order to avoid our legislation, some changes should be made, the amendment only on legislation by making be content and practitioners in the position that judges, prosecutors, lawyers and auxiliary personnel be taken into consideration and adoption must be provided. 208

Herkes bağımsız ve tarafsız bir mahkemede, suçsuzluk karinesinden yararlanmak suretiyle yargılanma hakkına sahiptir. 5237 sayılı TCK'nın 288. maddesinde düzenlenen adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs suçuyla bu hukuki değerlerin korunması amaçlanmaktadır. Bu maddeyle kanun koyucu esas itibariyle, medya özgürlüğünün adil yargılanma hakkına zarar verecek şekilde kullanılmasını engellemeye çalışmaktadır. Türkiye'de medya tarafından adil yargılanma hakkının sıklıkla ihlal edildiği görülmektedir. Hem medya özgürlüğü hem de adil yargılanma hakkı temel haklar arasında yer almaktadır. İki temel hak arasındaki çatışmada sorunun, her iki hakkın da özüne zarar verilmeksizin, bir denge sağlanmak suretiyle çözülmesi gerekmektedir. Sadece Türkiye'de değil, Avrupa ve Amerika'da da karşılaşılan ve güncelliğini koruyan bu sorunun tatmin edici bir çözümüne ulaşılabilmiş değildir. TCK'nın 288. maddesinde yer alan suç, bu sorunu çözmeye yönelik bir düzenleme olmakla birlikte, sorunu çözmede oldukça yetersiz kaldığı açıkça ortadır. Sadece ceza normu ile sorunun çözümü mümkün değildir. Bu çalışmada, TCK'nın 288. maddesinde yer alan adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs suçunun düzenlenme nedenleri, karşılaştırmalı hukuktaki durum ve sorunun nasıl çözümlenebileceğine dair görüşlere yer verilmektedir. Bu kapsamda, adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs suçu metodolojik olarak incelenmekte, suçla korunan hukuki değer, suçun maddi ve manevi unsurları, hukuka aykırılık, suçun özel görünüş şekilleri ayrıntılı olarak ele alınmaktadır. Adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs suçuyla yakın ilişkisi nedeniyle yargı görevi yapanı, bilirkişiyi veya tanığı etkilemeye teşebbüs suçuna da çalışmada yer verilmektedir. Everybody has the right to a fair trial before an impartial and independent court according to the principle of presumption of innocence. The offence of attempting to influence the right to fair trial, set out under Article 288 Turkish Penal Code (Law No. 5237), aims to protect these values. The fundamental aim of the lawmakers with this provision is to essentially try to prevent the misuse of this article in contrast to the right to a fair trial, given the fact that the right to a fair trial is often violated by the media in Turkey. Both media freedom and the right to a fair trial ar among the fundamental rights. The problem arising from the conflict between two fundamental rights should be solved by striking a balance without damaging the very esence of both rights. No satisfactory solution is brought to this up-to-date problem encountered not only in Turkey but also in Europe and America. Despite the fact that the offence foreseen in Article 288 of the TPC is set to solve this problem, it is pretty clear that it is insufficient to solve it. It is not possible to solve it with a legal provision. The views concerning the reasons behind regulation of the offence of attempting to influence a right to fair trial, situations in comparative law and how this problem can be solved are discussed in this study. In this scope, the offence of attempting to influence the right to fair trial is methodologicaly discussed and legal values protected by this offence, actus reus and mens rea of the offence, special appearance types of the offence are elobarated in this study. Due to the close relations with the offence of attempting to influence the right to a fair trial, a special mention is also made in this study to the offence of attempting to influence expert, witness and those carrying out judicial duty. 248

