Search

Charzyński Przemysław, Gonia Alicja, Podgórski Zbigniew, Kruger Agnieszka Anna. Determinants of culinary tourism development in Pomeranian Voivodeship. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(4):665-681. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.569048 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/4429 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 1223 (26.01.2017). 1223 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2017; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 02.04.2017. Revised: 18.03.2017. Accepted: 25.04.2017. Uwarunkowania rozwoju turystyki kulinarnej w województwie pomorskim Determinants of culinary tourism development in Pomeranian Voivodeship Przemysław Charzyński¹, Alicja Gonia², Zbigniew Podgórski², Agnieszka Anna Kruger¹ ¹Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk o Ziemi, 87-100 Toruń, ul. Lwowska 1 ²Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Instytut Geografii, 85-428 Bydgoszcz, ul. Mińska 15 ¹Nicolaus Copernicus University in Toruń, Faculty of Earth Sciencesi, 87-100 Toruń, Lwowska st. 1 ²Kazimierz Wielki University, Institute of Geography, 85-428 Bydgoszcz, Mińska st. 15 Słowa kluczowe: turystyka kulinarna, kuchnia pomorska, kuchnia kaszubska, kuchnia kociewska szlaki kulinarne. Key words: culinary tourism, culinary trails, Pomeranian cuisine, Kashubian cuisine, Kociewie cuisine. Streszczenie: W artykule scharakteryzowano kuchnię Pomorza, którego kulinarne dziedzictwo zostało częściowo zapomniane w okresie PRL, a obecnie jest na nowo odkrywane. Wskazano charakterystyczne potrawy dawnej i współczesnej kuchni kaszubskiej i kociewskiej, które mogą motywować do odbywania podróży turystów chcących poznać i docenić dania regionalne. Uwarunkowania geograficzne, historyczne i kulturowe są głównymi determinantami powstawania szlaków kulinarnych i organizowania ciekawych wydarzeń kulinarnoturystycznych na Pomorzu, co umożliwia rozwój tego typu turystyki na badanym obszarze. Abstract: Pomeranian cuisine is characterized in the paper, It is a region in Northern Poland whose culinary heritage has been partially forgotten in the communist period, and is now being rediscovered. Typical dishes of traditional and modern Kashubian and Kociewie cuisine were presented, that can be a motivation for tourists interested in discovering and tasting of the regional dishes to visit this region. Geographical, historical and cultural heritage of Pomerania are the primary determinants of the formation of culinary trails and organization of interesting food related events, which enables the development of this type of tourism in the studied area.

Podgórski Zbigniew, Krolik Anna, Tychoniec Alicja. Zachowania i preferencje turystyczne uczniów Szkoły Podstawowej nr 2 w Koronowie = Tourist behaviour and preferences of students of Elementary School no. 2 in Koronowo. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(12):625-641. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.220868 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/4107 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 754 (09.12.2016). 754 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 05.12.2016. Revised 20.12.2016. Accepted: 23.12.2016. ZACHOWANIA I PREFERENCJE TURYSTYCZNE UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W KORONOWIE TOURIST BEHAVIOUR AND PREFERENCES OF STUDENTS OF ELEMENTARY SCHOOL NO. 2 IN KORONOWO Zbigniew Podgórski, Anna Krolik, Alicja Tychoniec Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Polska STRESZCZENIE: W artykule przedstawiono zachowania i preferencje turystyczne uczniów Szkoły Podstawowej nr 2 w Koronowie. Scharakteryzowano w nim rodzaje wyjazdów, w których uczestniczą dzieci, a także wskazano najważniejsze determinanty podejmowania przez nich aktywności turystycznej. Wyniki badań, dotyczące badanej młodzieży, ukazują częstość ich wyjazdów, terminy i czas trwania podróży oraz odwiedzane obszary. Ponadto zaprezentowano sposób organizacji wypoczynku oraz okreslono osoby przy nim towarzyszące, bazę noclegową i środki transportu. Poprzez badanie ankietowe zainteresowań dzieci walorami turystycznymi i destynacji określono preferencje dzieci względem potencjalnych podróży. ABSTRACT: The following article analyses tourist behaviour and preferences of students of Elementary School no. 2 in Koronowo. It characterizes kinds of trips which children attend and presents the most important determinants of their tourist activity. Results of the study conducted among students show frequency, time allocation and duration of their trips, as well as visited destinations. Moreover, trips’ organisation, travel companions, choice of lodging and transport were all presented as well. The purpose of learning through survey about children’s interests in tourist attractions and destinations was to determine their preferences with regard to possible future trips. Słowa kluczowe: uczniowie szkoły podstawowej, aktywność turystyczna, determinanty aktywności turystycznej, rodzaje wyjazdów turystycznych, zachowania i preferencje turystyczne. Key words: students of elementary school, tourist activity, determinants of tourist activity, kinds of trips of children, tourist behaviour and preferences of children.

