Search

Green (and blue) spaces receive attention as important components of cities that can help to mitigate the effects of climate change, support biodiversity and improve public health. Green space planning aims to transform cities towards urban sustainability and resilience. In a longitudinal study, representatives from eleven European municipalities that had previously been interviewed in 2014 were re-interviewed in 2020–2021 on changes in urban greening and related practices. The interviewees reported mainly advancements in dealing with ecological issues, such as new plans, strategies, regulations or funding programmes for climate adaptation or biodiversity support, as well as some progress in co-governance with non-governmental stakeholders. Promising developments include breaking professional silos by creating new units that can better deal with complex urban issues. In a few cases, high-level local politicians induced profound changes. These changes stimulated the development of new planning and governance cultures, resulting in more co-creation of urban green spaces. However, from a transformation studies perspective, incremental strategies dominate, and even when municipal representatives are aware that substantive changes are needed, they often lack the means to act. For more radical system change, significant extra efforts are needed.

Europe has a rich diversity of landscapes because of differences in biophysical conditions, land use practices and cultures. Immigration brings new people from other cultures to the continent, with different preferences regarding the landscape they live in. Because of these and other differences cultural minorities may lack access to landscape use and planning. We explore this problem and discuss what the case of cultural minorities in the Netherlands can tell us about inclusion of vulnerable groups in landscape use and planning.

Several studies have observed an inverse relationship between attention deficit hyperactivity disorder (ADHD)-related behavior of children, as reported by parents or teachers, and the amount of green space in their residential environment. Research using other, more objective measures to determine ADHD prevalence is scarce and could strengthen the evidence base considerably. In this study, it is investigated whether a similar beneficial association will be observed if the use of ADHD-related medication is selected as an outcome measure. More specifically, registry data from a health insurance company on the reimbursement of ADHD-related medication in 2011 were available for 248,270 children between 5 and 12 years of age. Amounts of green space within 250 and 500 m of the home address were calculated. Multilevel logistic regression analyses for the prevalence of use were conducted, including the following covariates: sex, age, urbanity of the neighborhood, neighborhood socioeconomic status (SES), and percentage of people with a non-Western migration background in the neighborhood population. Results showed that the amount of green space was inversely related to the prevalence of use of ADHD medication. Moreover, the relationship was strongest among children living in the least wealthy neighborhoods and absent among those living in the wealthiest neighborhoods. Results also show that in less wealthy neighborhoods, there is, on average, less green space available nearby: children who are likely to benefit most from nearby green space tend to have the least of it.

Het project De Nieuwe Hovenier verkent een nieuwe stijl van groenbeheer die meer ruimte geeft aan ideeën van bewoners en mogelijk in de toekomst ook aan lokale bedrijven. Met inzet van hoveniers en groenvoorzieners en de Koninklijke Vereniging van Hoveniers en Groenvoorzieners (VHG) ontwikkelt het project kennis op maat voor de beroepspraktijk van hoveniers en groenvoorzieners.

Op het beperkte grondgebied van Nederland komen steeds meer complexe opgaven samen. Mogelijke oplossingen hebben vaak gevolgen voor meerdere partijen. Bij het zoeken naar passende oplossingen moet beleid rekening houden met de veelheid van randvoorwaarden: ecologische, sociaaleconomische en bestuurlijke. Maar hoe krijg je inzicht in de verweving van die veelheid aan factoren? Hoe kun je de complexiteit hanteerbaar maken? Wij komen in dit artikel met een voorstel voor een dergelijke methodiek en illustreren dat aan de hand van het vraagstuk rond de adoptie van natuurinclusieve landbouw.

Omgevingsvisies, natuurbeleidsprogramma’s en bosstrategieën van rijk en provincies bevatten vaak ambitieus beleidsproza voor natuur, bos en landschap. Beleid is echter vrijblijvend en behoeft door gemeenten niet in daden te worden omgezet. Recht daarentegen is bindend, maar van een automatischedoorwerking van beleid naar recht is nog geen sprake.

De overheid pleit voor een transitie naar kringlooplandbouw, waarbij natuurinclusieve landbouw één van de perspectieven is. Bij zowel terreinbeherende organisaties, boerenorganisaties als de voedselketen ontstaan allerlei natuurinclusieve initiatieven. Door de grote verscheidenheid is het lastig om nog door de grassprieten het kruidenrijke weiland te zien. De WUR geeft een handreiking om het transitieproces inzichtelijk te maken. Aan de hand van vijf natuurinclusieve initiatieven laat ze zien hoe in een overzicht in één oogopslag de mate van opschaling en de mate van natuurinclusiviteit inzichtelijk is te maken.

