Search

Düşünen ve sorgulayan bir varlık olması sebebiyle insan, kendisinin ve çevresindekilerin nereden geldiğini ve nereye gittiğini, bu görünenin arkasındaki görünmeyeni arayıp durmuştur.Felsefe ve din, bu arayışa cevap veren iki temel kurumdur. Bunların zaman zaman bilimle kurdukları bağlar da bu cevaplara katkıda bulunmuştur. Dinler, birçok defa, insanın çevresini izleyerek ondaki Tanrısal özü müşahede edip doğru yolu bulmasını istemektedir.Biz de tezimizde, klasik delil olarak bilinen, ontolojik, kozmolojik ve teleolojik delilden, çevreye dayalı olan kozmolojik ve teleolojik delilin Tanrı'yı ispatta kullanılmalarının imkân ve başarısını araştırdık.Girişte, kısaca çevre kavramı ve tarihsel gelişimine değindik. Birinci bölümde, delil getirmek için kendisine dayanılan çevrenin ne derece sağlam ve kabul edilebilir olduğunu, ikinci bölümde ise, dinlerin çevreyi nasıl değerlendirdiklerini ele aldıktan sonra, üçüncü bölümde çevreye dayanılarak getirilen delilleri ele alıp inceledik.Bu araştırma sonucunda da, son dönemlerdeki bilimsel gelişmelerin de, çoğunlukla, çevreye dayanan bu delilerin temel dayanağı olan, evrenle ilgili öncüllerini desteklemekte olduklarını gördük. Bu sonuç da, söz konusu delillerin, Tanrı'yı ispatta kullanılmasının imkân ve geçerliliklerini hâlâ korumakta olduklarını göstermiş oldu. Bizim önerimiz ise, çevre kavramını kullanarak bu delillerin yeniden tasnif edilmeleri yönündedir. Humanbeing keeps searching of where does he and his universe come from and go, and also what is the invisibility beyond the visible as thinking and questioning being.Philosophy and religion are two basic foundations to reply these questionings. Sometimes science involves these questioning in order to reach answers. Generally, religions often advise to find the right way through the observing the environment and universe by exploring divine essence in them.In this thesis, we have researched possibilities and success of proofs of the existence of God on the environmental based cosmological and teleological arguments amongst the cosmological, the teleological, the ontological arguments which are known as the classical arguments.In the introduction, we have referred briefly conception of environment and its historical development. We have researched in the first chapter; in what degree, the environment is sound and reliable source. Then in the second chapter how religions value the environment is discussed and finally the arguments which are based on environment are analysed.As a result of this research, we have seen that scientific improvements has supported the roots of the universe related premises of the environment based arguments. This result has showed that such arguments have been still preserving the validity of the proof of the existence of God. Our suggestion is that there is a need of reclassification of these arguments by using the concept of environment. 134

V ÖZET Felsefî bir terim olan şey kavramının yalgın olarak genel kabul gören birinci anlamı; her ne kadar kesin olarak tanımlamamış olsa da, duyularla somut olarak algılanan ve parmakla işaret edilebilendir. Yine de bu algılamada o (şey), diğerlerinden farklıdır. Çoğulu olan eşya ise, dışarıda bulunan, basit ve sade varlıkları belirtir. Eşya aynı nesneleri ifade eden a 'yandan ayrılabilir, fakat şu kadar ki eşya, bizzat işaret ettiği şeyleri ifade eden anlamdır. Mutezile madunum bilinebilir olduğunu ve dolayısıyla da bir şey olduğunu kabul etmektedir. `Şey` üzerinde düşünme, aynı zamanda Tanrının ilâhî sıfatı olarak eşya hakkında var olan bilgisini de içerir. Daha da öte gidilerek `Tanrı eşyadan öncedir` ya da daha basit bir deyişle `O kadimdir`, `O hiçbir şey yokken vardı` denilebilir mi? Abbad b. Süleyman'ın takipçileri; `O kadimdir, fakat eşyadan önce değildir. Bundan da öte O eşyadan sonra ya da eşyalar arasında ilktir` diyorlar. Ibn Sina varlık kapasitesindeki varlığın (mümkün madum), şeye yani şey sözcüğünün mefhumuna dönüştüğünü, `Şifa` adlı eserinde ifade eder. VI ABSTRACT The philosophical term shay' first of all has a generally accepted meaning; it designates that which is perceived concretely by the senses and at which a finger may be pointed, although it can not yet be positively defined. However, in this perception, it is distinct from another. In the plural, ashya' are objects given purely and simply as existing externally. They are to be distinguished from a'yân which signify the same objects, but in the sense that they are thought of in their individualised essence. The Mu'tazilîs reckon that the non-being is cognisable and that it is consequently a thing. ^ Reflection on the `thing` also involves, on the one hand, the cognisance which God has of creatures and on the other, the divine attributes. A further question is can it be said that God is `before things`, or should it simply be said that He is `before`, with nothing added? The disciples of ' Abbâd b. Sulaymân say that He is `before`, but not that He is `before things`, no more than He is after things or the first among things. Ibn Sina has in this sense assimilated the being in the capacity of the being to the thing, that is to the mafltOm of the word `thing`. The thing is therefore the being in terms of being, in other words the fundamental mafhttm without which there would be no thought; it is, consequently, the foundation of all thought. TC YÜKSEKÖ?RETİM &ÜRUL© DOKÜMANTASYON 110