Celem opracowania jest określenie stopnia rozwoju funkcji turystycznej gmin województwa kujawsko-pomorskiego, zbadanie przestrzennego jej zróżnicowania i ukazanie zmian, jakie zaszły w okresie 10 lat, od roku 2004 do 2014. W tym celu wykorzystano podstawowe wskaźniki stosowane w geografii turyzmu obejmujące grupy mierników zagospodarowania turystycznego i intensywności ruchu turystycznego oraz wskaźnik syntetyczny funkcji turystycznej, skonstruowany na podstawie wybranych zmiennych składających się na atrakcyjność turystyczną. Dane niezbędne do wyliczenia wskaźników wygenerowano z Banku Danych Lokalnych GUS. Wartości wskaźników wskazują na słaby poziom rozwoju funkcji turystycznej i ukazują zróżnicowanie województwa pod kątem stopnia rozwoju turystyki. Około 50,3% ogółu gmin charakteryzuje niski poziom rozwoju funkcji turystycznej, a tylko 7,3% ma dobrze wykształconą funkcję turystyczną. Gminą, w której funkcja turystyczna jest najsilniej rozwinięta jest uzdrowiskowe miasto Ciechocinek. Wysoki poziom rozwoju tej funkcji posiadają też gminy Borów Tucholskich i Pojezierza Brodnickiego. Analiza dynamiki wartości wskaźników w latach 2004 i 2014 wykazała w części tych gmin niewielki spadek znaczenia funkcji turystycznej oraz wzrost poziomu rozwoju tej funkcji w gminach położonych poza typowymi obszarami wypoczynkowymi województwa.

The Institute of Geography of Kazimierz Wielki University, founded in 1996, initially as the Chair of Geography, is the youngest geography research and didactic unit in Poland. The Institute runs two-cycle studies in two fields: Geography as well as Tourism and Recreation (bachelor’s and complementary master’s studies), and two engineering courses: Inland Waterways Revitalization and Crisis Management in the Natural Environment. After twenty years of student education, graduates of the Institute of Geography have an impact on the natural environment management on a local and national scale, by taking positions at various levels, including managerial positions in local authorities’ units, institutions connected with environmental protection as well as private enterprises. The academic research of the Institute of Geography focuses on issues related to physical geography and socio-economic geography as well as tourism and recreation. Currently, the most important topics are: the impact of human activity on fluvial systems, problems related to revitalization of waterways and riverside areas, geodiversity of selected areas in Poland, contemporary socio-economic processes in Poland and other transition countries, tourism development and economics. The scientific research and expert activities of the Institute’s employees in the indicated fields include research works both worldwide, nationwide, as well as on a local scale – the Kujavian-Pomeranian Voivodeship and the city of Bydgoszcz. The research is carried out within the framework of cooperation with Polish and foreign academic institutions, as well as in the scope of implementation works with local authorities’ units, landscape parks and private enterprises. Since 2013, the Institute of Geography has published the “Geography and Tourism” academic journal, which popularizes the results of theoretical and empirical research in the fields of geography and tourism.

Nowicka Ewa, Podgórski Zbigniew, Gonia Alicja. Turystyczne wykorzystanie krajobrazu kulturowego w gminie Koronowo = Tourist use of the cultural landscape in Gmina Koronowo. Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(5):413-426. ISSN 2391-8306. DOI 10.5281/zenodo.18035 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/2015%3B5%285%29%3A413-426 https://pbn.nauka.gov.pl/works/562072 http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.18035 Formerly Journal of Health Sciences. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. Archives 2011 – 2014 http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/issue/archive Deklaracja. Specyfika i zawartość merytoryczna czasopisma nie ulega zmianie. Zgodnie z informacją MNiSW z dnia 2 czerwca 2014 r., że w roku 2014 nie będzie przeprowadzana ocena czasopism naukowych; czasopismo o zmienionym tytule otrzymuje tyle samo punktów co na wykazie czasopism naukowych z dnia 31 grudnia 2014 r. The journal has had 5 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 1089. (31.12.2014). © The Author (s) 2015; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland and Radom University in Radom, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 20.03.2015. Revised 18.04.2015. Accepted: 24.05.2015. Turystyczne wykorzystanie krajobrazu kulturowego w gminie Koronowo Tourist use of the cultural landscape in Gmina Koronowo Ewa Nowicka, Zbigniew Podgórski, Alicja Gonia Instytut Geografii, Wydział Kultury Fizycznej, Zdrowia i Turystyki, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, 85-428 Bydgoszcz, ul. Mińska 15 zbigniew.podgorski@ukw.edu.pl Słowa kluczowe: krajobraz kulturowy, turystyka, gmina Koronowo, metoda inwentaryzacji krajoznawczej, szlaki turystyczne. Key words: cultural landscape, tourism, Gmina Koronowo, sightseeing inventory method, hiking trails. Zarys treści Gmina Koronowo jest powszechnie uznawana za teren atrakcyjnego krajobrazu, cenną i interesującą przestrzeń turystyczną. Predyspozycje obszaru do uprawiania różnych form turystyki potwierdza wynik oceny atrakcyjności wizualnej krajobrazu. W artykule scharakteryzowano zasoby krajobrazu kulturowego gminy Koronowo. Uzyskane wyniki wskazują, że niemal każda miejscowość posiada obiekt o dużej wartości historycznej bądź kulturowej oraz walory krajoznawcze. Znaczna ich część znajduje się w Koronowie, z uwagi na wielkość miasta i jego bogatą historię. Powszechna opinia dowodzi, że Zalew Koronowski stanowi największy walor turystyczny gminy Koronowo. Nie ulega wątpliwości, iż jest on najmocniejszym atutem oraz marką turystyczną. Świadczy o tym m.in. wzrost intensywności ruchu turystycznego w sezonie letnim. Na podstawie wyników analizy SWOT stwierdzono, że gmina Koronowo ma nadal nie w pełni wykorzystany potencjał turystyczny. Fakt ten ze względu na przeciętną wielkość presji turystycznej potwierdza potrzebę dalszych działań na rzecz rozwoju turystyki na analizowanym obszarze. Abstract The gmina (third tier administrative unit) of Koronowo is widely regarded an area of attractive landscape, as well as valuable and interesting tourist space. Its suitability for various forms of tourism is confirmed by the assessment of visual attractiveness of the landscape. The article describes the resources of the cultural landscape of Gmina Koronowo. The results indicate that almost every locality has an object of high cultural or historical value as well as sightseeing potential. Most of those objects, however, are located in Koronowo itself, given the size of the town and its rich history. The common opinion proves that the Koronowo Reservoir is the biggest tourist value of Gmina Koronowo. Undoubtedly, it is the strongest asset and a tourist brand. This is evidenced by e.g. intensification of tourist traffic in the summer. Based on the results of the SWOT analysis it was found out that Gmina Koronowo is not fully exploiting its tourism potential. Due to the average size of the tourist pressure, this confirms the need for further action to develop tourism in the analysed area. Translated by Aleksandara Zaparucha.

