Search

Objectives: Many countries around the world have recognized the need for using an electronic health record (EHR) system. However, there is limited literature that could serve as a guide during a lengthy and challenging process of planning, development, and implementation of the e-Health system. Since the EHR system was recently introduced in Serbia, the purpose of this communication is to describe our experience and lessons learned along the way. Methods: The key personnel involved in the implementation of the EHR system in Serbia that began in 2015 conducted in 2019 a retrospective narrative review of the process and early outcomes. Results: An incremental approach in the planning, development, and implementation of the nationwide EHR system was taken. The process was split into phases with the gradual introduction of different regions of the country. The gradual shift from the existing to a new workflow for the prospective users was also implemented. The significant milestones were the achievement of quick legislative changes, the hiring of a professional team of experts in the field, the provision of timely and appropriate information and training to prospective users, the close collaboration between the implementation team and the Ministry of Health and mutual understanding of the aims and expectations, and the flexibility in accepting the evolving nature of the process, goals, and the system model. Conclusions: A successful implementation of the nationwide EHR system is feasible providing careful planning, the assembly of a multi-disciplinary team, the use of a stepwise approach, the early and continued involvement of the intended users, and the willingness to make adjustments along the way. The end-result sets the stage for the reform of the health care system itself., Ciljevi: Mnoge su zemlje diljem svijete prihvatile potrebu za uvođenjem elektroničkog sustava bilježenja zdravstvenih podataka. Cilj je ovog rada opisati nužne uvjete za početak razvitka i uvođenja sustava za e-Zdravlje u Srbiji te opis projekta koji je uveden u našoj zemlji. Metode: Opisali smo nužne uvjete za početak razvitka i uvođenja sustava e-Zdravlja i načina na koji je projekt uveden u našoj zemlji. Rezultati: Uvedena je metoda za postupni razvitak i uvođenje nacionalnog sustava elektroničkog bilježenja zdravstvenih podataka u Srbiji. Uvođenje je organizirano u fazama, postupnim uvođenjem regija pomoću funkcionalnih modula. Postepene promjene su također uvedene u rad medicinskih liječnika kao korisnika, od postojećih metoda prema planiranima. Najvažnije faze razvoja i uvođenja bile su: brze legislative promjene, pravovremeno i primjereno pružanje informacija korisnicima sustava, trening za primjereno korištenje sustava za sve korisnike, kolaboracija timova za implementaciju sustava i timova Ministarstva zdravstva, jasno razumijevanje ciljeva i očekivanja i od strane Ministarstva zdravstva i uvoditelja sustava, fleksibilnost u prihvaćanju promjena u ciljevima i primjerenim podešavanjem modela sustave te zapošljavanje primjerenog profesionalnog tima stručnjaka u tom polju. Zaključci: Elektronički sustav bilježenja zdravstvenih podataka smatrao se vrlo važnim alatom za uvođenje mnogih reformnih mjera u samom zdravstvenom sustavu.

Uvod: Resekcija/ operacija je prvi i najvažniji modalitet lečenja tumora timusa; mogućnost sprovođenja kompletne resekcije je najznačajniji parametar koji definiše dugoročnu prognozu. Postoje kontroverzni stavovi kada je u pitanju indikacija za operaciju, hirurški pristup, mesto torakoskopskih metoda kao i ekstenzivnost resekcije. Minimalno invazivni pristup je preporučena opcija u I–II stadijumu tumora, dok za III stadijum ne postoje podaci o dugoročnom preživljavanju operisanih, tako da se referiše otvorena hirurgija kao terapijski pristup. Metod: Studija je obuhvatila 148 pacijenata sa primarnim tumora timusa lečenih u Klinici za grudnu i kardiohirurgiju VMA u periodu između maja 2006. i februara 2018. godine. Od ukupnog broja operisanih, 116 pacijenata je imalo patohistološki verifikovan stadijum I-II timoma po Masaoka klasifikaciji. Koristeći propenziti skor baziran na 6 bazalnih zbunjujućih varijabli (pol, starost, indeks telesne mase, prisustvo mijastenije, veličina tumora, stadijum po Masaoka-Koga klasifikaciji) svaki pacijent u grupi lečenih VATS-om je „mečovan― sa pacijentom u grupi lečenih standarnom timektomijom sa istim propenziti skorom. Onkološki i perioperativni ishodi (intraoperativni i postoperativni) koji utiču na efikasnost i bezbednost hirurške tehnike su analizirani i upoređeni između dve grupe. Rezultati: Od 116 pacijenata sa Masaoka-Koga stadijumom I-II timoma, 100 pacijenata (86.2%) je mečovano. Od 50 pacijenata operisanih VATS-om, u 34 pacijenta (68%) je primenjen uniportalni pristup, u 13 pacijenata (26%) biportalni, a u 3 pacijenta (6%) triportalni pristup. VATS operacija je značajno kraće trajala (p < 0.001), kao i torakalna drenaža i hospitalizacija pacijenata operisanih VATS-om (p < 0.001, p < 0.001). Lečeni VATS-om su se kasnije javljali na kontrolu (p < 0.001). Nije bilo razlike u pogledu VAS skora za bol, kao ni u pogledu vremena nastanka recidiva između ispitivanih grupa (p = 0.305, p = 0.268). Zaključak: Naše istraživanje je rezul, Introduction: Complete resection is the first and the most important modality of treatment of thymus tumors; the radicality of the resection defines long-term prognosis. There are some controversials considering the indication for surgery, surgical approach, surgical methods and the extensiveness of resection. Minimally invasive method is recommended in stage I–II thymoma, but for stage III there are no data considering long- term survival, so the reffered surgical approach is standard thymectomy. Method: The study included 148 patients with primary thymus tumor, treated between May 2006 and February 2018 in Clinic for cardiothoracic surgery MMA. 116 treated patients had pathohistologically verified Masaoka-Koga stage I and II thymoma. By using propensity score analysis (based on 6 variables: sex, age, body mass index, myasthenia, tumor size, Masaoka classification stage) every patient treated with VATS was matched with the patient treated with standard thymectomy with the same propensity score. Oncological (direct postoperative survival, recurrence) and perioperative outcomes (intra and postoperative complications, length of hospitalization) that affect the efficacy and safety of surgical techniques have been analyzed and compared between the two groups. Results: From the total number of 116 patients with Masaoka- Koga stage I-II thymoma, 100 patients (86.2%) were matched. Among 50 patients operated by VATS, 34 patients (68%) were treated by uniportal approach, 13 (26%) by biportal and 3 (6%) by threeportal approach. The VATS intervention had shorter intervention time, duration of chest tube placement and post-operative hospital stay (p < 0.001, p < 0.001, p < 0.001). There was a significant difference in terms of late control, VATS treated patients came later (p < 0.001). There was no significant difference between the groups regarding visual analog scale score, as well as in terms of the time of recurrence (p = 0.305, p = 0.268). Conclusion: Our study resulted in

