Search

RIVM rapport:Ongeveer tweederde van de 244 grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening in Nederland heeft een goede kwaliteit ongezuiverd grondwater. Bij ongeveer een derde blijkt het ongezuiverde grondwater (ruwwater) enige mate van verontreiniging te bevatten; de concentratie van vervuilende stoffen lag daar op 75 procent van de norm voor drinkwater of hoger. Per saldo lijkt de kwaliteit van het ruw water voor een beperkt aantal stoffen in lichte mate slechter te worden. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM naar de grondwaterkwaliteit bij grondwaterwinningen in Nederland tussen 2000 en 2012. In verband met de Europese kaderrichtlijn Water (KRW) heeft het RIVM de waterkwaliteit van grondwaterwinningen landelijk geïnventariseerd. Conform de KRW (artikel 7) is per winning onderzocht of de gemiddelde grondwaterkwaliteit aan de normen voldoet en of er meerjarige trends optreden. Bij 8 winningen zijn de concentraties gestegen bij zeven van de 63 onderzochte vervuilende stoffen; bij zes van deze stoffen werd de norm voor drinkwater overschreden. Bij 15 winningen is de aanvankelijke ontwikkeling onderbroken (trendomkering): bij 9 van deze winningen daalden de concentraties vervuilende stoffen eerst een aantal jaren, waarna ze weer zijn gaan stijgen. Bij 6 winningen gebeurde het omgekeerde: na een toename gedurende enkele jaren zijn de concentraties gaan dalen. Deze trends leveren aanvullende informatie op voor de concentraties van stoffen (toestand) die elke zes jaar in de desbetreffende grondwaterlichamen als geheel worden bepaald. Voor de inventarisatie zijn de grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening beoordeeld op basis van de normen uit het Drinkwaterbesluit en aan de hand van REWAB-data (Registratie opgaven van Waterleidingbedrijven). In de REWAB-database rapporteren drinkwaterbedrijven over de drinkwaterkwaliteit in Nederland. De drinkwaterbedrijven zijn hierdoor verantwoordelijk voor de in deze studie gebruikte grondwaterkwaliteitsgegevens. De bevindingen van di, The Dutch drinking water supply system has 244 groundwater extraction points, and the unpurified groundwater at approx. two-thirds of these extraction points is of good quality. The unpurified water at about one-third of the groundwater extraction points is contaminated to some extent, with pollutant concentration levels at 75 percent or more of the drinking water standard. On balance, the quality of unpurified water appears to be decreasing slightly for a limited number of substances. This is apparent from groundwater quality analyses performed by the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) at groundwater extraction points in the Netherlands between 2000 and 2012. In accordance with the EU Water Framework Directive (WFD), RIVM carried out a nationwide survey of groundwater quality at groundwater extraction points. In accordance with Article 7 of the WFD, analyses were performed for each extraction point to determine if the average groundwater quality levels met the applicable standards, and to identify any multiannual trends. At eight extraction points, the concentrations of seven contaminating substances were found to have increased (out of a total of 63 investigated substances). The standard was exceeded for six of these substances. At fifteen extraction points, trend reversal was found to have occurred. At nine of these extraction points, the concentration levels of contaminating substances decreased for a number of years, and then began to increase again. At six extraction points, the opposite development occurred: an increase over several years was followed by a decrease in concentration levels. These trends provide additional information on substance concentrations, which are determined every six years in the relevant groundwater bodies as a whole. In this survey, the groundwater extraction points were assessed based on the applicable drinking water standards (as contained in the Drinking Water Decree), as well as drinking water qualit

RIVM rapport:Ongeveer tweederde van de 244 grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening in Nederland heeft een goede kwaliteit ongezuiverd grondwater. Bij ongeveer een derde blijkt het ongezuiverde grondwater (ruwwater) enige mate van verontreiniging te bevatten; de concentratie van vervuilende stoffen lag daar op 75 procent van de norm voor drinkwater of hoger. Per saldo lijkt de kwaliteit van het ruwwater voor een beperkt aantal stoffen in lichte mate slechter te worden. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM naar de grondwaterkwaliteit bij grondwaterwinningen in Nederland tussen 2000 en 2009. In verband met de Europese kaderrichtlijn Water (KRW) heeft het RIVM de waterkwaliteit van grondwaterwinningen landelijk geïnventariseerd. Conform de KRW (artikel 7) is per winning onderzocht of de gemiddelde grondwaterkwaliteit aan de normen voldoet en of er meerjarige trends optreden. Bij 7 winningen zijn de concentraties gestegen bij zes van de 63 onderzochte vervuilende stoffen; bij vier van deze stoffen werd de norm voor drinkwater overschreden. Deze trends leveren aanvullende informatie op voor de concentraties van stoffen (toestand) die elke zes jaar in de desbetreffende grondwaterlichamen als geheel worden bepaald. Voor de inventarisatie zijn de grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening beoordeeld op basis van de normen uit het Drinkwaterbesluit en aan de hand van REWAB-data (Registratie opgaven van Waterleidingbedrijven). In de REWAB-database rapporteren drinkwaterbedrijven over de drinkwaterkwaliteit in Nederland. De drinkwaterbedrijven zijn hierdoor verantwoordelijk voor de in deze studie gebruikte grondwaterkwaliteitsgegevens., The Dutch drinking water supply system has 244 groundwater extraction points, and the unpurified groundwater at approx. two-thirds of these extraction points is of good quality. The unpurified water at about one-third of the groundwater extraction points is contaminated to some extent, with pollutant concentration levels at 75 percent or more of the drinking water standard. On balance, the quality of unpurified water appears to be decreasing slightly for a limited number of substances. This is apparent from groundwater quality analyses performed by the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) at groundwater extraction points in the Netherlands between 2000 and 2009. In accordance with the EU Water Framework Directive (WFD), RIVM carried out a nationwide survey of groundwater quality at groundwater extraction points. In accordance with Article 7 of the WFD, analyses were performed for each extraction point to determine if the average groundwater quality levels met the applicable standards, and to identify any multiannual trends. At seven extraction points, the concentrations of six contaminating substances were found to have increased (out of a total of 63 investigated substances). The standard was exceeded for four of these substances. These trends provide additional information on substance concentrations, which are determined every six years in the relevant groundwater bodies as a whole. In this survey, the groundwater extraction points were assessed based on the applicable drinking water standards (as contained in the Drinking Water Decree), as well as drinking water quality data reported by Dutch drinking water supply companies in the so-called REWAB database. The drinking water supply companies are therefore responsible for the groundwater quality data used in this study.

RIVM rapport:Ongeveer tweederde van de 244 grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening in Nederland heeft een goede kwaliteit ongezuiverd grondwater. Bij ongeveer een derde blijkt het ongezuiverde grondwater (ruwwater) enige mate van verontreiniging te bevatten; de concentratie van vervuilende stoffen lag daar op 75 procent van de norm voor drinkwater of hoger. Per saldo lijkt de kwaliteit van het ruw water voor een beperkt aantal stoffen in lichte mate slechter te worden. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM naar de grondwaterkwaliteit bij grondwaterwinningen in Nederland tussen 2000 en 2012. In verband met de Europese kaderrichtlijn Water (KRW) heeft het RIVM de waterkwaliteit van grondwaterwinningen landelijk geïnventariseerd. Conform de KRW (artikel 7) is per winning onderzocht of de gemiddelde grondwaterkwaliteit aan de normen voldoet en of er meerjarige trends optreden. Bij 8 winningen zijn de concentraties gestegen bij zeven van de 63 onderzochte vervuilende stoffen; bij zes van deze stoffen werd de norm voor drinkwater overschreden. Bij 15 winningen is de aanvankelijke ontwikkeling onderbroken (trendomkering): bij 9 van deze winningen daalden de concentraties vervuilende stoffen eerst een aantal jaren, waarna ze weer zijn gaan stijgen. Bij 6 winningen gebeurde het omgekeerde: na een toename gedurende enkele jaren zijn de concentraties gaan dalen. Deze trends leveren aanvullende informatie op voor de concentraties van stoffen (toestand) die elke zes jaar in de desbetreffende grondwaterlichamen als geheel worden bepaald. Voor de inventarisatie zijn de grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening beoordeeld op basis van de normen uit het Drinkwaterbesluit en aan de hand van REWAB-data (Registratie opgaven van Waterleidingbedrijven). In de REWAB-database rapporteren drinkwaterbedrijven over de drinkwaterkwaliteit in Nederland. De drinkwaterbedrijven zijn hierdoor verantwoordelijk voor de in deze studie gebruikte grondwaterkwaliteitsgegevens. De bevindingen van di, The Dutch drinking water supply system has 244 groundwater extraction points, and the unpurified groundwater at approx. two-thirds of these extraction points is of good quality. The unpurified water at about one-third of the groundwater extraction points is contaminated to some extent, with pollutant concentration levels at 75 percent or more of the drinking water standard. On balance, the quality of unpurified water appears to be decreasing slightly for a limited number of substances. This is apparent from groundwater quality analyses performed by the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) at groundwater extraction points in the Netherlands between 2000 and 2012. In accordance with the EU Water Framework Directive (WFD), RIVM carried out a nationwide survey of groundwater quality at groundwater extraction points. In accordance with Article 7 of the WFD, analyses were performed for each extraction point to determine if the average groundwater quality levels met the applicable standards, and to identify any multiannual trends. At eight extraction points, the concentrations of seven contaminating substances were found to have increased (out of a total of 63 investigated substances). The standard was exceeded for six of these substances. At fifteen extraction points, trend reversal was found to have occurred. At nine of these extraction points, the concentration levels of contaminating substances decreased for a number of years, and then began to increase again. At six extraction points, the opposite development occurred: an increase over several years was followed by a decrease in concentration levels. These trends provide additional information on substance concentrations, which are determined every six years in the relevant groundwater bodies as a whole. In this survey, the groundwater extraction points were assessed based on the applicable drinking water standards (as contained in the Drinking Water Decree), as well as drinking water qualit

RIVM rapport:Ongeveer tweederde van de 244 grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening in Nederland heeft een goede kwaliteit ongezuiverd grondwater. Bij ongeveer een derde blijkt het ongezuiverde grondwater (ruwwater) enige mate van verontreiniging te bevatten; de concentratie van vervuilende stoffen lag daar op 75 procent van de norm voor drinkwater of hoger. Per saldo lijkt de kwaliteit van het ruwwater voor een beperkt aantal stoffen in lichte mate slechter te worden. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM naar de grondwaterkwaliteit bij grondwaterwinningen in Nederland tussen 2000 en 2009. In verband met de Europese kaderrichtlijn Water (KRW) heeft het RIVM de waterkwaliteit van grondwaterwinningen landelijk geïnventariseerd. Conform de KRW (artikel 7) is per winning onderzocht of de gemiddelde grondwaterkwaliteit aan de normen voldoet en of er meerjarige trends optreden. Bij 7 winningen zijn de concentraties gestegen bij zes van de 63 onderzochte vervuilende stoffen; bij vier van deze stoffen werd de norm voor drinkwater overschreden. Deze trends leveren aanvullende informatie op voor de concentraties van stoffen (toestand) die elke zes jaar in de desbetreffende grondwaterlichamen als geheel worden bepaald. Voor de inventarisatie zijn de grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening beoordeeld op basis van de normen uit het Drinkwaterbesluit en aan de hand van REWAB-data (Registratie opgaven van Waterleidingbedrijven). In de REWAB-database rapporteren drinkwaterbedrijven over de drinkwaterkwaliteit in Nederland. De drinkwaterbedrijven zijn hierdoor verantwoordelijk voor de in deze studie gebruikte grondwaterkwaliteitsgegevens., The Dutch drinking water supply system has 244 groundwater extraction points, and the unpurified groundwater at approx. two-thirds of these extraction points is of good quality. The unpurified water at about one-third of the groundwater extraction points is contaminated to some extent, with pollutant concentration levels at 75 percent or more of the drinking water standard. On balance, the quality of unpurified water appears to be decreasing slightly for a limited number of substances. This is apparent from groundwater quality analyses performed by the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) at groundwater extraction points in the Netherlands between 2000 and 2009. In accordance with the EU Water Framework Directive (WFD), RIVM carried out a nationwide survey of groundwater quality at groundwater extraction points. In accordance with Article 7 of the WFD, analyses were performed for each extraction point to determine if the average groundwater quality levels met the applicable standards, and to identify any multiannual trends. At seven extraction points, the concentrations of six contaminating substances were found to have increased (out of a total of 63 investigated substances). The standard was exceeded for four of these substances. These trends provide additional information on substance concentrations, which are determined every six years in the relevant groundwater bodies as a whole. In this survey, the groundwater extraction points were assessed based on the applicable drinking water standards (as contained in the Drinking Water Decree), as well as drinking water quality data reported by Dutch drinking water supply companies in the so-called REWAB database. The drinking water supply companies are therefore responsible for the groundwater quality data used in this study.

RIVM rapport:Ongeveer tweederde van de 244 grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening in Nederland heeft een goede kwaliteit ongezuiverd grondwater. Bij ongeveer een derde blijkt het ongezuiverde grondwater (ruwwater) enige mate van verontreiniging te bevatten; de concentratie van vervuilende stoffen lag daar op 75 procent van de norm voor drinkwater of hoger. Per saldo lijkt de kwaliteit van het ruwwater voor een beperkt aantal stoffen in lichte mate slechter te worden. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM naar de grondwaterkwaliteit bij grondwaterwinningen in Nederland tussen 2000 en 2009. In verband met de Europese kaderrichtlijn Water (KRW) heeft het RIVM de waterkwaliteit van grondwaterwinningen landelijk geïnventariseerd. Conform de KRW (artikel 7) is per winning onderzocht of de gemiddelde grondwaterkwaliteit aan de normen voldoet en of er meerjarige trends optreden. Bij 7 winningen zijn de concentraties gestegen bij zes van de 63 onderzochte vervuilende stoffen; bij vier van deze stoffen werd de norm voor drinkwater overschreden. Deze trends leveren aanvullende informatie op voor de concentraties van stoffen (toestand) die elke zes jaar in de desbetreffende grondwaterlichamen als geheel worden bepaald. Voor de inventarisatie zijn de grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening beoordeeld op basis van de normen uit het Drinkwaterbesluit en aan de hand van REWAB-data (Registratie opgaven van Waterleidingbedrijven). In de REWAB-database rapporteren drinkwaterbedrijven over de drinkwaterkwaliteit in Nederland. De drinkwaterbedrijven zijn hierdoor verantwoordelijk voor de in deze studie gebruikte grondwaterkwaliteitsgegevens., The Dutch drinking water supply system has 244 groundwater extraction points, and the unpurified groundwater at approx. two-thirds of these extraction points is of good quality. The unpurified water at about one-third of the groundwater extraction points is contaminated to some extent, with pollutant concentration levels at 75 percent or more of the drinking water standard. On balance, the quality of unpurified water appears to be decreasing slightly for a limited number of substances. This is apparent from groundwater quality analyses performed by the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) at groundwater extraction points in the Netherlands between 2000 and 2009. In accordance with the EU Water Framework Directive (WFD), RIVM carried out a nationwide survey of groundwater quality at groundwater extraction points. In accordance with Article 7 of the WFD, analyses were performed for each extraction point to determine if the average groundwater quality levels met the applicable standards, and to identify any multiannual trends. At seven extraction points, the concentrations of six contaminating substances were found to have increased (out of a total of 63 investigated substances). The standard was exceeded for four of these substances. These trends provide additional information on substance concentrations, which are determined every six years in the relevant groundwater bodies as a whole. In this survey, the groundwater extraction points were assessed based on the applicable drinking water standards (as contained in the Drinking Water Decree), as well as drinking water quality data reported by Dutch drinking water supply companies in the so-called REWAB database. The drinking water supply companies are therefore responsible for the groundwater quality data used in this study.