The transition to a bioeconomy requires vast amounts of feedstock to serve a wide range of functionalities in a broad panel of applications in sectors as: construction, textile, paper, automotive, horticulture, and livestock farming. Herbaceous crops and residue streams like flax, hemp, miscanthus, cereal straw, reed and verge grass offer a wide range of characteristics which can serve multiple applications. This report analyses and explores the potential of production and valorisation of herbaceous feedstock in the Netherlands and eventually at regional level. An analysis is made of current production and applications of herbaceous crops and residue streams. Present supply and demand were matched by an evaluation of imports and exports. Circular economy policies, agendas and ambitions were reviewed for relevant topics: climate change, circular bioeconomy, regional development; and at 3 levels: EU, Netherlands and province of Gelderland. Also, important considerations regarding circularity and sustainability aspects of biobased value chains were discussed, with focus on construction and textiles sector. Further, potential future use in products, indication of demanded product volumes for most promising applications, and production of herbaceous feedstock in the Netherlands in 2050 were studied. An exercise to match estimated demand and required production area was performed, taking into consideration typical scale of conversion technologies related to product demand. Subsequently a SWOT analysis for use of each herbaceous feedstock for regional conversion into bio-based applications is carried out to identify the main points of attention and needs such as knowledge, infrastructure, collaborations, regulations and policies, technology for the valorisation of different feedstocks for different applications. Finally, recommendations are provided to next possible actions to materialise the transition to regional supply of herbaceous biomass for making bio-based products by local circular value chains. Compared to conventional crops, flax, hemp and miscanthus are relatively small crops in production volumes. Each of them finds its way in a diverse range of applications as mentioned above. And despite the small volumes, flax and hemp feedstock and products are exported and imported for several reasons, circularity and regionality not being an aspect of decisive importance. Cereal straw as a side stream and verge grass and reed as residue streams are produced in much higher quantities, yet they are underutilised from a circular economy perspective and mainly ploughed under directly without prior other use. Using e.g. cereal straw as animal bedding first would retain the soil improving capacity while largely reducing the need to import straw. Towards combatting climate change, establishing circular bioeconomy and developing regional value chains, policy frameworks are set at the 3 levels: EU, Netherlands and province of Gelderland. What is missing, however, is focus on value added specializations and innovations in circular economy. As a consequence strategies for the transition towards circular economy and agriculture concepts are not clear, implementation schemes are limited and long-term coordination and support is invisible. As it comes to practical rules of thumb for circularity and sustainability of biobased value chains, specific considerations are presented for construction and textiles sector. Looking to the future (2050), herbaceous biomass will find increasing application in a wide range of sectors. For that, significant amounts of bio-feedstock will be required. The main reasons to expect that cultivation of herbaceous crops will increase substantially are: their potential to contribute to the circular economy and the use of biobased materials to replace fossil feedstock (circular economy policy goals), the storage of carbon (climate goals), and using less inputs like pesticides and fertilizer and less tillage compared to conventional crops (environmental goals). To stimulate the transition to circular and regional value chains in the Netherlands and to avoid the ‘chicken-and-egg’ problem, it is essential to kick-start and provide long-term coordination of the triple requirement: accelerate increased cultivation of the feedstock, increase (collective) demand for circular and biobased products, and investments in production capacity. Regions and Provinces play an important role in this. Also, regions and provinces need to review their strengths and opportunities and focus on specific value chains because the typical (economically feasible) conversion scales are relatively large and consequently a limited number of production facilities fit in the Netherlands.

This study explores the feasibility of modelling the presence of birds in domestic gardens with a sufficiently high degree of accuracy to be of use for investigating the added predictive value of bird presence in residential environments, in addition to that of greenery in those environments, for the well-being of the residents. On the one hand, this feasibility concerns the (preferably nationally) available data on environmental characteristics with predictive value for bird presence. On the other hand, it concerns the availability of sufficient data on actual bird presence to calibrate (and preferably validate) such a model. In particular, this latter concern is an issue which is explored in this report.

Reducing greenhouse gas emissions is a global challenge. Innovative agrivoltaic systems that combine agriculture and solar energy production is one set of the solutions to reduce these emissions. While circularity is a pressing issue in agriculture and landscape experience in solar energy production, these issues have received little attention in relationship to agrivoltaics. This study examines aspects of circularity and landscape experience in built agrivoltaic projects reported in scientific literature and recently constructed agrivoltaic projects in the Netherlands. Understanding circularity and landscape experience in agrivoltaics contributes to enabling agriculture transitions and increasing public acceptance.Peer-reviewed literature was used to examine which aspects of circularity and landscape experience were addressed in 16 international agrivoltaics cases. Critical performance indicators were used for circularity and spatial properties for landscape experience. Furthermore, a systematic analysis of ten Dutch agrivoltaic cases was conducted by examining their visibility, accessibility, patch configuration and agricultural land-use beneath the agrivoltaic system.The results show that contribution to regional economy and vitality of the rural area is the most frequently mentioned circularity indicator, which is found in 82% of the international cases and 60% of the Dutch cases. Low visibility and low accessibility of agrivoltaic systems were found in the majority of Dutch agrivoltaic cases. Limited attention to landscape experience was found in the studied literature. This study provides valuable recommendations for research, farmers and policy makers for advancing transitions towards circular agrivoltaic power plants that pay more attention to landscape experience.

There is no such thing as human health without a healthy planet. Forests are a central part of the planet’s ecosystems and, as such, understanding human-forest interdependence is central to achieving optimal health for all, now and for future generations. Contemporary human health challenges differ across the globe. In high-income countries, there is a dominance of non-communicable diseases that, to some extent, are related to a disconnect from, and unhealthy interactions with, forests. In other parts of the world, health is related to interactions with forests through, for example, nutrition and other services provided by forests or through infectious diseases, such as malaria, that are in turn all impacted by forest management and practices. Planetary health approaches provide a way of considering environmental protection as an inherent part of the solution to health. In this context, forests play an important role. Positive interactions with healthy forest ecosystems can contribute to various services, such as promotion of healthier lifestyles, prevention of disease and livelihoods. This chapter defines common concepts and discusses the need for systems thinking when addressing the complex and dynamic relationships between forests and human health, including the importance of acknowledging voices and knowledge from Indigenous peoples and local communities. It outlines the consequences of urbanisation and humans’ disconnect from nature as well as various theories, pathways and mechanisms that support evidence on positive health impacts of forests. Finally, it provides a framework that brings together the information provided in the remainder of the report.