Karcinom želuca (GC) predstavlja jedan od najčešćih karcinoma u svetu, koji se često dijagnostikuje u poodmakloj fazi sa lošom prognozom, što ukazuje na potrebu za novim dijagnostičkim i prognostičkim markerima. Cilj studije bio je da se utvrdi ekspresija IL-32, proinflamatornih i angiogenih medijatora kod pacijenata sa difuznim i intestinalnim karcinomom želuca i povezanost sa kliničkopatološkim parametrima, kao i ekspresija u tumorskom, peritumorskom i zdravom tkivu kod pacijenata sa intestinalnim karcinomom želuca i odnos sa težinom bolesti. Analizirani su uzorci tkiva difuznog i intestinalnog tipa tumora 70 pacijenata sa karcinomom želuca, kao i uzorci tkiva intestinalnog tipa tumora 60 pacijenata sa karcinomom želuca. Ekspresija IL-32, vaskularnog endotelnog faktora rasta (VEGF), IL-17, IL-8 i CD31 merena je imunohistohemijski. Ekspresija IL-32 bila je značajno niža u uzorcima tkiva pacijenata sa difuznim tipom karcinoma želuca, sa težim i progresivnijim oblikom ove bolesti. Ekspresija IL-17 je takođe smanjena kod pacijenata sa difuznim tipom karcinoma želuca. Mikrovaskularna gustina je smanjena kod difuznog tipa karcinoma želuca. Ekspresija IL-32, VEGF i IL-17, kao i mikrovaskularna gustina (MVD) su smanjeni u peritumorskim tkivima u poređenju sa tumorskim tkivom intestinalnog tipa želudačnog karcinoma. Dalje, uočena je intenzivnija ekspresija IL-32 i VEGF i pojačana MVD kod pacijenata sa teškim i progresivnim GC. Smanjena ekspresija IL-32 u tumorskom tkivu pacijenata sa difuznim tipom karcinoma želuca može uticati na njegovu ulogu u ograničavanju započetih proinflamatornih i proangiogenih procesa. Veća ekspresija IL-32, VEGF i intenzivna MVD u tumorskom tkivu pacijenata sa intestinalnim tipom GC sa uočljivom invazijom limfnih sudova može se smatrati znakom maligne progresije tumora. Ovo naglašava neprepoznatu ulogu IL-32 u biologiji difuznog tipa karcinoma želuca i ukazuje na protumorigenu i proangiogenu ulogu IL-32 u biologiji intestinalnog tipa karcinoma že, Gastric cancer (GC) represents one of the most common cancers worldwide, frequently diagnosed at advanced stages with poor prognosis, indicating on need for new diagnostic and prognostic markers. The aim of the study was to determine the expression of IL-32, proinflammatory and angiogenic mediators, in patients with diffuse and intestinal gastric cancer and the relationship with clinicopathological aspects, and in the tumor, peritumor and healthy tissue, in patients with intestinal gastric cancer and the relationship with the disease severity. The tissue samples of diffuse and intestinal types of tumor of 70 patients with gastric cancer were analyzed, and tissue samples of intestinal type of the tumor of 60 patients with gastric cancer were analyzed, respectively. Expression of IL-32, vascular endothelial growth factor (VEGF), IL17, IL-8 and CD31 was measured by immunohistochemistry. IL-32 expression was significantly lower in tissue samples from patients with diffuse type of gastric cancer that is also a severe and more progressive form of this disease. Expression of IL-17 was also decreased in patients with diffuse type of gastric cancer. Microvascular density was diminished in diffuse type of gastric cancer. IL-32, VEGF and IL-17 expression as well as microvascular density (MVD) were diminished in adjacent tumor tissues compared with the tumor ones. Further, more intense expression of IL-32 and VEGF and enhanced MVD were noticed in patients with severe and more progressive GC. Downregulated expression of IL-32 in tumor tissue of patients with diffuse type of gastric cancer may implicate on its role in limiting ongoing proinflammatory and proangiogenic processes. Higher expression of IL-32, VEGF and intense MVD in the tumor tissue of GC patients with detectable lymph vessel invasion may be considered as a sign of the tumor’s malignant progression. This emphasizes on unrecognized role of IL-32 in biology of diffuse type of gastric cancer, and indicates a protumorog

UVOD: Glioblastom je biološki najagresivniji tip glioma i zastupljen je u oko 50% u odnosu na ostale glijalne tumore, a takođe je tumor sa najlošijom prognozom. Incidenca glioblastoma iznosi oko 3 na 100000 u Evropi i Severnoj Americi. Može se javiti u bilo kom životnom dobu ali je incidenca najveća u periodu od 55. do 60. godine života. Gliomi mozga obuhvataju 2,5% ukupne smrtnosti od malignih bolesti i treći su uzrok smrtnosti od malignih bolesti u periodu od 15. do 34. godine starosti. Pseudoprogresija predstavlja pojavu lezije koja se prebojava kontrastom nakon hemoiradijacije i koja se povlači bez promene terapije. Sam fenomen ima izrazit klinički značaj zato što u veluikoj meri utiče na danje terapijske postupke ali kriterijumi za njeno dijagnostikovanje još uvek nisu jasno definisani. METODOLOGIJA: Ispitivani su pacijenti koji su operisani zbog glioblastoma u Kliničkom centru Srbije u periodu od 2010. do 2012. godine i kod kojih je sprovedena hemio- i zračna terapija. Radiološkim praćenjem je registrovana pseudoprogresija a zatim su ispitivani određeni faktori koji bi mogli da utiču na nastanak pseudoprogresije kao i uticaj pseudoprogresije na nastanak postiradijacione leukoencefalopatije i uticaj na preživljavanje pacijenata. REZULTATI: Na nastanak pseudoprogresije su uticali MGMT status, endotelijalna hiperplazija i prisustvo oligodendroglijalne komponente. Prisustvo kalcifikacija nije uticalo na nastanak pseudoprogresije. Pseudoprogresija je povezana sa nastankom postiradijacione leukoencefalopatije a nije uticala na preživljavanje pacijenata. ZAKLjUČAK: Na osnovu određenih karakteristika tumora može da se pretpostavi da li će doći do pojave pseudoprogresije što ima veliki značaj u svakodnevnom kliničkom radu., INTRODUCTION: Glioblastoma is the most aggressive glioma type. It makes about 50% of all glioma types and has the worst prognosis. In europe and North America glioblastoma incidence iz 3 per 100000. It can occur in all ages but the highest incidence is between 55. and 60. years. Gliomas are responsable for 2.5% of mortality of all malignant diseases and they are the third cause of death of malignant diseases in the age between 15 and 34 years. Pseudoprogression represent contrast enhancement lesion which regesses without therapy. Clinically this phenomena is very important beause it has a great influence on therapeutic procedures but, diagnostic criteria for pseudoprogression are not still precisely defined. METHODOLOGY: This research included patients who are operated because glioblastoma in Clinical centre Serbia in perod from 2010. to 2012. years. After operation it was performed radiotherapy and chemotherapy. Pseudoprogression was diagnosed by radiological following and after that we have determined influence of certain factors on pseudoprogression occurring and also it was determined influence of pseudoprogression on leukoenceephalopathy occurring and on patient survival. RESULTS: We show influence of MGMT status, endothelial hyperplasia and oligodendroglial component on pseudoprogression occurring. Calcifications didn’t have influence one pseudoprogression. Pseudoprogression is related with radioinduced leukoencephalopathy and didn’t have influence on patient’s survival. CONCLUSION: Based on certain tumor characteristics it can be assumed pseudoprogression occurring and it has great importance in everyday clinical practice.