RIVM rapport:Ongeveer tweederde van de 244 grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening in Nederland heeft een goede kwaliteit ongezuiverd grondwater. Bij ongeveer een derde blijkt het ongezuiverde grondwater (ruwwater) enige mate van verontreiniging te bevatten; de concentratie van vervuilende stoffen lag daar op 75 procent van de norm voor drinkwater of hoger. Per saldo lijkt de kwaliteit van het ruw water voor een beperkt aantal stoffen in lichte mate slechter te worden. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM naar de grondwaterkwaliteit bij grondwaterwinningen in Nederland tussen 2000 en 2012. In verband met de Europese kaderrichtlijn Water (KRW) heeft het RIVM de waterkwaliteit van grondwaterwinningen landelijk geïnventariseerd. Conform de KRW (artikel 7) is per winning onderzocht of de gemiddelde grondwaterkwaliteit aan de normen voldoet en of er meerjarige trends optreden. Bij 8 winningen zijn de concentraties gestegen bij zeven van de 63 onderzochte vervuilende stoffen; bij zes van deze stoffen werd de norm voor drinkwater overschreden. Bij 15 winningen is de aanvankelijke ontwikkeling onderbroken (trendomkering): bij 9 van deze winningen daalden de concentraties vervuilende stoffen eerst een aantal jaren, waarna ze weer zijn gaan stijgen. Bij 6 winningen gebeurde het omgekeerde: na een toename gedurende enkele jaren zijn de concentraties gaan dalen. Deze trends leveren aanvullende informatie op voor de concentraties van stoffen (toestand) die elke zes jaar in de desbetreffende grondwaterlichamen als geheel worden bepaald. Voor de inventarisatie zijn de grondwaterwinningen voor de drinkwatervoorziening beoordeeld op basis van de normen uit het Drinkwaterbesluit en aan de hand van REWAB-data (Registratie opgaven van Waterleidingbedrijven). In de REWAB-database rapporteren drinkwaterbedrijven over de drinkwaterkwaliteit in Nederland. De drinkwaterbedrijven zijn hierdoor verantwoordelijk voor de in deze studie gebruikte grondwaterkwaliteitsgegevens. De bevindingen van di, The Dutch drinking water supply system has 244 groundwater extraction points, and the unpurified groundwater at approx. two-thirds of these extraction points is of good quality. The unpurified water at about one-third of the groundwater extraction points is contaminated to some extent, with pollutant concentration levels at 75 percent or more of the drinking water standard. On balance, the quality of unpurified water appears to be decreasing slightly for a limited number of substances. This is apparent from groundwater quality analyses performed by the National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) at groundwater extraction points in the Netherlands between 2000 and 2012. In accordance with the EU Water Framework Directive (WFD), RIVM carried out a nationwide survey of groundwater quality at groundwater extraction points. In accordance with Article 7 of the WFD, analyses were performed for each extraction point to determine if the average groundwater quality levels met the applicable standards, and to identify any multiannual trends. At eight extraction points, the concentrations of seven contaminating substances were found to have increased (out of a total of 63 investigated substances). The standard was exceeded for six of these substances. At fifteen extraction points, trend reversal was found to have occurred. At nine of these extraction points, the concentration levels of contaminating substances decreased for a number of years, and then began to increase again. At six extraction points, the opposite development occurred: an increase over several years was followed by a decrease in concentration levels. These trends provide additional information on substance concentrations, which are determined every six years in the relevant groundwater bodies as a whole. In this survey, the groundwater extraction points were assessed based on the applicable drinking water standards (as contained in the Drinking Water Decree), as well as drinking water qualit

RIVM rapport:In de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) en Grondwaterrichtlijn (GRW) is bepaald dat concentraties van verontreinigende stoffen in grondwater niet mogen stijgen. In de praktijk bleek het lastig om een dergelijke stijging vast te kunnen stellen. In twee eerder verschenen rapporten heeft het RIVM, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM), praktische adviezen gegeven om de technische richtlijnen uit de EU nader uit te werken. Uitgangspunt hierbij is dat bestaande informatie wordt gebruikt om trend te bepalen. Hierbij bleven vraagstukken over, waarvoor de Provincies met het RIVM in het onderliggend rapport oplossingen aanreiken. Uiteindelijk zal een protocol worden opgesteld om trends in de concentratie van stoffen, en daarmee de grondwaterkwaliteit, te kunnen bepalen. Voorbeelden van overgebleven vraagstukken zijn: wat te doen bij een tekort aan informatie of bij onvolledige tijdsreeksen, waarbij op een waarnemingspunt de concentratie van een stof door de tijd heen wordt gemeten. In zulke gevallen kan de trend worden vastgesteld op basis van een 'deskundigenoordeel'. Bij een deskundigenoordeel wordt niet met data gerekend maar beoordelen deskundigen de grondwaterkwaliteit kwalitief aan de hand van de beschikbare data. De Provincies en het RIVM hebben hiervoor een protocol opgesteld. De ouderdom van grondwater hoeft formeel niet te worden bepaald maar kan worden gebruikt om trends in het grondwatersysteem beter te begrijpen., The European Water Framework Directive (WFD) and Groundwater Directive (GRW) states that concentrations of pollutants in groundwater must not increase. In practice it proved difficult to establish such an increase. In two previously published reports, the RIVM, commissioned by the Ministry of Infrastructure and Environment (IenM), practical advice has been given for specifying the technical guidelines from the EU. Premise is that existing information has to be used to determine trend. In the underlying report answers are given by the County Councils and RIVM for issues that were not solved. Ultimately, a protocol will be formulated to establish trends in the concentration of substances and in doing so the groundwater quality. Examples of remaining issues are: what to do with a lack of information or incomplete time series, of which the concentration of a substance over time is measured at one observation point. In such cases, the trend can be established on the basis of an 'expert judgement'. An expert judgement is not based upon calculations with data but the experts evaluate the groundwater quality on the basis of qualitative assessment of the available data. For this the County Councils and RIVM have developed a protocol. Technically, the age of groundwater does not need to be determined but it can be used to improve the grasp of trends in the ground water system.

RIVM rapport:De Europese Kaderrichtlijn Water bevat onder andere doelstellingen voor de waterkwaliteit bij winningen voor drinkwater. Het RIVM heeft onderzocht welke informatie nodig is om te kunnen rapporteren of deze doelstellingen zijn behaald. Hiervoor is geïnventariseerd welke informatie al wordt verzameld op grond van de Drinkwaterwet en welke informatie voor de KRW nog ontbreekt. De monitoring voor de Drinkwaterwet is vooral gericht op de kwaliteit van het drinkwater zelf, en geeft een globaal beeld van de gebruikte grondwaterkwaliteit. De informatiebehoefte van de KRW over de grondwaterkwaliteit bij winningen is echter veel specifieker. De bevindingen zijn besproken met vertegenwoordigers van het Rijk, provincies en drinkwaterbedrijven. Meer nadruk op karakteriseringsfase KRW-cyclus: De KRW beoordeelt de waterkwaliteit van winningen in cycli van zes jaar die telkens uit twee beoordelingsmomenten bestaat: de karakterisering en de toestandbeoordeling. Tijdens de karakterisering onderzoekt de regio waar de winning zich bevindt (provincies, waterbeheerders) of de doelstellingen op de gestelde termijn worden behaald. Als dit niet het geval is, worden maatregelen getroffen. De eerdere beoordeling van winningen was daarvoor echter te globaal. Om kwaliteitsproblemen goed in kaart te kunnen brengen moet alle beschikbare en relevante informatie worden gebruikt. Hiervoor kan bijvoorbeeld de risicoanalyse worden gebruikt die wordt uitgevoerd voor de zogeheten gebiedsdossiers bij winningen. In gebiedsdossiers worden de komende jaren de risico's voor de waterkwaliteit bij alle winningen voor drinkwater in Nederland in beeld gebracht om effectieve beschermingsmaatregelen te kunnen treffen. Gebiedsdossiers maken hiermee meer deel uit van het karakteriseringsproces. Focus bij toestandbeoordeling KRW op risicostoffen: Bij de toestandbeoordeling wordt getoetst of de doelstellingen zijn behaald. Hierbij ligt juist de focus op de stoffen die een risico vormen voor het grondwaterlichaam en de, The objectives of the European Water Framework Directive (WFD) are to achieve good qualitative and quantitative status of water bodies, including abstraction sites for drinking water. The Dutch National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) has carried out a study aimed at determining precisely which information is necessary for being able to report on compliance to the objectives for drinking water. The study consisted of an inventory of the data already being collected in accordance with the Dutch Drinking Water Act and data required by the WFD. Monitoring as prescribed by the Drinking Water Act primarily focuses on the quality of the drinking water and provides only a global representation of the groundwater quality that has been used as a source. The requirements of the WFD on groundwater quality at abstraction sites are, however, much more specific. The results of this analysis have been discussed with representatives of the national government, provinces and drinking water companies. More focus on characterization in WFD-cycle: The WFD reviews the water quality of abstractions twice in a six-year cycle, at the characterization and when assessing status compliance. During the characterization process, the responsible regional authorities (provinces and water boards) investigate whether the objectives at the abstraction site will be met by the end of the next WFD-cycle. If compliance failure is determined, appropriate measures are to be implemented. The previous characterization of abstraction sites was, however, too generic. All available and relevant information needs to be taken into account if water quality issues are to be resolved properly. One possibility is to use the risk assessment data which are currently contained in the drinking water protection file for each abstraction. In upcoming years, evaluations of the risks to water quality at all abstraction sites for drinking water in the Netherlands will be compiled in these files, with t

RIVM rapport:In de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) en Grondwaterrichtlijn (GRW) is bepaald dat concentraties van verontreinigende stoffen in grondwater niet mogen stijgen. In de praktijk bleek het lastig om een dergelijke stijging vast te kunnen stellen. In twee eerder verschenen rapporten heeft het RIVM, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM), praktische adviezen gegeven om de technische richtlijnen uit de EU nader uit te werken. Uitgangspunt hierbij is dat bestaande informatie wordt gebruikt om trend te bepalen. Hierbij bleven vraagstukken over, waarvoor de Provincies met het RIVM in het onderliggend rapport oplossingen aanreiken. Uiteindelijk zal een protocol worden opgesteld om trends in de concentratie van stoffen, en daarmee de grondwaterkwaliteit, te kunnen bepalen. Voorbeelden van overgebleven vraagstukken zijn: wat te doen bij een tekort aan informatie of bij onvolledige tijdsreeksen, waarbij op een waarnemingspunt de concentratie van een stof door de tijd heen wordt gemeten. In zulke gevallen kan de trend worden vastgesteld op basis van een 'deskundigenoordeel'. Bij een deskundigenoordeel wordt niet met data gerekend maar beoordelen deskundigen de grondwaterkwaliteit kwalitief aan de hand van de beschikbare data. De Provincies en het RIVM hebben hiervoor een protocol opgesteld. De ouderdom van grondwater hoeft formeel niet te worden bepaald maar kan worden gebruikt om trends in het grondwatersysteem beter te begrijpen., The European Water Framework Directive (WFD) and Groundwater Directive (GRW) states that concentrations of pollutants in groundwater must not increase. In practice it proved difficult to establish such an increase. In two previously published reports, the RIVM, commissioned by the Ministry of Infrastructure and Environment (IenM), practical advice has been given for specifying the technical guidelines from the EU. Premise is that existing information has to be used to determine trend. In the underlying report answers are given by the County Councils and RIVM for issues that were not solved. Ultimately, a protocol will be formulated to establish trends in the concentration of substances and in doing so the groundwater quality. Examples of remaining issues are: what to do with a lack of information or incomplete time series, of which the concentration of a substance over time is measured at one observation point. In such cases, the trend can be established on the basis of an 'expert judgement'. An expert judgement is not based upon calculations with data but the experts evaluate the groundwater quality on the basis of qualitative assessment of the available data. For this the County Councils and RIVM have developed a protocol. Technically, the age of groundwater does not need to be determined but it can be used to improve the grasp of trends in the ground water system.

RIVM rapport:De Europese Kaderrichtlijn Water bevat onder andere doelstellingen voor de waterkwaliteit bij winningen voor drinkwater. Het RIVM heeft onderzocht welke informatie nodig is om te kunnen rapporteren of deze doelstellingen zijn behaald. Hiervoor is geïnventariseerd welke informatie al wordt verzameld op grond van de Drinkwaterwet en welke informatie voor de KRW nog ontbreekt. De monitoring voor de Drinkwaterwet is vooral gericht op de kwaliteit van het drinkwater zelf, en geeft een globaal beeld van de gebruikte grondwaterkwaliteit. De informatiebehoefte van de KRW over de grondwaterkwaliteit bij winningen is echter veel specifieker. De bevindingen zijn besproken met vertegenwoordigers van het Rijk, provincies en drinkwaterbedrijven. Meer nadruk op karakteriseringsfase KRW-cyclus: De KRW beoordeelt de waterkwaliteit van winningen in cycli van zes jaar die telkens uit twee beoordelingsmomenten bestaat: de karakterisering en de toestandbeoordeling. Tijdens de karakterisering onderzoekt de regio waar de winning zich bevindt (provincies, waterbeheerders) of de doelstellingen op de gestelde termijn worden behaald. Als dit niet het geval is, worden maatregelen getroffen. De eerdere beoordeling van winningen was daarvoor echter te globaal. Om kwaliteitsproblemen goed in kaart te kunnen brengen moet alle beschikbare en relevante informatie worden gebruikt. Hiervoor kan bijvoorbeeld de risicoanalyse worden gebruikt die wordt uitgevoerd voor de zogeheten gebiedsdossiers bij winningen. In gebiedsdossiers worden de komende jaren de risico's voor de waterkwaliteit bij alle winningen voor drinkwater in Nederland in beeld gebracht om effectieve beschermingsmaatregelen te kunnen treffen. Gebiedsdossiers maken hiermee meer deel uit van het karakteriseringsproces. Focus bij toestandbeoordeling KRW op risicostoffen: Bij de toestandbeoordeling wordt getoetst of de doelstellingen zijn behaald. Hierbij ligt juist de focus op de stoffen die een risico vormen voor het grondwaterlichaam en de, The objectives of the European Water Framework Directive (WFD) are to achieve good qualitative and quantitative status of water bodies, including abstraction sites for drinking water. The Dutch National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) has carried out a study aimed at determining precisely which information is necessary for being able to report on compliance to the objectives for drinking water. The study consisted of an inventory of the data already being collected in accordance with the Dutch Drinking Water Act and data required by the WFD. Monitoring as prescribed by the Drinking Water Act primarily focuses on the quality of the drinking water and provides only a global representation of the groundwater quality that has been used as a source. The requirements of the WFD on groundwater quality at abstraction sites are, however, much more specific. The results of this analysis have been discussed with representatives of the national government, provinces and drinking water companies. More focus on characterization in WFD-cycle: The WFD reviews the water quality of abstractions twice in a six-year cycle, at the characterization and when assessing status compliance. During the characterization process, the responsible regional authorities (provinces and water boards) investigate whether the objectives at the abstraction site will be met by the end of the next WFD-cycle. If compliance failure is determined, appropriate measures are to be implemented. The previous characterization of abstraction sites was, however, too generic. All available and relevant information needs to be taken into account if water quality issues are to be resolved properly. One possibility is to use the risk assessment data which are currently contained in the drinking water protection file for each abstraction. In upcoming years, evaluations of the risks to water quality at all abstraction sites for drinking water in the Netherlands will be compiled in these files, with t