Bu çalışmada, toplum arasında her geçen gün daha fazla kullanılan ve kullanılması olmazsa olmaz haline gelen sosyal medyanın ve bu kullanım sonrasında mahremiyet kavramı üzerinde ne gibi etkisi olduğunun üzerinde durulmuştur. Geçmişten günümüze kuşak kavramı, sosyal medya ve mahremiyet kavramları, gelişen teknoloji ile hayatımıza giren sosyal medya kullanımı sonrası yaşanan değişimler ve bu değişim sonucunda mahremiyet bilincinin geri planda kalmasına, mahremiyetin ortadan kalkmasına, araştırmalarda yer alan X, Y ve Z kuşaklarının kısa özelliklerine, çalışmamız ile doğrudan alakalı olan Z kuşağının bu değişimde nerede yer aldığına değinilmiştir. Bu tebliğde olabildiğince reel günümüz verilerine değinilmiş ve olabildiğince geçmişten günümüze bir köprü kurularak hazırlanmaya çalışılmıştır.

Bu çalışmada İslam düşünce tarihinde önemli yeri olan İbn Sina ve Fahreddin Râzi'nin ölüm ötesi hakkındaki düşünceleri araştırılmıştır. Tezimizin ilk bölümünde konumuz açısından önemli bir yer işgal eden ruh ve nefs; ölüm, reenkarnasyon, ölümsüzlük gibi temel kavramlar incelenerek özellikle ruhun varlığı, mahiyeti, ispatı, ölüm sonrası yaşamı ve ölümsüzlüğü ile ilgili olarak Yunan felsefesinde Sokrates, Platon, Aristoteles'in konumuz ile ilgili görüşlerine yer verilmiştir. Daha sonra Yahudilik, Hristiyanlık ve İslamiyet'in konuyla ilgili düşünceleri ele alınmıştır. İslam felsefesinin önemli isimlerinden olan İbn Sina ve İslam kelam ve tefsirinin önemli simalarından Fahreddin Râzi'nin eserlerinden yola çıkılarak konuyla ilgili düşüncelerine yer verilmiş ve karşılaştırılması yapılmıştır. Ruh-beden ilişkisi, nefsin mahiyeti, ruhun ezelî mi yoksa hâdis mi olduğu, yeniden dirilişin beden ile mi ruh ile mi gerçekleşeceği ve ruh göçüne dair düşünceleri incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: İbn Sina, Fahreddin Râzi, Ruh, Nefs, Ahiret, Ölüm, Ölümsüzlük This study mainly focuses on two Islamic philosophers thoughts about the afterlife. Avicenna and Fahreddin Râzi have a great importance in Islamic History and Philosophy. At the beginning of our research, crucial, topics such as soul, self, death, reincarnation and immortality are mentioned. Moreover, the ideas of Socrates, Platon and Aristoteles concerning the afterlife, the immortality and lastly the existence, significance and proofs of the soul are quoted. Afterwards, the perspectives of Islamism, Christianism and Judaism on the matters mentioned above are noted. The views of Avicenna, one of the important names of Islamic philosophy and opinios of Fahreddin Râzi, master of Islamic speech and tafsir, is given and compared with each other in the study. Furthermore, relationship between body and soul, significance of the self, whether the soul is eternal or mortal, whethert the awaking after death is going to occur with soul or body and migration of soul are also examined.Keywords: Avicenna, Fahreddin Râzi, Soul, Self, Rebirth, Death, Immortality 105