Uvod/Cilj: Cervikalna spondilotična mijelopatija (CSM) predstavlja najčešći oblik disfunkcije kičmene moždine i najčešći oblik oštećenja kičmene moždine kod osoba starijih od 55 godina. Pored sve većeg broja podataka koji ukazuju da se pacijenti oporavljaju nakon operacije, ključni klinički i radiografski parametri koji utiču na konačan ishod operacije i dalje su nedovoljno definisani. Metod: Pedeset devet pacijenata sa simptomatskom CSM je uključeno u ovu prospektivnu studiju, po završetku perioda praćenja od 12 meseci, analizirano je 50 pacijenata. Svi pacijenti su operisani, rađena je dekompresija prednjim ili zadnjim hirurškim pristupom. Ishod je praćen preoperativno i postoperativno nakon 12 meseci pomoću skala za merenje ishoda: modifikovana skala Japanskog Udruženja Ortopeda (mJOA), Nurikov skor i Neck Disability Index (NDI). Funkcionalni oporavak je računat nakon operacije, korišćenjem Hirabajašijeve formule. Rezultati: Prema rezultatima naše studije, značajan oporavak je registrovan prema svim skalama za praćenje ishoda (mJOA skor, Nurik skor i NDI). Pored toga, zabeleženo je statistički značajno poboljšanje u sve tri grupe pacijenata u odnosu na preoperativni mJOA (blaga, umerena i teška). Funkcionalni oporavak je bio zadovoljavajući kod 23 pacijenta (46%), dok je 27 (54%) pacijenata imalo nezadovoljavajući funkcionalni oporavak. Upotrebom multivarijantne analize, preoperativni mJOA skor (p=0,05), broj zahvaćenih segmenata (p=0,03) i uzrast bolesnika (p=0,02) su parametri koji statistički značajno utiču na ishod operativnog lečenja. Zaključak: Hirurško lečenje CSM je veoma uspešna metoda i dovodi do značajnog poboljšanja prema svim skala za merenje ishoda u periodu praćenja od godinu dana., Background/Aim. Cervical spondylotic myelopathy (CSM) is the most common form of spinal cord dysfunction in patients and the commonest cause of spinal cord injury in individuals older than 55 years. Although there is emerging evidence that most patients improve after surgery, the key clinical and imaging factors that predict the final outcome remain uncertain. Methods. Fifty nine patients with symptomatic CSM were enrolled in this prospective study, at the end of follow-up period of 12 months, 50 patients were analyzed. All patients were operated, surgical decompression was performed by anterior or posterior surgical approach. Outcome evaluations were obtained preoperatively and 12 months postoperatively by using outcome measures: the modified Japanese Orthopedic Association (mJOA) scale, the Nurick grade and the Neck Disability Index (NDI). Functional recovery ratio was calculated postoperatively by using the formula of Hirabayashi. Results. According to our results, significant improvements were detected in all outcomes variables (mJOA score, Nurick grade and NDI). Also, statistically significant improvement was observed in all three category of patients according to preoperative mJOA score (mild, moderate, severe). Twenty three (46%) patients had satisfied functional recovery, while twenty seven (54%) had unsatisfied functional recovery rate. Using multivariate analysis, the functional outcomes after surgery were best predicted by baseline mJOA score (p=0,05), number of involved segments (p=0,03) and age of patients (p=0,02). Conclusion. Surgical treatment of CSM is a very effective and resulted in a significant improvement in all outcomes measures for 1 year follow-up period.

Uvod: Humani mamaglobin je jedan od naznačajnijih markera hematogene diseminacije karcinoma dojke. Naš cilj je ukazati na važnu ulogu peritumorskog tkiva kao aktivnog učesnika u procesu tumorogeneze i koncentraciju/ekspresiju mamaglobina u peritumorskom tkivu kao značajnog prognostičkog faktora. Materijal i metode: Ova studija je obuhvatila 64 pacijentkinje sa primarnim karcinomom dojke tokom perioda od pet godina. Za određivanje koncentracije mamaglobina A u tkivu karcinoma i peritumorskom tkivu koristili smo ELISA test, dok je za određivanje relativne genske ekspresije ovog molekula korišćen qRT-PCR. Rezultati: Koncentracija mamaglobina A raste kako u tkivu karcinoma tako i u peritumorskom tkivu sa porastom veličine tumora, broja zahvaćenih limfnih čvorova, broja metastaza, dok je relativna ekspresija Mamaglobina A statistički značajno viša u karcinomu nego u peritumorskom tkivu, bez obzira na veličinu tumora, broj zahvaćenih limfnih čvorova, broj metastaza i tumorski tip. Koncentracija mamaglobina A je veća u peritumorskom tkivu nego u tkivu duktalnog karcinoma, dok je u slučaju lobularnog karcinoma koncentracija mamaglobina A veća u karcinomu nego u peritumorskom tkivu. Zaključak: Koncentracije Mamaglobina A u peritumorskom tkivu veće od 0,6704221 ng/ml i u tkivu karcinoma veće od 0,5784426 ng/ml, kao i relativna genska ekspresija Mamaglobina A u tkivu karcinoma veća od 1.003 su cut-off vrednosti na osnovu kojih se mogu identifikovati pacijenti koji su pod povećanim rizikom za razvoj metastatske bolesti i koji se mogu tretirati ranim radikalnim adjuvantnim lečenjem., Introduction: Human mammaglobin is considered to be one of the most significant markers of hematogenous dissemination of breast carcinoma. Our goal is to indicate the important role of peritumoral tissue as an active participant in the tumorrogenesis process and the concentration / expression of mamaglobins in the peritumoral tissue as a significant prognostic factor. Materials and methods: This research included 64 patients with primary breast carci-noma during five-year follow-up period. To determine the concentration of mamaglobin A in samples of carcinoma tissue and peritumoral tissue, ELISA essay was used, and for the determination of relative gene expression of Mammaglobin A, qRT-PCR was used. Results: The concentration of mamaglobin A increases in both the carcinoma tissue and peritumoral tissue with an increase in tumor size, number of affected lymph nodes, number of metastases, while relative expression of Mamaglobin A is statistically significantly higher in carcinoma tissue than in peritumoral tissue, regardless of tumor size, number of affected lymph nodes, number of metastases and tumor type. The concentration of mamaglobin A is higher in peritumor tissue than in tissue of ductal carcinoma, while in the case of lobular carcinoma the concentration of mamaglobin A is higher in carcinoma tissue than in peritumor tissue. Conclusion: Mammaglobin A concentration in peritumoral tissue higher than 0,6704221 ng/ml, and in carcinoma tissue higher than 0,5784426 ng/ml, as well as Mammaglobin A relative gene expression in carcinoma tissue higher than 1.003 were determined as cut-off values that may identify patients who are at higher risk of metastatic disease, which would be treated with early radical adjuvant treatment.

SAŽETAK Laparoskopska splenektomija je uvedena u standardnu hiruršku praksu polovinom devedesetih godina prošlog veka. Brojne prednosti laparoskopske splenektomije u odnosu na klasičnu – otvorenu splenektomiju, kao što su manji broj intraoperativnih i postoperativnih komplikacija, kraća postoperativna hospitalizacija, brži povratak uobičajenim životnim aktivnostima i bolji estetski efekat, doveli su do toga da je metoda ubrzo postala široko prihvaćena i primenjiva u lečenju mnogih oboljenja slezine. Danas je zvaničan stav većine evropskih i svetskih vodiča hirurške prakse da je laparoskopska splenektomija indikovana za većinu benignih i malignih oboljenja slezine kod kojih postoji indikacija za hirurško lečenje bez obzira na godište ili telesnu masu pacijenta. Cilj ove studije je analiza ishoda pacijenata operisanih laparoskopskom splenektomijom zbog benignih hematoloških oboljenja slezine i poređenje rezultata hirurškog lečenja sa otvorenom splenektomijom. Studija je sprovedena kao retrospektivna kohortna, u kojoj su analizirani i poređeni podaci dobijeni iz istorija bolesti za 196 pacijenata operisanih na Klinici za Digestivnu Hirurgiju - Prvoj Hirurškoj Klinici, Kliničkog Centra Srbije, zbog benignih oboljenja slezine, podeljenih u dve grupe: pacijenti koji su operisani laparoskopskom tehnikom i pacijenti kod kojih je izvršena klasična splenektomija. Analizirani parametri su podeljeni u tri grupe: kao preoperativni, intraoperativni i postoperativni. Demografske karakteristike se nisu značajno razlikovale među grupama operisanih pacijenata. Registrovani su manji intraoperativni gubitak krvi, niža incidenca intraoperativnih komplikacija, kao i kraće trajanje operacije u grupi laparoskopski operisanih u odnosu na klasično operisane. Intraoperativna detekcija akcesornih slezina je bila veća u grupi laparoskopski operisanih. Incidenca postoperativnih komplkacija i reintervencija su bili veći u grupi klasično operisanih pacijenata. Postoperativni oporavak izražen traja, Laparoscopic splenectomy has become standard surgical procedure in the 1990s. Many benefits of the laparoscopic splenectomy in comparison to open splenectomy, such as less intraoperative and postoperative complications, shorter postoperative hospitalization, faster return to normal activities and better cosmetic effect, has brought to the wide acceptance and application of this method in the treatement of many diseases of the spleen. Nowadays, official of many world and european clinical practice guidelines is that laparoscopic splenectomy is the gold standard for most benign and malignant splenic pathologies with an indication for surgical treatement, regardless of the patient's age or body weight. The goal of this study is to analyze the outcome of patients who went under laparoscopic splenectomy for to benign hematologic diseases of the spleen and comparison of the results with open splenectomy. The study was conducted as a retrospective cohort study which analyzes and compares the data obtained from 196 patients' case records in the Clinic for Digestive Surgery of the - First Surgical Clinic, Clinical Center of Serbia, for to benign disorders of the spleen, divided into two groups: patients operated with laparoscopic technique and patients in whom the classic splenectomy was performed. The analyzed parameters are divided into three groups: preoperative, intraoperative and postoperative.