Turystyka piwna i turystyka winiarska są najczęściej traktowane jako formy turystyki kulinarnej. Stają się one z każdym rokiem coraz bardziej popularne w Polsce. Liczba publikacji poświęconych charakterystyce biroturystów zarówno w literaturze światowej, jak i polskiej jest niewielka, natomiast studia poświęcone enoturystom są liczniej obecne w literaturze turystycznokulturowej. Prace przedstawiające profil enoturysty pojawiły się w latach 90. XX wieku. Celem podjętych badań było określenie profilu polskiego eno- i biroturysty (turysty winiarskiego i piwnego), a także ustalenie wspólnych i rozłącznych cech osób uprawiających te rodzaje aktywności. Materiał do porównania w niniejszym opracowaniu pozyskano drogą analizy odpowiedzi respondentów, uczestniczących w badaniach ankietowych przeprowadzonych w latach 2011-2014. Dobór prób był celowy. Do analizy zakwalifikowano ankiety wypełnione przez 170 biroturystów oraz88 enoturystów . Otrzymane wyniki wskazują, że zarówno biroturystyka, jak i enoturystyka cieszą się większym zainteresowaniem mężczyzn niż kobiet. Statystyczny turysta piwny jest młodszy od turysty winiarskiego, a największą tego typu aktywność turystyczną wykazują osoby z wyższym wykształceniem. Biroturyści częściej niż enoturyści podróżują do miejsc wiążących się z ich kulinarnymi zainteresowaniami degustacją napojów. Beer and wine tourism are most often considered as a subtypes of culinary tourism. Popularity of this activities in Poland is increasing. The number of publications focusing on the characteristics of birotourists is scarce, both in Polish as well as foreign scientific literature, while enotourist profile studies are more numerous. Works presenting an enotourist profile appeared in the 90s of the twentieth century. The purpose of this research was to establish a demographic and psychographic profile of Polish eno- and birotourist, as well as to identify the common and contrasting features of people who practice these types of activities. The material for comparison in this study was obtained by analyzing the data from surveys conducted in 2011-2014. The survey included 88 questionnaires completed by enoturists and 170 by birotourists. The results show that both birotourism and enotourism are more popular among men than women. The statistical beer tourist is younger than wine tourist, and in both aforementioned groups people with higher education prevail. Birotourists more often than enoturists travel to places related to their culinary interest in tasting drinks.

Eating is an inevitable part of every journey and therefore, expanding the gastronomic offer should be a priority for the tourism industry. There are dishes popular among tourists in particular parts of Poland and they are indicated in this paper. The regions are connected with the products which added to the List of Traditional Products have an opportunity to become famous not only in the country but also to become a great export commodity. However, agri-food products are under special protection and have the potential to become unbeatable in the gastronomic offer when enlisted in the European Union system of Protected Designation of Origin, Protected Geographical Indication and Traditional Speciality Guaranteed. Also current trails in Poland are presented in the paper. On such culinary trails, a tourist can become familiar with both regional flavours and traditions as well as with local customs. There are not too many of them in our country, but new ones are constantly being established and becoming more and more popular. A questionnaire survey was carried out to evaluate the attractiveness of a regional cuisine and its importance in tourism. It consisted of questions concerning the knowledge of regional dishes and the willingness to know them. On the basis of the obtained results, it has been stated that a potential tourist is interested in getting to know new dishes. However, she or he does not know many regional dishes. There were also problems with names and locating the dishes in a particular region correctly.

The paper defines the meaning and scope of the term enotourism by presenting various related aspects. It also describes the status of contemporary enotourism in Spain overviewing enotourist offers of the regions. Their further growth is considered to lie in raising the quality of the enotourist regions’ offers and implementing the sustainable development as well as in purposeful branding that will contribute to the establishment of a brand related to enotourism in Spain. Using the method of diagnostic survey, the Poles’ (n = 150) awareness of the enotourism meaning was determined, along with their knowledge of enoregions in Spain and preferences when it comes to wine consumption. It was also assessed whether Spain is branded as the top enotourism destination