RIVM rapport:In de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) en Grondwaterrichtlijn (GRW) is bepaald dat concentraties van verontreinigende stoffen in grondwater niet mogen stijgen. In de praktijk bleek het lastig om een dergelijke stijging vast te kunnen stellen. In twee eerder verschenen rapporten heeft het RIVM, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM), praktische adviezen gegeven om de technische richtlijnen uit de EU nader uit te werken. Uitgangspunt hierbij is dat bestaande informatie wordt gebruikt om trend te bepalen. Hierbij bleven vraagstukken over, waarvoor de Provincies met het RIVM in het onderliggend rapport oplossingen aanreiken. Uiteindelijk zal een protocol worden opgesteld om trends in de concentratie van stoffen, en daarmee de grondwaterkwaliteit, te kunnen bepalen. Voorbeelden van overgebleven vraagstukken zijn: wat te doen bij een tekort aan informatie of bij onvolledige tijdsreeksen, waarbij op een waarnemingspunt de concentratie van een stof door de tijd heen wordt gemeten. In zulke gevallen kan de trend worden vastgesteld op basis van een 'deskundigenoordeel'. Bij een deskundigenoordeel wordt niet met data gerekend maar beoordelen deskundigen de grondwaterkwaliteit kwalitief aan de hand van de beschikbare data. De Provincies en het RIVM hebben hiervoor een protocol opgesteld. De ouderdom van grondwater hoeft formeel niet te worden bepaald maar kan worden gebruikt om trends in het grondwatersysteem beter te begrijpen., The European Water Framework Directive (WFD) and Groundwater Directive (GRW) states that concentrations of pollutants in groundwater must not increase. In practice it proved difficult to establish such an increase. In two previously published reports, the RIVM, commissioned by the Ministry of Infrastructure and Environment (IenM), practical advice has been given for specifying the technical guidelines from the EU. Premise is that existing information has to be used to determine trend. In the underlying report answers are given by the County Councils and RIVM for issues that were not solved. Ultimately, a protocol will be formulated to establish trends in the concentration of substances and in doing so the groundwater quality. Examples of remaining issues are: what to do with a lack of information or incomplete time series, of which the concentration of a substance over time is measured at one observation point. In such cases, the trend can be established on the basis of an 'expert judgement'. An expert judgement is not based upon calculations with data but the experts evaluate the groundwater quality on the basis of qualitative assessment of the available data. For this the County Councils and RIVM have developed a protocol. Technically, the age of groundwater does not need to be determined but it can be used to improve the grasp of trends in the ground water system.

RIVM rapport:De Europese Kaderrichtlijn Water bevat onder andere doelstellingen voor de waterkwaliteit bij winningen voor drinkwater. Het RIVM heeft onderzocht welke informatie nodig is om te kunnen rapporteren of deze doelstellingen zijn behaald. Hiervoor is geïnventariseerd welke informatie al wordt verzameld op grond van de Drinkwaterwet en welke informatie voor de KRW nog ontbreekt. De monitoring voor de Drinkwaterwet is vooral gericht op de kwaliteit van het drinkwater zelf, en geeft een globaal beeld van de gebruikte grondwaterkwaliteit. De informatiebehoefte van de KRW over de grondwaterkwaliteit bij winningen is echter veel specifieker. De bevindingen zijn besproken met vertegenwoordigers van het Rijk, provincies en drinkwaterbedrijven. Meer nadruk op karakteriseringsfase KRW-cyclus: De KRW beoordeelt de waterkwaliteit van winningen in cycli van zes jaar die telkens uit twee beoordelingsmomenten bestaat: de karakterisering en de toestandbeoordeling. Tijdens de karakterisering onderzoekt de regio waar de winning zich bevindt (provincies, waterbeheerders) of de doelstellingen op de gestelde termijn worden behaald. Als dit niet het geval is, worden maatregelen getroffen. De eerdere beoordeling van winningen was daarvoor echter te globaal. Om kwaliteitsproblemen goed in kaart te kunnen brengen moet alle beschikbare en relevante informatie worden gebruikt. Hiervoor kan bijvoorbeeld de risicoanalyse worden gebruikt die wordt uitgevoerd voor de zogeheten gebiedsdossiers bij winningen. In gebiedsdossiers worden de komende jaren de risico's voor de waterkwaliteit bij alle winningen voor drinkwater in Nederland in beeld gebracht om effectieve beschermingsmaatregelen te kunnen treffen. Gebiedsdossiers maken hiermee meer deel uit van het karakteriseringsproces. Focus bij toestandbeoordeling KRW op risicostoffen: Bij de toestandbeoordeling wordt getoetst of de doelstellingen zijn behaald. Hierbij ligt juist de focus op de stoffen die een risico vormen voor het grondwaterlichaam en de, The objectives of the European Water Framework Directive (WFD) are to achieve good qualitative and quantitative status of water bodies, including abstraction sites for drinking water. The Dutch National Institute for Public Health and the Environment (RIVM) has carried out a study aimed at determining precisely which information is necessary for being able to report on compliance to the objectives for drinking water. The study consisted of an inventory of the data already being collected in accordance with the Dutch Drinking Water Act and data required by the WFD. Monitoring as prescribed by the Drinking Water Act primarily focuses on the quality of the drinking water and provides only a global representation of the groundwater quality that has been used as a source. The requirements of the WFD on groundwater quality at abstraction sites are, however, much more specific. The results of this analysis have been discussed with representatives of the national government, provinces and drinking water companies. More focus on characterization in WFD-cycle: The WFD reviews the water quality of abstractions twice in a six-year cycle, at the characterization and when assessing status compliance. During the characterization process, the responsible regional authorities (provinces and water boards) investigate whether the objectives at the abstraction site will be met by the end of the next WFD-cycle. If compliance failure is determined, appropriate measures are to be implemented. The previous characterization of abstraction sites was, however, too generic. All available and relevant information needs to be taken into account if water quality issues are to be resolved properly. One possibility is to use the risk assessment data which are currently contained in the drinking water protection file for each abstraction. In upcoming years, evaluations of the risks to water quality at all abstraction sites for drinking water in the Netherlands will be compiled in these files, with t

RIVM rapport:In de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is bepaald dat concentraties van verontreinigende stoffen in grondwater niet mogen stijgen. In de tien jaar dat deze richtlijn van kracht is, bleek dat het in de praktijk erg lastig is om een dergelijke stijging vast te stellen. Het RIVM geeft daarom, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) praktische adviezen om de belangrijkste problemen hierbij aan te pakken. Uitgangspunt daarbij is de beschikbare informatie op de juiste manier te gebruiken en te interpreteren in plaats van meer te gaan meten. Zo kan met weinig gegevens toch al een (soms voorzichtige) conclusie worden getrokken., The European Water Framework Directive (WFD) determines that concentrations of pollutants in groundwater should not display an upward trend. The WFD is now ten years in force it appeared to be pretty hard to determine whether an upward trend exists. RIVM formulated practical recommendations to tackle the most prominent problems. Starting point was to optimally use the available information rather than put more effort in monitoring. That way (albeit sometimes carefully-worded) conclusions can be drawn with few data.

RIVM rapport:Verwachten we dat de milieudoelstellingen uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) worden gehaald? Om de zes jaar staat deze vraag centraal tijdens het bijwerken van de karakterisering van waterlichamen. Hoe deze vraag kan worden beantwoord voor grondwaterlichamen is uitgewerkt in dit rapport. Het bijwerken van de karakterisering bestaat uit diverse acties, die verschillende partijen vaak samen dienen uit te voeren. Bijvoorbeeld provincies en waterbeheerders dienen samen te onderzoeken of er chemische stoffen via het grondwater de oppervlaktewaterkwaliteit negatief beïnvloeden. In dit rapport staat wat, wanneer, waarom, door welke partijen moet worden gedaan om het bijwerken van de karakterisering adequaat uit te voeren., Do we expect to attain the environmental objectives of the Water Framework Directive (WFD)? This is the question to be answered every six years during the update of the risk assessment of water bodies under the WFD. How this question should be answered for groundwater bodies, is subject of this report. To update the risk assessment different actions should be carried out by different parties. For example, provinces and waterboards should investigate together if men-induced chemical substance in groundwater are likely to have an negative influence on surface water quality. This report includes the what, when, why by who should be done to adequately update the risk assessment of groundwater bodies.

In de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is bepaald dat concentraties van verontreinigende stoffen in grondwater niet mogen stijgen. In de tien jaar dat deze richtlijn van kracht is, bleek dat het in de praktijk erg lastig is om een dergelijke stijging vast te stellen. Het RIVM geeft daarom, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) praktische adviezen om de belangrijkste problemen hierbij aan te pakken. Uitgangspunt daarbij is de beschikbare informatie op de juiste manier te gebruiken en te interpreteren in plaats van meer te gaan meten. Zo kan met weinig gegevens toch al een (soms voorzichtige) conclusie worden getrokken., The European Water Framework Directive (WFD) determines that concentrations of pollutants in groundwater should not display an upward trend. The WFD is now ten years in force it appeared to be pretty hard to determine whether an upward trend exists. RIVM formulated practical recommendations to tackle the most prominent problems. Starting point was to optimally use the available information rather than put more effort in monitoring. That way (albeit sometimes carefully-worded) conclusions can be drawn with few data.

RIVM rapport:In de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is bepaald dat concentraties van verontreinigende stoffen in grondwater niet mogen stijgen. In de tien jaar dat deze richtlijn van kracht is, bleek dat het in de praktijk erg lastig is om een dergelijke stijging vast te stellen. Het RIVM geeft daarom, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) praktische adviezen om de belangrijkste problemen hierbij aan te pakken. Uitgangspunt daarbij is de beschikbare informatie op de juiste manier te gebruiken en te interpreteren in plaats van meer te gaan meten. Zo kan met weinig gegevens toch al een (soms voorzichtige) conclusie worden getrokken., The European Water Framework Directive (WFD) determines that concentrations of pollutants in groundwater should not display an upward trend. The WFD is now ten years in force it appeared to be pretty hard to determine whether an upward trend exists. RIVM formulated practical recommendations to tackle the most prominent problems. Starting point was to optimally use the available information rather than put more effort in monitoring. That way (albeit sometimes carefully-worded) conclusions can be drawn with few data.

RIVM rapport:Verwachten we dat de milieudoelstellingen uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) worden gehaald? Om de zes jaar staat deze vraag centraal tijdens het bijwerken van de karakterisering van waterlichamen. Hoe deze vraag kan worden beantwoord voor grondwaterlichamen is uitgewerkt in dit rapport. Het bijwerken van de karakterisering bestaat uit diverse acties, die verschillende partijen vaak samen dienen uit te voeren. Bijvoorbeeld provincies en waterbeheerders dienen samen te onderzoeken of er chemische stoffen via het grondwater de oppervlaktewaterkwaliteit negatief beïnvloeden. In dit rapport staat wat, wanneer, waarom, door welke partijen moet worden gedaan om het bijwerken van de karakterisering adequaat uit te voeren., Do we expect to attain the environmental objectives of the Water Framework Directive (WFD)? This is the question to be answered every six years during the update of the risk assessment of water bodies under the WFD. How this question should be answered for groundwater bodies, is subject of this report. To update the risk assessment different actions should be carried out by different parties. For example, provinces and waterboards should investigate together if men-induced chemical substance in groundwater are likely to have an negative influence on surface water quality. This report includes the what, when, why by who should be done to adequately update the risk assessment of groundwater bodies.

RIVM rapport:In de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) is bepaald dat concentraties van verontreinigende stoffen in grondwater niet mogen stijgen. In de tien jaar dat deze richtlijn van kracht is, bleek dat het in de praktijk erg lastig is om een dergelijke stijging vast te stellen. Het RIVM geeft daarom, in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) praktische adviezen om de belangrijkste problemen hierbij aan te pakken. Uitgangspunt daarbij is de beschikbare informatie op de juiste manier te gebruiken en te interpreteren in plaats van meer te gaan meten. Zo kan met weinig gegevens toch al een (soms voorzichtige) conclusie worden getrokken., The European Water Framework Directive (WFD) determines that concentrations of pollutants in groundwater should not display an upward trend. The WFD is now ten years in force it appeared to be pretty hard to determine whether an upward trend exists. RIVM formulated practical recommendations to tackle the most prominent problems. Starting point was to optimally use the available information rather than put more effort in monitoring. That way (albeit sometimes carefully-worded) conclusions can be drawn with few data.

RIVM rapport:Verwachten we dat de milieudoelstellingen uit de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) worden gehaald? Om de zes jaar staat deze vraag centraal tijdens het bijwerken van de karakterisering van waterlichamen. Hoe deze vraag kan worden beantwoord voor grondwaterlichamen is uitgewerkt in dit rapport. Het bijwerken van de karakterisering bestaat uit diverse acties, die verschillende partijen vaak samen dienen uit te voeren. Bijvoorbeeld provincies en waterbeheerders dienen samen te onderzoeken of er chemische stoffen via het grondwater de oppervlaktewaterkwaliteit negatief beïnvloeden. In dit rapport staat wat, wanneer, waarom, door welke partijen moet worden gedaan om het bijwerken van de karakterisering adequaat uit te voeren., Do we expect to attain the environmental objectives of the Water Framework Directive (WFD)? This is the question to be answered every six years during the update of the risk assessment of water bodies under the WFD. How this question should be answered for groundwater bodies, is subject of this report. To update the risk assessment different actions should be carried out by different parties. For example, provinces and waterboards should investigate together if men-induced chemical substance in groundwater are likely to have an negative influence on surface water quality. This report includes the what, when, why by who should be done to adequately update the risk assessment of groundwater bodies.