Bu çalışmada Arthur Schopenhauer'ın ölüm ve ölümsüzlük üzerine düşünceleri araştırılmıştır. Schopenhauer'ın kötümserlik etiğinden hareketle, insana, hayata, ölüme ve ölümsüzlüğe karamsar bakışı, onun metafizik bakış açısıyla ele alınmıştır.Schopenhauer, hayatı ıstırap çekmekten ibaret görür. İnsanlar bu dünyaya, günahlarının bedelini ödemek için gelir. Çekilen ıstırabın sonunda ölüm gerçeği kaçınılmazdır. Ölüm, yaşayan canlılar için gerçek bir kurtuluştur. Sonsuz mutluluk ve hiçlik durumudur. Yaşamayı istemek yerine, ölümü arzulamak daha doğrudur. Çile çekmek için gelinen dünyada, ölümsüzlüğü istemek ise saçmalıktır. İnsanın ölümsüzlüğü umut etmesi, çekeceği acıların süresini uzatmak istemesidir. Ölümü arzulamak ve ölüme kavuşmak ise, mutlulukların ve huzurun en gerçek halidir. Schopenhauer ölümsüzlük yerine yok edilemezlik tabirini kullanır. Nitekim ölümsüzlükten kastı, ölümden sonra bir yaşama inanıyor olması değil, yaşam döngüsünün yok edilemeyeceği düşüncesidir.Schopenhauer, yaşamanın aksine ölümü, sonsuz bir mutluluk ve dinginlik hali olarak görür.Anahtar Kelimeler: Ölüm, Ölümsüzlük, Kötümserlik, A. Schopenhauer In this study, considerations of Arthur Schopenhauer on death and immortality has been investigated. Regarding the pessimistic ethic of Schopenhauer, his pessimistic view on human, death, and immortality has been addressed with his metaphysicalpoint of view.Schopenhauer considers life to be nothing more than anguish. To him, humans descend to this earth to pay the price for their sins. At the end of the ordeal, death is inevitable. Death is the only way out for all living creatures. That is the endless happiness and the state of non-being. Instead of wanting to be alive, craving for death is the right thing. Wishing immortality is non-sense in a World where all come to suffer. People's willingness to immortality does not mean anything but extending the time course of this ordeal. However, desiring the death and reaching it, is the actual reality of happiness and peace. Schopenhauer uses indestructibility term instead of immortality. His perception of immortality indeed is the idea that lifecycle cannot be destructed rather than that he believes in life afterdeath.By contrast with living, Schopenhauer considers death to be eternal happiness and a state of serenity.Key Words: Death, Immortality, Pessimism, A. Schopenhauer 69

Kierkegaard, 19. yüzyıla damgasını vuran önemli isimlerden biridir. Varoluşçu felsefenin temelinin oluşmasını sağlayan ve sistem düşüncesine karşı olan bir filozoftur. Yaşamındaki amacı, uğruna ölünebilecek bir hakikate ulaşmaktır. Bu hakikat ise Tanrı ile olan ilişki sonucu kendine özgü bir `ben` oluşturabilmektir. Felsefesini bu düşünce anlayışından hareketle oluşturmuştur. Felsefesindeki odak nokta, insan ve Tanrı arasında gerçekleşecek olan ilişkiye dairdir. Ona göre insan değişken bir varlıktır. İnsanın hayattaki temel amacı, bir `ben`e sahip olmaktır. İnsanın bir ben'e sahip olması ise iman ile mümkündür. İmanın objesi olan Tanrı, Kierkegaard düşüncesinde ezeli ve ebedi olandır. Akıl ile kavranamayandır. Tanrı ile olan ilişki; iman, tutku ve sevgi aracılığıyla gerçekleşmektedir.Bu araştırmamızda Soren Kierkegaard'ın insan ve Tanrı hakkındaki düşüncelerini tespit edip ikisi arasında ilişkinin nasıl gerçekleştiğini ortaya koymayı amaç edindik. Bu amacı, Kierkegaard'ın bu ilişkide temel aldığı kavramları göz önünde bulundurarak gerçekleştirmeye çalıştık. Kierkegaard'ın eserlerinden ve Kierkegaard ile ilgili yapılmış olan çalışmalardan da yaralandık.Anahtar Kelimeler: Tanrı, insan, iman, tutku, Hristiyanlık, öznellik, akıl, ben Kierkegaard was one of the most important figures in the 19th century. He is a philosopher who opposes the idea of the system provides the foundation of existentialist philosophy. His purpose in life was to attain a truth that could die for. The fact, on the other hand, is the result of relationship with God to create a unique `self`. He formed his philosophy based on this idea. The focus of his philosophy is on the relationship which will take place between man and God. According to him, human being is a variable entity. The main purpose in human life is to have a 'self'. By faith it is possible to have a 'self'. God, the object of faith, is eternal in Kierkegaard thought. It cannot be grasped by reason. The relationship with God is recognized through faith, passion and love.In this research, we have aimed to identify Soren Kierkegaard's thoughts about man and God and to show how the relationship between the two occurs. We have tried to achieve this aim by taking into consideration the concepts that Kierkegaard was based on in this relationship. We have benefited from Kierkegaard's works and the studies about Kierkegaard.Keywords: God, man, faith, passion, Christianity, subjectivity, reason, self 127