This study investigates the association between having a domestic garden or not and the amount of greenery in this garden, and the prevalence of several types of diseases and disorders, as known by one’s general practitioner. Data on garden ownership and the amount of garden greenery, as well as on health, are available for about 800,000 people, all living within city limits. In the statistical analyses, the associations are corrected for, among other things, the socioeconomic status of the individual and its neighbourhood, but also for the local air quality and noise exposure. The results show that for a large number of diseases and disorders having a garden, and especially having more greenery in that garden, is associated with a lower prevalence.

Voor verduurzaming van de landbouw is een goed verdienvermogen voor de landbouwers nodig. Naast steun van de overheid (dus de belastingbetaler) voor duurzame productie, zullen consumenten de duurdere duurzame producten ook moeten afnemen en zal de meerprijs die zij betalen via de keten moeten worden doorgegeven aan de producent. Daarvoor zijn duurzaamheidsafspraken nodig tussen landbouwers en ketenpartijen, aanvullend aan bestaande initiatieven en keurmerken. In dit onderzoek wordt de ruimte onderzocht om rechtmatig private duurzaamheidsafspraken te maken. Onder het kartelverbod in het EU- verdrag is die ruimte beperkt en onvoldoende werkbaar in de praktijk. De GMO-verordening biedt verschillende derogaties op het kartelverbod, die mogelijkheden bieden aan landbouwers en verenigingen van landbouwers om duurzaamheidsafspraken te maken. In de GLB-herziening van 2021 is die ruimte uitgebreid met een artikel (210bis), dat speciaal voor dit doel is toegevoegd. Dit biedt grote kansen. Het moet gaan om ambitieuze bovenwettelijke initiatieven en de afspraken moeten worden gemaakt vanuit of met de landbouwers (onderlinge afspraken binnen de retail of de verwerkende industrie zonder de landbouwers blijven vallen onder het kartelverbod). Voorwaarde is ook dat de afspraken in hun uitwerking onontbeerlijk zijn om het gestelde duurzaamheidsdoel te realiseren (geen greenwashing). Daarnaast kunnen andere derogaties in de GMO- verordening worden benut, met name voor erkende producentenorganisaties (Art. 152) en andere verenigingen van landbouwers (Art. 209) in combinatie met waardeverdelingclausules (Art. 172bis). Betere prijzen voor landbouwers voor duurzame producten betekenen hogere kosten voor de consument voor diens voedsel. Verduurzaming van de landbouw leidt echter ook tot maatschappelijke voordelen en financiële ruimte om burgers te compenseren die door de hogere voedselprijzen in de knel komen.

This study explores the variety of social impacts the agricultural transition has on those directly involved (farmers, farmers’ families and farming communities) and how they experience those impacts. The various social consequences experienced by farmers is outlined in a ‘social impact palette'. This palette has five dimensions: (1) existential, (2) psychological, (3) behavioural, (4) physical environment and (5) process. Each dimension is elucidated further in various facets and illustrations from the interviews.

This study is an integral exploration of regional goals and measures in agriculture to achieve the goals of the Birds and Habitats Directive, Water Framework Directive, Nitrates Directive and the National Climate Agreement. To this end, regional targets have been derived and an integrated package of measures has been established, aiming to achieve the targets. The effects of the package of measures have been explored for Dutch agriculture with regard to leaching and runoff of nitrogen and phosphorus to groundwater and surface water, greenhouse gas emissions (carbon dioxide from peat soil, methane and nitrous oxide and carbon sequestration in soils), ammonia emission and nitrogen deposition in nature. The targets have been regionalized to province level on the basis of existing and intended agreements or have been derived by the authors on the basis of current emissions per province. Calculations have been performed for the base year 2020, the reference year 2030 with established policy and two scenarios, in which the package of measures has been applied generically and region oriented. The effects of the measures were evaluated in view of the regional targets to determine target reach. Deze studie betreft een integrale verkenning van regionale doelen en maatregelen in de landbouw om de doelstellingen van de Vogel- en Habitatrichtlijnen, Kaderrichtlijn Water, Nitraatrichtlijn en het Nationaal Klimaatakkoord te realiseren. Hiertoe zijn regionale doelen afgeleid en is een integraal maatregelenpakket vastgesteld, waarbij gestreefd werd om de doelen te realiseren. De effecten van het maatregelenpakket is verkend voor de Nederlandse landbouw met betrekking tot uit- en afspoeling van stikstof en fosfor naar grond- en oppervlaktewater, broeikasgasemissies (koolstofdioxide uit veengrond, methaan en lachgas), koolstofvastlegging in bodems, ammoniakemissie en stikstofdepositie op natuur. De doelen zijn geregionaliseerd naar provincieniveau op basis van bestaande en beoogde afspraken of zijn door de auteurs afgeleid op basis van de huidige emissies per provincie. Er zijn berekeningen uitgevoerd voor het basisjaar 2020, het referentiejaar 2030 bij vaststaand beleid en twee scenario’s waarbij het maatregelenpakket generiek en gebiedsgericht is toegepast. De effecten van de maatregelen zijn vervolgens gerelateerd aan de regionale doelen om het doelbereik te bepalen.

Enhancing the sustainability of agriculture requires a better earning capacity for farmers. Besides government (i.e. taxpayer) support for sustainable production, consumers will have to buy the more expensive sustainable products and the extra price they pay will have to be passed on to the producer through the chain. This will require sustainability agreements between farmers and chain parties, complementary to existing initiatives and labels. This study examines the scope for lawful private sustainability agreements. Under the cartel prohibition in the EU Treaty, the possibilities are limited and insufficiently workable in practice. The CMO regulation offers several derogations to the cartel prohibition, which provide opportunities for farmers and farmers' associations to make sustainability agreements. In the 2021 CAP review, that space has been extended with an article (210a) added specifically for this purpose. This offers great opportunities. The agreements must be ambitious, exceed existing legal requirements and must be made by or with farmers (mutual agreements within the retail or processing industry without participation of farmers remain under the cartel prohibition). Another condition is that the agreements are indispensable to achieve the stated sustainability objective (no greenwashing). In addition, other derogations in the CMO regulation can be used, in particular for recognised producer organisations (Art. 152) and other farmers' associations (Art. 209) in combination with value distribution clauses (Art. 172a). Better prices for farmers for sustainable products mean higher costs for consumers for their food. However, making agriculture more sustainable also leads to societal benefits and financial space to compensate citizens who cannot afford higher food prices.

