Search

oz Orta Torosiariııı doğuya uzanımında bulunan Aladağlar, jeolojik, tektonik açıdan önemli olduğu kadar karstik ve buzul şekilleri topografyası bakımından da ilgi çekicidir. Orta Anadolu tektoniğinde önemli bir yere sahip olan Ecemiş Fay Kuşağt'mn doğu bloğunu oluşturan Aladağlar ve yakın çevresinde gerçekleştirdiğimiz çalışmalar tektonik hareketliliği ve klimatik değişimleri yansıtan polisiklik ve polijenik topografya şekillerinin oluştuğunu ortaya koymuştur. Oligosen 'den itibaren karasal ortam şartlarını etkisine giren Aladağiarda çeşitli morfodinamik denüdasyonal süreçlerin meydana getirdiği karakteristik yerşekli jenerasyonlarına dayanılarak üç morfolojik evre ayırt edilmiştir. Yüksek aşınım düzlüklerinin oluştuğu ana fıüvyai sistemlerin kurulduğu Miosen dönemi, flüvyal sistemlerin aynı zamanda karbonatlı kayaçîarm egemen olduğu Aîadağ kompleksi üzerinde makro karstik sistemlerin yerleştiği Pliosen - Alt Pleistosen dönemlerini karşılayan buzul öncesi (Preglasiyal) ? ve kendinden önceki dönemlerde meydana gelen tüm yerşekli jenerasyonlarını deforme eden ve geniş alanlar dahilinde kalıcı izler bırakan Buzul (Glasial) ve Üst Pleistosen sonrasını kapsayan özellikle Akdeniz çanağında meydana gelen seviye değişimlerinin ve genç tektonik hareketlerin belirlediği taban seviyesine göre gelişen güncel morfolojik şekillenmenin devam ettiği Buzul Sonrası (Postglasyal) yani Holosen dönemidir. Buzullaşma süreci buzul ve buzuiarası dönemler halinde gerçekleşmiştir. Bu dönemlerden ilk ikisi Wurm'de, üçüncüsü ise iklim optimumdan sonraki soğuk dönem olarak bilinen Küçük Buzul Çağı'nda gelişmiştir. Pleistosen kalıcı kar sınırı 2700 m 'ye kadar rahatlıkla izlenebilmektedir. Aladağlar' da Pleistosen buzullaşmasına ait izler olarak çok sayıda sirkler, tekne vadiler, törpülenmiş yamaçlar, hörgüçkayalar, sürgüler, morenler, sandurlar, dil çanakları, tespit edilerek 1/25.000 ölçekli morfoloji haritasına detaylarıyla işlenmiştir. Ayrıca güncel şekiller olarak buzul çevresi şekiller taş halkaları, girlandlar, şerit topraklar, taş kümeleri, soliflüksiyon sekileri, konjelifraksiyon yamaçları ve depoları bulunmaktadır. Bunlar Aladağlar'ın zirveler kesiminin bugün buzul çevresi (periglasyal) morfojenetik bölgeye dahil olduğunu göstermektedir. iv ABSTRACT The Aladag Mountains situated in the eastern Central Taurus chain and have peculiar shallow and deep karstie features in addition to their characteristic glacial landscapes. Tins study, which is conducted en the Aladag Mountains to the eastern margin of die Ecemiş Fault Zone (known to be the most prominent structure shaping in the neotectonics of the Central Anatolia) indicates that many poiycyciical and poiygenetical topographic features (landscapes) were formed in the study area Eased on the characteristic landscape generations formed by morphoclimatological and morphodynamic denudational processes, three main stages were identified. The processes leading to these stages appear as gradational and interfingering sytems. These stages are; Pre-giacial Stage; which was dominant during Lower-Middle Miocene. During this stage tire erosional surface at high levels were formed, main fluvial and Pliocene fluvial systems were generated, karstie sytems began to develop on tlı e Aladag Complex that consist mainly of carbonate sequences. Glacial Stage; was active especially in Pleistocene time. This stage is characterized by deformatin of all previously formed landscape generations, and remarkable trace of this deformation. Post glacial Stage; took place during Upper Pleistocene-Post Pleistocene times, was characterized by continuos formation of modern monohologies shaped by newly formed base line formed as a result of changes in the level of Mediterranean. Glaciation on the Aladag Mountains was developed in three periods tire first two glaciations were developed in 'Wurm'. However, the third period which is called 'Little Ice Age' On Aladag Mountains which had a stable snow cover at 2700 m in Pleistocene, Many cirques, trough valleys, striated slopes, roche moutonnees, rock steps, moraines, outwash and glacial basins have been founded as traces of Peistocene glaciation at the Aladag Mountains and are shown in detail on a 1/25.000 scaled geomorphological map. Therefore the whole of the summit region and upper parts of the mountainous massif are under tire effects of periglacial processes today. 513