Bu tez, Immanuel Kant'ın ahlak felsefesinin Hıristiyan ahlakıyla nasıl temellendiğini incelemeyi hedeflemektedir. Düşünce tarihinde Kant, geliştirdiği ödev ahlakıyla ahlak felsefesinin dönüm noktası olmuştur. Özellikle insanı `özgür bir varlık` olarak tanımlamasından dolayı felsefe tarihinde özgün bir ahlak felsefesi ortaya koyduğu kabul edilmektedir. Ancak Kant'ın ahlak görüşleri ile Hıristiyan ahlakı ilişkilendirildiğinde iki kavrayış arasında paralelliğin olduğuna vurgu yapılmaktadır. Yazının temel iddiası şudur: Kant her ne kadar ahlak felsefesinde yenilikçi bir izlenim yaratmış olsa da, Hıristiyanlık ahlakı onun görüşünü önemli ölçüde etkilemiştir. Bu iddiayı kanıtlamak için Hıristiyan ahlak ölçütleri incelenerek Kant'ın ahlak görüşünün Hıristiyan teolojisinin mirası üzerine oturduğu savı analiz edilecektir. This thesis aims to examine how Immanuel Kant's moral philosophy has been based on the Christian morality. Kant has been the turning point in the history of the thought with the idea of moral philosophy that he developed it. It is accepted that he came up with an original philosophy of ethics especially while he is defining person as `free being`. But Kant's moral vision is when associated with Christian ethic between two understanding emphasized that of parallel. The basic claim of the thesis: Kant's moral philosophy, although it has created an innovative impression though, Christianity ethics influenced his opinion significantly. Criteria for Christian morality to prove this claim can be determined by examining the legacy of Christian theology, Kant's moral vision will be sitting on the analysis. 106

İnsanın evreni anlama çabası içerisinde sürekli başvurduğu bilim ve din, kimi zaman birbirlerinin yerine geçmiş kimi zaman da zıt yönlere hareket etmiştir. Bu durum bilim ve din arsında ortak yönlerin olup olmadığı problemini ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada bu problemlerle ilgili sunulan çözümlerin ne olduğu ve nasıl çözülebileceği ile ilgili düşünceler incelenmiştir.Bilimin dine göre aktif bir yapısının olması ve somut olana yönelmesi, bilimsel gelişmelerin fazlaca dikkat çekmesini ve evrene dair kanıtlanabilir veriler sunmasını sağlar. Böylece bilim, bilginin en sağlam ve güvenilir kaynağı olarak algılanır. Özellikle günümüzde bilime biçilen rol, onun her şeyi açıklayabileceği ve sarsılmaz bir temele sahip olduğu yönündedir. Bilim Tanrı'nın var olup olmadığı konusu da dahil olmak üzere her şey hakkında bilgi üretebilir. Bu düşünce çizgisi özellikle pozitivist-materyalist felsefe çizgisinden gelirken, bu iddianın bilimsel olup olmadığı tartışmalıdır. Science and religion with which human beings often consult in order to find out the universe are often used interchangeably and sometimes reverse. This case give rise to the appearance of the question of whether science and religion have some common assumptions. Which should be made use of to figure out the universe: science and religion? Or else, do both together have a benefit on humanity?As science is more active and verge into the concreteness compared to religion, it ensures the scientific progress take more attention and provide reliable and testable data regarding the universe. Thus, science is considered as the most creditable and reliable source of information. Especially today, it is assumed that science is the first way to be used to explain everything in universe and it has a steady basis. Science can make assumptions about everything including God. While this conception is specifically underlined by positivists and materialistic philosophy, this assertion still remains as a debatable issue. 142