In the period 2019–2020, the effect of plants in the workspace on (a) the physical indoor climate, (b) the perception of the workspace by office workers, and (c) their health, well-being and functioning was investigated in nine organizations. This paper reports the outcomes of the latter part. A conceptual model describing the short-term, medium and long-term effect of plants on people was formulated, containing 18 outcome variables. A “Before After Control Impact” quasiexperimental research design was used. A control workspace and an intervention workspace were selected in each of the organizations. A pre-measurement was conducted in both. Correlational analyses, based on the pre-measurements in all organizations and workspaces, confirmed the associations proposed by the conceptual model to a large extent. After placing plants in the intervention workspace, a maximum of two post-intervention measurements were conducted (due to COVID-19 not in all nine organizations), the last one at least 4 months after the introduction of the plants. Overall significant effects were found on complaints about dry air (fewer), the sense of privacy (higher), the attractiveness of the workspace (higher), satisfaction with the workspace (greater) and having a health-related complaint, especially when at work (fewer). The first three effects were already observed in the analyses only including the first post-measurement. The latter two effects only showed up in the analyses including two postmeasurements. No direct effect of the plants could be demonstrated on the 13 other outcome variables. The observed effects mainly concern outcome variables that are positioned at the beginning of the proposed causal chain, starting with plants and ending with mental health, absenteeism and job satisfaction.

De landbouwsector heeft zich gecommitteerd aan het Klimaatakkoord uit 2019. Een onderdeel daarvan is het doel om vanaf 2030 een reductie van 0,5 Mton CO2-equivalenten per jaar te realiseren door het vastleggen van koolstof in de organische stof van minerale landbouwbodems. Via het Nationaal Programma Landbouwbodems (NPL) werkt LNV samen met diverse partijen aan het realiseren van handelingsperspectieven voor duurzaam bodembeheer en koolstofvastlegging in landbouwbodems. Een belangrijk onderdeel van het NPL is het onderzoeksprogramma Slim Landgebruik (SL). Binnen Slim Landgebruik ligt de focus onder meer op het onderbouwen van de effectiviteit van maatregelen voor koolstofvastlegging. De route naar realisatie van het doel om in 2030 extra koolstofvastlegging van 0,5 Mton CO2-eq te realiseren is van vele factoren afhankelijk. De wens om meer inzichtte verkrijgen in mogelijke ontwikkelingsrichtingen naar 2030 van de koolstofvastlegging in de praktijk heeft geleid tot het rapport “Scenariostudie naar de impact van maatregelen op de koolstofvastlegging in minerale landbouwbodems: Een overzicht van vier ontwikkelingsrichtingen” (Herbert et al., 2022). In het kader van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en de daarop aansluitende provinciale gebiedsplannen is het belangrijk om een vertaalslag te maken van de landelijke potentie naar concrete handelingsperspectieven die op lokaal niveau ingezet kunnen worden. -Doelstelling Het doel van de studie is om meer inzicht te verkrijgen in potentie van koolstofvastlegging in de praktijk op provincieniveau en de kansen en knelpunten van maatregelen die lokaal spelen. De studie dient als eerste vingeroefening met als doel om in een vervolg het gesprek te kunnen aangaan met de provincies over de mogelijkheden van duurzame bodemmaatregelen in hun regio’s.

In oktober 2020 werd het Zonnepark Revelhorst, gelegen tussen de Boggelder Enk en de Lansinkweg in Zutphen net ten zuiden van de Rondweg N314 in Zutphen, geopend. Dit 8 ha park, omheind met sterk hekwerk, ligt op een oud maisveld. Daarop staan ruim 20.000 zonnepanelen, met een totale capaciteit van 8,2 MW. Een gedeelte van de panelen op het terrein is in bezit van Energiecoöperatie Zutphen Energie. Het gaat om ongeveer 20% van de oppervlakte. Het beheer van het gehele terrein wordt uitgevoerd door Sunvest. Zoals overal in Nederland rijst de vraag wat een dergelijk park voor effect heeft op de biodiversiteit op deze locatie en wellicht daarbuiten. Zutphen Energie is geïnteresseerd om middels een monitoring van de uitgangssituatie daarop antwoord te geven en heeft aan de Wetenschapswinkel van Wageningen Universiteit en Research gevraagd om hier een onderzoeksproject van te maken. Hoofdvraag van het onderzoek is: Wat is de huidige biodiversiteit op het zonnepark, op welke wijze moet het beheer van het zonnepark worden bijgesteld om te zorgen dat de ecologische waarden zich optimaal ontwikkelen op langere termijn en hoe moet dat gemonitord worden? Zutphen Energie wil graag meer biodiversiteit in het zonnepark. Hoe kunnen ze dat realiseren, keuzes maken en het beheer indien nodig bijstellen? Hoe sluit dit aan bij het beleid van de andere exploitant van het zonnepark Sunvest, en dat van de gemeente? Welke biodiversiteit willen de betrokkenen en hoe kunnen we bereiken? Dit project van de wetenschapswinkel moet ertoe bijdragen dat weloverwogen keuzes worden gemaakt, gedragen door de betrokken partijen en dat dit wordt uitgewerkt in een beheerplan en een monitoringsplan. Het gaat dus naast ecologische inbreng ook nadrukkelijk om gevoel voor sociale verhoudingen aandacht voor (gemeentelijk) natuurbeleid. Een analyse van het veld met diverse betrokken organisaties maakt dan ook onderdeel uit van het onderzoek. Een deel van het onderzoek is uitgevoerd door een groep van 8 studenten die dit in het kader van een ACT (Academic Consultancy Training) op zich hebben genomen. Dit betreft met name het ecologisch veldwerk om de huidige biodiversiteit in beeld te brengen en adviezen hoe deze verbeterd zou kunnen worden. De hoofdconclusie van het ecologisch onderzoek is dat de huidige biodiversiteit van het zonnepark laag is. Voorafgaande aan het zonnepark was het terrein gebruik als landbouwgrond en de effecten daarvan in de vorm van een overmaat aan stikstof en fosfaat verhinderen een toename van de natuurwaarden. Om de biodiversiteit te verhogen wordt daarom als eerste geadviseerd om een verschralend hooibeheer te voeren. Ook aanvullende beheersmaatregelen worden besproken en een plan om het zonnepark te blijven monitoren is toegevoegd. De verschillende partijen en hun rollen rondom het zonnepark worden besproken en geadviseerd wordt hoe hun onderlinge samenwerking verbeterd kan worden. De samenstellers van dit rapport hopen daarmee dat dit rapport bijdraagt aan ‘Meer biodiversiteit op zonnepark Revelhorst, Zutphen’.