Cilj studije je poređenje dužine preživljavanja vezanog za tumor i ukupnog preživljavanja i stanja bubrežne funkcije, kao i definisanje razlika u incidenci intraoperativnih i postoperativnih komplikacija pacijenata kod kojih je urađena radikalna (RN) ili parcijalna nefrektomija (PN) zbog karcinoma bubrežnih ćelija veličine od 4 do 7 cm. Metode: Urađena je klinička opservaciona studija tipa serije slučajeva u kojoj su analizirani podaci 154 pacijenata operisanih u osmogodišnjem vremenskom periodu (2006-2013. godine), sa prosečnim periodom praćenja ne manjim od 5 godina. Kriterijumi za uključivanje u studiju bili su pacijenti sa tumorima bubrega veličine od 4 do 7 cm, patohistološki postavljena dijagnoza karcinoma bubrega, pacijenti bez metastaza i vrednosti serumskog kreatinina u referentnim granicama. Kriterijumi za isključivanje pacijenata iz kliničkog ispitivanja bili su: pacijenti sa drugim malignitetima, pacijenti koji nemaju funkcionalni drugi bubreg ili imaju oboljenja koja mogu kompromitovati bubrežnu funkciju, pacijenti sa bilateralnim tumorima i pacijenti sa više tumora na jednom bubregu. Rezultati: U studiji je ukupno analizirano 154 pacijenata, 97 sa radikalnom nefrektomijom i 57 ili 37% sa parcijalnom nefrektomijom. Statistički značajno veći broj pacijenata sa RN (15,8%) je umro tokom perioda praćenja u odnosu na pacijente sa PN (3,6%) nakon hiruške resekcije tumora. Ako se pogleda analiza preživljavanja vezanog za tumor (cancer specific survival), onda vidimo da je kod četiri pacijenta sa RN došlo do rasejanja bolesti što je direktno dovelo do uzroka smrti, dok kod PN jedan bolesnik je umro od lokalnog recidiva i udaljenih metastaza. Uticaj komorbiditeta na ukupno preživljavanje pacijenata nije se pokazao statistički značajnim kako kod PN tako i kod RN pacijenata. Radikalna nefrektomija je praćena sa manjom učestalošću komplikacija. Komplikacije su uglavnom bile gradusa 1 i 2, dok je gradus 3 zabeležen samo kod jednog pacijenta u PN grupi. Kod naših pac, The aim of this study is to compare the survival rate of patients with renal cell carcinoma and the overall survival and state of renal function, and in defining the difference in the incidence of intraoperative and postoperative complications in patients who underwent radical (RN) or partial (PN) because of renal cell carcinoma 4/7 cm in diameter. Methods: This is a case series study (154 patients) in which we analyzed results of patients operated in an eight-year period (2006-2013) with an average follow up period not less than five years. The inclusion criteria for this study were patients with renal cell carcinoma (RCC) 4/7 cm in diameter, with histopathology confirmed RCC, without metastasis and serum creatinine in referent values. The exclusion criteria were: patients with other malignancies, with a non-functioning contralateral kidney or with other comorbidities that can compromise renal function and patients with synchronic bilateral tumors or multiple tumors of one kidney. Results: In this study, we analyzed 154 patients, 97 (63%) were surgically treated by radical nephrectomy and 57 (37%) underwent partial nephrectomy. A statistically significantly increased number of patients with RN (15.8%) died in the follow-up period compared to patients with PN (3.6%) following surgical resection of the tumor. When analyzing the cancer-specific survival in four RN patients there was the dissemination of the tumor that directly led to a cause of death and one PN patient with PN died because of local relapse of RCC or distant metastasis. The influence of comorbidities on the overall survival has not shown to be statistically significant in both RN and PN patients. The complications were mainly Grade 1 and 2, one patient in the PN group was Grade 3. In the patients in our study five years following the operation, the decrease of creatinine clearance was significantly less in the PN group (13.51%) than in the RN group (27.89%), so it can be concluded that in the RN group

Uvod: Dehiscencija kolo-rektalne anastomoze (DKRA) je najteža komplikacija u hirurgiji karcinoma rektuma (KR) i direktno utiče na rane postoperativne ishode, prognozu i stopu preživljavanja. Cilj: ispitati povezanost godišnjeg volumena procedure hirurga i ranih postoperativnih ishoda i analizirati odnos uticajnih faktora rizika za nastanak DKRA u kontekstu iskustva hirurga. Materijal i metode: Retrospektivna,klinička studija jednog centra sa kohortom od 546 bolesnika oba pola sa KR. Kod svih je učinjena klasična (otvorena) prednja resekcija rektuma sa kreiranjem kolo-rektalne anastomoze (KRA) šavnom ili stepler tehnikom, u 10-godišnjem periodu. Bolesnici su podeljeni u tri grupe, shodno godišnjem volumenu procedura 18. ordinirajućih hirurga u kolorektalnoj hirurgiji. Analizirano je sedam ranih postoperativnih ishoda, kao i druga 22 faktora rizika (nezavisne, zavisne i „zbunjujuće“ varijable) od značaja za ishode operativnog lečenja i objašnjenje razlika između grupa hirurških volumena i njihovog uticaja na rane ishode lečenja. Sve operacije su izvedene u Klinici za opštu i abdominalnu hirurgiju KC Banja Luka (RS). Rezultati: Većina hirurga (77,7%) pripadala je grupi sa niskim i srednjim volumenom procedura. DKRA je nastala kod 53 (9,7%) bolesnika sa statistički značajnom razlikom između grupa hirurških volumena. Intrahospitalna smrtnost iznosila je 4,8% (26/546), bez statistički značajne razlike između grupa. Dužina hospitalizacije (> 8 dana, 65,4%) bila je u signifikantnoj korelaciji sa učestalošću DKRA. Grupa hirurga sa visokim volumenom imala je signifikantno bolje rezultate u četiri ranih ishoda. Zaključak: Signifikantni faktori rizika za nastanak DKRA su: T3 N1-2 M0 stadijum KR, nivo anastomoze do 12sm od analnog ruba, Charlson-ov indeks komorbiditeta ≥3, znatan fekalni sadržaj u kolonu (82,5%), preoperativna radioterapija, intraoperativni gubitak krvi >200ml., intraoperativna fekalna kontaminacija (30,8%), protektivna stoma (62,5%) i niski godišnji volumen pro, Introduction: Dehiscence of the colorectal anastomosis (AD) is the most severe complication of rectum cancer surgery which directly influences early postoperative outcome, prognosis and survival rate. Aim. To examine the connection between the annualvolume of the surgeon and early postoperative outcomes, as well as to analyze risk factors for the development of AD in the context of the surgeon individual experience. Method: Retrospective study performed in a single center, with a cohort of 546 patients of both sexeswith rectal cancer (RC), over a 10-year period.In all patients a classical (open) anterior resection of the rectum with a colorectal anastomosis (CRA), created viasuture or stapler,was performed. Patients were divided into three groups, according to the annual volume of their attending surgeon. Seven early postoperative outcomes were analyzed, as well as 22 other risk factors (independent, dependent, and “confusing” variables) of significance for surgical outcome. The risk factors were analyzed to explain the difference between the groups of surgeons and their influence on the outcomes. All surgeries were performed in the Clinic for general and abdominal surgery, Banja Luka (Republic of Srpska). Results: The majority of surgeons (77.7%) belonged to the low and medium annual volume groups. AD developed in 53 (9.7%) patients, with significant difference between the annual volume groups. The in-hospital death rate was4.8% (26/546), without significant difference between the groups. The length of stay in the hospital (> 8 days in 65.4%) was in significant correlation with the incidence of AD. The high annual volume surgeon group was associated with significantly better results in four of the outcomes. Conclusion: Risk factors for the development of AD were: T3N1-2M0 stadium of RC, anastomosis level up to 12 cm from the anal edge, Charlson comorbidity index of ≥3, significant fecal load of colon (82.5%), preoperative radiotherapy, intraoperative blood loss of

