Search

This climate knowledge agenda is initiated and funded by the KB programme Circular and Climate neutral. In 2020, this programme started as one of the five One Wageningen research programmes. Establishing a One Wageningen Climate Research programme was one of the advices from the One Wageningen Climate strategy to stimulate internal cooperation and to improve the visibility of ourclimate research. The climate knowledge agenda also contributes to the goals of the One Wageningen Climate strategy. The results of this project will be used to draft the future of the KB programme.

Het debat over de relatie tussen landbouwen natuur is volop aan de gang. Het gaatniet alleen om de nadelige effecten vaneen teveel aan stikstof op natuurgebieden,maar ook om de afnemende biodiversiteitin de landbouwgebieden zelf. Een van deinstrumenten die de overheid al decenniainzet om boeren te stimuleren positief bijte dragen aan biodiversiteit, is het stelselvoor Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb). Maar wat drijft een boer omhieraan deel te nemen? Is het alleen geld, ofwordt hij of zij ook gestimuleerd door andere actoren? En wat leren we hiervan overhoe de omgeving de boer kan stimuleren totmeer natuurbeheer in algemene zin?

Duurzaamheid en integraliteit zijn sleutelwoorden bij de nieuwe generatieOmgevingsvisies. Alle overheidslagen zijn hier in verband met de Omgevingswetnu mee bezig. Dat leidt doorgaans tot fraai beleidsproza met de gebruikelijkeplatitudes van natuurinclusiviteit en duurzaamheid. Uiteindelijk telt vooral watdaarvan wordt doorvertaald in juridisch bindende regels.

Groen in de stad kan voorzien in verschillende maatschappelijke behoeften (van Leeuwen et al., 2010). De aanwezigheid van groen kan het welbevinden van mensen verhogen, de overlast van extreme neerslag verminderen en bijdragen aan het reduceren van . Daarmee draagt het bij aan klimaatadaptatie en leefbaarheid van steden en het creëren van een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven. Tevens draagt groen bij aan het verbeteren van de luchtkwaliteit, zorgt het voor een biodiversiteit in de stad en neemt het CO2 op.

In 2016 the Dutch government decided to fully switch to a farmer collectives agri-environmental service provision system. The focus is therewith on creating good habitat conditions for rare species (territorial based) instead of commitments on farm level. The paper describes and analyses the organisational framework and links it to the Dutch tradition of environmental cooperatives. Issues of collective action, transaction costs, information problems, effectiveness, accountability, and procurement efficiency are analysed in a qualitative way. It is concluded that the Dutch model is promising, although not without risks.

Het doel van het leerboek is studenten in vmbo en mbo inzicht te geven in de mogelijkheden van natuurinclusieve landbouw. Hoe kun je op je bedrijf rekening houden met natuur? Of hoe kun je natuur integreren in je bedrijfsvoering? Naast informatie vind je in dit leerboek daarom ook opdrachten, hulpmiddelen en verdiepende leerstof.

Omdat zoetwatertekorten steeds talrijker worden, zoeken waterbeheerders met landbouwers naar manieren om de vraag te verminderen. Onbekend is in hoeverre kleinschalige maatregelen kunnen bijdragen aan de regionale zoetwateropgave en tegen welke kosten. De Regioscan Zoetwatermaatregelen geeft ruimtelijk inzicht in de rendabiliteit van maatregelen voor agrariërs, en effecten op gebiedsniveau. Het instrument ondersteunt hiermee de dialoog tussen waterbeheerder en boer. Vooralsnog lijken baten van kleinschalige zoetwatermaatregelen alleen in specifieke gebieden op te wegen tegen de kosten.

In order to reverse the trend of continuous decline in species diversity and abundance in agricultural landscapes, various governance arrangements have been implemented that promote, organise and finance nature conservationby farmers. The scientific literature predominantly focuses on agri-environment schemes (AES), i.e. publicly funded financial compensation schemes for farmers who implement prescribed conservation measures. Less attention has been paid to governance arrangements initiated by actors outside the public domain. Thispaper analyses a unique partnership between a nature conservation NGO – BirdLife Netherlands (BLN) – and a network of about 130 dairy and cattle farmers, aimed at meadow bird protection in the Netherlands. Meadow birds breed in large numbers in the Netherlands, mainly on farmland, but their numbers have been declining as a consequence of agricultural intensification, urbanisation and predation, amongst other things. Established in 2010, the partnership is gradually evolving from bilateral cooperation between BLN and individual farmers into a network. Based on desk research, interviews and five focus group sessions with almost 40 representatives of the partnership, we conclude that the main (perceived) achievements include: a large contribution to awareness ofand recognition for the important role and efforts of farmers in meadow bird protection among citizens, politicians, policy-makers and companies in agri-food chains; a modest contribution to improving conservation efforts by participating farmers; and a modest contribution to their knowledge about conservation of meadow birds. The main success factors are the alignment of interests and complementarity of the partners and motivation derived from meeting peers. The partnership clearly complements AES in terms of its functions.