There is no such thing as human health without a healthy planet. Forests are a central part of the planet’s ecosystems and, as such, understanding human-forest interdependence is central to achieving optimal health for all, now and for future generations. Contemporary human health challenges differ across the globe. In high-income countries, there is a dominance of non-communicable diseases that, to some extent, are related to a disconnect from, and unhealthy interactions with, forests. In other parts of the world, health is related to interactions with forests through, for example, nutrition and other services provided by forests or through infectious diseases, such as malaria, that are in turn all impacted by forest management and practices. Planetary health approaches provide a way of considering environmental protection as an inherent part of the solution to health. In this context, forests play an important role. Positive interactions with healthy forest ecosystems can contribute to various services, such as promotion of healthier lifestyles, prevention of disease and livelihoods. This chapter defines common concepts and discusses the need for systems thinking when addressing the complex and dynamic relationships between forests and human health, including the importance of acknowledging voices and knowledge from Indigenous peoples and local communities. It outlines the consequences of urbanisation and humans’ disconnect from nature as well as various theories, pathways and mechanisms that support evidence on positive health impacts of forests. Finally, it provides a framework that brings together the information provided in the remainder of the report.

There is no such thing as human health without a healthy planet. Forests are a central part of the planet’s ecosystems and, as such, understanding human-forest interdependence is central to achieving optimal health for all, now and for future generations. Contemporary human health challenges differ across the globe. In high-income countries, there is a dominance of non-communicable diseases that, to some extent, are related to a disconnect from, and unhealthy interactions with, forests. In other parts of the world, health is related to interactions with forests through, for example, nutrition and other services provided by forests or through infectious diseases, such as malaria, that are in turn all impacted by forest management and practices. Planetary health approaches provide a way of considering environmental protection as an inherent part of the solution to health. In this context, forests play an important role. Positive interactions with healthy forest ecosystems can contribute to various services, such as promotion of healthier lifestyles, prevention of disease and livelihoods. This chapter defines common concepts and discusses the need for systems thinking when addressing the complex and dynamic relationships between forests and human health, including the importance of acknowledging voices and knowledge from Indigenous peoples and local communities. It outlines the consequences of urbanisation and humans’ disconnect from nature as well as various theories, pathways and mechanisms that support evidence on positive health impacts of forests. Finally, it provides a framework that brings together the information provided in the remainder of the report.

Recreational activities in green/blue areas were monitored by analysing data from the Continu Vrijetijdsonderzoek (CVTO), an ongoing outdoor leisure activities survey, for the years 2006/2007, 2008/2009, 2010/2011, 2012/2013, 2015 and (now) 2018. In the CVTO each week about 375 people are questioned about their leisure activities over the past week. This study focuses on leisure activities in and around farmland, forests, natural areas, parks, recreational areas, rivers and water bodies, and the sea. For each type of area an analysis was made of visitor numbers, recreational activities and background information on visitors (including age and urbanicity of home address). As the questions were formulated differently from previous surveys, the data from 2018 could only be compared with previous years to a limited extent. The data from 2018 shows that forests are the most visited green/blue areas in the Netherlands, followed at some distance by farmland. Walking is the most popular activity in many environments. Om het recreatiegedrag in groenblauwe gebieden te kunnen monitoren, zijn in eerdere jaren data van het Continu Vrijetijdsonderzoek (CVTO) over de jaren 2006/2007, 2008/2009, 2010/2011, 2012/2013, 2015 geanalyseerd. Voor dit project zijn nu ook de meest actuele data van 2018 zijn geanalyseerd. Voor het CVTO worden wekelijks circa 375 personen ondervraagd over hun vrijetijdsactiviteiten in de voorgaande week. Voor de studie is gefocust op het vrijetijdsgedrag in de omgevingen agrarisch gebied, bos, natuurgebied, park, recreatiegebied, rivier, plas en meer én zee. Per type gebied is een analyse gemaakt van bezoekersaantallen, ondernomen recreatieactiviteiten en achtergrondkenmerken van de bezoekers (waaronder leeftijd en stedelijkheid van de woonomgeving). Door veranderde vraagformuleringen konden de bevindingen uit 2018 slechts beperkt worden vergeleken met eerdere jaren. De cijfers voor 2018 laten zien dat bos de meest bezochte groenblauwe omgeving voor openluchtrecreatie in Nederland is, op enige afstand gevolgd door agrarisch gebied. In veel omgevingen is wandelen de meest beoefende activiteit.