Kolorektalni karcinom (engl. Colorecral carcinoma- CRC) je jedan od najučestalijih karcinoma na svetu. CRC se često dijagnostikuje u uznapredovalim stadijumima sa lošom prognozom, ukazujući na potrebu za novim dijagnostičkim i prognostičkim markerima. Cilj studije bio je da se ispita povezanost vrednosti citokina u serumu i fecesu sa stadijumom bolesti i kliničko-patološkim karakteristikama, kod pacijenata sa kolorektalnim karcinomom. Detektovana je značajno veća fecesna koncentracija Gal-3 kod pacijenata sa CRC-om sa većom nuklearnim gradusom, slabom diferencijacijom tumorskog tkiva, većim TNM stadijumom i metastatskom bolešću, dok je predominacija Gal-3 nad proinflamacijskim citokinima zabeležena kod pacijenata sa uznapredovalim TNM stadijumom i metastatskom bolesti. Fecesni Gal-3 pozitivno korelira s težinom bolesti (veći TNM stadijum, veći nuklearni gradus i slaba diferencijacija tumorskog tkiva) i progresijom (prisustvo metastaza u plućima/jetri ili peritonealne karcinomatoze) i sistemskih biomarkera AFP i CEA. Ovi nalazi ukazuju na Gal 3 kao potencijalni marker težine i progresije CRC-a. Takođe je pokazana povećana koncentracija Gal-1 u fecesu pacijenata sa CRC-om i većim nuklearnim gradusom i slabom diferencijacijom tumorskog tkiva, dok je predominacija Gal-1 u odnosu na proinflamacijske citokine detektovana kod pacijenata sa uznapredovaim TNM stadijumom i metastatskom bolešću. Predominacija Gal-1 i Gal-3 u odnosu na proinflamacijske citokine, kod ispitanika sa naprednom i progresivnom bolešću, može ukazati na imunomodulatornu ulogu galektina u ograničavanju kontinuiranih proinflamacijskih procesa i sprečavanju snažnog antitumorskog imunskog odgovora. Fekalne vrednosti Gal-1 i Gal-3 mogu se koristiti kao značajan marker za težinu i progresiju CRC-a. Ovi nalazi ukazuju da Gal-1 i Gal-3 mogu doprineti imunološkoj privilegiji tumora modulacijom lokalnog imunskog odgovora i ukazuju na njihovu potencijalnu upotrebu kao terapeutskih meta., Colorectal cancer (CRC) represents one of the most common cancers worldwide. CRC is frequently diagnosed at advanced stages with poor prognosis, indicating on need for new diagnostic and prognostic markers. The aim of the study was to investigate the correlation between the level of cytokines in serum and faeces with the stage of the disease and the clinical and pathological characteristics in patients with colorectal carcinoma. Significantly higher fecal Gal-3 was observed in patients with CRC with higher nuclear grade, poor tumor differentiation, higher TNM stage and metastatic disease, while Gal-3 predominance over proinflammatory cytokines was observed in patients with advanced TNM and metastatic diseases. Fecal Gal-3 positively correlates with the severity of the disease (higher TNM stage, higher nuclear grade and poor tumor tissue differentiation) and progression (presence of lung/liver metastatsis or peritoneal carcinomatosis) and systemic biomarkers AFP and CEA. These findings indicate Gal 3 as a potential marker of the severity and progression of CRC. An increased Gal-1 concentration in feces of patients with CRC and a higher nuclear grade and a poorly differentiated tumor tissue was observed, while Gal-1 prevalence over proinflammatory cytokines was detected in patients with advanced TNM and metastatic disease. The prevalence of Gal-1 and Gal-3 over proinflammatory cytokines, in subjects with advanced and progressive disease, may indicate the immunomodulatory role of galectins in limiting ongoing proinflammatory processes and thus preventing a strong antitumor immune response. The fecal values of Gal-1 and Gal-3 can be used as a significant marker for severity and progression of the CRC. These findings indicate that Gal-1 and Gal-3 can contribute to the immune privileges of the tumor by modulating the local immune response and point to their potential use as therapeutic targets.

Prelomi kuka u starih, kao najozbiljnija komplikacija osteoporoze, upravo zbog visoke incidence, povezanog morbiditeta, visokog stepena invalidnosti, produžene hospitalizacije i velikih troškova lečenja, kao i posledično visokih stopa mortaliteta, imaju ogroman zdravstveni i društveno-ekonomski značaj. Shodno podacima iz savremene literature, identifikovane su velike geografske varijacije u učestalosti preloma kuka širom sveta, a sve u zavisnosti od razvijenosti zemlje, kulturoloških razlika i drugih relevantnih faktora. Iako je hirurška intervencija kamen temeljac u lečenju povređenih, postoji dovoljno dokaza da su kliničko stanje pre preloma i perioperativno upravljanje ovim stanjem, od ključnog značaja za funkcionalni oporavak i krajnji ishod. Osoba sa prelomom kuka se karakteriše time da je nosilac hroničnih, multisistemskih, više ili manje kontrolisanih bolesti (sa prosekom od 3,7 komorbiditeta), sa visokim procentom kognitivnih oštećenja, i korišćenja multimedikamenatozne terapije. Uprkos napretku u lečenju preloma kuka, postoje mnogi faktori koji se moraju uzeti u obzir prilikom odlučivanja šta bi trebalo da bude optimalan tretman za svakog pacijenta ponaosob. Potvrđena je direktna veza između preloma kuka i mortaliteta, od kada se smatra jednim od vodećih uzroka smrti kod starije populacije. Najveći rizik od razvoja smrtnog ishoda je u periodu neposredno posle preloma, i povećava se 2 do 10 puta u odnosu na opštu populaciju sličnih karakteristika. Najveći deo ove smrtnosti upravo se dešava u prvih 3-6 meseci nakon samog preloma kuka. Utvrđeno je postojanje jakih dokaza za ove prediktore koji utiču na smrtnost pacijenata posle preloma kuka. Izolovani su sledeći faktori: pol, starost, broj komorbiditeta, tip i lokacija preloma, psihički i funkcionalni status pre preloma, ASA (American Society of Anesthesiologists) skor, hemodinamski poremećaji, vrsta tretmana (hirurgija ili konzervativa), vrsta hirurške tehnike, operativno kašnjenje, anemija, pojava komplikaci, Due to its high incidence and accompanying morbidity, a high degree of disability, prolonged hospitalization, high costs of treatment, and high mortality rates, hip fracture in the elderly, as the most serious complication of osteoporosis, is of great health and socio-economic importance. According to modern literature, large geographical variations in the frequency of hip fractures worldwide have been identified, all depending on the country's development, cultural differences and other relevant factors. Although surgical intervention is a cornerstone in the treatment of injuries, there is sufficient evidence that the clinical condition before the fracture and the perioperative management of this condition is crucial for a functional recovery and the final outcome. Patients with a hip fracture are characterized by the fact that they have chronic, multisystemic, more or less controlled diseases (with an average of 3.7 comorbidities), a high percentage of cognitive impairments, and are on multidrug therapy. Despite advances in the treatment of hip fracture, there are many factors that must be considered when deciding what should be the optimal treatment for each patient individually. A direct link between hip fracture and mortality has been confirmed since it started to be considered one of the leading causes of death in the older population. The greatest risk of developing a fatal outcome is in the period immediately after the fracture, and is 2 to 10 times bigger in relation to the general population of similar characteristics. The bulk of this mortality occurs in the first 3-6 months after the hip fracture. Strong evidence has been established for the following predictors that affect the mortality of patients with a hip fracture: sex, age, number of comorbidities, type and location of fractures, psychological and functional status before the fracture, ASA (American Society of Anaesthesiologists) score, hemodynamic disorders, type of treatment (surgery or conservat