Culinary tourism, which is discovering the world through the senses of taste and smell, is currently one of the most fashionable trends in tourism. The promotion of Korean culture, and as a result, also Korean cuisine, thanks to e.g. movies and dramas increases interest in this part of the world. Korean cuisine, as well as cuisine of any other region in the world, is associated with geographical conditions. The diverse climatic conditions and a long and turbulent history caused regional differences in Korean dishes. Korean cuisine is considered one of the healthiest in the world. In order to obtain information regarding the perception of Korean cuisine by tourists survey was carried out. Respondents (160 in total) were foreign tourists staying in Porto (Portugal), including 82 women (51%) and 78 men (49%). Questionnaire, in addition to the questions that make up the socio-demographic characteristics of respondents, consisted of aspects of knowledge of Korean cuisine: dishes and its ingredients, flavors, and also evaluation the level of knowledge about the Korean cuisine. The results of the survey showed that Korean cuisine is not yet well recognized by tourists, only about 13% of people were able to name a single Korean dish. However, it has great potential for growth as ethnic cuisine and as a magnet for culinary tourists, especially because is intensively promoted. Obserwowana ostatnio promocja kultury koreańskiej, a w konsekwencji i kulinariów dzięki m.in. filmom i dramom powoduje wzrost zainteresowania tą częścią świata, tym bardziej, że turystyka kulinarna, jest jednym z najmodniejszych obecnie trendów w turystyce. Kuchnia koreańska, podobnie jak w przypadku każdego innego regionu na świecie, jest związana z warunkami geograficznymi. Różnorodny klimat oraz długa i burzliwa historia sprawiły, że koreańskie potrawy różnią się od siebie, zależnie od regionu. Kuchnia koreańska uważana jest za jedną z najzdrowszych na świecie. W celu pozyskania informacji dotyczących postrzegania koreańskiej kuchni przez turystów przeprowadzono badania ankietowe. Grono respondentów stanowiło 160 turystów zagranicznych przebywających w Porto (w Portugalii), w tym 82 kobiety (51%) i 78 mężczyzn (49%). Zakres kwestionariusza ankiety, poza pytaniami składającymi się na charakterystykę społeczno-demograficzną respondentów, obejmował kwestie znajomości kuchni koreańskiej: dań i składników, walorów smakowych, oceny stopnia opanowania wiedzy na temat kulinariów itp. Wyniki ankiety pokazały, że koreańska kuchnia nie została jeszcze dobrze rozpoznana przez turystów, zaledwie około 13% osób potrafiło wymienić choć jedną potrawę kuchni koreańskiej. Posiada ona potencjał rozwoju jako kuchnia etniczna i magnes dla turystów kulinarnych, zwłaszcza, że jest intensywnie promowana.

W artykule przedstawiono zachowania i preferencje turystyczne uczniów Szkoły Podstawowej nr 2 w Koronowie. Scharakteryzowano w nim rodzaje wyjazdów, w których uczestniczą dzieci, a także wskazano najważniejsze determinanty podejmowania przez nich aktywności turystycznej. Wyniki badań, dotyczące badanej młodzieży, ukazują częstość ich wyjazdów, terminy i czas trwania podróży oraz odwiedzane obszary. Ponadto zaprezentowano sposób organizacji wypoczynku oraz określono osoby przy nim towarzyszące, bazę noclegową i środki transportu. Poprzez badanie ankietowe zainteresowań dzieci walorami turystycznymi i destynacji określono preferencje dzieci względem potencjalnych podróży.

For over 40 years, the Geography Olympiad has been spreading geographic knowledge among school students in Poland. The initiator of organising multi-level geography competitions for high school students, under the name of the Geography Olympiad, was Prof. Anna Dylikowa. Her novel idea met with the approval of the Polish Geographical Society (Polskie Towarzystwo Geograficzne, PTG). In 1974, following the proposal of the Central Board of the PTG, the Minister of Education approved the creation of the Geography Olympiad and appointed its Central Committee, which was entrusted all issues related to the organisation of the competitions. The Olympiad obtained financial support from the Ministry of Education (Dylikowa 1975). In 1991 the scope of the Olympiad was extended by the inclusion of maritime topics to the Geography Olympiad. As a result of these changes, until 2010 the final competitions of the Geography Olympiad (36th in 2010) and Nautological Olympiad (19th) had been taking place simultaneously (Szmyd & Uroda 2010). For years, various geography olympiads and olympic style competitions have been promoting geographical and other earth sciences knowledge and skills in the world. Such competitions are organized in many countries. In Russia (former USSR) soon after World War II Faculty of Geography of Lomonosov State University (MGU) started to organize annually Geography Olympiad, firstly only for students from Moscow region and after some years also for the secondary school students from other Russian provinces (Naumov 2007). In Estonia since the 1965/1966 academic year there have been 43 Geography Olympiads organized (Liiber & Roosaare 2007; Liiber et al. 2014). In Mexico geography olympiad started in 1987 (García-García 2007). The Australian Geography Competition (AGC) was established in 1995 by the Royal Geographical Society of Queensland (RGSQ) and the Australian Geography Teachers’ Association (Childs & Berg 2015, www.geographycompetition.org.au). In the Czech Republic various school geographic competitions have been taking place since the 1960s. However, the competitions were organized regionally and on the basis of teacher volunteerism. In 1998 Zeměpisná olympiáda was established (www.zemepisnaolympiada.cz/historie.phtml, Hanus 2016). In China geography contest is organized was established in 2005 as China National Geography Competition – CNGC – and first edition took place in January of 2006(Min & Dongying 2007) In Turkey Scientific Project Competitions in geography are held since 2011 (Meydan 2017). The geography Olympiads are organized also in New Zealand – Maatangi Whenua Geography Olympiad (Mark 1999) and since 2012 in USA as well (www.geographyolympiad.com/). The Polish Geography Olympiad has been disseminating geographical knowledge among school students since 1974. Its main objectives are: • fostering interest in geography and geographical sciences among school students; • detecting and and working with gifted students; • stimulating creative thinking; • raising the level of geographical knowledge and using it in practice; • ensuring better preparation of candidates for higher education; • raising the level of education and popularisation of the latest achievements of science among teachers working with gifted students; • selecting students for international competitions. Popularising geographical knowledge also contributes substantially to disseminating sustainable development goals. This happens primarily during the preparation of 1st round theses by students, but also through the acquisition of knowledge and various skills necessary to successful solving Olympiad tests and completing fieldwork tasks. In the analysed period of 43 years a significant number of 1st round thesis topics included the content promoting sustainable development goals. Over 61 000 students participated in this round of the Geography Olympiad. As stated before, the amount and scope of the content related to sustainable development is now much greater than in the past. In the last 14 editions (Olympiads 30–43) 51.5% out of 22 394 submitted competition entries contained the characteristics referring to sustainable development goals. In the latest edition – 43rd Geography Olympiad – the percentage of this type of theses was 86.5%. It should be stressed that besides theoretical considerations, students include specific examples showing various aspects of the implementation of sustainable development, as well as examples of activities contrary to its purposes and principles. This proves high social maturity of the authors of the theses, but also their sensitivity in relation to complex environmental issues.