In a motion MP Epping asked for a study into keeping the countryside liveable, in view of the relocation of basic facilities to cities. The aim of this study is to indicate the assumptions and knowledge on which government interventions to maintain or enhance the quality of life in rural areas are based, while paying attention to different perspectives, times and knowledge gaps. Basic facilities ensure encounters, and encounters feed the social capital in the community. The symbolic value of basic facilities lies in the status, strength, and vitality that rural residents derive from the presence of a village hall and a supermarket. It gives a sense of pride and confidence when they have remained there. Proximity to public facilities ensures that people meet each other (schoolyard, village hall), as well as care and transport. This proximity forms the basis of a self-reliant society, which has confidence in the collective and government, and can build broad prosperity. Deterioration of quality of life is a self-reinforcing process, caused by the depoliticization of decision-making and a lack of insight into chain effects. The final conclusion is that quality of life should be seen as a foundation and treated as such, on which initiatives for broad prosperity can flourish.

Voor verduurzaming van de landbouw is een goed verdienvermogen voor de landbouwers nodig. Naast steun van de overheid (dus de belastingbetaler) voor duurzame productie, zullen consumenten de duurdere duurzame producten ook moeten afnemen en zal de meerprijs die zij betalen via de keten moeten worden doorgegeven aan de producent. Daarvoor zijn duurzaamheidsafspraken nodig tussen landbouwers en ketenpartijen, aanvullend aan bestaande initiatieven en keurmerken. In dit onderzoek wordt de ruimte onderzocht om rechtmatig private duurzaamheidsafspraken te maken. Onder het kartelverbod in het EU- verdrag is die ruimte beperkt en onvoldoende werkbaar in de praktijk. De GMO-verordening biedt verschillende derogaties op het kartelverbod, die mogelijkheden bieden aan landbouwers en verenigingen van landbouwers om duurzaamheidsafspraken te maken. In de GLB-herziening van 2021 is die ruimte uitgebreid met een artikel (210bis), dat speciaal voor dit doel is toegevoegd. Dit biedt grote kansen. Het moet gaan om ambitieuze bovenwettelijke initiatieven en de afspraken moeten worden gemaakt vanuit of met de landbouwers (onderlinge afspraken binnen de retail of de verwerkende industrie zonder de landbouwers blijven vallen onder het kartelverbod). Voorwaarde is ook dat de afspraken in hun uitwerking onontbeerlijk zijn om het gestelde duurzaamheidsdoel te realiseren (geen greenwashing). Daarnaast kunnen andere derogaties in de GMO- verordening worden benut, met name voor erkende producentenorganisaties (Art. 152) en andere verenigingen van landbouwers (Art. 209) in combinatie met waardeverdelingclausules (Art. 172bis). Betere prijzen voor landbouwers voor duurzame producten betekenen hogere kosten voor de consument voor diens voedsel. Verduurzaming van de landbouw leidt echter ook tot maatschappelijke voordelen en financiële ruimte om burgers te compenseren die door de hogere voedselprijzen in de knel komen.

The transition to a bioeconomy requires vast amounts of feedstock to serve a wide range of functionalities in a broad panel of applications in sectors as: construction, textile, paper, automotive, horticulture, and livestock farming. Herbaceous crops and residue streams like flax, hemp, miscanthus, cereal straw, reed and verge grass offer a wide range of characteristics which can serve multiple applications. This report analyses and explores the potential of production and valorisation of herbaceous feedstock in the Netherlands and eventually at regional level. An analysis is made of current production and applications of herbaceous crops and residue streams. Present supply and demand were matched by an evaluation of imports and exports. Circular economy policies, agendas and ambitions were reviewed for relevant topics: climate change, circular bioeconomy, regional development; and at 3 levels: EU, Netherlands and province of Gelderland. Also, important considerations regarding circularity and sustainability aspects of biobased value chains were discussed, with focus on construction and textiles sector. Further, potential future use in products, indication of demanded product volumes for most promising applications, and production of herbaceous feedstock in the Netherlands in 2050 were studied. An exercise to match estimated demand and required production area was performed, taking into consideration typical scale of conversion technologies related to product demand. Subsequently a SWOT analysis for use of each herbaceous feedstock for regional conversion into bio-based applications is carried out to identify the main points of attention and needs such as knowledge, infrastructure, collaborations, regulations and policies, technology for the valorisation of different feedstocks for different applications. Finally, recommendations are provided to next possible actions to materialise the transition to regional supply of herbaceous biomass for making bio-based products by local circular value chains. Compared to conventional crops, flax, hemp and miscanthus are relatively small crops in production volumes. Each of them finds its way in a diverse range of applications as mentioned above. And despite the small volumes, flax and hemp feedstock and products are exported and imported for several reasons, circularity and regionality not being an aspect of decisive importance. Cereal straw as a side stream and verge grass and reed as residue streams are produced in much higher quantities, yet they are underutilised from a circular economy perspective and mainly ploughed under directly without prior other use. Using e.g. cereal straw as animal bedding first would retain the soil improving capacity while largely reducing the need to import straw. Towards combatting climate change, establishing circular bioeconomy and developing regional value chains, policy frameworks are set at the 3 levels: EU, Netherlands and province of Gelderland. What is missing, however, is focus on value added specializations and innovations in circular economy. As a consequence strategies for the transition towards circular economy and agriculture concepts are not clear, implementation schemes are limited and long-term coordination and support is invisible. As it comes to practical rules of thumb for circularity and sustainability of biobased value chains, specific considerations are presented for construction and textiles sector. Looking to the future (2050), herbaceous biomass will find increasing application in a wide range of sectors. For that, significant amounts of bio-feedstock will be required. The main reasons to expect that cultivation of herbaceous crops will increase substantially are: their potential to contribute to the circular economy and the use of biobased materials to replace fossil feedstock (circular economy policy goals), the storage of carbon (climate goals), and using less inputs like pesticides and fertilizer and less tillage compared to conventional crops (environmental goals). To stimulate the transition to circular and regional value chains in the Netherlands and to avoid the ‘chicken-and-egg’ problem, it is essential to kick-start and provide long-term coordination of the triple requirement: accelerate increased cultivation of the feedstock, increase (collective) demand for circular and biobased products, and investments in production capacity. Regions and Provinces play an important role in this. Also, regions and provinces need to review their strengths and opportunities and focus on specific value chains because the typical (economically feasible) conversion scales are relatively large and consequently a limited number of production facilities fit in the Netherlands.