Adil yargılanma hakkının en önemli unsurlarından biri yargılamaların makul sürede sona ermesi gerekliliğidir. Ancak bir yargılama sürecinin, ne zaman makul sayılacağı konusunda üzerinde uzlaşılmış zaman sınırları oluşturulamamıştır ve aslında baştan makul sayılacak süreler belirlenmesi fiilen mümkün de değilidir. Çünkü her bir dava dosyasının kendisine mahsus özellikleri vardır. Bu gerçekten hareketle, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), kendisine bu yönde yapılan başvurulara rağmen, yargılama süreçlerinde makul sayılacak sürelerin ne olduğu konusunda baştan bir belirleme yapmaktan kaçınmıştır. Mahkeme bunun yerine, bir dava süresini değerlendirirken geliştirdiği kriterleri dikkate sunarak, her bir müstakil davanın ne zaman makul sayılacağına veya aşırı bir şekilde uzun hale geleceğine dair kullanıcılara yol göstermiştir. Buna göre AİHM bir davanın makul sürede sonuçlandırılıp sonuçlandırılmadığını belirlerken `davanın karmaşıklığı`, `yetkili otoritelerin dava sürecindeki davranışları`, `başvurucunun davranışları` ve nihayetinde `davanın konusunun başvurucu için önemi` olmak üzere 4 ölçütü dikkate almaktadır. Mahkeme, uzun yargılama şikâyetleriyle kendisine yapılan başvuruları incelerken sıklıkla vurguladığı unsurlardan biri `bir devletin yargı sistemini adil sürede yargılama hakkını, özellikle de makul sürede yargılanma hakkını, gerçekleştirecek şekilde düzenleme yükümlülüğü altında olduğudur.` Bu zorunluluk, üye ülkelere davaların makul sürede neticelenmesi için gerekli tedbirleri almak ve her nasılsa dava uzun sürmüşse bu hak ihlalini iç hukukta telafi etme görevini yükler. Buna göre üye devletler makul sürede yargılanma adına yargı sistemlerinin altyapılarını güçlü hale getirmenin yanında gerçekleşen ihlalleri de iç hukukta etkin bir şekilde telafi etmek zorundadırlar. Bu etkin telafi yolları, mağdura tazminat ödenmesi ya da uzun süren davasını hızlandırmak şeklinde olacaktır. One of the most important requirements of the right to fair trial is to finish the trials within a reasonable time. However agreed time limits over the question of when the length of a proceeding is reasonable could not be set up and, in fact, practically the determination of reasonable time for judicial proceedings in advance is impossible. Because each case file has its own feature. Therefore, The European Court of Human Rights has avoided an advance determination of reasonable time limits for judicial proceedings despite many applications from member states to do so. Instead, the Court has guided the users in respect of when the length of a specific case is reasonable or becomes excessively long, by presenting the criteria, which The Court has created. Accordingly, when the ECrHR specifies whether the judicial proceedings are finished within a reasonable time, it has taken 4 criteria into consideration, those are `the complexity of the case`, `the attitudes of authorities over the course of the judicial process`, `the behaviours of the applicant` and `the merit of the case and its importance for the applicant`. One of the compounds, which the Court often underlines when it examines the applications of unreasonable delays, is that `A State is obliged to design its judicial system to secure the right to fair trail, in particular the right to be tried within a reasonable time`. This requirement compels member states to take necessary actions to finish cases within a reasonable time and, if somehow a case has become excessively long, to remedy that vialotion within the domestic legal system. Accordingly as well as the member states have to make sure that the infrastructure of their judicial systems is strength enough to secure the right to be tried within a reasonable time, they also have to remedy violations effectively within the domestic legal system. These effective remedies would be to compensate the victims or to accelerate the case. 349

Düşünce yeteneğine sahip olan insanın bu yeteneğini kullanarak meydana getirdiği fikir ve sanat eserleri üzerindeki hakları Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile korunmaktadır. FSEK'te sayılmış bulunan fikir ve sanat eserleri kategorilerinden birine dâhil olan bu eserler üzerindeki hakların ihlâl edilmesi sebebiyle hak sahiplerine hukuk davaları açabilme hakkı tanınmıştır. Tezimizin konusu FSEK'e göre açılan hukuk davalarında yargılama usûlü olduğu için, öncelikle FSEK'e göre eserin neler olduğu, eserlerin türleri ve eser sahibinin kim olduğu ve bu eser sahibinin hakları kısaca açıklanmıştır, zira hakim, fikrî hak ihlâli sebebiyle önüne gelen dosyada öncelikle hak ihlâli iddiasında bulunan kişinin gerçekten eser sahibi olup olmadığını ve davaya konu olan fikrî ürünün FSEK?te belirtilen eser kategorilerinden birine dâhil olup olmadığını araştırmalıdır. Tezimizin devamında FSEK'e göre açılabilecek hukuk davalarının hangileri olduğu ve hangi şartlar altında açılabileceği açıklandıktan sonra, bu hukuk davalarındaki yargılama usulûne geçilmiştir. Konuyla ilgili FSEK'e hüküm bulunmayan hallerde 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu?nun ilgili hükümlerine göre açıklama yapılmıştır. The humanbeing is capable of thoughts whom produces intellectual and artistic works by using this ability, the rights on these intellectual and artistic works are protected by The Copyright Law of Turkey. Right holders have the right to open legal cases due to the violation of the rights of these works which are included into the category of intellectual and artistic works that counted in The Copyright Law of Turkey. Because of the subject of our thesis is proceedings of the civil cases opened according to The Copyright Law of Turkey, primarily according to the Copyright Law of Turkey, what are works, the types of works, who is the owner of the work and the owner?s rights are explained briefly in thesis; because the judge, from the front of the file case due to a violation of the intellectual property, first should investigate whether the person who claims the violation of rights is really the owner or not and also judge should investigate whether the intellectual property which is the subject of the case are in the categories of works stated in the Copyright Law of Turkey or not. In the continuation of our thesis, after explaining the which civil cases can be opened and under what circumstances these civil cases can be opened according to The Copyright Law of Turkey, the proceedings of these civil cases are explained in detailed. When there is no provision in The Copyright Law of Turkey about the subject, the subject is explained by the 6100 numbered Code of Civil Procedure's provisions . 152

