Search

Karcinom debelog creva ili kolorektalni karcinom, predstavlja treći najčešći maligni tumor i kod muškaraca i kod žena u razvijenim zemljama, kao i treći najčešći uzrok smrti ulsed malignog oboljenja. Uprkos napretku u hirurškom lečenju i uvođenju kombinovanih terapijskih modaliteta, 5-ogodišnje preživljavanje retko prelazi 60%, i kreće se između 90% kod lokalizovane bolesti do 11% u slučajevima diseminovanog oboljenja. U 55%-80% pacijenata će doći do pojave recidiva, sa inicijalnom pojavom izolovanih metastaza u jetri u oko 30% pacijenata. Metastaze u jetri upravo predstavljaju vodeći uzrok morbiditeta i mortaliteta u obolelih od kolorektalnog karcinoma. Pozitronska emisiona tomografija sa kompjuterizovanom tomografijom sa primenom fluoro-deoksiglukoze (FDG PET/CT) predstavlja naprednu dijagnostičku metodu u detekciji loko-regionnlanih recidiva i udaljenih metastaza kod pacijenata nakon operacije primarnog kolorektalnog karcinoma, zahvaljujući visokoj senzitivnosti i specifičnosti. Uprkos tome, pojedini autori su prikazali nižu osetljivost i specifičnost FDG PET/CT u poređenju sa multi-detektorskom kompjuterizovanom tomografijom (MDCT) i magnetnom rezonancom (MR) u detekciji metastaza u jetri. Trenutne preporuke za praćenje pacijenata nakon operacije kolorektalnog karcinoma predstavljaju određivanje serumske koncentracije karcino-embrionog antigena (CEA) i vizualizacione dijagnostičke metode. CEA, iako osetljiv u detekciji ranog relapsa, često daje lažno-pozitivne nalaze. Uloga karbohidratnog-antigena 19-9 (CA 19-9) u detekciji rekurentnog kolorektalnog karcinoma je još uvek nejasna, iako postoje studije koje naglašavaju njegov potencijalni prognostički značaj. Za razliku od MDCT i MR koji koriste anatomske parametre (veličinu lezije) radi evaluacije terapijskog odgovora, FDG PET/CT kvantifikuje funkcionalne, metaboličke promene, koje su bolji prediktor ishoda prema pojedinim autorima. Produžavanje preživljavanja se može postići identifikacijom visoko-rizičnih pacijenata za recidiv i progresiju i selekcijom kandidata za specifičnu terapiju. Primena različitih biomarkera u ovu svrhu, iako potvrđena u većem broju studija, još nije prihvaćena u rutinskoj kliničkoj praksi. Prognostička uloga imidžing dijagnostike, uključujući i FDG PET/CT u evaluaciji terapijskog odgovora je bila predmet velikog broja studija, sa ciljem individualizacije terapije radi postizanja optimalnih terapijskih odgovora. Biološki efekti terapije, prikazani PET/CT studijama, se smatraju boljim prognostičkim faktorom u poređenju sa anatomskim promenama. Ipak, podaci o ulozi FDG PET/CT u prognozi bolesti su insuficijentni, sa rezultatima koji često ukazuju na ograničenu sposobnost ove hibridne metode u proceni metaboličkog odgovora na terapiju i na dugoročni ishod, što ukazuje na potrebu za daljim istraživanjima u ovoj oblasti... Colorectal carcinoma represents the third most common malignant tumor in both men and women in developed world and the third leading cause of cancer-related death [1]. Despite the advances in surgical treatment and introduction of combined therapeutical modalities, 5 years survival rarely exceeds 60%, varying from 90% in localized disease to 11% in patients with spread to distant organs. Between 55% and 80% of patients will develop recurrence, with isolated hepatic recurrence initially occuring in approximately 30% of patients. Overall, liver metastases represent leading cause of cancer-related morbidity and mortality in colorectal cancer. At present, whole-body fluorine-18-fluoro-deoxyglucose positron emission tomography/computed tomography (FDG PET/CT) is an advanced diagnostic imaging technique in detecting loco-regional recurrence and metastases in postoperative patients with colorectal carcinoma for its higher sensitivity and specificity. However, other authors reported on lower sensitivity and specificity of FDG PET/CT compared to multi-detector computerized tomography (MDCT) and magnetic resonance imaging (MR) in detection of liver metastases. Current guidelines for managing patients with CRC after therapy recommend regular measurements of serum carcinoembryogenic antigen (CEA) and imaging tests. CEA, although sensitive in detecting early relapse, gives very often a false-positive result. The role of carbohydrate antigen 19-9 (CA 19-9) in detection of recurrent CRC is still unclear, although there have been studies suggesting its potential prognostic significance. In contrast to MDCT and MR, which use anatomic parameters (lesion size) to evaluate therapy outcome, FDG PET/CT quantifies functional change, a better predictor to disease development according to some authors. The improvement of survival in patients with colorectal carcinoma could be achieved by the identification of high risk patients for disease recurrence and progression, as well as for the classification and selection of candidates for specific therapies. The use of various biomarkers for this purpose, although confirmed by a number of studies have not yet been fully accepted in clinical practice. The prognostic role of imaging tools, including FDG PET/CT in the evaluation of therapy response in colorectal carcinoma was evaluated in a large number of studies, aiming for treatment individualization in order to achieve an optimal therapeutic result. The biological effect of therapy, shown on PET/CT images, is thought to be a stronger prognostic factor compared to anatomical changes...