RIVM rapport:De stroomgebiedbeheerplannen (SGBP'en) van de Rijn- en Maasoeverstaten bevatten in de eerste planperiode (2009-2015) weinig specifieke maatregelen om de kwaliteit van bronnen voor drinkwater te verbeteren. Het is daardoor waarschijnlijk dat Nederlandse oppervlaktewaterbronnen voor drinkwater niet zullen voldoen aan het streefdoel van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) zoals dat is geformuleerd in artikel 7.3. Met dit artikel wordt ernaar gestreefd om de waterkwaliteit te verbeteren waardoor minder inspanning nodig is om het te zuiveren tot drinkwater. Dit concludeert het RIVM bij de beoordeling van deze plannen in opdracht van het ministerie van VROM. De KRW draagt lidstaten op om SGBP'en op te stellen. De plannen moeten een goede toestand van grond- en oppervlaktewater zeker stellen door middel van meet- en maatregelenprogramma's. Voor drinkwater gelden specifieke doelstellingen. Maatregelen van de Rijn- en Maasoeverstaten zijn noodzakelijk om in Nederland de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren en daarmee de zuiveringsinspanning te verminderen De kwaliteit van dit water wordt namelijk sterk bepaald door de aanvoer uit landen als Duitsland, Belgie en Frankrijk. Nederland gebruikt naast oppervlaktewater ook grondwater als bron voor drinkwaterproductie. Voor grondwaterbronnen voor drinkwater is het onduidelijk of met de uitvoering van de SGBP'en de bestaande kwaliteitsknelpunten worden opgeheven. Deze knelpunten, zoals niet-verwijderde bodemverontreinigingen, zijn vooral lokaal van aard en worden niet of nauwelijks beinvloed door de buurlanden. Ten slotte heeft VROM gevraagd hoe het ambitieniveau van Nederland zich verhoudt tot andere lidstaten. De aanpak van Nederland bij de bescherming van drinkwaterbronnen blijkt vergelijkbaar met die van andere Rijn- en Maasoeverstaten., The river basin management plans (RBMPs) of member states in the Rhine and Meuse river basins contain few additional measures for the improvement of the quality of drinking water resources during the first planning period (2009-2015). Consequently, it is unlikely that the Netherlands will meet the objective of article 7.3 of the European Water Framework Directive (WFD) for managing the resources of surface water destined for use as drinking water. The aim of this article is to achieve improvements in water quality, thereby enabling the level of purification treatment to be reduced. This is the conclusion of the RIVM based on its assessment of these plans as ordered by the Dutch Ministry of Housing, Spatial Planning and the Environment (VROM). The WFD requires member states to formulate RBMPs. These plans must be able to secure a good status for ground and surface waters through the implementation of programmes of measures and monitoring. Specific objectives have been set for drinking water. The quality of surface waters in the Netherlands is strongly determined by the feed from other countries, such as Germany, Belgium and France. The realization of measures by upstream states in the Rhine and Meuse river basins is therefore indispensable for the improvement of surface water quality in the Netherlands and, thereby, for a reduction in the level of treatment required for its purification. The Netherlands uses both surface water and ground water as a resource for drinking water. It is unclear whether the implementation of the RBMPs will resolve existing bottlenecks in the quality management of ground-water resources. These issues, such as the presence of point source pollution, are mainly on a local scale and are scarcely, or not at all, affected by neighbouring countries. VROM requested that the RIVM also compare the ambition level of the Netherlands with that of other member states. The Dutch approach to tackling the protection of drinking water resources appears to

RIVM rapport:De stroomgebiedbeheerplannen (SGBP'en) van de Rijn- en Maasoeverstaten bevatten in de eerste planperiode (2009-2015) weinig specifieke maatregelen om de kwaliteit van bronnen voor drinkwater te verbeteren. Het is daardoor waarschijnlijk dat Nederlandse oppervlaktewaterbronnen voor drinkwater niet zullen voldoen aan het streefdoel van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) zoals dat is geformuleerd in artikel 7.3. Met dit artikel wordt ernaar gestreefd om de waterkwaliteit te verbeteren waardoor minder inspanning nodig is om het te zuiveren tot drinkwater. Dit concludeert het RIVM bij de beoordeling van deze plannen in opdracht van het ministerie van VROM. De KRW draagt lidstaten op om SGBP'en op te stellen. De plannen moeten een goede toestand van grond- en oppervlaktewater zeker stellen door middel van meet- en maatregelenprogramma's. Voor drinkwater gelden specifieke doelstellingen. Maatregelen van de Rijn- en Maasoeverstaten zijn noodzakelijk om in Nederland de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren en daarmee de zuiveringsinspanning te verminderen De kwaliteit van dit water wordt namelijk sterk bepaald door de aanvoer uit landen als Duitsland, Belgie en Frankrijk. Nederland gebruikt naast oppervlaktewater ook grondwater als bron voor drinkwaterproductie. Voor grondwaterbronnen voor drinkwater is het onduidelijk of met de uitvoering van de SGBP'en de bestaande kwaliteitsknelpunten worden opgeheven. Deze knelpunten, zoals niet-verwijderde bodemverontreinigingen, zijn vooral lokaal van aard en worden niet of nauwelijks beinvloed door de buurlanden. Ten slotte heeft VROM gevraagd hoe het ambitieniveau van Nederland zich verhoudt tot andere lidstaten. De aanpak van Nederland bij de bescherming van drinkwaterbronnen blijkt vergelijkbaar met die van andere Rijn- en Maasoeverstaten., The river basin management plans (RBMPs) of member states in the Rhine and Meuse river basins contain few additional measures for the improvement of the quality of drinking water resources during the first planning period (2009-2015). Consequently, it is unlikely that the Netherlands will meet the objective of article 7.3 of the European Water Framework Directive (WFD) for managing the resources of surface water destined for use as drinking water. The aim of this article is to achieve improvements in water quality, thereby enabling the level of purification treatment to be reduced. This is the conclusion of the RIVM based on its assessment of these plans as ordered by the Dutch Ministry of Housing, Spatial Planning and the Environment (VROM). The WFD requires member states to formulate RBMPs. These plans must be able to secure a good status for ground and surface waters through the implementation of programmes of measures and monitoring. Specific objectives have been set for drinking water. The quality of surface waters in the Netherlands is strongly determined by the feed from other countries, such as Germany, Belgium and France. The realization of measures by upstream states in the Rhine and Meuse river basins is therefore indispensable for the improvement of surface water quality in the Netherlands and, thereby, for a reduction in the level of treatment required for its purification. The Netherlands uses both surface water and ground water as a resource for drinking water. It is unclear whether the implementation of the RBMPs will resolve existing bottlenecks in the quality management of ground-water resources. These issues, such as the presence of point source pollution, are mainly on a local scale and are scarcely, or not at all, affected by neighbouring countries. VROM requested that the RIVM also compare the ambition level of the Netherlands with that of other member states. The Dutch approach to tackling the protection of drinking water resources appears to

RIVM rapport:De stroomgebiedbeheerplannen (SGBP'en) van de Rijn- en Maasoeverstaten bevatten in de eerste planperiode (2009-2015) weinig specifieke maatregelen om de kwaliteit van bronnen voor drinkwater te verbeteren. Het is daardoor waarschijnlijk dat Nederlandse oppervlaktewaterbronnen voor drinkwater niet zullen voldoen aan het streefdoel van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) zoals dat is geformuleerd in artikel 7.3. Met dit artikel wordt ernaar gestreefd om de waterkwaliteit te verbeteren waardoor minder inspanning nodig is om het te zuiveren tot drinkwater. Dit concludeert het RIVM bij de beoordeling van deze plannen in opdracht van het ministerie van VROM. De KRW draagt lidstaten op om SGBP'en op te stellen. De plannen moeten een goede toestand van grond- en oppervlaktewater zeker stellen door middel van meet- en maatregelenprogramma's. Voor drinkwater gelden specifieke doelstellingen. Maatregelen van de Rijn- en Maasoeverstaten zijn noodzakelijk om in Nederland de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren en daarmee de zuiveringsinspanning te verminderen De kwaliteit van dit water wordt namelijk sterk bepaald door de aanvoer uit landen als Duitsland, Belgie en Frankrijk. Nederland gebruikt naast oppervlaktewater ook grondwater als bron voor drinkwaterproductie. Voor grondwaterbronnen voor drinkwater is het onduidelijk of met de uitvoering van de SGBP'en de bestaande kwaliteitsknelpunten worden opgeheven. Deze knelpunten, zoals niet-verwijderde bodemverontreinigingen, zijn vooral lokaal van aard en worden niet of nauwelijks beinvloed door de buurlanden. Ten slotte heeft VROM gevraagd hoe het ambitieniveau van Nederland zich verhoudt tot andere lidstaten. De aanpak van Nederland bij de bescherming van drinkwaterbronnen blijkt vergelijkbaar met die van andere Rijn- en Maasoeverstaten., The river basin management plans (RBMPs) of member states in the Rhine and Meuse river basins contain few additional measures for the improvement of the quality of drinking water resources during the first planning period (2009-2015). Consequently, it is unlikely that the Netherlands will meet the objective of article 7.3 of the European Water Framework Directive (WFD) for managing the resources of surface water destined for use as drinking water. The aim of this article is to achieve improvements in water quality, thereby enabling the level of purification treatment to be reduced. This is the conclusion of the RIVM based on its assessment of these plans as ordered by the Dutch Ministry of Housing, Spatial Planning and the Environment (VROM). The WFD requires member states to formulate RBMPs. These plans must be able to secure a good status for ground and surface waters through the implementation of programmes of measures and monitoring. Specific objectives have been set for drinking water. The quality of surface waters in the Netherlands is strongly determined by the feed from other countries, such as Germany, Belgium and France. The realization of measures by upstream states in the Rhine and Meuse river basins is therefore indispensable for the improvement of surface water quality in the Netherlands and, thereby, for a reduction in the level of treatment required for its purification. The Netherlands uses both surface water and ground water as a resource for drinking water. It is unclear whether the implementation of the RBMPs will resolve existing bottlenecks in the quality management of ground-water resources. These issues, such as the presence of point source pollution, are mainly on a local scale and are scarcely, or not at all, affected by neighbouring countries. VROM requested that the RIVM also compare the ambition level of the Netherlands with that of other member states. The Dutch approach to tackling the protection of drinking water resources appears to

RIVM rapport:De stroomgebiedbeheerplannen (SGBP'en) van de Rijn- en Maasoeverstaten bevatten in de eerste planperiode (2009-2015) weinig specifieke maatregelen om de kwaliteit van bronnen voor drinkwater te verbeteren. Het is daardoor waarschijnlijk dat Nederlandse oppervlaktewaterbronnen voor drinkwater niet zullen voldoen aan het streefdoel van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) zoals dat is geformuleerd in artikel 7.3. Met dit artikel wordt ernaar gestreefd om de waterkwaliteit te verbeteren waardoor minder inspanning nodig is om het te zuiveren tot drinkwater. Dit concludeert het RIVM bij de beoordeling van deze plannen in opdracht van het ministerie van VROM. De KRW draagt lidstaten op om SGBP'en op te stellen. De plannen moeten een goede toestand van grond- en oppervlaktewater zeker stellen door middel van meet- en maatregelenprogramma's. Voor drinkwater gelden specifieke doelstellingen. Maatregelen van de Rijn- en Maasoeverstaten zijn noodzakelijk om in Nederland de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren en daarmee de zuiveringsinspanning te verminderen De kwaliteit van dit water wordt namelijk sterk bepaald door de aanvoer uit landen als Duitsland, Belgie en Frankrijk. Nederland gebruikt naast oppervlaktewater ook grondwater als bron voor drinkwaterproductie. Voor grondwaterbronnen voor drinkwater is het onduidelijk of met de uitvoering van de SGBP'en de bestaande kwaliteitsknelpunten worden opgeheven. Deze knelpunten, zoals niet-verwijderde bodemverontreinigingen, zijn vooral lokaal van aard en worden niet of nauwelijks beinvloed door de buurlanden. Ten slotte heeft VROM gevraagd hoe het ambitieniveau van Nederland zich verhoudt tot andere lidstaten. De aanpak van Nederland bij de bescherming van drinkwaterbronnen blijkt vergelijkbaar met die van andere Rijn- en Maasoeverstaten., The river basin management plans (RBMPs) of member states in the Rhine and Meuse river basins contain few additional measures for the improvement of the quality of drinking water resources during the first planning period (2009-2015). Consequently, it is unlikely that the Netherlands will meet the objective of article 7.3 of the European Water Framework Directive (WFD) for managing the resources of surface water destined for use as drinking water. The aim of this article is to achieve improvements in water quality, thereby enabling the level of purification treatment to be reduced. This is the conclusion of the RIVM based on its assessment of these plans as ordered by the Dutch Ministry of Housing, Spatial Planning and the Environment (VROM). The WFD requires member states to formulate RBMPs. These plans must be able to secure a good status for ground and surface waters through the implementation of programmes of measures and monitoring. Specific objectives have been set for drinking water. The quality of surface waters in the Netherlands is strongly determined by the feed from other countries, such as Germany, Belgium and France. The realization of measures by upstream states in the Rhine and Meuse river basins is therefore indispensable for the improvement of surface water quality in the Netherlands and, thereby, for a reduction in the level of treatment required for its purification. The Netherlands uses both surface water and ground water as a resource for drinking water. It is unclear whether the implementation of the RBMPs will resolve existing bottlenecks in the quality management of ground-water resources. These issues, such as the presence of point source pollution, are mainly on a local scale and are scarcely, or not at all, affected by neighbouring countries. VROM requested that the RIVM also compare the ambition level of the Netherlands with that of other member states. The Dutch approach to tackling the protection of drinking water resources appears to

RIVM rapport:De stroomgebiedbeheerplannen (SGBP'en) van de Rijn- en Maasoeverstaten bevatten in de eerste planperiode (2009-2015) weinig specifieke maatregelen om de kwaliteit van bronnen voor drinkwater te verbeteren. Het is daardoor waarschijnlijk dat Nederlandse oppervlaktewaterbronnen voor drinkwater niet zullen voldoen aan het streefdoel van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) zoals dat is geformuleerd in artikel 7.3. Met dit artikel wordt ernaar gestreefd om de waterkwaliteit te verbeteren waardoor minder inspanning nodig is om het te zuiveren tot drinkwater. Dit concludeert het RIVM bij de beoordeling van deze plannen in opdracht van het ministerie van VROM. De KRW draagt lidstaten op om SGBP'en op te stellen. De plannen moeten een goede toestand van grond- en oppervlaktewater zeker stellen door middel van meet- en maatregelenprogramma's. Voor drinkwater gelden specifieke doelstellingen. Maatregelen van de Rijn- en Maasoeverstaten zijn noodzakelijk om in Nederland de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren en daarmee de zuiveringsinspanning te verminderen De kwaliteit van dit water wordt namelijk sterk bepaald door de aanvoer uit landen als Duitsland, Belgie en Frankrijk. Nederland gebruikt naast oppervlaktewater ook grondwater als bron voor drinkwaterproductie. Voor grondwaterbronnen voor drinkwater is het onduidelijk of met de uitvoering van de SGBP'en de bestaande kwaliteitsknelpunten worden opgeheven. Deze knelpunten, zoals niet-verwijderde bodemverontreinigingen, zijn vooral lokaal van aard en worden niet of nauwelijks beinvloed door de buurlanden. Ten slotte heeft VROM gevraagd hoe het ambitieniveau van Nederland zich verhoudt tot andere lidstaten. De aanpak van Nederland bij de bescherming van drinkwaterbronnen blijkt vergelijkbaar met die van andere Rijn- en Maasoeverstaten., The river basin management plans (RBMPs) of member states in the Rhine and Meuse river basins contain few additional measures for the improvement of the quality of drinking water resources during the first planning period (2009-2015). Consequently, it is unlikely that the Netherlands will meet the objective of article 7.3 of the European Water Framework Directive (WFD) for managing the resources of surface water destined for use as drinking water. The aim of this article is to achieve improvements in water quality, thereby enabling the level of purification treatment to be reduced. This is the conclusion of the RIVM based on its assessment of these plans as ordered by the Dutch Ministry of Housing, Spatial Planning and the Environment (VROM). The WFD requires member states to formulate RBMPs. These plans must be able to secure a good status for ground and surface waters through the implementation of programmes of measures and monitoring. Specific objectives have been set for drinking water. The quality of surface waters in the Netherlands is strongly determined by the feed from other countries, such as Germany, Belgium and France. The realization of measures by upstream states in the Rhine and Meuse river basins is therefore indispensable for the improvement of surface water quality in the Netherlands and, thereby, for a reduction in the level of treatment required for its purification. The Netherlands uses both surface water and ground water as a resource for drinking water. It is unclear whether the implementation of the RBMPs will resolve existing bottlenecks in the quality management of ground-water resources. These issues, such as the presence of point source pollution, are mainly on a local scale and are scarcely, or not at all, affected by neighbouring countries. VROM requested that the RIVM also compare the ambition level of the Netherlands with that of other member states. The Dutch approach to tackling the protection of drinking water resources appears to