Sažetak : Analna inkontinencija predstavlja nemogućnost voljnog zadržavanja crevnog sadržaja, dok je anizam paradoksalno povećanje pritiska ili smanjenje pritiska manje od 20% u nivou spoljnjeg analnog sfinktera pri defekacionom napinjanju. Ovaj rad je analizirao zastupljenost analne inkontinencije (AI) u odnosu na starost, pol, menopauzu, vaginalne porođaje sa i bez epiziotomije pri čemu je za ocenu stepena AI korišćena Veksnerova skala inkontinencije. Vršena je i analiza anizma kao uzroka funkcionalne opstipacije u grupi pacijenata sa pozitivnim modifikovanim rimskim (III) kriterijumima za funkcionalnu opstipaciju. Korišćeni su anorektalna manometrija (ARM) i endorektalni ultrazvuk (ERUS), te je na taj način analiziran i klinički značaj pomenutih dijagnostičkih procedura. Analizirali smo ukupno 285 pacijenata. Metoda ARM je korišćena kod 125 pacijenata sa AI (pozitivan Veksnerov skor), kao i kod 77 zdravih pacijenata koji su predstavljali kontrolnu grupu, kao i kod 81 pacijenta sa anizmom. ERUS je korišćen kod 49 pacijenata sa AI i u kontrolnoj grupi od 30 pacijenata, kao i kod 33 pacijenata sa anizmom. Rezultati i zaključci : Zastupljenost AI i anizma je bila visoko statistički značajna u grupi bolesnih u odnosu na kontrolnu grupu. AI se statistički značajno češće javlja kod žena u 6. deceniji života u odnosu na ostale dekade života. Češća je zastupljenost AI kod žena u menopauzi i kod žena koje su imale vaginalni porođaj. Postoji češća zastupljenost hipersenzibiliteta kod žena sa AI, kao i hiposenzibiliteta kod muškaraca sa AI. Poremećaj građe sfinktera dijagnostikovan ERUS-om je statistički značajan kod žena sa AI. Modifikovani rimski (III) kriterijumi za funkcionalnu opstipaciju pokazuju tačnost predviđanja anizma u 90% slučajeva. Postoji statistički značajna pojava hiposenzibiliteta kod muškaraca sa anizmom. AI i anizam nisu statistički značajno zastupljeni u uzorku zdrave populacije. Senzitivnost, specifičnost i sveukupna tačnost ARM-a su kada je u pitanju A, Introduction: Anal incontinence is inability to hold feces in rectum. Anismus is increase of pressure or decrease of pressure less than 20% at the level of external anal sphincter during defecation straining.This study analised anal incontinence (AI) relative to age, sex, menopause, vaginal delivery with and without episiotomy. We used Wexner scale of incontinece. We analised anismus as a cause of functional constipation in a group of patients with positive Rome III citeria for functional constipation. Diagnostic methods were anorectal manometry (ARM) and endorectal ultrasound (ERUS). Methods: There were 285 patients analized. ARM was used in 125 patients with AI (positive Wexner score) , we had 77 healthy subjects (control group) and 81 patients with anismus. ERUS was used in 49 patients with AI , in 30 healthy subjects (control group) and in 33 patients with anismus. Results and conclusions : Presence of AI and anismus was more frequent in a group of patients with AI and obstructive defecation compared to control group (difference is highly statistically significant). AI is more frequent in women in 6 th decade of life compared to all other (difference is highly statistically significant). AI is more frequent in women who had vaginal delivery and who were menopausal (difference is highly statistically significant). Hypersensibility is more frequent in women with AI (difference is highly statistically significant). Hyposensibility is more frequent in men with AI (difference is highly statistically significant). Anal sphincter disorders diagnosed by endorectal ultrasound (ERUS) is more frequent in women with AI compared to all other patients (difference is highly statistically significant). Modified Rome III criteria showed 90% accuracy in predicting anismus. Hyposensibility is more frequent in male patients with anismus. AI and anismus are not present in statistically significant manner in healthy subjects.

Akutni pankreatitis je zapaljenska bolest pankreasa povezana sa komplikacijama i visokom stopom smrtnosti u slučaju ispoljavanja teških oblika bolesti. Cilj ove studije je bio da ispita faktore za koje postoje oprečni literaturni podaci o povezanosti sa nastankom komplikacija i povećanom smrtnošću kod pacijenata sa akutnim pankreatitisom, kao i one koji prethodo nisu dovoljno ispitivani. Metodologija: Sprovedena je retrospektivna kohortna studija sa usađenim studijama tipa slučaj/kontrola, kojom su obuhvaćeni svi pacijenti lečeni zbog akutnog pankreatitisa u Kliničkom centru Kragujevac, Srbija, tokom trogodišnjeg perioda (od oktobra 2011. do decembra 2014. godine). Slučajevi su bili pacijenti koji su imali neku od komplikacija ili koji su umrli, dok su kontrolnu grupu činili pacijenti kod kojih nije zabeležena neka od komplikacija ili smrtni ishod. Povezanost između pretpostavljenih faktora rizika i opserviranog ishoda ispitivana je pomoću univarijante i multivarijantne logističke regresione analize, a rezultati su prikazani vrednostima sirovog i korigovanog unakrsnog odnosa šansi (OR) sa pripadajućim 95% intervalom poverenja (CI). Rezultati: Značajna povezanost sa smrtnim ishodom kod akutnog pankreatitisa je nađena za težinu akutnog pankreatitisa, stariju životnu dob pacijenata, vrednost SOFA skora na prijemu, primenu infuzionih rastvora, primenu albumina, primenu mehaničke ventilacije, enteralnu ishranu putem NGS, nastanak sistemskih komplikacija i insuficijencije organa. Značajna povezanost sa nastankom nekroze kod akutnog pankreatitisa je nađena za stepen težine akutnog pankreatitisa, vrednost CRP-a na prijemu, prisustvo SIRS-a na prijemu, i insuficijencije organa. Značajna povezanost sa nastankom pseudociste kod akutnog pankreatitisa je nađena za vrednosti PCT-a i ukupnih proteina na prijemu, vrednost CT Balthasar skora na prijemu, dužinu primene NSAIL-a, primenu nekih od invazivnih terapijskih postupaka, i vrednost IL-10 trećeg dana bolesti. Zaključak: Faktori, Acute pancreatitis is an inflammatory condition associated with complications and with significant mortality rate in the case of severe forms of disease. The aim of this study was to investigate putative factors of increased mortality and complications with contradictory prior evidence, and to reveal factors that were insufficiently explored previously. Methods: A retrospective cohort study with nested case/control design included all adult patients treated for acute pancreatitis in Clinical Center of Kragujevac, Serbia, during the 3-year period (from October 2011 to December 2014). The cases were patients with complications or patients who died, while the controls were patients without complications and patients who survived. The associations between putative risk factors and the study outcomes were tested by univariate and multivariate logistic regressions, and expressed as crude and adjusted odds ratios (OR) with corresponding 95% confidence intervals (CI). Results: Significant association with the lethal outcome in acute pancreatitis was found for advanced age, value of SOFA score on admission, use of infusion solutions, use of albumines, use of mechanic ventilation, enteral nutrition by nasogastric tube, sistemic complications and organ failure. Significant association with pancreatic necrosis was found for degree of severity of acute pancreatitis, value of CRP on admission, presense of SIRS on admission, and organ failure. Significant association with pancreatic pseudocyst was found for value of proteins on admission, CT Balthasar score on admission, duration of use of NSAID, use of some of the invasive therapeutic procedures, and the value of IL-10 on the third day of the disease. Conclusion: Risk factors associated with the occurrence of complications and death in patients with acute pancreatitis may include: the occurrence of complications, organ failure, the presence of comorbidity, value of SOFA score, the presence of SIRS, the value of IL-6, IL-8, IL-10