ÖZET Karain Mağarası B Gözü'nün Pleistosen dolgularında, Orta, Üst ve Epi- paleolitik endüstrileri içeren üç farklı kültürel evre yer almaktadır. I. kültürel evrede `Karain` tip de denilen Zagros tip Mousterien söz konusudur. Bu evrenin en önemli alet grubunu, birçok tiple varlıkları görülen kenar kazıyıcılar oluşturur. Ayrıca Levallois teknik de yoğun olarak kullanılmıştır. II. kültürel evre, karinalı ve kalın çıkmalı ön kazıyıcılara bağlanan şekilsiz çekirdeklerle karakterize olmaktadır. Bu evrede ince düzeltili dilgicikler de bulunmaktadır. Yongalama artıklarının düzensiz ve kaba görüntüsü bu evreyi, klasik Aurignacien'in bir kültürel fasiyesine bağlamayı olanaksızlaştınr. Daha çok yerel bir fasiyes söz konusudur. Epi-paleolitik bir yerleşim gösteren HI. kültürel evrede, prizmatik çekirdekler, ön kazıyıcılar, dişlemeli aletler, sırtlı dilgicikler ve mikro uçlar yoğundur. Bu endüstri grubu, II. kültürel evredeki endüstriye oranla daha özenli bir yongalama göstermektedir ve Öküzini Mağara'sının alt seviyelerindeki endüstri grubuyla karşılaştınlabilir. RESUME Dans la sequence Pleistocene de la grotte Karain B on distingue trois differentes phases culturelles: Des industries du Paleolithique moyen, superieur et d'Epi-paleolithique. Phase I: II s'agit du Mousterien de type Zagros ou dit `de Karain`. Les plus importants outils de cette phase sont representee par des racloirs de plusieurs types. La technique Levallois y est utilisee intensivement. Phase II: Cette phase est caracterisee par des nucleus informes associes aux grattoirs carenes et au museau epais. Des lamelles a fines retouches y existent. L'etat irregulier et grossier des dechets de taille ne nous permet pas a attribuer cette phase a un Aurignacien classique. İ1 s'agit plutöt un facies local. Phase İÜ: Cette phase contient l'occupation d'Epi-paleolithique ou les nucleus prismatiques, les grattoirs, les denticules, les lamelles â dos et les micro-pointes sont abondants. Cet ensemble d'industrie qui demontre une debitages plus rafinee par rapport a celui de la phase II, est comparable avec les ensembles provenant des niveaux inferieurs d'Öküzini. 219

95 ÖZET Türkiye Pleistosen dönem çökelleri az sayıda fosil yatağı içermektedir. Bu fosil yataklarından Durusnlu Pleistosen çökelleri oldukça zengin memeli palefaunasına sahip olması açısından önemli bir fosil bulgu yeridir. Duruniu Equus faunası örnekleri tepe (surface:dump), san çakıllı toprak (yellow gravels) ve üst kömür olmak üzere 3 ayn tabakadan açığa çıkarılmıştır. Bu tabakalardan ele geçen 300 Equidae örnekleri üzerinde sistematik, odontolojik ve osteolojik çalışma yapılmıştır. Yapılan incelemelerde Equidae ailesinin Equus caballus mosbachensis ve Equus cf. altidens örnekleri kendi aralarında karşılaştırmıştır. Bunun sonucunda bu türlerin özellikle diş ve etraf kemiklerinin morfolojik yapısı ortaya konmuş ve ilk olarak bu buluntu yerinden çıkarılmış geniş bir seri üzerinde daha detaylı odontolojik yapı da tanımlamaya çalışılmıştır. Bu çalışmalar doğrultusunda Equus türlerinin kendi aralarında ilişkiler açığa çıkarılmıştır. Türler üzerinde yapılan incelemeler sonucunda elde edilen odontolojik ve osteolojik veriler türlerin birbirleriyle olan karşılaştırmasında ve ilişkilendirilmesinde kullanılmıştır. Detaylı bir arazi çalışması sonucunda elde edilen iitostratigrafik ve sedimatolojik çalışmalar biyostratigrafik çalışmalara temel olmuştur. Bütün araştırmalar ışığında yöre biyostratigrafisi, paleoekolojisi belirlenmiş ve bölge kronolojisinde faklı görüşlere ulaşılmıştır. 96 SUMMARY The Pleistocene sedimentary deposits within the Turkey contain several fossiliferous beds. Pleistocene deposits of the Dursunlu area is regarded as one of the most important sites in Anatolia since its rich and diversifed mammalian fauna bearing sediments. The specimens of the Dursunlu Equidae fauna were collected from different three layers (Surface: Dump, Yellow gravels, Upper coal). The 300 Equidae samples collected from this layers, sistematical, odontological and osteological studies have been carried out As a results of the laboratory examination of these fossils two species, namely Equuus caballus mosbachensis and Equus cf. altktens belonging of the Equidae family have been identified. The Dursunlu Equidae fossils have been correlated with each other. Attems have also been made to establish the evolutionary trends and zoogeographical relationships between the species. The odontological and osteological data obtained from the studies of these species have provided a firm basis for evaluating the correlations and the relations among the species. Lithostratigraphical and sedimenthological data based on the detailed field studies provided further background information for the biostratigraphical studies. In the light of available information derived from all these studies, the biostratigraphy and paleoecology of this region have been established and different views concerning the cronostratigraphy of the region have been advanced. 130