Junior high school youth constitutes an atypical consumer segment of tourist services. Such consumers are willing to take risks, search new interpersonal contacts, discover new cultures, want to expand their knowledge using typical tourist products at the same time. Parents and guardians have a significant impact on their behaviours. In 2013 research into tourist activity among 1067 junior high school pupils from 5 Polish voivodships (Mazovian, Lodz, Greater Poland, Kuyavian- Pomeranian and Warmian-Masurian) was conducted. The youth were asked questions about their tourist destinations: domestic and international trips (European and outside Europe). As a result of own research, the spatial range of holiday destinations was determined on the basis of descriptive analyses. Młodzież gimnazjalna to nietypowy segment konsumentów usług turystycznych. Tego typu konsumenci są skłonni podejmować ryzyko, poszukują nowych kontaktów międzyludzkich, odkrywają nowe kultury, chcą poszerzać swoją wiedzę, a jednocześnie są nastawieni na „zaliczanie” typowych produktów turystycznych. Duży wpływ na ich zachowania mają rodzice/opiekunowie. W 2013 roku przeprowadzono badania aktywności turystycznej wśród 1067 uczniów szkół gimnazjalnych z 5 województw Polski: mazowieckiego, łódzkiego, wielkopolskiego, kujawsko-pomorskiego oraz warmińsko-mazurskiego. Młodzież zapytano o kierunki wyjazdów turystycznych: wyjazdy krajowe oraz wyjazdy zagraniczne (europejskie i pozaeuropejskie). W wyniku badań własnych ustalono zakres przestrzenny miejsc wypoczynku określając go na podstawie analiz opisowych.

Najpopularniejszymi europejskimi programami związanymi z edukacją są m.in. Comenius, Erasmus, Erasmus+. W każdym z wymienionych programów jednym z najważniejszych celów jest mobilność edukacyjna uczniów, studentów, a także kadry, nauczycieli, w tym nauczycieli akademickich. W niniejszym opracowaniu przedstawiono aktywną rolę Pracowni Dydaktyki i Zakładu Geografii Krajobrazu Wydz. BiNoZ UMK w realizacji mobilności w ramach wskazanych programów. Zadania te od 2013 r. realizowane są przez Katedrę Gleboznawstwa i Kształtowania Krajobrazu Wydziału Nauk o Ziemi we współpracy z Wydziałem Biologii i Ochrony Środowiska. Celem praktyk zawodowych, odbywanych przez kandydatów na nauczycieli, jest zdobywanie umiejętności dydaktycznych z wykorzystaniem metod i środków dydaktycznych oraz zebranie pogłębionych wiadomości dotyczących roli i funkcjonowania placówki oświatowej z punktu widzenia perspektywy przyszłej pracy pedagogicznej. W takim rozumieniu praktyki pedagogiczne stanowią płaszczyznę konfrontacji w warunkach szkolnej rzeczywistości trzech składników wiedzy o zawartości pedagogicznej (ang. pedagogical content knowledge - PCK), tj. wiedzy kierunkowej, wiedzy pedagogicznej (z zakresu specjalności zawodowej) i wiedzy praktycznej Korzyści płynące z międzynarodowych praktyk pedagogicznych dla studentów i nauczycieli akademickich są niewymierne. Podczas każdej praktyki najważniejszą rolę odgrywają studenci, którzy mają do wykonania szereg zadań i czynności. Są one związane z przygotowaniem procesu dydaktycznego poprzez tworzenie przemyślanych koncepcji lekcji i zapisanie ich w formie konspektów, formułowanie celów lekcji oraz przygotowanie materiałów dla uczniów i dobór środków dydaktycznych. Zadania odnoszące się do przebiegu procesu dydaktycznego dotyczą umiejętności dydaktycznych, organizacyjnych i komunikacyjnych. Duże korzyści z międzynarodowych praktyk czerpią uczniowie ze szkół, w których praktyka się odbywa. Lekcje przedmiotu nauczanego w języku obcym stwarzają możliwość opanowania nowego, specjalistycznego słownictwa, a tym samym prowadzą do podniesienia kompetencji językowych. Wymiana międzynarodowa w zakresie praktyk pedagogicznych pozwala na lepsze zrozumienie problemów edukacyjnych poszczególnych państw. Umożliwia wzbogacenie oraz przeniesienie pozytywnych wzorców do naszego systemu edukacyjnego, a także uniknięcie błędów wynikających z bezrefleksyjnego wprowadzenia popularnych na zachodzie rozwiązań edukacyjnych, które niekoniecznie sprawdzają się w polskich realiach.