Povrede kičmene moždine predstavljaju jednu od retkih oblasti u kojoj ne postoji metoda lečenja, koja bi dovela do potpunog ili bar zadovoljavajućeg oporavka. Samim tim, postoji potreba da se utvrdi metod koji bi ovim pacijentima, čiji tretman stoji u mestu već dugi niz godina, omogućio lečenje koje će imati i rezultate u funkcionalnom smislu., Injuries of the spinal cord are one of the rare surgical fields in which there is no treatment options, which would lead to complete or at least satisfactory recovery. Therefore, there is a need to determine a method that would allow these patients, whose treatment has been in a standing place for many years, to provide treatment that will have results in a functional aspect.

Uvod: Ciljevi istraživaoa su bili: da se prikažu jednpstavnpst, bezbednpst, ekpnpmičnpst i ppuzdanpst tehnike pbeležavaoa stražarskpg limfnpg čvpra u pazušnpj jami metilen plavpm bpjpm kap jedinim kpntrastpm; da se ispita tačnpst intrapperativne, ex tempore, patphistplpške analize stražarskpg limfnpg čvpra; da se ispitaju senzitivnpst, specifičnpst, ppzitivna i negativna prediktivna vrednpst i tačnpst (preciznpst) metpde bippsije stražarskih limfnih čvprpva u evaluaciji limfnih čvprpva pazušne jame; kap i da se razmptri ppuzdanpst metpde u selekciji T1/T2N0M0 pbplelih pd raka dpjke za jednpvremenu disekciju pazušne jame. Materijal i metode istraživanja. Istraživaoe je izvedenp u Klinici za pnkplpšku hirurgiju Instituta za pnkplpgiju i radiplpgiju Srbije u peripdu pd pktpbra 2010. gpdine dp decembra 2011. gpdine. Shpdnp definisanim kriterijumima, istraživaoem su pbuhvaćene 152 bplesnice klinički stažirane kap T1/T2N0M0 kpje su imale ppštednu ili radikalnu pperaciju raka dpjke i disekciju pazušne jame. Kpd svih bplesnica je učioenp ubrizgavaoe 1%-metilen plave vitalne bpje u dpjku, a prebpjeni stražarski limfni čvprpvi su intrapperativnp analizirani pd strane patplpga. Standardnpm patphistplpškpm pbradpm pbuhvaćeni su i sentineli i pstali izdisekpvani aksilarni limfni čvprpvi. Statističkpm analizpm je pbuhvaćenp: ispitivaoe tačnpsti intrapperativne, ex tempore, patphistplpške analize stražarskpg limfnpg čvpra; ispitivaoe prediktivne vrednpsti ex tempore analize stražarskpg limfnpg čvpra za status drugih aksilarnih limfnih čvprpva; kap i ispitivaoe senzitivnpsti, specifičnpsti, ppzitivne i negativne prediktivne vrednpsti i tačnpsti metpde. Rezultati istraživanja. Ppkazanp je ppklapaoe pd 98% između ex tempore i standardne patphistplpške analize stražarskih limfnih čvprpva, štp ukazuje na vispku tačnpst pve patphistplpške metpde. Kpd tri bplesnice sa lažnp negativnim ex tempore nalazpm za sentinele nisu nađene metastaze u drugim limfnim čvprpvima pazušne jame. Verpvatnp, Aims. Aims of this research were: to demonstrate feasibility, safety, cost-effectiveness and reliability of single contrast sentinel lymph node (SLN) mapping using methylene blue dye (MBD); to evaluate accuracy of intraoperative frozen section analysis (FSA) of SLNs; to analyze sensitivity, specificity, positive and negative predictive values and accuracy of SLN biopsy in evaluation of axillary lymph nodes (ALN); as well as to consider reliability of this method for selecting Т1/Т2N0М0 patients with breast carcinomas for one-time axillary dissection. Materials and methods. Research was conducted at Surgical Oncology Clinic of Institute for Oncology and Radiology of Serbia from October 2010 to December 2011. Based on defined criteria, research included 152 female patients with T1/T2N0M0 breast carcinomas who were treated with breast conserving or radical surgery and axillary dissection. All patients had MBD (1%) injection in the breast, and mapped SLNs were examined by pathologist intraoperatively on FSA. All SLNs and other dissected ALNs were examined by standard pathohistology. Statistical analysis consisted of: evaluation of FSA accuracy regarding findings on SLNs; evaluation of SLN-FSA predictive value for other ALNs status; as well as evaluation of sensitivity, specificity, positive and negative predictive values, and accuracy of the method. Results. There was a 98%-match between FSA and definite pathohistology findings on SLNs, which suggests the high accuracy of FSA in this series. None of 3 patients with falsenegative SLNs on FSA had additional axillary metastases. Probability that patients with metastases in SLNs (on FSA) had metastases in other ALNs was 70.4% (positive predictive value). Negative FSA findings on SLNs predicted absence of other ALNs metastases in 99.2% patients (negative predictive value). Sensitivity and specificity pf SLN biopsy method were 95% and 93.9%, respectively. One out of 20 (5%) patients with metastases in other ALNs had “clear” S

UVOD: Popuštanje šava na duodenalnom patrljku nakon Billroth II želudačne resekcije je oduvek smatrano teškom postoperativnom komplikacijom pa ipak do danas ne postoji kompletna studija koja bi precizno kvantifikovala uticaj svakog od faktora koji mogu dovesti do ove komplikacije. METODE: Rad predstavlja kombinaciju eksperimentalne studije na materijalu animalnog porekla in vitro i matematičkog modeliranja na osnovu podataka dobijenih merenjima. Originalna hardverska i softverska oprema je korišćena za merenje intraluminalnog pritiska u duodenalnom patrljku nakon Billroth II resekcije želuca. Laboratorijska ispitivanja su vršena na materijalima animalnog porekla. Interaktivan, trodimenzionalni kompjuterski model, zasnovan na DICOM MSCT podacima je korišćen za simulaciju mehaničkog odgovora dvanaestopalačnog creva pod dejstvom pritiska i omogućavanje uvida u deformaciono-naponsko stanje tkiva, korišćenjem metode konačnih elemenata. REZULTATI: Eksperimentalni rezultati dobijeni laboratorijskim merenjima na materijalu životinjskog porekla kao i rezultati kompjuterske simulacije ukazuju da je povećan pritisak u aferentnoj vijuzi dominantan, ali ne i jedini faktor koji vodi popuštanju šava. Geometrija rekonstruisanog gastrointestinalnog trakta nakon želudačne resekcije je presudna za raspodelu pritiska. Analiza distribucije pritisaka kao i transfera fluida je pokazala da je pritisak najveći upravo u regiji šavne linije. Cilj jebio precizno kvantifikovati nivo intraluminalnog pritiska u duodenumu u stanjima nakon resekcije želuca, koji kao dominantni etiološki činilac vodi popuštanju šava duodenalnog patrljka. ZAKLjUČAK: - Metodologija predstavljena u ovoj studiji je pacijent-specifična, personalizovana i predstavlja vid individualizacije hirurške terapije, analogno onome što se primenjuje u drugim granama medicine, ponajviše u onkologiji. - Individualizovana preoperativna kompjuterska simulacija može dati hirurgu korisne smernice prilikom planiranja hirurške intervencije, INTRODUCTION: Duodenal stump dehiscence after Billroth II gastric resection has always been considered as a serious postoperative complication and yet to date there is no complete study to accurately quantify the impact of each of the factors that can lead to this complication. METHODS: This paper presents a combination of experimental study on materials of animal origin in vitro and mathematical modeling based on measurement data. The original hardware and software equipment were used for measuring the intraluminal pressure in the duodenal stump after Billroth II gastrectomy. Laboratory tests were carried out on materials of animal origin. Interactive, three-dimensional computer model, based on DICOM data MSCT was used to simulate the mechanical response of the duodenal wall under the influence of pressure and allowedinsightinto strain-stress state of tissue, using the finite element method. RESULTS: The experimental results obtained by laboratory measurements on materials of animal origin and the results of computer simulations indicated that the increased pressure in afferent limb was dominant, but not the only factor leading to suture disruption. The geometry of the reconstructed gastrointestinal tract after gastric resection is crucial for the distribution of pressure. Analysis of the pressure distribution as well as the transfer of fluids showed that the pressure is greatest in the region of suture. The goal was to precisely quantify the level of intraluminal pressure in the duodenum in conditions after resection of the stomach, which as the dominant etiological factor leadedto duodenal stump dehiscence. CONCLUSION: - The methodology presented in this study is a patient-specific, personalized and represents a form of individualization surgical treatment, analogous to that which applies in other branches of medicine, primarily in oncology. - Individualized preoperative computer simulation can provide useful guidance for the surgeon when planning surgical interv