RIVM rapport:De stroomgebiedbeheerplannen (SGBP'en) van de Rijn- en Maasoeverstaten bevatten in de eerste planperiode (2009-2015) weinig specifieke maatregelen om de kwaliteit van bronnen voor drinkwater te verbeteren. Het is daardoor waarschijnlijk dat Nederlandse oppervlaktewaterbronnen voor drinkwater niet zullen voldoen aan het streefdoel van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) zoals dat is geformuleerd in artikel 7.3. Met dit artikel wordt ernaar gestreefd om de waterkwaliteit te verbeteren waardoor minder inspanning nodig is om het te zuiveren tot drinkwater. Dit concludeert het RIVM bij de beoordeling van deze plannen in opdracht van het ministerie van VROM. De KRW draagt lidstaten op om SGBP'en op te stellen. De plannen moeten een goede toestand van grond- en oppervlaktewater zeker stellen door middel van meet- en maatregelenprogramma's. Voor drinkwater gelden specifieke doelstellingen. Maatregelen van de Rijn- en Maasoeverstaten zijn noodzakelijk om in Nederland de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren en daarmee de zuiveringsinspanning te verminderen De kwaliteit van dit water wordt namelijk sterk bepaald door de aanvoer uit landen als Duitsland, Belgie en Frankrijk. Nederland gebruikt naast oppervlaktewater ook grondwater als bron voor drinkwaterproductie. Voor grondwaterbronnen voor drinkwater is het onduidelijk of met de uitvoering van de SGBP'en de bestaande kwaliteitsknelpunten worden opgeheven. Deze knelpunten, zoals niet-verwijderde bodemverontreinigingen, zijn vooral lokaal van aard en worden niet of nauwelijks beinvloed door de buurlanden. Ten slotte heeft VROM gevraagd hoe het ambitieniveau van Nederland zich verhoudt tot andere lidstaten. De aanpak van Nederland bij de bescherming van drinkwaterbronnen blijkt vergelijkbaar met die van andere Rijn- en Maasoeverstaten., The river basin management plans (RBMPs) of member states in the Rhine and Meuse river basins contain few additional measures for the improvement of the quality of drinking water resources during the first planning period (2009-2015). Consequently, it is unlikely that the Netherlands will meet the objective of article 7.3 of the European Water Framework Directive (WFD) for managing the resources of surface water destined for use as drinking water. The aim of this article is to achieve improvements in water quality, thereby enabling the level of purification treatment to be reduced. This is the conclusion of the RIVM based on its assessment of these plans as ordered by the Dutch Ministry of Housing, Spatial Planning and the Environment (VROM). The WFD requires member states to formulate RBMPs. These plans must be able to secure a good status for ground and surface waters through the implementation of programmes of measures and monitoring. Specific objectives have been set for drinking water. The quality of surface waters in the Netherlands is strongly determined by the feed from other countries, such as Germany, Belgium and France. The realization of measures by upstream states in the Rhine and Meuse river basins is therefore indispensable for the improvement of surface water quality in the Netherlands and, thereby, for a reduction in the level of treatment required for its purification. The Netherlands uses both surface water and ground water as a resource for drinking water. It is unclear whether the implementation of the RBMPs will resolve existing bottlenecks in the quality management of ground-water resources. These issues, such as the presence of point source pollution, are mainly on a local scale and are scarcely, or not at all, affected by neighbouring countries. VROM requested that the RIVM also compare the ambition level of the Netherlands with that of other member states. The Dutch approach to tackling the protection of drinking water resources appears to

RIVM rapport:Dit rapport bevat een advies aan het ministerie van VROM over de selectie van stoffen in grondwater waarvoor drempelwaarden moeten worden afgeleid. Daarnaast bevat het adviezen over een procedure voor die afleiding en over de hoogte van drempelwaarden. Drempelwaarden zijn kwaliteitsnormen die beogen de mens en ecosystemen te beschermen. De Europese Grondwaterrichtlijn schrijft voor dat lidstaten drempelwaarden voor grondwater vaststellen, uiterlijk in december 2008. Het RIVM adviseert drempelwaarden vast te stellen voor chloride, nikkel, arseen, cadmium en lood en voor de nutriknten (voedingsstoffen) stikstof en fosfaat. Deze laatste kunnen voor overbemesting van het oppervlaktewater zorgen. Voor nutrienten hangt de hoogte van de drempelwaarde af van de normen voor ecosystemen in water en op land die mede gevoed worden door grondwater. De mate van deze afhankelijkheid is belangrijke informatie voor de procedure, maar is niet voor heel Nederland bekend. Daardoor kan de uitgedachte procedure niet volledig worden uitgevoerd en is voor een behoudende benadering gekozen. Daarnaast bevat dit rapport berekeningen van wat er doorgaans in het grondwater aanwezig is (achtergrondniveaus). Drempelwaarden zijn in de gekozen procedure nooit strenger dan achtergrondniveaus. Om de informatie zo veel mogelijk per regio te kunnen specificeren, zijn de berekeningen van achtergrondniveaus en de afleiding van drempelwaarden per stof en per grondwaterlichaam uitgevoerd., This report contains a recommendation for the Ministry of the Environment (VROM) about selection of substances in groundwater for which threshold values are to be derived. In addition it contains a recommendation about a procedure for that derivation and for setting the level of threshold values. Threshold values are environmental quality standards that aim to protect man and the environment. The European Groundwater Directive requires member states to establish threshold values by December 2008 at the latest. RIVM recommends to establish threshold values for chloride, nickel, arsenic, cadmium and lead as well as for the nutrients nitrogen and phosphate. The latter can cause eutrophication of surface water. For nutrients, the level of threshold values depends on the nutrient standards in groundwater dependent surface waters and terrestrial ecosystems. The degree of dependence is essential information in this procedure, but is not known for all ecosystems in the Netherlands. Therefore the procedure can not be applied as it should be and a conservative approach was used instead. In addition, this report contains calculations of background levels of the substances for which threshold values are to be derived. Threshold values can never be more stringent than background levels. Calculation of both background levels and threshold values were performed for each groundwater body.

RIVM rapport:De implementatie van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) en Grondwaterrichtlijn (GWR) in de Nederlandse wetgeving geschiedt door regelingen voor monitoring en rapportage aan de Europese Unie in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) vast te leggen. Op grond van artikel 5 en bijlage IV van de GWR moeten de lidstaten van de Europese unie rapporteren over trend en trendomkering van de grondwaterkwaliteit. De teksten van de GWR zijn ongeschikt als tekst voor een AMvB. Dit rapport geeft de benodigde procedures waarnaar in de AMvB kan worden verwezen. De procedures zijn ontleend aan het Technical report nr.1 'The EU Water Framework Directive: statistical aspects of the identification of groundwater pollution trends and aggregation of monitoring results'. In de EU zijn discussies over procedures voor trend en trendomkering nog steeds gaande; deze kunnen leiden tot een herziening van dit rapport., The Water Framework Directive (WFD) and Groundwater Directive (GWD) are implemented in Dutch legislation by entering rules in a regulation (AMvB). Based on article 5 and annex IV of the (GWD) Member States have to report on trend and trend reversal of the groundwater quality. The texts of the GWD are not suitable as texts for a regulation. This report presents procedures to which can be referred to in the regulation. The procedures are taken from the Technical report nr.1 'The EU Water Framework Directive: statistical aspects of the identification of groundwater pollution trends and aggregation of monitoring results'. In the European Union discussions on procedures for trend and trend reversal are still going on and the outcome of the discussions can result in revision of the present report.

Dit rapport bevat een advies aan het ministerie van VROM over de selectie van stoffen in grondwater waarvoor drempelwaarden moeten worden afgeleid. Daarnaast bevat het adviezen over een procedure voor die afleiding en over de hoogte van drempelwaarden. Drempelwaarden zijn kwaliteitsnormen die beogen de mens en ecosystemen te beschermen. De Europese Grondwaterrichtlijn schrijft voor dat lidstaten drempelwaarden voor grondwater vaststellen, uiterlijk in december 2008. Het RIVM adviseert drempelwaarden vast te stellen voor chloride, nikkel, arseen, cadmium en lood en voor de nutriknten (voedingsstoffen) stikstof en fosfaat. Deze laatste kunnen voor overbemesting van het oppervlaktewater zorgen. Voor nutrienten hangt de hoogte van de drempelwaarde af van de normen voor ecosystemen in water en op land die mede gevoed worden door grondwater. De mate van deze afhankelijkheid is belangrijke informatie voor de procedure, maar is niet voor heel Nederland bekend. Daardoor kan de uitgedachte procedure niet volledig worden uitgevoerd en is voor een behoudende benadering gekozen. Daarnaast bevat dit rapport berekeningen van wat er doorgaans in het grondwater aanwezig is (achtergrondniveaus). Drempelwaarden zijn in de gekozen procedure nooit strenger dan achtergrondniveaus. Om de informatie zo veel mogelijk per regio te kunnen specificeren, zijn de berekeningen van achtergrondniveaus en de afleiding van drempelwaarden per stof en per grondwaterlichaam uitgevoerd., This report contains a recommendation for the Ministry of the Environment (VROM) about selection of substances in groundwater for which threshold values are to be derived. In addition it contains a recommendation about a procedure for that derivation and for setting the level of threshold values. Threshold values are environmental quality standards that aim to protect man and the environment. The European Groundwater Directive requires member states to establish threshold values by December 2008 at the latest. RIVM recommends to establish threshold values for chloride, nickel, arsenic, cadmium and lead as well as for the nutrients nitrogen and phosphate. The latter can cause eutrophication of surface water. For nutrients, the level of threshold values depends on the nutrient standards in groundwater dependent surface waters and terrestrial ecosystems. The degree of dependence is essential information in this procedure, but is not known for all ecosystems in the Netherlands. Therefore the procedure can not be applied as it should be and a conservative approach was used instead. In addition, this report contains calculations of background levels of the substances for which threshold values are to be derived. Threshold values can never be more stringent than background levels. Calculation of both background levels and threshold values were performed for each groundwater body.

De implementatie van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) en Grondwaterrichtlijn (GWR) in de Nederlandse wetgeving geschiedt door regelingen voor monitoring en rapportage aan de Europese Unie in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) vast te leggen. Op grond van artikel 5 en bijlage IV van de GWR moeten de lidstaten van de Europese unie rapporteren over trend en trendomkering van de grondwaterkwaliteit. De teksten van de GWR zijn ongeschikt als tekst voor een AMvB. Dit rapport geeft de benodigde procedures waarnaar in de AMvB kan worden verwezen. De procedures zijn ontleend aan het Technical report nr.1 'The EU Water Framework Directive: statistical aspects of the identification of groundwater pollution trends and aggregation of monitoring results'. In de EU zijn discussies over procedures voor trend en trendomkering nog steeds gaande; deze kunnen leiden tot een herziening van dit rapport., The Water Framework Directive (WFD) and Groundwater Directive (GWD) are implemented in Dutch legislation by entering rules in a regulation (AMvB). Based on article 5 and annex IV of the (GWD) Member States have to report on trend and trend reversal of the groundwater quality. The texts of the GWD are not suitable as texts for a regulation. This report presents procedures to which can be referred to in the regulation. The procedures are taken from the Technical report nr.1 'The EU Water Framework Directive: statistical aspects of the identification of groundwater pollution trends and aggregation of monitoring results'. In the European Union discussions on procedures for trend and trend reversal are still going on and the outcome of the discussions can result in revision of the present report.

RIVM rapport:Dit rapport bevat een advies aan het ministerie van VROM over de selectie van stoffen in grondwater waarvoor drempelwaarden moeten worden afgeleid. Daarnaast bevat het adviezen over een procedure voor die afleiding en over de hoogte van drempelwaarden. Drempelwaarden zijn kwaliteitsnormen die beogen de mens en ecosystemen te beschermen. De Europese Grondwaterrichtlijn schrijft voor dat lidstaten drempelwaarden voor grondwater vaststellen, uiterlijk in december 2008. Het RIVM adviseert drempelwaarden vast te stellen voor chloride, nikkel, arseen, cadmium en lood en voor de nutriknten (voedingsstoffen) stikstof en fosfaat. Deze laatste kunnen voor overbemesting van het oppervlaktewater zorgen. Voor nutrienten hangt de hoogte van de drempelwaarde af van de normen voor ecosystemen in water en op land die mede gevoed worden door grondwater. De mate van deze afhankelijkheid is belangrijke informatie voor de procedure, maar is niet voor heel Nederland bekend. Daardoor kan de uitgedachte procedure niet volledig worden uitgevoerd en is voor een behoudende benadering gekozen. Daarnaast bevat dit rapport berekeningen van wat er doorgaans in het grondwater aanwezig is (achtergrondniveaus). Drempelwaarden zijn in de gekozen procedure nooit strenger dan achtergrondniveaus. Om de informatie zo veel mogelijk per regio te kunnen specificeren, zijn de berekeningen van achtergrondniveaus en de afleiding van drempelwaarden per stof en per grondwaterlichaam uitgevoerd., This report contains a recommendation for the Ministry of the Environment (VROM) about selection of substances in groundwater for which threshold values are to be derived. In addition it contains a recommendation about a procedure for that derivation and for setting the level of threshold values. Threshold values are environmental quality standards that aim to protect man and the environment. The European Groundwater Directive requires member states to establish threshold values by December 2008 at the latest. RIVM recommends to establish threshold values for chloride, nickel, arsenic, cadmium and lead as well as for the nutrients nitrogen and phosphate. The latter can cause eutrophication of surface water. For nutrients, the level of threshold values depends on the nutrient standards in groundwater dependent surface waters and terrestrial ecosystems. The degree of dependence is essential information in this procedure, but is not known for all ecosystems in the Netherlands. Therefore the procedure can not be applied as it should be and a conservative approach was used instead. In addition, this report contains calculations of background levels of the substances for which threshold values are to be derived. Threshold values can never be more stringent than background levels. Calculation of both background levels and threshold values were performed for each groundwater body.

RIVM rapport:De implementatie van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) en Grondwaterrichtlijn (GWR) in de Nederlandse wetgeving geschiedt door regelingen voor monitoring en rapportage aan de Europese Unie in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) vast te leggen. Op grond van artikel 5 en bijlage IV van de GWR moeten de lidstaten van de Europese unie rapporteren over trend en trendomkering van de grondwaterkwaliteit. De teksten van de GWR zijn ongeschikt als tekst voor een AMvB. Dit rapport geeft de benodigde procedures waarnaar in de AMvB kan worden verwezen. De procedures zijn ontleend aan het Technical report nr.1 'The EU Water Framework Directive: statistical aspects of the identification of groundwater pollution trends and aggregation of monitoring results'. In de EU zijn discussies over procedures voor trend en trendomkering nog steeds gaande; deze kunnen leiden tot een herziening van dit rapport., The Water Framework Directive (WFD) and Groundwater Directive (GWD) are implemented in Dutch legislation by entering rules in a regulation (AMvB). Based on article 5 and annex IV of the (GWD) Member States have to report on trend and trend reversal of the groundwater quality. The texts of the GWD are not suitable as texts for a regulation. This report presents procedures to which can be referred to in the regulation. The procedures are taken from the Technical report nr.1 'The EU Water Framework Directive: statistical aspects of the identification of groundwater pollution trends and aggregation of monitoring results'. In the European Union discussions on procedures for trend and trend reversal are still going on and the outcome of the discussions can result in revision of the present report.