Türkiye, AİHS'i ve 1 nolu protokolü 1954 yılında onaylamış, AİHM'e Bireysel Başvuru Hakkını 1987 yılında tanımış, 21 Ocak 1990 tarihinde de AİHM'in zorunlu yargılama yetkisini kabul etmiştir.Bugün için AİHM'e Rusya'dan sonra hakkında en çok başvuru yapılan ülke Türkiye'dir. İhlaller yönünden ise, ilk sırada Türkiye bulunmaktadır. Ülkemizin AİHM'de en çok mahkûm olduğu madde, AİHS'in 6. maddesindeki ?Adil Yargılanma Hakkı?dır. Adil Yargılanma Hakkı'nın en çok ihlal edilen bölümü ise ?Makul Süre? dir.Gerek hukuk davaları, gerek idarî davalar ve gerekse ceza davalarına baktığımızda, davaların büyük bir kısmının adil yargılanma hakkı açısından AİHM standartlarının çok gerisinde kaldığı, makul sürede tamamlanamadığı görülmektedir. Çalışmamızda, gerek yerel mahkemelerde ve gerekse temyiz mahkemelerinde davaların uzama nedenleri; yargıçlardan, avukatlardan ve davanın taraflarından kaynaklanan nedenler üzerinde durulmuştur. İncelememizde referans alınan ölçüt, esas olarak AİHM kararları olmuştur. Referans alınan metinler; başta İHEB, AİHS, AİHM kararları, Anayasa ve ilgili yasalardır.AİHM kararları ile içtihatlaşan makul süre irdelenirken, davanın karmaşıklığı, başvurucunun, adli ve idarî makamların davranışları, yetkili makamların kusur ve ihmali ve yapısal sorunlar göz önüne alınmaktadır.Mahkemelerdeki iş yükü, mahkemelerin performansı, adli kolluğun bulunup bulunmaması, hakim ve savcı sayılarının yeterli olup olmaması, hakim ve savcı harici personelin sayısı, mahkemelerdeki uzmanlaşma konusu, bilirkişilik sistemi, yargıda teknolojinin kullanılma derecesi, yargılamanın adil olup olmadığını belirleyen faktörler arasındadır.Yargılamayı hızlandıran faktörler olarak ise; uzlaşma, arabuluculuk ve avukatların rolü sayılabilir.AİHM'e yapılan başvuruların katlanarak artması, kişilerin iç hukukta yeterli düzeyde hak ve özgürlüklerinin garanti altında olmadığını ya da düşündükleri haklarını elde edemediklerini göstermektedir. Uzun tutukluluk süreleri ve uzun yargılamalar, kişilerin yargıya ve adalete olan güvenlerini sarsmaktadır. Today, Turkey is the second country, after Russia, in the number of the applications to the ECHR. Under violation of terms, Turkey is in the first place of the list. Turkey?s most sentences in the ECtHR is depending to the Article 6, `Right to a Fair Trial`. Most frequently violated part of the Article 6 ?Right to a fair trial? is the `reasonable time`.When we look at the both lawsuits, administrative and criminal cases; majority of cases remain far behind to meet the right to a fair trial standards of ECHR and cannot be completed in reasonable time.This study focuses on the causes of prolongation arising from judges, lawyers and the parties of the cases, both in the local courts and courts of appeal. In our review, the reference criterion bases on the decisions of the Court. Reference texts of this study are, the UDHR, the ECHR, the ECtHR decisions, the Constitution and relevant laws of Turkey.During the study of reasonable time principle with the decisions of the ECHR; the complexity of the case; behavior, negligence and gross negligence of the applicants?, judicial and administrative authorities'; and the structural problems are taken into consideration.Workload of the courts, performance of the courts, the availability of judicial police, and the sufficiency of the number of judges and prosecutors, and the number of other personnel, the issue of specialization the courts, expert witness system, the degree of the use of technology in judiciary, are among the factors that determine whether a trial is fair or not.Conciliation, mediation and role of lawyers may be counted among the factors that accelerate the proceedings.Exponential growth applications to the ECHR shows that guarantees of the rights and freedoms of persons under domestic law is not adequate or people cannot obtain to rights that they think they are entitled to. Long detention times and long trials, undermines their confidence in the judiciary and justice. 139