In this paper, we develop a theoretical model for identifying the appropriate welfare measures associated with the positive and negative externalities of Agricultural production. Implications of methodological assumptions are discussed, and the model is then used to estimate the costs and benefits associated with the negative and positive externalities of the Dutch Agricultural sector. Efforts are made to cross-validate cost estimates empirically, and we also estimate the value of the non-commodity outputs that Dutch farmers provide. The non-market costs and benefits attributable to farming are then set against the value-added of the agricultural sector as a whole. Total value-added benefits are estimated to be € 10,604 million a year. The external annual costs are calculated to be € 1,868 million, significantly greater than estimated external gross benefits of € 263 million, buth much less than value added. Using all available information, total average annual net benefits from agriculture in the Netherlands are estimated to be € 8,736 million per year for the period 2005 to 2012. Nonetheless, net external costs are equivalent to € 849 per ha of arable, horticultural and pasture land, and are high relative to estimates found for other countries.

De Rijksnatuurvisie 2014 breekt een lans voor natuurinclusieve landbouw waarbij veel nadruk ligt op de rol van markt en maatschappij. Zulke landbouw behelst wat de nota noemt ‘natuurcombinaties’ waarbij natuur en economische activiteiten met elkaar vervlochten zijn. Een natuurinclusieve landbouw heeft een wezenlijk andere oriëntatie dan gangbare landbouw. In dit essay gaan we in op de voorwaarden waaronder natuurinclusieve verdienmodellen op middellange termijn op grote schaal kunnen worden gerealiseerd. Dit wordt uiteengezet op basis van de ervaringen van koplopers, die al langer aan natuurinclusieve landbouw doen.

Voor de sectoren akkerbouw en veehouderij zijn voorbeelden uitgewerkt hoe rekening gehouden kan worden met natuur. Bij natuurinclusieve landbouw zijn de negatieve effecten van de agrarische bedrijfsvoering op de natuur minimaal en de positieve effecten van de natuur op de bedrijfsvoering maximaal. Dit nieuwe perspectief op de relatie tussen economie en natuur biedt, zeker in de landbouw met zijn specifieke relatie tot natuur en omgeving, een andere kijk op bedrijfsvoering.

Om de kosten en de baten te bepalen van maatregelen, die de gevolgen van droogte door klimaatverandering verminderen, zijn in opdracht van het deelprogramma Zoetwater (DPZW) van het deltaprogramma maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA) uitgevoerd (onder andere Stratelligence, 2014). Op basis van deze analyses is uit de kansrijke maatregelen een voorkeursstrategie geselecteerd. De landbouw is een grote gebruiker van water, vandaar dat de kosten en baten van maatregelen voor deze sector een belangrijk deel van de MKBA zijn. Een goede bepaling van de baten voor de landbouw is daarom essentieel voor betrouwbare MKBA-resultaten. In dit rapport werken we de baten uit van maatregelen om de effecten van droogte tegen te gaan. Dezelfde aanpak kan worden gebruikt voor andere weersextremen (zoals extreme neerslag).

De Experimentenwet Bedrijven InvesteringsZones biedt ondernemers de mogelijkheid om binnen een gezamenlijke Bedrijven InvesteringsZone (BIZ) een fonds in te stellen voor de uitvoering van gezamenlijke doelen in de openbare ruimte, aanvullend op wat de overheid al doet, in een afgebakend gebied. Het fonds wordt gevuld met financiële bijdragen van de aangesloten ondernemers. De Experimentenwet is in 2013 geëvalueerd en op enkele punten aangepast. De nieuwe Experimentenwet is per 1 januari 2015 in werking getreden (Staatsblad, 8 december 2014).1 Tijdens de behandeling in de Eerste Kamer is het vrijwillige karakter van de BIZ bevestigd. Directie Natuur en Biodiversiteit van het ministerie van Economische Zaken (EZ) laat onderzoeken hoe de BIZ-wet kan worden gebruikt door ondernemers die betrokken zijn bij de gastvrijheidssector (recreatie en toerisme) in het buitengebied.

