Search

Verzuim en WAO-instroom in de zorgsector zijn hoog. Een flink deel van de werkzame bevolking in Nederland werkt in de zorgsector. Daarnaast kampt de zorgsector met een tekort aan personeel en met wachtlijsten die de maatschappij grote zorgen baart. Redenen voor de Raad voor Werk en Inkomen (RWI) om onderzoek te laten doen naar oorzaken van het hoge verzuim en de hoge WAO-instroom in de zorgsector in combinatie met onderzoek naar de effectiviteit van de beleidsmaatregelen op macro-, meso- en microniveau. Door middel van een literatuuranalyse naar beleidsmaatregelen en een secundaire analyse van verzuimdata van Vernet en het POLS/CBS-bestand is geprobeerd antwoord te geven op de gestelde onderzoeksvragen. De kernvragen daarbij waren: Grijpen de maatregelen aan daar waar de grootste problemen liggen? Kan de beleidseffectiviteit worden verhoogd? Welke witte vlekken zijn er? De eerste vraag kan met een voorzichtig “ja, gedeeltelijk” worden beantwoord. Maar daar moeten meteen kanttekeningen bij worden gemaakt. De tweede vraag kan worden beantwoord met een volmondig “ja, zeker” en de derde vraag leidt tot een aantal agendapunten voor de toekomst.

Eind november 2003 bogen zo'n twintig deskundigen uit Europa zich over de Nederlandse aanpak van Disability Management, vergeleken dit met hun eigen aanpak en formuleerden leerpunten. Het kenmerkende van het Nederlandse beleid zit momenteel in de combinatie van een sterke rechtspositie van werknemers, een uitgesproken financiële verantwoordelijkheid van de werkgevers en een uitgebreid uitkeringenstelsel. Om meer arbeidsongeschikten aan het werk te krijgen zet de overheid in op een combinatie van preventie van uitval, verzuim- en reïntegratieregelgeving met een accent op verantwoordelijkheden van de werkgevers, gedeelde financiële verantwoordelijkheid bij arbeidsongeschikheid en gelijke behandeling voor mensen met handicaps. Er wordt gewerkt met beloningen en straffen, en een aantal basisrechten wordt gegarandeerd. In z'n algemeenheid was er lof voor de Nederlandse aanpak. Maar de peer-review inspireerde ook nieuwe aandachtspunten.

De Centrale Organisatie voor Werk en Inkomen (COWI) heeft voor het Servicepunt Arbeidsmarkt MKB een onderzoek laten verrichten naar de knelpunten, behoeften en mogelijkheden van brancheorganisaties om het hun leden gemakkelijker te maken gedeeltelijk arbeidsgeschikt personeel aan te trekken en te behouden. Het artikel gat in op de resultaten van het onderzoek. Bij het midden- en kleinbedrijf zijn veel vacatures, die niet of moeilijk te vervullen lijken. Disability management door de brancheorganisatie zou knelpunten kunnen wegnemen.

Groot of klein, uit de industrie, de transportsector, de zorgsector of het onderwijs: er zijn wel degelijk bedrijven die serieus werk maken van het reïntegreren en aannemen van mensen met een arbeidshandicap. Onderzoek toont aan dat 'Disability Management' (DM) op zich niets bijzonders hoeft te zijn. Maar: DM kan alleen succesvol zijn als de cultuur in de organisatie open en mensgericht is. En als iedereen zijn rol goed speelt.

"Te vaak moeten we constateren dat collega's afhaken, ziek worden of langdurig worstelen met zichzelf in een proces dat reïntegratie het. Hoe voorkom je als organisatie dat mensen dreigen uit te vallen?" Het is belangrijk personeel gemotiveerd en gezond te houden, niet alleen omdat er op de huidige arbeidsmarkt zo moeilijk aan vervangers is te komen. Dit boekje geeft een systematische aanpak om onnodig lang verzuim van onderwijspersoneel te voorkomen en voor reïntegratie te zorgen. De aanpak is ontleend aan het 'Zorgsysteem voor reïntegratie', dat TNO Arbeid heeft ontwikkeld en dat zijn waarde buiten het onderwijs al bewezen heeft. Dit boekje laat scholen ut het primair en het voortgezet onderwijs aan het woord. Hun ervaringen zijn positief en een stimulans om op de ingeslagen weg verder te gaan.

Disability management, een managementinstrument ontwikkeld in de VS en Canada, is erop gericht om arbeidsgehandicapte werknemers zo goed mogelijk in te zetten in het arbeidsproces, daarbij rekening houdend met hun functionele beperkingen. In dit rapport worden de ervaringen van 28 Nederlandse bedrijven met disability management beschreven. Het gaat hierbij om bedrijven die gelden als koploper op het terrein van de reïntegratie van arbeidsgehandicapten.

Via arbodiensten en het GAK zijn in de loop van 1997 ruim vijfhonderd mensen benaderd met een standaard vragenlijst ontwikkeld door NIA TNO. Het betrof mensen met een WAO-uitkering die weer aan het werk waren gegaan. In het overgrote deel van de gevallen bleken de respondenten geheel of deels teruggekeerd in het arbeidsproces, na een periode van volledige arbeidsongeschiktheid. De resultaten van die enquête, aangevuld met de weergave van honderdvijftig persoonlijke gesprekken uit een vervolgronde, worden in dit boek op hoofdlijnen geschetst. Over de hele linie blijken de bedrijfscultuur en de onderlinge verhoudingen van doorslaggevend belang voor succesvol terugkomen, maar ook voor behoud van werk. Bedrijven zien flexibele doorzetters terugkomen, die multifuntioneel inzetbaar en creatief zijn. Honderdvijftig mensen uit vijftien sectoren passeren de revue, ieder krijgt twee bladzijden toebedeeld, op de linkerpagina een schematisch overzicht van 'het geval', op de rechter pagina het verhaal van de geportretteerde zelf. Aan het eind geeft de herintreder aan wat de winst is voor hemzelf en zijn bedrijf, en geeft zo mogelijk tips voor de reïntegratie van afgekeurde medewerkers.