RIVM rapport:Dit rapport bevat een advies aan het ministerie van VROM over de selectie van stoffen in grondwater waarvoor drempelwaarden moeten worden afgeleid. Daarnaast bevat het adviezen over een procedure voor die afleiding en over de hoogte van drempelwaarden. Drempelwaarden zijn kwaliteitsnormen die beogen de mens en ecosystemen te beschermen. De Europese Grondwaterrichtlijn schrijft voor dat lidstaten drempelwaarden voor grondwater vaststellen, uiterlijk in december 2008. Het RIVM adviseert drempelwaarden vast te stellen voor chloride, nikkel, arseen, cadmium en lood en voor de nutriknten (voedingsstoffen) stikstof en fosfaat. Deze laatste kunnen voor overbemesting van het oppervlaktewater zorgen. Voor nutrienten hangt de hoogte van de drempelwaarde af van de normen voor ecosystemen in water en op land die mede gevoed worden door grondwater. De mate van deze afhankelijkheid is belangrijke informatie voor de procedure, maar is niet voor heel Nederland bekend. Daardoor kan de uitgedachte procedure niet volledig worden uitgevoerd en is voor een behoudende benadering gekozen. Daarnaast bevat dit rapport berekeningen van wat er doorgaans in het grondwater aanwezig is (achtergrondniveaus). Drempelwaarden zijn in de gekozen procedure nooit strenger dan achtergrondniveaus. Om de informatie zo veel mogelijk per regio te kunnen specificeren, zijn de berekeningen van achtergrondniveaus en de afleiding van drempelwaarden per stof en per grondwaterlichaam uitgevoerd., This report contains a recommendation for the Ministry of the Environment (VROM) about selection of substances in groundwater for which threshold values are to be derived. In addition it contains a recommendation about a procedure for that derivation and for setting the level of threshold values. Threshold values are environmental quality standards that aim to protect man and the environment. The European Groundwater Directive requires member states to establish threshold values by December 2008 at the latest. RIVM recommends to establish threshold values for chloride, nickel, arsenic, cadmium and lead as well as for the nutrients nitrogen and phosphate. The latter can cause eutrophication of surface water. For nutrients, the level of threshold values depends on the nutrient standards in groundwater dependent surface waters and terrestrial ecosystems. The degree of dependence is essential information in this procedure, but is not known for all ecosystems in the Netherlands. Therefore the procedure can not be applied as it should be and a conservative approach was used instead. In addition, this report contains calculations of background levels of the substances for which threshold values are to be derived. Threshold values can never be more stringent than background levels. Calculation of both background levels and threshold values were performed for each groundwater body.

RIVM rapport:De implementatie van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) en Grondwaterrichtlijn (GWR) in de Nederlandse wetgeving geschiedt door regelingen voor monitoring en rapportage aan de Europese Unie in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) vast te leggen. Op grond van artikel 5 en bijlage IV van de GWR moeten de lidstaten van de Europese unie rapporteren over trend en trendomkering van de grondwaterkwaliteit. De teksten van de GWR zijn ongeschikt als tekst voor een AMvB. Dit rapport geeft de benodigde procedures waarnaar in de AMvB kan worden verwezen. De procedures zijn ontleend aan het Technical report nr.1 'The EU Water Framework Directive: statistical aspects of the identification of groundwater pollution trends and aggregation of monitoring results'. In de EU zijn discussies over procedures voor trend en trendomkering nog steeds gaande; deze kunnen leiden tot een herziening van dit rapport., The Water Framework Directive (WFD) and Groundwater Directive (GWD) are implemented in Dutch legislation by entering rules in a regulation (AMvB). Based on article 5 and annex IV of the (GWD) Member States have to report on trend and trend reversal of the groundwater quality. The texts of the GWD are not suitable as texts for a regulation. This report presents procedures to which can be referred to in the regulation. The procedures are taken from the Technical report nr.1 'The EU Water Framework Directive: statistical aspects of the identification of groundwater pollution trends and aggregation of monitoring results'. In the European Union discussions on procedures for trend and trend reversal are still going on and the outcome of the discussions can result in revision of the present report.

RIVM rapport:Drempelwaarden voor grondwater zijn verplicht door de (Europese) Kaderrichtlijn Water. Er komen geen Europese voorschriften voor de stoffen waarvoor drempelwaarden moeten worden vastgesteld, noch voor de hoogte van drempelwaarden. Dit rapport bevat adviezen welke criteria zouden moeten worden toegepast om stoffen te selecteren voor het afleiden van een drempelwaarde. Het RIVM adviseert om drempelwaarden vast te stellen voor stoffen waar grondwaterafhankelijke ecosystemen schade door ondervinden. Daarnaast beveelt het RIVM aan drempelwaarden vast te stellen voor stoffen die in grondwater boven de drinkwaternorm dreigen uit te komen. Ook worden voorlopige adviezen gegeven voor de stofkeuze. Voor grondwaterafhankelijke ecosystemen zijn dat stikstof, fosfaat en chloride. Voor de drinkwaterfunctie zijn dat nikkel en arseen; dit advies is echter gebaseerd op gegevens die nog moeten worden geactualiseerd. De hoogte van de drempelwaarden komt in een vervolgrapport aan bod., Threshold values for groundwater are mandatory for the (European) Water Framework Directive. No European procedures will be given for substances for which threshold values have to be established, nor for the level of threshold values. This report contains recommendations for the criteria that will be applied to select substances to derive threshold values. The RIVM recommends to establish threshold values for substances for groundwater dependant ecosystems that are significantly damaged. Besides the RIVM recommends to establish threshold values for substances that are expected to have concentrations above the drinking water standard. Also provisional recommendations are given for the substance selection. For groundwater dependant ecosystems nitrogen, phosphate and chloride are selected. For drinking water nickel and arsenic are selected. When new data becomes available this provisional recommendation is updated. The level of the threshold value will be dealt with in a forthcoming report.

RIVM rapport:Threshold values for groundwater are mandatory for the (European) Water Framework Directive. No European procedures will be given for substances for which threshold values have to be established, nor for the level of threshold values. This report contains recommendations for the criteria that will be applied to select substances to derive threshold values. The RIVM recommends to establish threshold values for substances for groundwater dependant ecosystems that are significantly damaged. Besides the RIVM recommends to establish threshold values for substances that are expected to have concentrations above the drinking water standard. Also provisional recommendations are given for the substance selection. For groundwater dependant ecosystems nitrogen, phosphate and chloride are selected. For drinking water nickel and arsenic are selected. When new data becomes available this provisional recommendation is updated. The level of the threshold value will be dealt with in a forthcoming report., Drempelwaarden voor grondwater zijn verplicht door de (Europese) Kaderrichtlijn Water. Er komen geen Europese voorschriften voor de stoffen waarvoor drempelwaarden moeten worden vastgesteld, noch voor de hoogte van drempelwaarden. Dit rapport bevat adviezen welke criteria zouden moeten worden toegepast om stoffen te selecteren voor het afleiden van een drempelwaarde. Het RIVM adviseert om drempelwaarden vast te stellen voor stoffen waar grondwaterafhankelijke ecosystemen schade door ondervinden. Daarnaast beveelt het RIVM aan drempelwaarden vast te stellen voor stoffen die in grondwater boven de drinkwaternorm dreigen uit te komen. Ook worden voorlopige adviezen gegeven voor de stofkeuze. Voor grondwaterafhankelijke ecosystemen zijn dat stikstof, fosfaat en chloride. Voor de drinkwaterfunctie zijn dat nikkel en arseen; dit advies is echter gebaseerd op gegevens die nog moeten worden geactualiseerd. De hoogte van de drempelwaarden komt in een vervolgrapport aan bod.

Drempelwaarden voor grondwater zijn verplicht door de (Europese) Kaderrichtlijn Water. Er komen geen Europese voorschriften voor de stoffen waarvoor drempelwaarden moeten worden vastgesteld, noch voor de hoogte van drempelwaarden. Dit rapport bevat adviezen welke criteria zouden moeten worden toegepast om stoffen te selecteren voor het afleiden van een drempelwaarde. Het RIVM adviseert om drempelwaarden vast te stellen voor stoffen waar grondwaterafhankelijke ecosystemen schade door ondervinden. Daarnaast beveelt het RIVM aan drempelwaarden vast te stellen voor stoffen die in grondwater boven de drinkwaternorm dreigen uit te komen. Ook worden voorlopige adviezen gegeven voor de stofkeuze. Voor grondwaterafhankelijke ecosystemen zijn dat stikstof, fosfaat en chloride. Voor de drinkwaterfunctie zijn dat nikkel en arseen; dit advies is echter gebaseerd op gegevens die nog moeten worden geactualiseerd. De hoogte van de drempelwaarden komt in een vervolgrapport aan bod., Threshold values for groundwater are mandatory for the (European) Water Framework Directive. No European procedures will be given for substances for which threshold values have to be established, nor for the level of threshold values. This report contains recommendations for the criteria that will be applied to select substances to derive threshold values. The RIVM recommends to establish threshold values for substances for groundwater dependant ecosystems that are significantly damaged. Besides the RIVM recommends to establish threshold values for substances that are expected to have concentrations above the drinking water standard. Also provisional recommendations are given for the substance selection. For groundwater dependant ecosystems nitrogen, phosphate and chloride are selected. For drinking water nickel and arsenic are selected. When new data becomes available this provisional recommendation is updated. The level of the threshold value will be dealt with in a forthcoming report.

Threshold values for groundwater are mandatory for the (European) Water Framework Directive. No European procedures will be given for substances for which threshold values have to be established, nor for the level of threshold values. This report contains recommendations for the criteria that will be applied to select substances to derive threshold values. The RIVM recommends to establish threshold values for substances for groundwater dependant ecosystems that are significantly damaged. Besides the RIVM recommends to establish threshold values for substances that are expected to have concentrations above the drinking water standard. Also provisional recommendations are given for the substance selection. For groundwater dependant ecosystems nitrogen, phosphate and chloride are selected. For drinking water nickel and arsenic are selected. When new data becomes available this provisional recommendation is updated. The level of the threshold value will be dealt with in a forthcoming report., Drempelwaarden voor grondwater zijn verplicht door de (Europese) Kaderrichtlijn Water. Er komen geen Europese voorschriften voor de stoffen waarvoor drempelwaarden moeten worden vastgesteld, noch voor de hoogte van drempelwaarden. Dit rapport bevat adviezen welke criteria zouden moeten worden toegepast om stoffen te selecteren voor het afleiden van een drempelwaarde. Het RIVM adviseert om drempelwaarden vast te stellen voor stoffen waar grondwaterafhankelijke ecosystemen schade door ondervinden. Daarnaast beveelt het RIVM aan drempelwaarden vast te stellen voor stoffen die in grondwater boven de drinkwaternorm dreigen uit te komen. Ook worden voorlopige adviezen gegeven voor de stofkeuze. Voor grondwaterafhankelijke ecosystemen zijn dat stikstof, fosfaat en chloride. Voor de drinkwaterfunctie zijn dat nikkel en arseen; dit advies is echter gebaseerd op gegevens die nog moeten worden geactualiseerd. De hoogte van de drempelwaarden komt in een vervolgrapport aan bod.

RIVM rapport:Drempelwaarden voor grondwater zijn verplicht door de (Europese) Kaderrichtlijn Water. Er komen geen Europese voorschriften voor de stoffen waarvoor drempelwaarden moeten worden vastgesteld, noch voor de hoogte van drempelwaarden. Dit rapport bevat adviezen welke criteria zouden moeten worden toegepast om stoffen te selecteren voor het afleiden van een drempelwaarde. Het RIVM adviseert om drempelwaarden vast te stellen voor stoffen waar grondwaterafhankelijke ecosystemen schade door ondervinden. Daarnaast beveelt het RIVM aan drempelwaarden vast te stellen voor stoffen die in grondwater boven de drinkwaternorm dreigen uit te komen. Ook worden voorlopige adviezen gegeven voor de stofkeuze. Voor grondwaterafhankelijke ecosystemen zijn dat stikstof, fosfaat en chloride. Voor de drinkwaterfunctie zijn dat nikkel en arseen; dit advies is echter gebaseerd op gegevens die nog moeten worden geactualiseerd. De hoogte van de drempelwaarden komt in een vervolgrapport aan bod., Threshold values for groundwater are mandatory for the (European) Water Framework Directive. No European procedures will be given for substances for which threshold values have to be established, nor for the level of threshold values. This report contains recommendations for the criteria that will be applied to select substances to derive threshold values. The RIVM recommends to establish threshold values for substances for groundwater dependant ecosystems that are significantly damaged. Besides the RIVM recommends to establish threshold values for substances that are expected to have concentrations above the drinking water standard. Also provisional recommendations are given for the substance selection. For groundwater dependant ecosystems nitrogen, phosphate and chloride are selected. For drinking water nickel and arsenic are selected. When new data becomes available this provisional recommendation is updated. The level of the threshold value will be dealt with in a forthcoming report.

RIVM rapport:Threshold values for groundwater are mandatory for the (European) Water Framework Directive. No European procedures will be given for substances for which threshold values have to be established, nor for the level of threshold values. This report contains recommendations for the criteria that will be applied to select substances to derive threshold values. The RIVM recommends to establish threshold values for substances for groundwater dependant ecosystems that are significantly damaged. Besides the RIVM recommends to establish threshold values for substances that are expected to have concentrations above the drinking water standard. Also provisional recommendations are given for the substance selection. For groundwater dependant ecosystems nitrogen, phosphate and chloride are selected. For drinking water nickel and arsenic are selected. When new data becomes available this provisional recommendation is updated. The level of the threshold value will be dealt with in a forthcoming report., Drempelwaarden voor grondwater zijn verplicht door de (Europese) Kaderrichtlijn Water. Er komen geen Europese voorschriften voor de stoffen waarvoor drempelwaarden moeten worden vastgesteld, noch voor de hoogte van drempelwaarden. Dit rapport bevat adviezen welke criteria zouden moeten worden toegepast om stoffen te selecteren voor het afleiden van een drempelwaarde. Het RIVM adviseert om drempelwaarden vast te stellen voor stoffen waar grondwaterafhankelijke ecosystemen schade door ondervinden. Daarnaast beveelt het RIVM aan drempelwaarden vast te stellen voor stoffen die in grondwater boven de drinkwaternorm dreigen uit te komen. Ook worden voorlopige adviezen gegeven voor de stofkeuze. Voor grondwaterafhankelijke ecosystemen zijn dat stikstof, fosfaat en chloride. Voor de drinkwaterfunctie zijn dat nikkel en arseen; dit advies is echter gebaseerd op gegevens die nog moeten worden geactualiseerd. De hoogte van de drempelwaarden komt in een vervolgrapport aan bod.

RIVM rapport:Drempelwaarden voor grondwater zijn verplicht door de (Europese) Kaderrichtlijn Water. Er komen geen Europese voorschriften voor de stoffen waarvoor drempelwaarden moeten worden vastgesteld, noch voor de hoogte van drempelwaarden. Dit rapport bevat adviezen welke criteria zouden moeten worden toegepast om stoffen te selecteren voor het afleiden van een drempelwaarde. Het RIVM adviseert om drempelwaarden vast te stellen voor stoffen waar grondwaterafhankelijke ecosystemen schade door ondervinden. Daarnaast beveelt het RIVM aan drempelwaarden vast te stellen voor stoffen die in grondwater boven de drinkwaternorm dreigen uit te komen. Ook worden voorlopige adviezen gegeven voor de stofkeuze. Voor grondwaterafhankelijke ecosystemen zijn dat stikstof, fosfaat en chloride. Voor de drinkwaterfunctie zijn dat nikkel en arseen; dit advies is echter gebaseerd op gegevens die nog moeten worden geactualiseerd. De hoogte van de drempelwaarden komt in een vervolgrapport aan bod., Threshold values for groundwater are mandatory for the (European) Water Framework Directive. No European procedures will be given for substances for which threshold values have to be established, nor for the level of threshold values. This report contains recommendations for the criteria that will be applied to select substances to derive threshold values. The RIVM recommends to establish threshold values for substances for groundwater dependant ecosystems that are significantly damaged. Besides the RIVM recommends to establish threshold values for substances that are expected to have concentrations above the drinking water standard. Also provisional recommendations are given for the substance selection. For groundwater dependant ecosystems nitrogen, phosphate and chloride are selected. For drinking water nickel and arsenic are selected. When new data becomes available this provisional recommendation is updated. The level of the threshold value will be dealt with in a forthcoming report.