CONTENTSPage CONTENTSİABBREVIATIONSİVPREFACEVİINTRODUCTION12. INDEPENDENT TRIBUNAL42.1. Concept42.2. Short History of Judge Independence122.2.1. In the International Law122.2.2. In the Turkish Law132.3. The Concept of Tribunal142.3.1. ECtHR Praxis142.3.2. In the Turkish Law192.4. Extent of Independence202.4.1. Independence from Legislative212.4.2. Independence from Executive222.4.3. Independence from Jurisdiction242.4.4. Independence from Media and Public Opinion262.5. Criteria and Guarantees of Independence272.5.1. Appointment Methods of Judges292.5.1.1. Election of Judges by People312.5.1.2. Appointment of Judges by the Executive322.5.1.3. Election of Judges by Other Judges342.5.1.4. Appointment of Judges by an Independent Board352.5.2. Term of Office and Dismissal of Judges382.5.2.1. Approach by ECtHR382.5.2.2. In the Turkish Law402.5.3. Qualification of Judges432.5.3.1. Approach by ECtHR432.5.3.2. In the Turkish Law462.5.4. Guarantees Against to External Interventions and not to Receive Orders472.5.4.1. Approach by ECtHR472.5.4.2. In the Turkish Law522.5.4.2.1. Promotion552.5.5. Other Guarantees582.5.5.1. Financial Guarantees592.5.5.2. Geographical Guarantee592.5.5.3. Professional Guarantee612.5.6. Appearance of the Tribunal622.5.6.1. Approach by the ECtHR622.5.6.2. In the Turkish Law732.5.6.3. HSYK (HCJP: High Commission of Judges and Prosecutors) and Judicial Independence743. IMPARTIAL TRIBUNAL813.1. Overview813.1.1. Subjective Impartiality853.1.2. Objective Impartiality863.1.2.1. Approach by ECtHR863.1.2.2. The Criteria Adopted by ECtHR to Assure Objective Impartiality of Judiciary933.1.2.2.1. Judge’s Duties that Show Variety933.1.2.2.2. Professional Tribunals1003.1.2.2.3. Various Duties of Courts1013.1.2.2.4. Judges’ Being Connected with the Case (with its parts)1023.1.2.2.5. Presence of a Regulation on Impartiality in Domestic Law1063.1.2.2.6. Judgment by Default and Re-trial for the Judgments which Overruled by Court of Appeal1073.1.2.3. Regulation Relating to Impartiality of Judges in Turkish Law1093.1.2.4. The Possibilities to Remove Infringement1203.1.2.4.1. Waiver1203.1.2.4.2. . Review of a Judgment by a Fully Authorized Superior Court1234. THE RIGHT TO TRIAL WITHIN A REASONABLE TIME1274.1. Concept1274.1.1. Criminal Cases1304.1.2. Civil Cases1314.1.3. Administrative Cases1314.2. The Status of Victim1364.3. Assessment of the Reasonable Time1384.3.1. The Term to be Taken into Consideration1384.4. The Criteria for Assessment of the Reasonable Time1484.4.1. Character of Case’s Subject1494.4.1.1. Complexity of Case1504.4.1.2. Importance of Case’s Subject for the Applicant1554.4.2. Applicant’s Conduct1564.4.3. National Authorities’ Conduct1634.5. The Right to Trial within A Reasonable Time in Turkish Law1715. GENERAL ASSESSMENT AND CONCLUSION1766. BIBLIOGRAPHY1797. RELATED JUDGMENT LIST OF THE ECTHR184

Tezin konusunu, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesinde vücut bulan adil yargılanma hakkı, adil yargılanma hakkının günümüzden çok önce yer aldığı tarihi belgeler, hakkın unsurları ve Türkiye'nin taraf olduğu ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önüne gelen konuyla ilgili davalar oluşturmaktadır. Tezin amacını ise, Ülkemizin de tarafı olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesindegüvence altına alınan, diğer hakların uygulanabilirliğini sağlayan, hakların sigortası olan ve bu bağlamda belki de Sözleşmenin en önemli haklarından biri olan adil yargılanma hakkının tanımlanması, unsurlarının açıklanması, Türk mevzuatında hakkın görünümleri ve nasıl korunduğu oluşturmaktadır. İnsanoğlunun büyük uğraşlar sonucu kazandığı adil yargılanma hakkı, tarihi günümüzden çok eskilere dayanan çeşitli ulusal, uluslararası belgelerde yer almakla beraber, bu gün hala yoğun tartışmalara sebep olmakta, hak, bireyin değişen, gelişen, farklılaşan ihtiyaç ve beklentileri çerçevesinde hemen her gün yeniden tanımlanmakta, yorumlanmaktadır. Sözleşme'nin inceleme konusu yapılan 6. maddesinde kaleme alınan hakka ilişkin unsurların, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin çeşitli kararlarında farklıbiçimlerde yorumlanması, maddede açıkça yer almamakla beraber hakkın kapsamının, güvence altına aldığı unsurların birey lehine sürekli genişlemesi buna dayanmaktadır. Bu gün itibariyle aralarında Türkiye'nin de bulunduğu, Sözleşme'ye taraf pek çok devlet tarafından sıklıkla ihlal edilen ve bu sebeple çeşitli yaptırımlarla karşı karşıya kalan devlet sayısı azımsanmayacak kadar çoktur. Bu sebeple, sadece medeni hak ve yükümlülüklerle ilgili uyuşmazlıklarda değil, cezai uyuşmazlıklarda da uygulanma imkanı bulunan bu hakkın, devlettin hükümranlık erklerinden biri olan yargı faaliyetine ilişkin önemli unsuları ve prensipleri bünyesinde barındırdığı da düşünüldüğünde, hakka ilişkin mevcut uygulamaların ve AİHM kararlarının önemi daha net anlaşılacaktır. Çalışmada, hakkın tarihte ilk ortaya çıkışına ilişkin ulusal, uluslar arası metinlere değinmenin hakkın dünden bu güne değişimini, gelişimini anlamak için yararlı olacağı kanaatiyle öncelikle anılan hakkın tarihi gelişimi açıklanmaya çalışılmış, bu bağlamda hakkınhem Türk hem de yabancı hukuksal metinlerdeki gelişimine değinilmiştir. Genelden, özele şeklinde bir yol izlemeye çalıştığımız çalışmanın ikinci bölümünde ise, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi çerçevesinde adil yargılanma hakkı irdelenmiş, fırsat bulundukça Mahkemenin konuyla ilgili içtihatlarına yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise Sözleşme ile sanığa tanınan asgari hakların nelerden oluştuğu açıklanmaya çalışılırken, AİHM'nin konuyla ilgili kararlarına atıfta bulunulacaktır.Anahtar Kelimeler: Hukuk, İnsan Hakları, Adil Yargılanma Hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi The subject of the thesis is ? the right to fair trial? in the sixth article of the European Convention on Human Rights, historical documents about the subject, the rights elements and the cases related to the subject. The purpose of the thesis is to describe ?the right to fair trial?, to explain its elements, right views in Turkish legislation and to show how it is protected. The right to fair trial gained as a result of human beings, today stil has led to intense debate, the right is redefined every day according to individual?s different needs and expectations. Due to this reason, the rights elements examined in the sixth article of agreement interpreting as different forms in various court decisions, in this way, the elements ensured by the agreement, are constantly expanding in favor of the individual. Today, there are many countries as well as our country, being party of agreement. But, there are a lot of number of state which often violate the agreement and because of this, they face to face various sanctions. Due to this, not only disputes related to civil rights and responsibilities, but also criminal diputes are possible in the implementation of these rights, the importatnt elements of judicial activities, the importance of the court decisions and existing applications related to the right will be understood clearly. In the study, both national and international texts about the firts appearance of right in history, the changes of right from yesterday to today tried to explain as soon as possible these are necessary to understand the development of right. In this context, the right development of both Turkish and foreing law. The second part of the thesis, ?the right to fair trial? is studied on the frame of both European Convention of Human Rights and European Court of Human Rights. The caselaw of court is mentioned on occasion. The last part of the thesis is about the various court decisions related to Turkey.Keywords: Laws, Fair Trial, Human Rights, European Human Rights Agreement 126

Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni 10 Mart 1954 tarihinde uygun bulmuş, 18 Mayıs 1954 tarihinde onaylaması ile Sözleşme yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten itibaren de, ülkemiz için Anayasa gereği bağlayıcılık kazanmış ve iç hukukumuzun parçası haline gelmiştir. Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay'ın süreklilik kazanan içtihatlarında, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin yasalar üstü konumda olduğu, yürütme ve yargı organları için bağlayıcı nitelik taşıdığı, iç hukukta doğrudan sonuçlar yarattığı ve mahkemelerce öncelikle uygulanmasının zorunlu olduğu belirtilmektedir. Keza son on yılda büyük ölçüde yenilenen ceza mevzuatımızın hazırlanmasında en önemli referans kaynağının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Sözleşme'nin etkin bir şekilde uygulanmasını kendine görev edinen Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM)'nin vermiş olduğu kararlar olduğu ortadadır. Bu nedenle şüpheli ve sanık haklarının analizinde iç mevzuatımız olduğu kadar AİHM'nin içtihatları ve Türkiye hakkında verdiği kararlar önemli bir rehber olacaktır. Türk hukukunda şüpheli ve sanık hakları oldukça geniş bir düzenlemeye sahiptir. Ancak asgari olarak şüpheli ve sanık; masumiyet karinesi başta olmak üzere, suç isnadının en kısa sürede öğrenme hakkından, avukat yardımından yararlanma hakkından, ücretsiz tercümandan yararlanma hakkından, silahların eşitliği ilkesinden yararlanma hakkından, yasal, bağımsız, tarafsız ve aleni bir mahkemede yararlanma hakkından, susma ve kendini suçlamama hakkından, yasak sorgu yöntemlerinden korunma hakkından, makul sürede yargılanma, makul sürede gözaltına alınma ve makul sürede tutuklanma hakkından faydalandırılmalıdır. Turkey found European Convention on Human Rights (ECHR) constitutional on 10th March 1954 and the Convention was put into practice on 18th May 1954 after its approval. Beginning from this date, the need for Constitution have had a binding force and become a part of our domestic law. At the continuous case laws of Constitutional Court and Supreme Court of Appeals it is stated that European Convention on Human Rights has a position above laws and binding position for executive and judicial branches, it creates direct results for domestic law and it?s compulsory that it should be applied by law courts with priority. Similarly it is clear that the most important reference sources for preparing our crime legislation which is renewed largely in the last decade are European Convention on Human Rights and decisions of European Court of Human Rights (ECHR) that devotes itself to apply Convention effectively. Thus, in the analysis of suspect and accused rights the case laws of ECHR and its decisions about Turkey will be an important guide besides our internal legislation. Suspect and accused rights have quite a wide regulation range in Turkish Law. However innocence prima facial evidence taking the lead, suspect and accused person should be benefited from at least the rights of learning crimination within minimum time, benefiting from lawyer assistance, free interpreter, equality of armaments principle, a legal, independent, neutral and public court, keeping silence and not blaming themselves, protecting themselves against forbidden inquiry methods, being tried, house arrested and apprehended within a reasonable time. 163