This study explores the variety of social impacts the agricultural transition has on those directly involved (farmers, farmers’ families and farming communities) and how they experience those impacts. The various social consequences experienced by farmers is outlined in a ‘social impact palette'. This palette has five dimensions: (1) existential, (2) psychological, (3) behavioural, (4) physical environment and (5) process. Each dimension is elucidated further in various facets and illustrations from the interviews. Dit onderzoek verkent de variëteit van sociale impact van de landbouwtransitie op directbetrokkenen (boeren, boerinnen, boerengezinnen en (boeren)gemeenschappen) en hoe zij de impact beleven. De variëteit aan sociale gevolgen die boeren ervaren, wordt geschetst door een ‘palet aan sociale impact’. Dit palet kent vijf dimensies: (1) existentieel, (2) psychologisch, (3) gedragsmatig, (4) fysieke omgeving en (5) procesmatig. Elke dimensie wordt nader geduid in verschillende facetten en illustraties uit de interviews.

In oktober 2020 werd het Zonnepark Revelhorst, gelegen tussen de Boggelder Enk en de Lansinkweg in Zutphen net ten zuiden van de Rondweg N314 in Zutphen, geopend. Dit 8 ha park, omheind met sterk hekwerk, ligt op een oud maisveld. Daarop staan ruim 20.000 zonnepanelen, met een totale capaciteit van 8,2 MW. Een gedeelte van de panelen op het terrein is in bezit van Energiecoöperatie Zutphen Energie. Het gaat om ongeveer 20% van de oppervlakte. Het beheer van het gehele terrein wordt uitgevoerd door Sunvest. Zoals overal in Nederland rijst de vraag wat een dergelijk park voor effect heeft op de biodiversiteit op deze locatie en wellicht daarbuiten. Zutphen Energie is geïnteresseerd om middels een monitoring van de uitgangssituatie daarop antwoord te geven en heeft aan de Wetenschapswinkel van Wageningen Universiteit en Research gevraagd om hier een onderzoeksproject van te maken. Hoofdvraag van het onderzoek is: Wat is de huidige biodiversiteit op het zonnepark, op welke wijze moet het beheer van het zonnepark worden bijgesteld om te zorgen dat de ecologische waarden zich optimaal ontwikkelen op langere termijn en hoe moet dat gemonitord worden? Zutphen Energie wil graag meer biodiversiteit in het zonnepark. Hoe kunnen ze dat realiseren, keuzes maken en het beheer indien nodig bijstellen? Hoe sluit dit aan bij het beleid van de andere exploitant van het zonnepark Sunvest, en dat van de gemeente? Welke biodiversiteit willen de betrokkenen en hoe kunnen we bereiken? Dit project van de wetenschapswinkel moet ertoe bijdragen dat weloverwogen keuzes worden gemaakt, gedragen door de betrokken partijen en dat dit wordt uitgewerkt in een beheerplan en een monitoringsplan. Het gaat dus naast ecologische inbreng ook nadrukkelijk om gevoel voor sociale verhoudingen aandacht voor (gemeentelijk) natuurbeleid. Een analyse van het veld met diverse betrokken organisaties maakt dan ook onderdeel uit van het onderzoek. Een deel van het onderzoek is uitgevoerd door een groep van 8 studenten die dit in het kader van een ACT (Academic Consultancy Training) op zich hebben genomen. Dit betreft met name het ecologisch veldwerk om de huidige biodiversiteit in beeld te brengen en adviezen hoe deze verbeterd zou kunnen worden. De hoofdconclusie van het ecologisch onderzoek is dat de huidige biodiversiteit van het zonnepark laag is. Voorafgaande aan het zonnepark was het terrein gebruik als landbouwgrond en de effecten daarvan in de vorm van een overmaat aan stikstof en fosfaat verhinderen een toename van de natuurwaarden. Om de biodiversiteit te verhogen wordt daarom als eerste geadviseerd om een verschralend hooibeheer te voeren. Ook aanvullende beheersmaatregelen worden besproken en een plan om het zonnepark te blijven monitoren is toegevoegd. De verschillende partijen en hun rollen rondom het zonnepark worden besproken en geadviseerd wordt hoe hun onderlinge samenwerking verbeterd kan worden. De samenstellers van dit rapport hopen daarmee dat dit rapport bijdraagt aan ‘Meer biodiversiteit op zonnepark Revelhorst, Zutphen’.