Doel van het onderzoek is inzicht verkreijgen in de omvang van maatschappelijke kosten en baten van het maatregelenpakket PAS / Natura 2000, voor het Natura 2000 gebied Wierdense Veld. Doel van het maatregelenpakket is om actief en herstellend hoogveen te realiseren en economische ontwikkelingsruimte te creëren. Het betreft hydrologische herstelmaatregelen (o.a. een bufferzone) en emissiebeperkende maatregelen. De baten van de voorgenomen maatregelen voor het gebied, met een ring van 5 km daaromheen, blijken groter dan de kosten.

De derving van de fysieke opbrengst van grondgebonden teelten die kunnen worden beregend wordt deels bepaald door het zoutgehalte van het beregeningswater. De kennis op grond waarvan deze opbrengstderving wordt berekend is gebaseerd op veelal buitenlands onderzoek uit de jaren vijftig van de vorige eeuw in andere klimaatzones. Deze methodiek blijkt op basis van recente resultaten van veldproeven en praktijkervaringen niet toepasbaar op de Nederlandse situatie, maar dat gebeurt desondanks nog wel. Recente resultaten van Nederlandse veldproeven en praktijkervaringen tonen aan dat de zouttolerantie van gewassen als aardappelen, suikerbieten en gras aanzienlijk groter is dan gedacht op basis van buitenlands onderzoek. Dit zou moeten leiden tot bijgestelde zouttolerantiefuncties voor deze - en wellicht ook andere - gewassen. Om een indruk te geven wat de effecten van een bijstelling van de zouttolerantie-functies op de berekende opbrengst zouden kunnen zijn heeft een consortium, bestaande uit Alterra, De Bakelse Stroom, Deltares, Acacia Water, LEI en het Zilt Proefbedrijf Texel hiernaar een ruimtelijke verkenning uitgevoerd. Gewasopbrengten zijn per waterschap/regio in laag Nederland berekend met de anno 2013 gehanteerde, en met bijgestelde (lees: ‘tolerantere’) zouttolerantiefuncties. In de analyse is de berekende derving van de gewasopbrengst alleen bepaald door zout in beregeningswater. Voor laag Nederland werd het 10% droge jaar 1989 doorgetrokken naar ‘warm’ 2050 (W+). Op basis hiervan is een eerste schatting gemaakt van de verandering van de modelmatige opbrengst (i.c. een toename) van €60 miljoen/jaar. Dit resultaat geeft aan dat er sprake is van handelingsruimte in het (toekomstige) zoetwaterbeheer. Geadviseerd wordt om de zouttolerantiefuncties van landbouwgewassen te actualiseren, en om te kijken naar mogelijke consequenties voor de inrichting en het beheer van onze zoetwateraanvoersystemen.

Voor de gastvrijheidssector in het buitengebied is de kwaliteit van de toeristisch-recreatieve infrastructuur en bijbehorende marketing belangrijk. Deze vaak gemeenschappelijk gebruikte voorzieningen zijn cruciaal om de beleving van natuur en landschap mogelijk te maken; nu en in de toekomst. Het onderzoek speelt in op de toenemende verantwoordelijkheid die ondernemers voelen voor de kwaliteit van het buitengebied. Die verantwoordelijkheid komt ook tot uitdrukking in investeringen door de ondernemers die op verschillende manieren kunnen worden georganiseerd zoals via gebiedsfondsen, revolverende fondsen enzovoort. Dit onderzoek is gericht op een relatief nieuwe mogelijkheid voor het buitengebied: de Bedrijven InvesteringsZone (BIZ).

Sensitivity to scales is one of the key challenges in environmental governance. Climate change, food production, energy supply, and natural resource management are examples of environmental challenges that stretch across scales and require action at multiple levels. Governance systems are typically ill-equipped for this task due to organisational and jurisdictional specialisation and short-term planning horizons. Further to this, scientific knowledge is fragmented along disciplinary lines and research traditions in academia and research institutions. State-of-the-art, Scale-Sensitive Governance of the Environment addresses these challenges by establishing the foundation for a new, trans-disciplinary research field. It brings together and reframes a variety of disciplinary approaches, using the idea of scales to create a conceptual and methodological basis for scale-sensitive governance of the environment from both a natural and social science perspective. This volume presents new visions, methods and innovative applications of thinking and decision making across scales in space and time to develop a holistic view on the subject. It is unique in providing: analysis on how spatial, temporal, and governance scales are constructed, politically and scientifically defined, institutionalized in governance practices, and strategically used in policy discourses details on how current environmental governance practices can be enriched by the use of theory on scale, with specific research themes to show the benefits of recognizing scales in empirical research, insightful case studies drawn from countries in the Americas, Eastern and Southern Africa, Europe, and South and Southeastern Asia, covering a wide range of environmental topics including biodiversity, climate change, commodities (tea and palm oil), cultural landscapes, energy, forestry, natural resource management, pesticides, urban development, and water management. With its comprehensive coverage of scale and scaling issues and convergence of widely different scientific approaches, this book is essential for environmental scientists, policy makers and planners, also conservation biologists and ecologists who are involved in modeling climate change impacts and sustainability. This reference will also benefit students of environmental studies, and all those who seek a response to the urgent environmental governance challenges for the decades ahead.