Demokratik ve çağdaş toplumlarda insanlar haklarını yargı önünde ararlar. Adil yargılanma hakkı da yargılamayı ilgilendiren temel insan haklarından birisi olup, hukuk devletinin temel güvencelerindendir. Adil yargılanma, hukuk veya ceza davalarında, hatta belli ölçülerde idare hukuku alanındaki davalarda, yargılamaya ilişkin ilkeleri belirleyerek, hukuk devletinin temel unsurunu oluşturmaktadır.Demokratik bir toplumda adaletin yerine getirilme süreci, adaletin yerine getirilmesi kadar önem taşımaktadır, yani varılan so¬nuç kadar, yargılama süreci de önemlidir. Avrupa İnsan Hakları Sözleş¬mesinin 6. maddesi adil yargılanma hakkını düzenlerken işte bu yargılama sürecini de ele almıştır. Yargılamanın adil olabilmesi, her şeyden önce yargılamanın makul sürede bitirilmesini gerektirmektedir. Aslında bu durum toplumun yargı organlarına olan güveninin korunabilmesi, hakkın gerçek sahibine bir an önce tesliminin sağlanması ve uyuşmazlığın taraflarının en kısa süre içerisinde tatmin edilebilmesinden çok yargı organlarının kendilerine karşı sorumluluğunun bir göstergesidir. In democratic and modern societies, people protect their rights with judgment. Fair hearing is one of the basic human rights regarding the judgment and it is one of basic guarantees of a constitutional state. Fair hearing creates the basic item of constitutional state by determining the principles regarding judgment in law and criminal cases and even in administration law cases in some criteria.In a democratic society, the process of performing the law is as important as performing the law; that means the judgment process is as important as the result. 6th Article of European Convention on Human Rights regulates the fair hearing right and handles this judgment process. The fairness of the judgment depends on ending the judgment within an acceptable period. In fact this status is an indicator of the responsibility of judicial bodies for themselves rather than protecting the trust of the society to judicial bodies, providing the right to its real owner and satisfying the parties of the conflict in the shortest time. 121

Bu tezin amacı, Türk yargı sisteminin genel ve en önemli sorunlarından biri olan yargılamanın uzun sürmesi sorununu tetikleyen etmenleri araştırmak ve bu etmenlere ilişkin çözüm önerileri oluşturmaktır. Çalışmada tespit edilen etmenlere ilişkin çözüm önerilerimiz saptanırken doktrindeki tartışma ve görüşlerden ve karşılaştırmalı hukuk verilerinden yararlanılmıştır.Çalışma sırasında tespit edilen genel noktalar şunlardır: İstatistikî veriler göstermektedir ki Türkiye'de ceza davalarındaki ortalama yargılama süreleri oldukça uzun olmakla birlikte yıllar itibarı ile bu süreç daha da uzamaktadır. Adalet Bakanlığı'nın yayınladığı 2007 yılı istatistiklerine göre, ceza mahkemelerinde ortalama yargılama süresi 244 gündür. Yine AİHM önünde Türkiye aleyhine gerçekleştirilen başvuruların en büyük kısmını İHAS mad. 6 kapsamındaki makul sürede yargılanma hakkına aykırılık iddiaları oluşturmaktadır. Bu ana soruna neden olan etmenler ise genel olarak, hakim ve savcıların iş yükü, atama ? terfi ve değerlendirme sistemleri, kadro eksikliği, meslekte uzmanlaşma sorunu, savcıların soruşturma yetkilerinin kapsamı, taraf vekillerinin ve sanığın etkisi, hukuk eğitim sistemindeki aksaklıklar, mahkeme yönetimi, kalem personeli açığı ve kalem personelinin eğitim eksikliği, tanık çağırma ve dinleme prosedürü, bilirkişilik kurumu, tebligat prosedürü, yargılama faaliyetinde mekan ve zaman yönetimi, mevzuat ve usulden kaynaklanan etmenlerdir. The aim of this thesis is to present a research on the factors that influence the length of criminal proceedings as well as to propose solutions regarding these factors. Comparative law, doctrine discussions and various arguments have been used in the analysis and the development of the proposals.The key findings can be summarized as follows: Statistical data shows that the average lenght of criminal proceedings in Turkey is considerably long and has been getting longer over the past years. According to the statistical data issued by the Ministry of Justice, the average period of criminal proceedings in the criminal courts in 2007 was 244 days. Accordingly the majority of the applications filed against Turkey before European Court of Human Rights were in relation to the right to a hearing within a reasonable time within the context of the article 6 of European Convention of Human Rights. The factors that cause this problem can be identified as high workload of judges and public prosecutors, the system of their appointment, promotion and evaluation, understaffed courts, lack of specialization among prosecutors, legal representation, and behavior of the parties, poor legal education, lack of administrative management of courts, low lever of education of clerk staff, the procedure of calling and hearing witnesses, expert witness system, notification procedures, management of hearings, as well as the factors resulting from the legislation and regulation implementation. 144