RIVM rapport:Threshold values for groundwater are mandatory for the (European) Water Framework Directive. No European procedures will be given for substances for which threshold values have to be established, nor for the level of threshold values. This report contains recommendations for the criteria that will be applied to select substances to derive threshold values. The RIVM recommends to establish threshold values for substances for groundwater dependant ecosystems that are significantly damaged. Besides the RIVM recommends to establish threshold values for substances that are expected to have concentrations above the drinking water standard. Also provisional recommendations are given for the substance selection. For groundwater dependant ecosystems nitrogen, phosphate and chloride are selected. For drinking water nickel and arsenic are selected. When new data becomes available this provisional recommendation is updated. The level of the threshold value will be dealt with in a forthcoming report., Drempelwaarden voor grondwater zijn verplicht door de (Europese) Kaderrichtlijn Water. Er komen geen Europese voorschriften voor de stoffen waarvoor drempelwaarden moeten worden vastgesteld, noch voor de hoogte van drempelwaarden. Dit rapport bevat adviezen welke criteria zouden moeten worden toegepast om stoffen te selecteren voor het afleiden van een drempelwaarde. Het RIVM adviseert om drempelwaarden vast te stellen voor stoffen waar grondwaterafhankelijke ecosystemen schade door ondervinden. Daarnaast beveelt het RIVM aan drempelwaarden vast te stellen voor stoffen die in grondwater boven de drinkwaternorm dreigen uit te komen. Ook worden voorlopige adviezen gegeven voor de stofkeuze. Voor grondwaterafhankelijke ecosystemen zijn dat stikstof, fosfaat en chloride. Voor de drinkwaterfunctie zijn dat nikkel en arseen; dit advies is echter gebaseerd op gegevens die nog moeten worden geactualiseerd. De hoogte van de drempelwaarden komt in een vervolgrapport aan bod.

RIVM rapport:Gerapporteerd wordt over de kwaliteit van het ondiepe (circa 10 m-mv) en middeldiepe (circa 25 m-mv) grondwater in Nederland in de waarnemingsperiode: 1984-2000. De waarnemingen zijn gegroepeerd in zogenaamde ecodistrictgroepen. Per ecodistrictgroep is het percentage Oppervlakte uitgerekend met grondwater met concentraties Boven de kwaliteitsdoelstelling zoals bijvoorbeeld de Streefwaarde (%OBS) en voor het jaar 2000 in kaartjes afgebeeld. Ook zijn kaartjes gepresenteerd met de verandering van het %OBS tussen 1984 en 2000. In het ondiepe grondwater in de zand- en lossgebieden worden hoge %OBS (tenminste > 10%) gevonden voor nitraat, kalium, aluminium door effecten van vermesting, verzuring en verdroging. De effecten lijken veel op elkaar en zijn daardoor niet onderscheidbaar. De %OBS in het ondiepe grondwater zijn vaak hoger dan in het middeldiepe grondwater. Specifiek in het zuid-Nederlandse zandgebied komen de hoogste %OBS voor cadmium, nikkel en zink voor. Het meest aannemelijk is dat dit het gevolg is van vermesting, verzuring en verdroging in combinatie met de eigenschappen van de ondergrond (arm, pyriethoudend) en niet van transport vanaf het bodemoppervlak (directe belasting van metalen vanuit metaalindustrie of mest). In de zeeklei-/veengebieden worden door mariene afzettingen hoge %OBS gevonden voor chloride, sulfaat, ammonium, fosfaat en kalium. Vaak zijn hier de %OBS voor het middeldiepe grondwater hoger dan voor het ondiepe grondwater. In het rivierengebied is van nature het %OBS voor arseen hoog. Over het algemeen is de grondwaterkwaliteit tussen 1984 en 2000 weinig veranderd. Alleen bij chloride vertoont het %OBS een daling, wat overeenkomt met de daling van de Cl-belasting., This report documents the quality of shallow (about 10 m below surface level) and medium-deep (about 25 m below surface level) groundwater in the Netherlands in the 1984-2000 period. Observations were grouped according to groups of eco-district areas. The observed concentrations were compared with environmental quality objectives for groundwater. The percentage of the surface with groundwater at concentrations exceeding the environmental quality objectives (%OBS) was calculated and depicted in maps for 2000. Maps showing the change in %OBS in the 1984-2000 period are also presented. In the sandy and loess areas, high OBS percentages (at least > 10%) are shown for nitrate, potassium and aluminium that are the effect of a combination of over-fertilisation, acidification and aggravation of drought. The effects highly resemble each other and are therefore not discernible. The %OBS that is observed in the shallow groundwater is often found to be higher than the %OBS in the medium-deep groundwater. Specifically, increased concentrations for cadmium, nickel and zinc occurs in the sandy area of the southern Netherlands. It is most plausible that the elevated concentrations represents the effect of a combination of over-fertilisation, acidification, aggravation of drought and the properties of the subsoil (poor, pyrite-containing), and not the effect of transport due to the burdening of the subsoil (caused by direct burdening with trace elements from the metal industry or fertiliser/manure). In clay and peat areas, high %OBS's are found for chloride, sulphate, ammonium, phosphate and potassium as a result of marine deposits. Often the %OBS observed in medium-deep groundwater are higher than in shallow groundwater. The %OBS for arsenic is inherently high in the marine clay and peat areas. In general, the groundwater quality did not change much in the 1984-2000 period. Only the concentration of chloride shows a decrease. This corresponds with the observed decrease in the chlor

Gerapporteerd wordt over de kwaliteit van het ondiepe (circa 10 m-mv) en middeldiepe (circa 25 m-mv) grondwater in Nederland in de waarnemingsperiode: 1984-2000. De waarnemingen zijn gegroepeerd in zogenaamde ecodistrictgroepen. Per ecodistrictgroep is het percentage Oppervlakte uitgerekend met grondwater met concentraties Boven de kwaliteitsdoelstelling zoals bijvoorbeeld de Streefwaarde (%OBS) en voor het jaar 2000 in kaartjes afgebeeld. Ook zijn kaartjes gepresenteerd met de verandering van het %OBS tussen 1984 en 2000. In het ondiepe grondwater in de zand- en lossgebieden worden hoge %OBS (tenminste > 10%) gevonden voor nitraat, kalium, aluminium door effecten van vermesting, verzuring en verdroging. De effecten lijken veel op elkaar en zijn daardoor niet onderscheidbaar. De %OBS in het ondiepe grondwater zijn vaak hoger dan in het middeldiepe grondwater. Specifiek in het zuid-Nederlandse zandgebied komen de hoogste %OBS voor cadmium, nikkel en zink voor. Het meest aannemelijk is dat dit het gevolg is van vermesting, verzuring en verdroging in combinatie met de eigenschappen van de ondergrond (arm, pyriethoudend) en niet van transport vanaf het bodemoppervlak (directe belasting van metalen vanuit metaalindustrie of mest). In de zeeklei-/veengebieden worden door mariene afzettingen hoge %OBS gevonden voor chloride, sulfaat, ammonium, fosfaat en kalium. Vaak zijn hier de %OBS voor het middeldiepe grondwater hoger dan voor het ondiepe grondwater. In het rivierengebied is van nature het %OBS voor arseen hoog. Over het algemeen is de grondwaterkwaliteit tussen 1984 en 2000 weinig veranderd. Alleen bij chloride vertoont het %OBS een daling, wat overeenkomt met de daling van de Cl-belasting., This report documents the quality of shallow (about 10 m below surface level) and medium-deep (about 25 m below surface level) groundwater in the Netherlands in the 1984-2000 period. Observations were grouped according to groups of eco-district areas. The observed concentrations were compared with environmental quality objectives for groundwater. The percentage of the surface with groundwater at concentrations exceeding the environmental quality objectives (%OBS) was calculated and depicted in maps for 2000. Maps showing the change in %OBS in the 1984-2000 period are also presented. In the sandy and loess areas, high OBS percentages (at least > 10%) are shown for nitrate, potassium and aluminium that are the effect of a combination of over-fertilisation, acidification and aggravation of drought. The effects highly resemble each other and are therefore not discernible. The %OBS that is observed in the shallow groundwater is often found to be higher than the %OBS in the medium-deep groundwater. Specifically, increased concentrations for cadmium, nickel and zinc occurs in the sandy area of the southern Netherlands. It is most plausible that the elevated concentrations represents the effect of a combination of over-fertilisation, acidification, aggravation of drought and the properties of the subsoil (poor, pyrite-containing), and not the effect of transport due to the burdening of the subsoil (caused by direct burdening with trace elements from the metal industry or fertiliser/manure). In clay and peat areas, high %OBS's are found for chloride, sulphate, ammonium, phosphate and potassium as a result of marine deposits. Often the %OBS observed in medium-deep groundwater are higher than in shallow groundwater. The %OBS for arsenic is inherently high in the marine clay and peat areas. In general, the groundwater quality did not change much in the 1984-2000 period. Only the concentration of chloride shows a decrease. This corresponds with the observed decrease in the chlor

RIVM rapport:This report documents the quality of shallow (about 10 m below surface level) and medium-deep (about 25 m below surface level) groundwater in the Netherlands in the 1984-2000 period. Observations were grouped according to groups of eco-district areas. The observed concentrations were compared with environmental quality objectives for groundwater. The percentage of the surface with groundwater at concentrations exceeding the environmental quality objectives (%OBS) was calculated and depicted in maps for 2000. Maps showing the change in %OBS in the 1984-2000 period are also presented. In the sandy and loess areas, high OBS percentages (at least > 10%) are shown for nitrate, potassium and aluminium that are the effect of a combination of over-fertilisation, acidification and aggravation of drought. The effects highly resemble each other and are therefore not discernible. The %OBS that is observed in the shallow groundwater is often found to be higher than the %OBS in the medium-deep groundwater. Specifically, increased concentrations for cadmium, nickel and zinc occurs in the sandy area of the southern Netherlands. It is most plausible that the elevated concentrations represents the effect of a combination of over-fertilisation, acidification, aggravation of drought and the properties of the subsoil (poor, pyrite-containing), and not the effect of transport due to the burdening of the subsoil (caused by direct burdening with trace elements from the metal industry or fertiliser/manure). In clay and peat areas, high %OBS's are found for chloride, sulphate, ammonium, phosphate and potassium as a result of marine deposits. Often the %OBS observed in medium-deep groundwater are higher than in shallow groundwater. The %OBS for arsenic is inherently high in the marine clay and peat areas. In general, the groundwater quality did not change much in the 1984-2000 period. Only the concentration of chloride shows a decrease. This corresponds with the observed decrease in the chlor, Gerapporteerd wordt over de kwaliteit van het ondiepe (circa 10 m-mv) en middeldiepe (circa 25 m-mv) grondwater in Nederland in de waarnemingsperiode: 1984-2000. De waarnemingen zijn gegroepeerd in zogenaamde ecodistrictgroepen. Per ecodistrictgroep is het percentage Oppervlakte uitgerekend met grondwater met concentraties Boven de kwaliteitsdoelstelling zoals bijvoorbeeld de Streefwaarde (%OBS) en voor het jaar 2000 in kaartjes afgebeeld. Ook zijn kaartjes gepresenteerd met de verandering van het %OBS tussen 1984 en 2000. In het ondiepe grondwater in de zand- en lossgebieden worden hoge %OBS (tenminste > 10%) gevonden voor nitraat, kalium, aluminium door effecten van vermesting, verzuring en verdroging. De effecten lijken veel op elkaar en zijn daardoor niet onderscheidbaar. De %OBS in het ondiepe grondwater zijn vaak hoger dan in het middeldiepe grondwater. Specifiek in het zuid-Nederlandse zandgebied komen de hoogste %OBS voor cadmium, nikkel en zink voor. Het meest aannemelijk is dat dit het gevolg is van vermesting, verzuring en verdroging in combinatie met de eigenschappen van de ondergrond (arm, pyriethoudend) en niet van transport vanaf het bodemoppervlak (directe belasting van metalen vanuit metaalindustrie of mest). In de zeeklei-/veengebieden worden door mariene afzettingen hoge %OBS gevonden voor chloride, sulfaat, ammonium, fosfaat en kalium. Vaak zijn hier de %OBS voor het middeldiepe grondwater hoger dan voor het ondiepe grondwater. In het rivierengebied is van nature het %OBS voor arseen hoog. Over het algemeen is de grondwaterkwaliteit tussen 1984 en 2000 weinig veranderd. Alleen bij chloride vertoont het %OBS een daling, wat overeenkomt met de daling van de Cl-belasting.

RIVM rapport:Gerapporteerd wordt over de kwaliteit van het ondiepe (circa 10 m-mv) en middeldiepe (circa 25 m-mv) grondwater in Nederland in de waarnemingsperiode: 1984-2000. De waarnemingen zijn gegroepeerd in zogenaamde ecodistrictgroepen. Per ecodistrictgroep is het percentage Oppervlakte uitgerekend met grondwater met concentraties Boven de kwaliteitsdoelstelling zoals bijvoorbeeld de Streefwaarde (%OBS) en voor het jaar 2000 in kaartjes afgebeeld. Ook zijn kaartjes gepresenteerd met de verandering van het %OBS tussen 1984 en 2000. In het ondiepe grondwater in de zand- en lossgebieden worden hoge %OBS (tenminste > 10%) gevonden voor nitraat, kalium, aluminium door effecten van vermesting, verzuring en verdroging. De effecten lijken veel op elkaar en zijn daardoor niet onderscheidbaar. De %OBS in het ondiepe grondwater zijn vaak hoger dan in het middeldiepe grondwater. Specifiek in het zuid-Nederlandse zandgebied komen de hoogste %OBS voor cadmium, nikkel en zink voor. Het meest aannemelijk is dat dit het gevolg is van vermesting, verzuring en verdroging in combinatie met de eigenschappen van de ondergrond (arm, pyriethoudend) en niet van transport vanaf het bodemoppervlak (directe belasting van metalen vanuit metaalindustrie of mest). In de zeeklei-/veengebieden worden door mariene afzettingen hoge %OBS gevonden voor chloride, sulfaat, ammonium, fosfaat en kalium. Vaak zijn hier de %OBS voor het middeldiepe grondwater hoger dan voor het ondiepe grondwater. In het rivierengebied is van nature het %OBS voor arseen hoog. Over het algemeen is de grondwaterkwaliteit tussen 1984 en 2000 weinig veranderd. Alleen bij chloride vertoont het %OBS een daling, wat overeenkomt met de daling van de Cl-belasting., This report documents the quality of shallow (about 10 m below surface level) and medium-deep (about 25 m below surface level) groundwater in the Netherlands in the 1984-2000 period. Observations were grouped according to groups of eco-district areas. The observed concentrations were compared with environmental quality objectives for groundwater. The percentage of the surface with groundwater at concentrations exceeding the environmental quality objectives (%OBS) was calculated and depicted in maps for 2000. Maps showing the change in %OBS in the 1984-2000 period are also presented. In the sandy and loess areas, high OBS percentages (at least > 10%) are shown for nitrate, potassium and aluminium that are the effect of a combination of over-fertilisation, acidification and aggravation of drought. The effects highly resemble each other and are therefore not discernible. The %OBS that is observed in the shallow groundwater is often found to be higher than the %OBS in the medium-deep groundwater. Specifically, increased concentrations for cadmium, nickel and zinc occurs in the sandy area of the southern Netherlands. It is most plausible that the elevated concentrations represents the effect of a combination of over-fertilisation, acidification, aggravation of drought and the properties of the subsoil (poor, pyrite-containing), and not the effect of transport due to the burdening of the subsoil (caused by direct burdening with trace elements from the metal industry or fertiliser/manure). In clay and peat areas, high %OBS's are found for chloride, sulphate, ammonium, phosphate and potassium as a result of marine deposits. Often the %OBS observed in medium-deep groundwater are higher than in shallow groundwater. The %OBS for arsenic is inherently high in the marine clay and peat areas. In general, the groundwater quality did not change much in the 1984-2000 period. Only the concentration of chloride shows a decrease. This corresponds with the observed decrease in the chlor