Het veiligstellen van de toekomstige zoetwatervoorziening in de Zuidwestelijke Delta en Rijnmond-Drechtsteden (ZWD-RD) kan op verschillende manieren worden geëffectueerd. Elke maatregel, die hiertoe wordt overwogen, beïnvloedt het chloridegehalte van het polderwater en daarmee de kwaliteit van het beregeningswater voor de landbouw en de ecologische kwaliteit. De huidige zoetwatervoorziening en een reeks maatregelen zijn voor de ZWD-RD gekwantificeerd met behulp van €ureyeopener 2.1, een beleidsondersteunend model dat is ontwikkeld voor beantwoording van vragen over de zoetwatervoorziening door Alterra, Deltares, het LEI en De Bakelse Stroom. €ureyeopener 2.1 is toegespitst op de situatie in de ZWD-RD. Gebruikers kunnen tijdens overleggen met stakeholders (interactief) beoogde maatregelen invoeren; het model berekent dan per omgaande de effecten (waterbehoeften, zoutgehalten regionale wateren, fysieke opbrengstveranderingen landbouw) en ook de directe kosten van de maatregelen. In deze rapportage wordt het model beschreven, en de manier waarop, aan de hand van werksessies met actoren in de regio, de uitkomsten van het model zijn getoetst en het model op onderdelen is verbeterd.

Het Rijk overweegt om het Volkerak-Zoommeer weer zout te maken, omwille van ecologische redenen en problemen die er zijn geweest met de waterkwaliteit. Voorwaarde voor een zout Volkerak-Zoommeeer is dat een alternatieve zoetwatervoorziening wordt aangelegd voor de gebieden die nu voor de zoetwatervoorziening afhankelijk zijn van het Volkerak-Zoommeer. Bij de afweging van een zout Volkerak-Zoommeer is één van de vragen wat de baten zijn van de alternatieve zoetwatervoorziening voor de landbouw.

The latest reform of the CAP, CAP towards 2020, opens up the possibility to arrange agri-environmental service provision via contracting groups of farmers, rather than contracting individual farmers. The Dutch government decided to fully switch to a farmer group service provision system in 2016. The paper analyses the new organisational framework that now is derived and links it to the Dutch tradition of environmental cooperatives. Issues of collective action, transaction costs, information problems, effectiveness, accountability, and procurement efficiency are analysed in a qualitative way. It is concluded that the Dutch model is promising, although not without risks. Its implementation path seems properly chosen. However, in order to fully reap the benefits possible under the new system one need to reduce restrictions and increase incentives. Keywords: agri-environmental scheme, collective action, transaction costs, procurement

Doel van het onderzoek is inzicht verkreijgen in de omvang van maatschappelijke kosten en baten van het maatregelenpakket PAS / Natura 2000, voor het Natura 2000 gebied Engbertsdijksvenen. Doel van het maatregelenpakket is om actief en herstellend hoogveen te realiseren en economische ontwikkelingsruimte te creëren. Het betreft hydrologische herstelmaatregelen (o.a. een bufferzone) en emissiebeperkende maatregelen. De kosten van de voorgenomen maatregelen voor het gebied, met een ring van 5 km daaromheen, blijken groter dan de baten.

Onderdeel van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) is de vergroening. Deze vergroening houdt in dat 30% van de directe betalingen in Pijler 1 alleen uitbetaald worden aan boeren als zij voldoen aan verplichte beheersmaatregelen die gunstig zijn voor natuur en biodiversiteit en ook voor milieu en klimaat. Dit rapport bevat adviezen over de nationale invulling van de vergroening vanuit het perspectief van natuur en biodiversiteit. Er wordt verkend welke elementen wel of niet erkend zouden moeten worden als ecological focus area (EFA) en welke graslanden buiten Natura 2000 in aanmerkingen komen voor een ploeg- en omzetverbod. Tenslotte wordt advies uitgebracht over welke gebieden met natuurlijke handicaps in aanmerking zouden kunnen komen voor een ‘top-up’ en wat de hoogte van deze betaling kan zijn.