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nde öngörülen adil yargılanma hakkının unsurlarından olan makul sürede yargılama yapma yükümlülüğü ile, yargılama faaliyetinin uzun sürmesinin önlenmesi amaçlanmıştır.Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin ortaya koyduğu gibi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, adaletin etkin bir şekilde sağlanması ve ona duyulan güvenin azalmaması için adaletin geciktirilmeksizin gerçekleştirilmesinin önemini belirtmiştir.Bu tez çalışmasının ilk bölümünde makul sürede yargılanma hakkı incelenmiştir. İkinci bölümde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. maddesi ışığı altında makul sürede yargılanma hakkı tartışılmıştır. Bu bağlamda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin değerlendirmeye esas alınan sürenin makul olup olmadığını nasıl değerlendirdiğini ve makul olup olmama değerlendirmesi yaparken kullandığı kriterler açıklanmaya çalışılmıştır. Son bölümde, makul sürede yargılama yapma yükümlülüğünün ihlal edildiğine dair iddialara ilişkin olarak iç hukuk sisteminde bir çare oluşturulması yükümlülüğüne dikkat çekilmiştir.Bu tez çalışmasında makul sürede yargılama yapma yükümlülüğüne ilişkin olarak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları da ayrıntılı bir biçimde incelenmiştir. One of fair trial?s guarantees concerns compliance with the reasonable time requirement, intended by European Convention on Human Rights to prevent excessively long judicial proceedings.As the European Human Rights Court has pointed out in requiring cases to be heard within a reasonable time; the European Convention on Human Rights underlines the importance of administering justice without delays which might jeopardise its effectiveness and credibility.In the first chapter of this dissertation we analyzed the scope of the right to a hearing within a reasonable time. In the second chapter of this dissertation we discussed the right to a hearing within a reasonable time in the light of Article 6 of the Convention. In this context we try to explain how the court assess whether a period is reasonable and give a number of criteria which the court uses to assess whether or not proceedings have been reasonable. In the last chapter, we draw attention to the fact that we are under an obligation to establish a remedy before a national authority for alleged vioalations of the reasoable-time requirement.Through the this dissertation, judgements of European Human Rights Court on the reasonable time requirement are analyzed. 120

ÖZET Adil yargılanma hakkı, temel insan haklarından biridir. İnsan Haklan Avrupa Sözleşmesi 6. maddesinde düzenlenmiştir. `İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararları Işığında Adil Yargılanma Hakkı` konulu tezimi dört bölüm halinde inceledim. Birinci bölümde, kısaca insan haklarını genel olarak incelemeye çalıştım. Günümüzün en önemli kavramlarından biri olan insan haklarının uluslararası koruma altma alınması sürecini, kısaca aktarmaya çalıştım. İkinci bölümde, adil yargılama hakkım ve kapsadığı haklan genel olarak inceledim. Konuyla ilgili İnsan Haklan Avrupa Mahkemesi Kararlarına da yer verdim. Üçüncü bölümde, `suçsuzluk karinesi` ve sanığın 6. maddede sayılan asgari haklarına yer verdim. Sonuç bölümünde ise adil yargılama hakkının önemine ve Türkiye'deki eksikliklerine değindim. Türkiye'de hak arama bilincinin yerleşmesi gerektiğini savundum. II ABSTRACT The right to a fair trial is the basic human right. This is regulated by 6. article of Human Righs European Convention. I studied my thesis named `The Right to a Fair Trial in the Aspect of the Decisions of European Human Rights Court` in four sections. In the first section, I studied human rights generally. I tried to summarize the period of taking human rights which is one of the most important concepts of today's world in the international safety. In the second section of my thesis, I studied generally the right to a fair trial and its included rights. In the third section of my thesis, I stated `innocence evidence` and rights and principles of accused person which are stated in the article 6. Finally, I suggested the importance of the right to a fair trial. And I acclaim something about its practices in Turkey which are not in the standarts of World 'practices' suggested that the conscious of struggle for justice should be developed in the Turkey. 88