RIVM rapport:This report documents the quality of shallow (about 10 m below surface level) and medium-deep (about 25 m below surface level) groundwater in the Netherlands in the 1984-2000 period. Observations were grouped according to groups of eco-district areas. The observed concentrations were compared with environmental quality objectives for groundwater. The percentage of the surface with groundwater at concentrations exceeding the environmental quality objectives (%OBS) was calculated and depicted in maps for 2000. Maps showing the change in %OBS in the 1984-2000 period are also presented. In the sandy and loess areas, high OBS percentages (at least > 10%) are shown for nitrate, potassium and aluminium that are the effect of a combination of over-fertilisation, acidification and aggravation of drought. The effects highly resemble each other and are therefore not discernible. The %OBS that is observed in the shallow groundwater is often found to be higher than the %OBS in the medium-deep groundwater. Specifically, increased concentrations for cadmium, nickel and zinc occurs in the sandy area of the southern Netherlands. It is most plausible that the elevated concentrations represents the effect of a combination of over-fertilisation, acidification, aggravation of drought and the properties of the subsoil (poor, pyrite-containing), and not the effect of transport due to the burdening of the subsoil (caused by direct burdening with trace elements from the metal industry or fertiliser/manure). In clay and peat areas, high %OBS's are found for chloride, sulphate, ammonium, phosphate and potassium as a result of marine deposits. Often the %OBS observed in medium-deep groundwater are higher than in shallow groundwater. The %OBS for arsenic is inherently high in the marine clay and peat areas. In general, the groundwater quality did not change much in the 1984-2000 period. Only the concentration of chloride shows a decrease. This corresponds with the observed decrease in the chlor, Gerapporteerd wordt over de kwaliteit van het ondiepe (circa 10 m-mv) en middeldiepe (circa 25 m-mv) grondwater in Nederland in de waarnemingsperiode: 1984-2000. De waarnemingen zijn gegroepeerd in zogenaamde ecodistrictgroepen. Per ecodistrictgroep is het percentage Oppervlakte uitgerekend met grondwater met concentraties Boven de kwaliteitsdoelstelling zoals bijvoorbeeld de Streefwaarde (%OBS) en voor het jaar 2000 in kaartjes afgebeeld. Ook zijn kaartjes gepresenteerd met de verandering van het %OBS tussen 1984 en 2000. In het ondiepe grondwater in de zand- en lossgebieden worden hoge %OBS (tenminste > 10%) gevonden voor nitraat, kalium, aluminium door effecten van vermesting, verzuring en verdroging. De effecten lijken veel op elkaar en zijn daardoor niet onderscheidbaar. De %OBS in het ondiepe grondwater zijn vaak hoger dan in het middeldiepe grondwater. Specifiek in het zuid-Nederlandse zandgebied komen de hoogste %OBS voor cadmium, nikkel en zink voor. Het meest aannemelijk is dat dit het gevolg is van vermesting, verzuring en verdroging in combinatie met de eigenschappen van de ondergrond (arm, pyriethoudend) en niet van transport vanaf het bodemoppervlak (directe belasting van metalen vanuit metaalindustrie of mest). In de zeeklei-/veengebieden worden door mariene afzettingen hoge %OBS gevonden voor chloride, sulfaat, ammonium, fosfaat en kalium. Vaak zijn hier de %OBS voor het middeldiepe grondwater hoger dan voor het ondiepe grondwater. In het rivierengebied is van nature het %OBS voor arseen hoog. Over het algemeen is de grondwaterkwaliteit tussen 1984 en 2000 weinig veranderd. Alleen bij chloride vertoont het %OBS een daling, wat overeenkomt met de daling van de Cl-belasting.

RIVM rapport:Gerapporteerd wordt over de kwaliteit van het ondiepe (circa 10 m-mv) en middeldiepe (circa 25 m-mv) grondwater in Nederland in de waarnemingsperiode: 1984-2000. De waarnemingen zijn gegroepeerd in zogenaamde ecodistrictgroepen. Per ecodistrictgroep is het percentage Oppervlakte uitgerekend met grondwater met concentraties Boven de kwaliteitsdoelstelling zoals bijvoorbeeld de Streefwaarde (%OBS) en voor het jaar 2000 in kaartjes afgebeeld. Ook zijn kaartjes gepresenteerd met de verandering van het %OBS tussen 1984 en 2000. In het ondiepe grondwater in de zand- en lossgebieden worden hoge %OBS (tenminste > 10%) gevonden voor nitraat, kalium, aluminium door effecten van vermesting, verzuring en verdroging. De effecten lijken veel op elkaar en zijn daardoor niet onderscheidbaar. De %OBS in het ondiepe grondwater zijn vaak hoger dan in het middeldiepe grondwater. Specifiek in het zuid-Nederlandse zandgebied komen de hoogste %OBS voor cadmium, nikkel en zink voor. Het meest aannemelijk is dat dit het gevolg is van vermesting, verzuring en verdroging in combinatie met de eigenschappen van de ondergrond (arm, pyriethoudend) en niet van transport vanaf het bodemoppervlak (directe belasting van metalen vanuit metaalindustrie of mest). In de zeeklei-/veengebieden worden door mariene afzettingen hoge %OBS gevonden voor chloride, sulfaat, ammonium, fosfaat en kalium. Vaak zijn hier de %OBS voor het middeldiepe grondwater hoger dan voor het ondiepe grondwater. In het rivierengebied is van nature het %OBS voor arseen hoog. Over het algemeen is de grondwaterkwaliteit tussen 1984 en 2000 weinig veranderd. Alleen bij chloride vertoont het %OBS een daling, wat overeenkomt met de daling van de Cl-belasting., This report documents the quality of shallow (about 10 m below surface level) and medium-deep (about 25 m below surface level) groundwater in the Netherlands in the 1984-2000 period. Observations were grouped according to groups of eco-district areas. The observed concentrations were compared with environmental quality objectives for groundwater. The percentage of the surface with groundwater at concentrations exceeding the environmental quality objectives (%OBS) was calculated and depicted in maps for 2000. Maps showing the change in %OBS in the 1984-2000 period are also presented. In the sandy and loess areas, high OBS percentages (at least > 10%) are shown for nitrate, potassium and aluminium that are the effect of a combination of over-fertilisation, acidification and aggravation of drought. The effects highly resemble each other and are therefore not discernible. The %OBS that is observed in the shallow groundwater is often found to be higher than the %OBS in the medium-deep groundwater. Specifically, increased concentrations for cadmium, nickel and zinc occurs in the sandy area of the southern Netherlands. It is most plausible that the elevated concentrations represents the effect of a combination of over-fertilisation, acidification, aggravation of drought and the properties of the subsoil (poor, pyrite-containing), and not the effect of transport due to the burdening of the subsoil (caused by direct burdening with trace elements from the metal industry or fertiliser/manure). In clay and peat areas, high %OBS's are found for chloride, sulphate, ammonium, phosphate and potassium as a result of marine deposits. Often the %OBS observed in medium-deep groundwater are higher than in shallow groundwater. The %OBS for arsenic is inherently high in the marine clay and peat areas. In general, the groundwater quality did not change much in the 1984-2000 period. Only the concentration of chloride shows a decrease. This corresponds with the observed decrease in the chlor

RIVM rapport:This report documents the quality of shallow (about 10 m below surface level) and medium-deep (about 25 m below surface level) groundwater in the Netherlands in the 1984-2000 period. Observations were grouped according to groups of eco-district areas. The observed concentrations were compared with environmental quality objectives for groundwater. The percentage of the surface with groundwater at concentrations exceeding the environmental quality objectives (%OBS) was calculated and depicted in maps for 2000. Maps showing the change in %OBS in the 1984-2000 period are also presented. In the sandy and loess areas, high OBS percentages (at least > 10%) are shown for nitrate, potassium and aluminium that are the effect of a combination of over-fertilisation, acidification and aggravation of drought. The effects highly resemble each other and are therefore not discernible. The %OBS that is observed in the shallow groundwater is often found to be higher than the %OBS in the medium-deep groundwater. Specifically, increased concentrations for cadmium, nickel and zinc occurs in the sandy area of the southern Netherlands. It is most plausible that the elevated concentrations represents the effect of a combination of over-fertilisation, acidification, aggravation of drought and the properties of the subsoil (poor, pyrite-containing), and not the effect of transport due to the burdening of the subsoil (caused by direct burdening with trace elements from the metal industry or fertiliser/manure). In clay and peat areas, high %OBS's are found for chloride, sulphate, ammonium, phosphate and potassium as a result of marine deposits. Often the %OBS observed in medium-deep groundwater are higher than in shallow groundwater. The %OBS for arsenic is inherently high in the marine clay and peat areas. In general, the groundwater quality did not change much in the 1984-2000 period. Only the concentration of chloride shows a decrease. This corresponds with the observed decrease in the chlor, Gerapporteerd wordt over de kwaliteit van het ondiepe (circa 10 m-mv) en middeldiepe (circa 25 m-mv) grondwater in Nederland in de waarnemingsperiode: 1984-2000. De waarnemingen zijn gegroepeerd in zogenaamde ecodistrictgroepen. Per ecodistrictgroep is het percentage Oppervlakte uitgerekend met grondwater met concentraties Boven de kwaliteitsdoelstelling zoals bijvoorbeeld de Streefwaarde (%OBS) en voor het jaar 2000 in kaartjes afgebeeld. Ook zijn kaartjes gepresenteerd met de verandering van het %OBS tussen 1984 en 2000. In het ondiepe grondwater in de zand- en lossgebieden worden hoge %OBS (tenminste > 10%) gevonden voor nitraat, kalium, aluminium door effecten van vermesting, verzuring en verdroging. De effecten lijken veel op elkaar en zijn daardoor niet onderscheidbaar. De %OBS in het ondiepe grondwater zijn vaak hoger dan in het middeldiepe grondwater. Specifiek in het zuid-Nederlandse zandgebied komen de hoogste %OBS voor cadmium, nikkel en zink voor. Het meest aannemelijk is dat dit het gevolg is van vermesting, verzuring en verdroging in combinatie met de eigenschappen van de ondergrond (arm, pyriethoudend) en niet van transport vanaf het bodemoppervlak (directe belasting van metalen vanuit metaalindustrie of mest). In de zeeklei-/veengebieden worden door mariene afzettingen hoge %OBS gevonden voor chloride, sulfaat, ammonium, fosfaat en kalium. Vaak zijn hier de %OBS voor het middeldiepe grondwater hoger dan voor het ondiepe grondwater. In het rivierengebied is van nature het %OBS voor arseen hoog. Over het algemeen is de grondwaterkwaliteit tussen 1984 en 2000 weinig veranderd. Alleen bij chloride vertoont het %OBS een daling, wat overeenkomt met de daling van de Cl-belasting.

RIVM rapport:Dit rapport is een van de achtergrondrapporten van het MNP-RIVM rapport MINAS en Milieu, Balans en Verkenning en bevat een overzicht en analyse van monitoringgegevens over nutrienten in bodem en grondwater in de periode 1984-2000. Het accent ligt op de effecten van bemesting in de landbouw. Ook de huidige stand van zaken over normstelling wordt in dit achtergrondrapport beschreven. De fosfaatgehalten van de landbouwgronden in Nederland zijn landbouwkundig gezien in zeker 40% van het areaal onnodig hoog. Hier zou voor een reeks van jaren bemesting geheel achterwege kunnen blijven. De kwaliteit van het grondwater die op verschillende diepten wordt gemeten wordt besproken. Aan de nitraatconcentraties is de invloed van bemesting met name in de zandgebieden tot ca 10m diepte merkbaar. In het bovenste grondwater is de gemiddelde concentratie 125 mg/l (ruim 2 maal de norm). Nitraatconcentraties in de zandgebieden zijn sinds 1995 afgenomen als gevolg van dalende N-overschotten bij melkveehouderijbedrijven. Uit gegevens van o.a. (drink)waterbedrijven blijkt dat vanwege de lange verblijftijd van het grondwater de invloed van bemesting op grotere diepte nog maar ten dele aantoonbaar is. Het verloop van de nitraatconcentratie met de diepte wordt ook door nitraatafbraak (denitrificatie) bepaald. In bepaalde gebieden blijkt denitrificatie gepaard te gaan met stijging van sulfaat en metaalconcentraties (o.a. nikkel). Ook neemt de hardheid van het opgepompte water hier toe., This report is one of the background reports of the evaluation report "MINAS en Milieu" It deals with the impact of fertiliser- and manure application in agriculture on the quality of soil (phosphrus) en groundwater (phosphorus/nitrogen). It is based on monitoring data carried out in the period 1984-2000. The report describes the actual status of quality standards with respect to nutrients. The agricultural soils in the Netherlands are in general phosphorus-rich. Nitrate concentrations in groundwater are high in shallow groundwater (in 2000 in sandy areas ca 125 mg/l: more than twice the standard value) but show a decrease since 1995, due to lower N-surpluses in dairy farming. At greater depths, concentrations are lower due to a combination of slow travel time, hydrology and decay (denitrification). In certain areas the abstracted groundwater for public water supply shows an increase of co-products of denitrifiaction e.g. sulphate, metals (nickel) and hardness.

RIVM rapport:This report is one of the background reports of the evaluation report "MINAS en Milieu" It deals with the impact of fertiliser- and manure application in agriculture on the quality of soil (phosphrus) en groundwater (phosphorus/nitrogen). It is based on monitoring data carried out in the period 1984-2000. The report describes the actual status of quality standards with respect to nutrients. The agricultural soils in the Netherlands are in general phosphorus-rich. Nitrate concentrations in groundwater are high in shallow groundwater (in 2000 in sandy areas ca 125 mg/l: more than twice the standard value) but show a decrease since 1995, due to lower N-surpluses in dairy farming. At greater depths, concentrations are lower due to a combination of slow travel time, hydrology and decay (denitrification). In certain areas the abstracted groundwater for public water supply shows an increase of co-products of denitrifiaction e.g. sulphate, metals (nickel) and hardness., Dit rapport is een van de achtergrondrapporten van het MNP-RIVM rapport MINAS en Milieu, Balans en Verkenning en bevat een overzicht en analyse van monitoringgegevens over nutrienten in bodem en grondwater in de periode 1984-2000. Het accent ligt op de effecten van bemesting in de landbouw. Ook de huidige stand van zaken over normstelling wordt in dit achtergrondrapport beschreven. De fosfaatgehalten van de landbouwgronden in Nederland zijn landbouwkundig gezien in zeker 40% van het areaal onnodig hoog. Hier zou voor een reeks van jaren bemesting geheel achterwege kunnen blijven. De kwaliteit van het grondwater die op verschillende diepten wordt gemeten wordt besproken. Aan de nitraatconcentraties is de invloed van bemesting met name in de zandgebieden tot ca 10m diepte merkbaar. In het bovenste grondwater is de gemiddelde concentratie 125 mg/l (ruim 2 maal de norm). Nitraatconcentraties in de zandgebieden zijn sinds 1995 afgenomen als gevolg van dalende N-overschotten bij melkveehouderijbedrijven. Uit gegevens van o.a. (drink)waterbedrijven blijkt dat vanwege de lange verblijftijd van het grondwater de invloed van bemesting op grotere diepte nog maar ten dele aantoonbaar is. Het verloop van de nitraatconcentratie met de diepte wordt ook door nitraatafbraak (denitrificatie) bepaald. In bepaalde gebieden blijkt denitrificatie gepaard te gaan met stijging van sulfaat en metaalconcentraties (o.a. nikkel). Ook neemt de hardheid van het opgepompte water hier toe.