The paper concerns the possibilities of using educational paths as one form of fieldwork for activating learning. Educational paths, also fostering informal education of a wider society, allow for conducting direct observations and measurements, and are a great source of knowledge about the immediate environment. This form of learning enables interdisciplinary education, combining geography with other school subjects. To become a useful tool in education, however, an educational path needs to be carefully designed and built and accompanied by teacher’s materials (guide and handouts). All the examples of educational paths given in the paper come from the Kujawsko-Pomorskie Voivodeship (Poland).

Poland, as one of the European Union country, saves and promotes regional goods of high quality. One of the basic way of quality policy realization is giving a high quality sign to regional farm and food products which come from different regions and are traditionally made (Internet source no 2). More and more often, products made in a traditional way attract tourists, who come to the places where the products are prepared. Jęczmyk and Sammel (2012) believe that regional products of the traditional method of manufacturing, may be the main motive for traveling to the particular region. In the Cuiavian-Pomeranian Province 54 regional products was registered (Internet source no 3). They are: dairy, meat, confectionery, bakery products, oil, fat, honey, alcoholic and non-alcoholic drinks, prepared dishes. A special attention in the article is paid to some of the products which help to develop the culinary tourism in the Cuiavian-Pomeranian Province.

W latach 80. XX w. wystąpił w Polsce wyraźny wzrost zainteresowania wykorzystaniem komputerów do wspomagania procesu nauczanie-uczenia się. Wprawdzie już wcześniej, w połowie lat 70. zostały spopularyzowane schemat i zasady Computer Assisted Instruction, to jednak istotny przełom wywołało upowszechnienie się komputerów osobistych oraz realizacja specjalnego programu kierowanego przez Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego. Realizacja tego projektu zbiegła się z rozpoczęciem produkcji polskiego mikrokomputera – Elwro 800 Junior. Dalszy postęp techniczny zaowocował zwiększonym dostępem do komputerów osobistych klasy IBM, wskutek czego ich wykorzystanie w toku lekcji geografii w końcu lat 90. XX w. przestało mieć charakter innowacyjny. Współcześnie posługiwanie się w toku lekcji geografii materiałami dydaktycznymi z płyty CD (animacjami procesów, filmami ilustrującymi zjawiska itp.), czy też celowość pracy na tablicy interaktywnej nie budzą, zarówno wśród uczniów, jak i wśród nauczycieli, niemal żadnych wątpliwości. Jednocześnie badanie zjawisk przy wykorzystaniu sprzętu komputerowego jest nadal mało popularne, a przecież mogłoby stanowić doskonałe uzupełnienie bezpośrednich obserwacji i pomiarów w terenie. TI skutecznie pozwala na dostrzeganie zależności niemożliwych bądź trudnych do zaobserwowania w rzeczywistym czasie i przestrzeni. We wskazanych nurtach badawczych mieszczą się liczne projekty realizowane przez autora w latach 1985–2014. W opracowaniu na szerszym tle przedstawiono (w układzie chronologicznym) ich wieloaspektowy zakres oraz wybrane ich rezultaty (m.in. dotyczące skuteczności pracy z tablicą interaktywną na lekcjach geografii). Zasadnicza część uzyskanych wyników została upowszechniona w 16 artykułach i komunikatach naukowych (wymienionych w spisie cytowanej literatury). Przywołane fakty stanowią też elementy osobistej wypowiedzi autora w ramach wieloletniej dyskusji toczącej się wokół zarzutu permanentnie stawianego polskim nauczycielom i dydaktykom geografii, że geografii uczy się nadal archaicznymi metodami, preferując przekazywanie informacji i ich zapamiętywanie.

Celem artykułu jest ukazanie, roli, wpływu turystyki i krajoznawstwa w procesie edukacyjnowychowawczym dzieci. W artykule podkreślono rolę edukacji regionalnej jako ważnego elementu w procesie kształcenia dzieci i młodzieży. Artykuł prezentuje wyniki badania ankietowego przeprowadzonego wśród uczniów Szkoły Podstawowej im. K. Makuszyńskiego w Więcborku. Badanie miało na celu wskazanie, jaka jest rola i znaczenie turystyki w rozwoju dzieci i jakie preferencje turystyczne mają tak młode osoby.