ÖZET Bu tezin ana konusu, `adil yargılanma hakkı` ve `maku2__sür^£_jjrgüanma Jıakkjndâûlldan ne anlaşılması gerektiğidir. Bunlardan ne anlaşılması gerektiği, Avrupa İnsan haklan Sözleşmesi hükümleri ve Avrupa İnsan Haklan Mahkemesi'nin kararlan ile Türk mevzuatı ve mahkemelerinin uygulamaları etrafında incelenmiş. Yer yer teorik tamm ve saptamalara da değinilmiştir. Bu çalışmada vardığımız sonuçlara göre Mahkeme, adil yargılanma hakkı ile ilgili genel ve katı bir tanımlama yerine her davanın özelliğine göre tanımlamalar yapmakta. Makul süreye ilişkin olarak da kabul edilmiş genel bir süre yerine, davanın karmaşıklığı, sanık sayısının fazlalığı vb. gibi her olaym özelliğine göre yargılama süresinin makul olup olmadığına karar vermektedir. Türkiye açısından ise adil yargılanma hakkının sağlanması yönündeki gelişmelere rağmen hala mevzuat ve uygulamadan kaynaklanan olumsuzluklann olduğu ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin makul süreye ilişkin kriterlerine göre davalann uzun sürdüğü tespiti yapılabilir. Türkiye'de adil yargılanma hakkının gerçekleşmesi ve dolayısıyla davalann makul bir sürede bitirilmesi, büyük oranda Avrupa İnsan Haklan Sözleşmesiyle kabul edilen standartlara uyulmasına; Anayasa ve yasalarda gerekli değişikliklerin yapılmasına; yargılayanlarda adil yargılama bilincinin oluşmasına; yargılananlarda ise, yargıya güven duygusunun güçlenmesine bağlı olduğunu söyleyebiliriz. XIII SUMMARY (As a Principial of Right to Fair Trail) RIGHT TO TRAIL IN RASONABLE DURATION Key Words: Right to Trial, Right To Trial Rasonable Duration The main of this study is to clear up what to be understood in `right to fair trial` and `right to trail in reasonable duration`. Their implications are handled through stipulations and decisions of Europan Human Right Convention, Human Rights Court, the practices taking place in Turkey. Pertly theoretical definitions and desciriptions also emphasized. It is aimede to finde out whether the Turkish code is compatible with the stipulations of the treaty and courts practices in terms of providing `right to fair tria`. In this study according to the conclusions, it can be stated that the court, instead general and strict definitions, has customized definitions conforming particularitiy of the cases. The duration is also flexible depending on complexity of the case, number of accused. Although there have been some improvements in providing the right to fair trial, in terms of code and its practices some deficiencies stil exist in accort an with the court's criteria related to duration. Mainly, it can be stated that cases in Turkey take longer. Realizing of the right trial and completing the cases in a reasonable duration are mainly associated with the confirming standards of European Human Rights Convention, taking place of the related changes on laws and constitution, developing a consciousness of judging fairly and having confidence in judiciary. XIV 171

181

ÖZET Bireysel başvuru hakkının ülkemiz tarafından tanınmasından itibaren başlayan süreç ile kişi hak ve özgürlüklerinin uluslararası hukuk konusu olarak denetlenmesi yolu daha bir önem kazanmıştır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6. Maddesi'nde `adil yargılanma hakkı` başlığı ile isimlendirilen hak bizzat yargı organlarının işleyişi ile ilgili olması dolayısıyla hukukçular için daha da bir önem arz etmektedir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Çerçevesinde Adil Yargılanma Hakkı başlığı altında hazırlanan bu çalışmanın birinci bölümünde, konunun tarihi ve kavramsal kökenleri incelenmiş daha sonra ikinci bölüm de ise, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile getirilen koruma sisteminin mahiyeti kısaca ortaya konmuştur. Üçüncü ve son bölümde ise; Sözleşmenin 6. Maddesinde konu edilen kriterler ayrı ayrı başlıklar altında ve TürK Hukuk Sisteminin pratiğinden ve mevzuatından kaynaklanan sorunlar ile birlikte ele alınmıştır. Bu çalışmada amaçlanan hukukun organizasyonunu denetleme işlevini gören adil yargılama hakkı kriterlerine olan yabancılığın giderilmesi, bununla birlikte mevzuat ve pratik nedenlerden kaynaklanan sorunların tespiti ile Türk Hukuk Sisteminin de evrensel standartlara ulaşması yönünde küçük de olsa bir katkıda bulunmaktır. 112 ABSTRACT After the right of individual application was granted by our country the control of human right and liberty as an international law has gained importance. The right, named as `the right to fair trial` in the 6th article of The European Convention on Human Rights, becomes more significant for jurists because it is directly connected with the judgement itself. In the first part of the project, which has named as the right to fair trial under The European Convention on Human Rights, the historic and the conceptual roots of the subject was examined and in the second part the basic character of the conservation system which was brought by The European Convention on Human Rights was explained. In the third and the last part the criteria which is seen in the 6th article of the appointment is examined in seperately headlines and with the problems which take their origins from the practical and axioms of Turkish Law System In this project the aim is to give more clear information about the criteria of the right to a fair trial, which controls the organisation of law, and to appoint the problems, which take their origins from the practical and axioms of Turkish Law System and contribute to this system to reach universal standards. 113 125

ÖZET Bu çalışmamız iki bölümden meydana gelmiştir. Birinci bölümde, sanık hakları kavramı ve tarihçesi ile yasal, bağımsız ve yansız bir mahkemede (adil) yargılanma hakkı, aleni yargılanma hakkı, makul bir sürede yargılanma hakkı üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde ise, genel olarak savunma hakkı kavramı ile sanığın; isnadın niteliği ve nedenleri hakkında bilgi alma hakkı, savunma için gerekli zaman ve kolaylıklara sahip olma hakkı, bizzat veya müdafi vasıtasıyla savunma hakkı incelenmiştir. ABSTRACT This study consists of two parts. In the first part, the rights of suspect issue and the history of that, jurisdiction at a legal, independant and inbiased court of the suspect, public jurisdiction and jurisdiction of it in a reasonable period has been handled. In the second part, generally the right of defense issue, the right of to be informed about the quality and the causes of accusation, the right to have necessary time and utilities for defense and the right of defense by the help of lawyer or personally has been examined. 280