Cilj rada je procena funkcionalne sposobnosti holeciste neinvazivnim metodama, odnosno pomoću ultrazvuka i holecistoscintigrafije kao pomoćne metode. Ukupno je urađeno 133 bolesnika pomoću ultrazvuka a 32 pomoću holecistoscintigrafije. U odnosu na vrednosti u KG, dobijene su značajno snižene vrednosti ejekcione frakcije (EF) i brzine pražnjenja (ER) žučne kese (p0.05) ovih parametara u odnosu na kontrolnu grupu. Takođe je postojala korelacija između rezultata dobijenih primenom ultrazvučne metode i holecistoscintigrafije u grupama bolesnika sa akutnim holecistisom, hroničnim kalkulusnim i hroničnim akalkulusnim holecistitsom i diskinezijama žučne kese. Dobijeni rezultati ukazuju na značajno smanjenje motiliteta žučne kese u bolesnika sa akutnim holecistisom, hroničnim kalkulusnim i nekalkulusnim holecistisom, diskinezijom i onima sa infekcijom H. Pilori. Blagovremena dijagnostika bi ubrzala njihovo lečenje čime bi se izbegle komplikacije. S obzirom na korelaciju rezultata dobijenih primenom obe metode, sigurno da je bolje ovo ispitivanje raditi primenom UZ kao neradioaktivne metode. Ipak, radi ispitivanja celokupnog ciklusa, ukoliko je potrebna preciznost ili u slučaju nekonkluzivnog nalaza, može se raditi i holescintigrafija. The aim is assessment of the functional ability of gallbladder with non invasive methods, using ultrasound and cholecystoscintigraphy. Total of 133 patients was investigated with ultrasound and 32 with cholecystoscintigraphy. In comparison to control group, significantly lower values of ejection fraction (EF) and ejection rate (ER) of gallbladder are obtained (p0.05). Also, correlation existed between the results obtained with ultrasound and cholcystoscintigraphy in patients with acute cholecystitis, chronic calculous and chronic acalculous cholecystitis as well as dyskinesias. The results obtained show significantly lower motility of gallbladder in patients with acute cholecystitis, chronic cholecystitis, noncaculous cholecystitis, dikinesias and Helicobacter pylori infection. Prompt diagnosis will lead to appropriate and early treatment ths avoiding complications. It is suggestible to perform ultrasound assessment of gallbladder motility whenever it is possible. Radionuclide method should be used only in cases when ultrasonographic result is inconclusive.