This thesis aimed at creating the profile of the contemporary pilgrimage tourist. The thesis discussed basic issues and questions connected with pilgrimage tourism. The research used the method of diagnostic survey with a questionnaire as a research tool. The research was conducted in a form of an Internet survey questionnaire which enabled the author to reach a great number of respondents. The main reasons for and purposes of making a pilgrimage were scrutinized. The most popular pilgrimage destinations in Poland were mentioned. According to the set objective, the profile of a contemporary pilgrimage tourist was created. The profile may prove useful to pilgrimage organizers as a picture of potential clients' expectations. Celem niniejszego opracowania jest charakterystyka profilu współczesnego turysty pielgrzymkowego. W pracy zasygnalizowano podstawowe kwestie i zagadnienia związane z turystyką pielgrzymkową. Do celów badawczych, użyto metody sondażu diagnostycznego, którego podstawowym narzędziem była ankieta. Badanie przeprowadzono w formie kwestionariusza ankiety internetowej, co pozwoliło na dotarcie do szerokiego grona respondentów. Przyjrzano się dokładnie podstawowym motywom oraz celom podejmowania turystyki pielgrzymkowej. Wskazano najpopularniejsze destynacje turystów pielgrzymkowych w Polsce. Zgodnie z wyznaczonym celem opracowano profil współczesnego turysty pielgrzymkowego. Profil ten, ukazuje swoją przydatność dla organizatorów pielgrzymek, jako obraz oczekiwań potencjalnych klientów.

Until the mid-19th century, the primary source of energy used in the industry was the energy of wind and water. As a measure of the degree of economic development of the region there were presented the number and size of watermills and wind mills. After the Industrial Revolution there has been a fundamental change in the type of plants using wind or water energy. It consisted in the gradual disappearance of mill’s driving functions to the production of electricity. Currently, there has been a renewed interest in old mills for the location of modern wind turbines and small hydropower plants. This paper presents the changes of utilization of wind and water energy in the area of contemporary Kujawsko-Pomorskie Region. It has been shown that the areas of windmills prevalence converged with areas of the lowest degree of water resources – without watermills. Wiatr i woda stanowiły do połowy XIX w. podstawowe źródła energii dla zakładów produkcyjnych. Jako miarę stopnia rozwoju gospodarczego danego regionu przedstawiano liczbę i wielkość młynów wodnych i wietrznych. Wskutek rewolucji przemysłowej nastąpiła zasadnicza zmiana rodzaju zakładów wykorzystujących energię wiatru i wody. Polegała ona na stopniowym odejściu od funkcji napędzania urządzeń młyna, i produkcji energii elektrycznej. Obecnie notuje się ponowne zainteresowanie dawnymi lokalizacjami młynów w celu ich przeznaczenia na potrzeby nowoczesnych elektrowni wiatrowych i małych elektrowni wodnych (MEW). W niniejszym artykule przedstawiono zmiany w zakresie pozyskiwania energii wiatru i wody na obszarze obecnego województwa kujawsko-pomorskiego. Wykazano, że obszary występowania wiatraków pokrywały się z obszarami o najniższych zasobach wodnych, na których nie funkcjonowały młyny wodne.

Edukacja nieformalna jest złożonym procesem kształtowania postaw, zdobywania umiejętności (w tym wartościowania) i wiedzy w wyniku różnych doświadczeń oraz pod wpływem otoczenia. Jej skuteczność wymaga coraz atrakcyjniejszych form – nowoczesnej komunikacji popularnonaukowej. Z tego względu w niniejszym opracowaniu zwrócono uwagę na możliwości stwarzane przez centra nauki (science centre), określane niekiedy terminami „muzeum edukacyjne”, „muzeum nauki”. Ich celem jest m.in. rozbudzanie zainteresowania nauką w społeczeństwie, inicjowanie i prowadzenie dyskusji na tematy naukowe, wspomaganie samodzielnego uczenia się oraz wspieranie systemu szkolnictwa. Centra nauki są instytucjami specjalizującymi się w popularyzacji wiedzy naukowej i technicznej przede wszystkim poprzez interaktywną prezentację wybranych zagadnień. W przypadku Polski zainteresowanie tą formą edukacji nieformalnej jest stosunkowo nieodległe. Sięga minionej dekady, podczas gdy w krajach Europy Zachodniej i Stanach Zjednoczonych instytucje tego typu funkcjonują już od kilkudziesięciu lat. Doskonałe wyniki osiągane na polu edukacji przez centra nauki są argumentem przemawiającym za niezwłocznym włączeniem się dydaktyków przedmiotów przyrodniczych w realizację projektów służących opracowaniu i wdrożeniu programów działalności tych placówek. Dobrym przykładem jest Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy w Toruniu – placówka, która w sposób interdyscyplinarny prezentuje wybrane problemy z różnych dziedzin nauk, techniki i kultury oraz której program wykracza poza wystawy interaktywne. Przez zabawę i samodzielne eksperymentowanie zbliża i wprowadza dzieci oraz osoby dorosłe w świat nauki i techniki, umożliwia zrozumienie zjawisk przyrodniczych, a zatem otaczającego świata. Informal education is a complex process of shaping attitudes, skills acquisition (including evaluation) and gaining knowledge, as en effect of different experiences and under the influence of social environment. Its effectiveness can be improved by applying new, attractive forms such as modern, popular science communication. Due to that in the study they were described opportunities created by science centers. Primary goals of these institutions are to arouse scientific interests in the society, initiate and conduct discussions, encourage self-learning and support education system. Centers of science are supposed to popularise knowledge, mainly by performing interactive presentations about specially selected, scientific topics Worth noting is that informal education efforts in Poland are relatively recent and they are dated back only to the previous decade, while in Western Europe and United States they have already several decades history. The excellent results achieved by science learning centers in the education field, is an argument for involving natural science educators in implementation of the projects, aimed at developing activity programs for these institutions. A good example of science centre is Innovation Center Mill of Knowledge in Toruń. This organisation is actually able to show selected issues from various fields of science, technology, culture in an interdisciplinary way and its programme significantly goes beyond interactive exhibitions. Through amusement and independent experiments it introduces children and adults to the world of science and technology, enables the understanding of natural phenomena and therefore the world around.