UVOD: Adenokarcinom rektuma je jedno od najčešćih malignih oboljenja ljudi, sa čestim razvojem metastaza u limfnim čvorovima i jetri. Obzirom da stadijum bolesti najviše utiče na terapijski pristup i ishod bolesti, neophodna su istraživanja u cilju boljeg razumevanja sklonosti tumora ka invaziji i metastazama. Tumorska invazija obuhvata kompleksnu reakciju tumorskih ćelija i strome tumora, pri čemu se smatra da je za stvaranje dezmoplastične strome najpre odgovorna aktivacija miofibroblasta, dok je angiogeneza esencijalna za metastatski potencijal tumora. Različite i malobrojne studije koje su koristile „image“ analizu su često dale kontradiktorne rezultate u vezi međusobnog uticaja tumorskih ćelija i okolnih parametara strome i skolonosti tumora ka invaziji i metastazama. Ovakvi rezultati su naveli autora da koristeći „image“ analizu pokuša da što preciznije izmeri vrednosti sastavnih delova strome i utvrdi njihovu povezanost sa morfološkim karakteristikama tumora. CILj: Histohemijsko i imunohistohemijsko proučavanje strome adenokaricnoma rektuma, odnosno određivanje vrednosti miofibroblasta, dezmoplazije, kao i gustine, obima i vrednosti endotelijalne površine („endothelial area“, EA) vaskularnih prostora koristeći „image“ analizu., INTRODUCTION: Adenocarcinoma of the rectum is one of the most common malignant diseases in humans, with frequent development of metastases in the lymph nodes and liver. Since the stage of the disease is the most important parametar affecting the therapeutic approach and outcome of the disease, it is necessary to do research in order to better understand the tendency toward tumor invasion and metastasis. Tumor invasion involves a complex reaction of the tumor cells and the tumor stroma, wherein it is considered that the activation of myofibroblasts is primarily responsible for the formation of desmoplastic stroma, whereas angiogenesis is essential for the metastatic potential of the tumor. A few different studies that have used the "image" analysis gave contradictory results regarding the mutual influence of tumor cells and surrounding stromal parameters and the tendency for tumor invasion and metastasis. These results prompted the author to use "image" analysis, with attempt to accurately measure the value of the constituent parts of the stroma and establish their relationship with morphological characteristics of the tumor. AIM: Histochemical and immunohistochemical study of stromal component of rectal adenocarcinoma and to determine the value of myofibroblasts, desmoplasia and density, perimeter and assessment of endothelial surface ("endothelial area", EA) of vascular spaces using the "image" analysis.

Cilj ove studije je bio da ispita uticaj intraabdominalnog pritiska na stepen nekroze pankreasa kod bolesnika sa akutnim pankreatitisom. Metode. Istraživanje je obuhvatilo 80 bolesnika, oba pola, obolelih od akutnog pankreatitisa hospitalizovanih u Klinici za opštu hirurgiju i Klinici za anesteziologiju i intenzivnu terapiju VMA u Beogradu. Svi bolesnici su bili praćeni od početka do kraja lečenja. Inicijalno je sprovedeno uzimanje anamnestičkih podataka, određivanje vitalnih znakova, biohemijske analize krvi i urina. Intraabdominalni pritisak (IAP) je meren indirektnom transvezikalnom metodom. Na osnovu vrednosti IAP pacijenti su podeljeni u dve eksperimentalne grupe: prvu grupu čine bolesnici sa IAP od 12-20mmHg (60 bolesnika), a drugu sa IAP preko 20 mmHg (20 bolesnika). Nakon 12 sati, u periodu od 2.- 5. dana i nakon 6. dana su ponovljene sve prethodno pomenute analize. Rezultati. Rezultati istraživanja su prikazani na 35 tabela i 13 grafikona. Najzastupljeniji etiološki faktor za nastanak AP je bila holelitijaza (41,2%), a najređi uzrok su bili tumori pankreasa (1%). Granična vrednost IAP pri kojoj postoji najveći procenat rizika za nastanak ACS je 14,5 mm Hg. Najveća verovatnoća pojave ACS postoji 6-og dana trajanja povišenih vrednosti IAP. Granična vrednost IAP-a pri kojoj nastaje nekroza je 15,5 mm Hg. Zaključak. Vrednost intraabdominalnog pritiska kod bolesnika sa AP ima veliki značaj jer se na osnovu njega blagovremeno može predvideti nastanak teškog oblika ovog oboljenja, proceniti stepen nekroze pankreasa i preduzeti intenzivne mere lečenja. Iz tog razloga je vrlo značajno meriti i pratiti vrednosti IAP koje se mogu koristiti i za određivanje rizika od smrtnog ishoda, čiji model izračunavanja smo i predstavili u našoj studiji ali efikasnost ovog modela trebalo bi testirati u budućim studijama., The aim of this study was to investigate the influence of intra-abdominal pressure on the degree of pancreatic necrosis in patients with acute pancreatitis. Methods. The study included 80 patients, of both sexes, suffering from acute pancreatitis hospitalized in Clinic for General Surgery and the Clinic for Anesthesiology and Intensive Care of the Military Medical Academy in Belgrade. All patients were followed from the beginning to the end of treatment. Medical history, the determination of vital signs, biochemical analysis of blood and urine was taken at admission. Intra-abdominal pressure (IAP) was measured by indirect transvesical method. According to values of IAP, patients were divided into two experimental groups: the first group consisted of patients with IAP of 12- 20mmHg (60 patients) and another with IAP exceeding 20 mmHg (20 patients). After 12 hours, after period from 2. to 5. day and after 6. day all the above-mentioned analysis were repeated. Results. The research results are presented in 35 tables and 13 graphs. The most common etiological factor for the development of AP was cholelithiasis (41.2%) and the least common causes were tumors of the pancreas (1%). Limit value of IAP at which there was the highest percentage of the risk of ACS was 14.5 mm Hg. The highest probability of ACS, was at 6. day of increased IAP. Limit value of the IAP that provides the necrosis was 15.5 mm Hg. Conclusion. The value of intra-abdominal pressure in patients with AP has great significance. Based on this value, it can be opportunely predicted the occurrence of severe forms of the disease, assess the degree of pancreatic necrosis and undertake intensive treatment measures. For this reason it is very important to measure and monitor IAP values that can be used to determine the risk of death, whose calculation model we presented in our study, but the efficiency of this model should be tested in future studies.