Recreational activities in green/blue areas were monitored by analysing data from the Continu Vrijetijdsonderzoek (CVTO), an ongoing outdoor leisure activities survey, for the years 2006/2007, 2008/2009, 2010/2011, 2012/2013, 2015 and (now) 2018. In the CVTO each week about 375 people are questioned about their leisure activities over the past week. This study focuses on leisure activities in and around farmland, forests, natural areas, parks, recreational areas, rivers and water bodies, and the sea. For each type of area an analysis was made of visitor numbers, recreational activities and background information on visitors (including age and urbanicity of home address). As the questions were formulated differently from previous surveys, the data from 2018 could only be compared with previous years to a limited extent. The data from 2018 shows that forests are the most visited green/blue areas in the Netherlands, followed at some distance by farmland. Walking is the most popular activity in many environments.

The LGN7 database is a grid file with a resolution of 25*25 m. The database provides the Dutch land use for onereference year, the year 2012. The legend consists of 39 land use classes, distinguishing the mainagricultural crops, forest, water, nature and urban classes. The LGN7 file has used the following additional existing data sources:• Top10NL (version 2012).• Bestand BodemGebruik 2008 (BBG2008).• Begrenzing Bebouwd Gebied (BG2003).• Basiskaart Natuur 2012 (BKN2012).• Landelijk Grondgebruik Nederland versie 6 (LGN6).• BasisRegistratie Percelen 2012 (BRP2012). In addition, multi-temporal satellite images (2007/2008 and 2012) and aerial photos (2006/2008, 2012) are usedto detect land use changes. The satellite images are also used for the control of the BRP crops and for theclassification of the crop plots missing in the BRP. The big amount of satellite images makes it possible tomonitor crop development throughout the year.This makes it easier to distinguish between the different crops. The dataset is public which is made possible by WOT Natuur & Milieu, Het Waterschapshuis, InterprovinciaalOverleg, RIVM and Wageningen Environmental Research.

Deze studie betreft een integrale verkenning van regionale doelen en maatregelen in de landbouw voor de provincie Gelderland om de doelstellingen van de Vogel- en Habitatrichtlijnen, Kaderrichtlijn Water, Nitraatrichtlijn en het Nationaal Klimaatakkoord te realiseren. Hiertoe zijn de resultaten uit de landelijke studie ‘Scenariostudie naar doelen en doelrealisatie in het kader van het Nationaal Programma Landelijk Gebied’ (Gies et al., 2023) vertaald naar de Gelderse gebieden en regio’s. Er worden voor de Gelderse gebieden en regio’s regionale doelen afgeleid en er is op basis van de in de landelijke studie gehanteerde integrale maatregelpakketten doorgerekend wat het doelbereik zal zijn. Het gaat om doelbereik met betrekking tot uit- en afspoeling van stikstof en fosfor naar grond- en oppervlaktewater, broeikasgasemissies (methaan en lachgas), ammoniakemissie en stikstofdepositie op natuur. De mogelijke doelen op gebieds- en regioniveau zijn op basis van reeds gemaakte afspraken, beoogde afspraken en eigen invulling bepaald per gebied en regio. Er zijn berekeningen uitgevoerd voor het basisjaar 2020, het referentiejaar 2030 bij vaststaand beleid en twee scenario’s waarbij het maatregelpakket generiek en gebiedsgericht is toegepast. De effecten van de maatregelen zijn vervolgens gerelateerd aan de regionale doelen om het doelbereik te bepalen.

De landbouwsector heeft zich gecommitteerd aan het Klimaatakkoord uit 2019. Een onderdeel daarvan is het doel om vanaf 2030 een reductie van 0,5 Mton CO2-equivalenten per jaar te realiseren door het vastleggen van koolstof in de organische stof van minerale landbouwbodems. Via het Nationaal Programma Landbouwbodems (NPL) werkt LNV samen met diverse partijen aan het realiseren van handelingsperspectieven voor duurzaam bodembeheer en koolstofvastlegging in landbouwbodems. Een belangrijk onderdeel van het NPL is het onderzoeksprogramma Slim Landgebruik (SL). Binnen Slim Landgebruik ligt de focus onder meer op het onderbouwen van de effectiviteit van maatregelen voor koolstofvastlegging. De route naar realisatie van het doel om in 2030 extra koolstofvastlegging van 0,5 Mton CO2-eq te realiseren is van vele factoren afhankelijk. De wens om meer inzichtte verkrijgen in mogelijke ontwikkelingsrichtingen naar 2030 van de koolstofvastlegging in de praktijk heeft geleid tot het rapport “Scenariostudie naar de impact van maatregelen op de koolstofvastlegging in minerale landbouwbodems: Een overzicht van vier ontwikkelingsrichtingen” (Herbert et al., 2022). In het kader van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en de daarop aansluitende provinciale gebiedsplannen is het belangrijk om een vertaalslag te maken van de landelijke potentie naar concrete handelingsperspectieven die op lokaal niveau ingezet kunnen worden. -Doelstelling Het doel van de studie is om meer inzicht te verkrijgen in potentie van koolstofvastlegging in de praktijk op provincieniveau en de kansen en knelpunten van maatregelen die lokaal spelen. De studie dient als eerste vingeroefening met als doel om in een vervolg het gesprek te kunnen aangaan met de provincies over de mogelijkheden van duurzame bodemmaatregelen in hun regio’s.

This paper examines the durability of public value coalitions in the Dutch Marker Wadden project: an internationally acclaimed water project. The paper compares public value creation by coalitions before and after project appraisal. Activities before project appraisal mainly worked towards the integration of values and interests, while activities after project appraisal facilitated disintegration. The findings underscore the difficulty of delivering a broad conception of public value, potentially leading to a hollowed-out result compared to the original interpretation.