This article contains selected results of research on the course of geographical regional education and the territorial awareness of pupils in Gorzów county (Western Poland), a region situated on the border with Germany (the Land of Brandenburg). The paper defines the basic concepts and terms, and describes a research tool. Students' knowledge about their own region, the source of this knowledge and the means of its acquisition were set as outcomes. The state of territorial awareness of pupils including its spatial extent and the nature and strength of ties were established. While analyzing the results, the authors highlighted the differences between the declared attitudes of the students of each school, differentiating them due to the stage of education (middle school and high school) and the place (Gorzów Wielkopolski, Kostrzyn nad Odrą and Witnica). It was found, that lessons on regional issues implemented within geography lessons and educational trail such as Regional education – cultural heritage in the region (Edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie) play an important role and contribute significantly to the mastery of complex knowledge about the region. Beside the formal education about the region a family home is of great importance, especially in terms of shaping forces of territorial ties. Deficiencies in terms of regional education were also highlighted. Due to the nature of this article and its small size authors focuses only on the selected parts of research, in particular the analysis of the diversity of geographical and historical knowledge resources of the surveyed students was omitted.

Zamierzeniem autorów jest ukazanie zróżnicowania wielkości stopy aktywności turystycznej młodzieży akademickiej, zarówno w ujęciu społecznym, jak i w przestrzennym. Wykorzystując kwestionariusz ankiety na przełomie marca i kwietnia 2012 r. przeprowadzono badanie sondażowe mające charakter eksploracyjny. Grupę respondentów stanowili studenci Wydziału BiNoZ UMK w Toruniu. Analizie poddano: krajowe i zagraniczne kierunki zrealizowanych i preferowanych wyjazdów turystycznych, cele podróży oraz ich sposób organizacji, wybierane formy i rodzaje turystyki oraz źródła potrzeb turystycznych. Uzyskane wyniki badań jednoznacznie wskazują, iż młodzież akademicka preferuje aktywny wypoczynek realizowany na obszarze kraju pochodzenia. Stwarza to szansę na wzmocnienie i wykorzystanie potencjału turystycznego kraju w przyszłości i jednocześnie stanowi czynnik ożywienia lokalnej gospodarki turystycznej.

Praca prezentuje klasyfikację metod kształcenia S. Piskorza z uzupełnieniami autorów artykułu dotyczącymi metod aktywizujących.

Poland, Toruń, secondary level education system

Następujące w ostatnich latach zmiany w szkolnictwie na wszystkich poziomach kształcenia objęły m.in. zmiany w podejściu do edukacji, programowe oraz organizacyjne. Zmiany w szkolnictwie wyższym, związane z wprowadzaniem w Polsce Ustawy o szkolnictwie wyższym, realizacją procesu bolońskiego, wdrażaniem Krajowych Ram Kwalifikacji, wymagają również od akademickiego środowiska geograficznego rewizji dotychczasowych rozwiązań oraz wypracowania nowego modelu kształcenia geografów w szkole wyższej. Pomimo krytycznych ocen środowiska nauczycieli szkolnych i akademickich, dokonywane są przekształcenia strukturalne i programowe, które wymagają nie tylko uwagi, ale również określonych działań. Pojawia się zatem pytanie, jak w tej nowej rzeczywistości funkcjonuje i ma funkcjonować szkolna edukacja geograficzna oraz akademickie kształcenie geografów, jakie są skutki oraz pożądane kierunki wprowadzanych zmian? Przekazujemy Czytelnikom drugi tom Prac Komisji Edukacji Geograficznej Polskiego Towarzystwa Geograficznego, którego celem jest próba spojrzenia na edukację geograficzną na różnych etapach kształcenia oraz namysłu nad nią zainteresowanych geograficznym kształceniem akademickim i szkolną edukacją geograficzną. Tematyka opracowań tworzących poszczególne rozdziały obejmuje więc odpowiadające sobie zagadnienia związane z akademickim kształceniem geografów oraz współczesnymi problemami szkolnej edukacji geograficznej. Bardzo istotnym problemem, jaki rysuje się od wielu dziesiątków lat, jest brak wspólnych płaszczyzn działania i dobrej współpracy pomiędzy kadrą akademicką a środowiskiem nauczycieli. Ideą przewodnią tomu jest ukazanie podobieństw problemów edukacyjnych, rozpoznanie różnic i dysonansów edukacji akademickiej i szkolnej w pojmowaniu współczesnych zadań geografii, zakładanych efektów kształcenia, kryteriów ich oceniania, metodach kształcenia oraz identyfikacja najważniejszych obszarów współdziałania. Idea ta nie zakłada tożsamości problemów, jednakże akcentuje potrzebę wspólnych działań, gdyż od poziomu edukacji geograficznej na wszystkich etapach kształcenia zależy społeczny odbiór naszej dyscypliny i poza formalnymi efektami kształcenia geograficznego, społeczna ocena jej przydatności.

This publication examines issues influencing the teaching of Europe in Geography. It reviewes different aspects of courses, European issue and bilingual teaching.