Uvod: Saobraćajni traumatizam predstavlja značajan problem u zemljama Evrope i sveta. Ukupan broj saobraćajnih nezgoda u Srbiji u poslednjih nekoliko godina pokazuje trend pada, ali prisutan je porast teških telesnih povreda i smrtnih ishoda u udesima. Prekomerna pospanost u vožnji je direktno uzročno-posledično povezana sa nastankom saobraćajnih nezgoda. Smatra se da 20-25% nezgoda u Evropi nastaje kao posledica prekomerne pospanosti. Poremećaji disanja u snu, pre svega sindrom opstruktivne apneje u spavanju (OSA) imaju veliki uticaj na pojavu prekomerne dnevne pospanosti, pospanosti za volanom kao i na nastanak saobraćajnih udesa. Procenjuje se da oko 13% muškaraca i 6% žena uzrasta 30-70 godina boluje od umerene i teške forme ove bolesti, ali da kod 85% pacijenata oboljenje nije prepoznato. Vozači sa nelečenom ili nedijagnostikovanom OSA imaju dva do sedam puta veći rizik od saobraćajne nezgode. Prevalencija OSA je 26-50% u populaciji profesionalnih vozača. U Srbiji ne postoje epidemiološki podaci o prevalencijii OSA u opštoj populaciji, kao ni o učestalosti prekomerne pospanosti ili sindroma opstruktivne apneje u spavanju u populaciji profesionalnih vozača učesnika saobraćajnih nezgoda. Ciljevi rada: Utvrđivanje učestalosti prekomerne pospanosti i OSA u uzorku profesionalnih vozača autobusa i kamiona. Ispitivanje veze između prekomerne pospanosti i OSA, i veze ova dva stanja sa učestalošću i karakteristikama saobraćajnih nezgoda i rizičnih oblika ponašanja. Sekundarni cilj rada je utvrđivanje da li se kombinovanom primenom odgovarajućih upitnika i kliničkog pregleda može adekvatno proceniti rizik od pojave pospanosti, OSA, saobraćajnog traumatizma i rizičnih oblika ponašanja u vožnji u uzorku profesionalnih vozača. Materijal i metode: Istraživanje je sprovedeno u tri faze. U prvoj fazi, 396 vozača profesionalaca je anketirano o uslovima života i rada, prisustvu prekomerne dnevne pospanosti, riziku od OSA i pojavi saobraćajnih nezgoda primenom generičkog upitnika, Epfortove skale pospanosti (ESS) i Berlinskog upitnika (BQ). U drugoj fazi, 240 ispitanika iz prve faze je anketirano i pregledano u prostorijama preduzeća u kojima su zaposleni. Pored ESS i BQ, uveden je upitnik o subjektivnom kvalitetu sna (Pitsburg Indeks kvaliteta sna, PSQI) i STOP-BANG model za procenu OSA rizika. Pregled je obuhvatao internistički pregled i antropometrijska merenja (telesna visina, težina, obim vrata, obim struka i kukova). U trećoj fazi, 100 profesionalnih vozača je retestirano upitnicima i ispitano u stacionarnim uslovima. Urađene su laboratorijske analize krvi i urina, standardni elektrokardiogram i spirometrija, psihološki testovi i pregledi lekara specijalista. Dijagnoza OSA je potvrđena primenom celonoćne kompletne polisomnografije ili kardiorespiratorne poligrafije... Introduction: Traffic safety is a crucial problem in Europe and worldwide. In the last years, the number of traffic accidents in Serbia is decreasing, with an increase in severe body injuries and deaths. Losses in goods and services are estimated to billions of dinars. There is a cause-effect relationship between sleepiness while driving and the rate of traffic accidents. Sleepiness at the wheel is a recognized cause in 20-25% of all traffic accidents in Europe. Sleep related breathing disorders, primarily obstructive sleep apnoea syndrome (OSA), have the greatest impact on the occurrence of sleepiness in drivers, and on traffic accidents. It is estimated that 13% of men and 6% of women in 30-70 years age group have moderate to severe OSA, but the disease has not been recognized in 85% of the patients. According to various studies, drivers with undiagnosed or untreated OSA have a two to sevenfold greater risk of traffic accidents. OSA prevalence is 26-50% in the commercial drivers’ population. In Serbia, there are no epidemiologic data on the prevalence of OSA in the general population, or on the frequency of excessive sleepiness or disease in the population of commercial drivers involved in traffic accidents. Aims: To establish the prevalence of excessive sleepiness and OSA in a sample of commercial bus and truck drivers. To analyze the correlation between excessive sleepiness and OSA, as well as the correlation of these two disorders with prevalence and features of traffic accidents and risk behaviour. Secondary aim was to establish if a combined implementation of questionnaires and clinical examination could be used for assessment of risk of excessive sleepiness, OSA, traffic accidents and risk behaviour in the sample of commercial drivers. Materials and methods: Research was conducted in three consecutive phases. In the first phase, 396 commercial drivers were interviewed on features of life and work, presence of excessive daytime sleepiness, OSA risk and involvement in traffic accidents by using a generic questionnaire, Epworth sleepiness scale (ESS) and Berlin questionnaire (BQ). In the second phase, 240 drivers from the first phase were interviewed and examined in their work facilities. In addition to ESS and BQ, we introduced a subjective sleep quality questionnaire (Pittsburgh Sleep Quality Index, PSQI) and STOP –BANG model for OSA risk assessment. Examination included standard clinical examination and anthropometric measurements (body height, weight, neck, waist and hip circumference). In the third phase, 1000 commercial drivers were retested with same questionnaires and hospitalized for further examinations, including laboratory blood and urine analyses, standard electrocardiogram and spirometry, psychological tests and examinations by medical specialists. OSA diagnosis was confirmed by using full overnight polysomnography or cardio-respiratory polygraphy...