Search

This essay scrutinizes how the conceptualization of the notion of ‘miracle’ varies in the works of contemporary Muslim authors who share (but differently define) the assumption that Islam and science enjoy a special harmony. Their positions are analyzed after a brief reconstruction of the multiple meanings of the very term ‘miracle’ and an historical excursus on the Christian and Muslim tradition respectively. I argue that such variation is dependent on each author’s understanding of science and technology, and complementarily, on the prestige and appeal exerted by science and technology on the authors’ respective readership.

Erken Cumhuriyet dönemi (1920-1945) Türkiye’de yaşanan devrim niteliğindeki toplumun ve siyasetin yapısal ve kültürel dönüşümleri karşısında Osmanlı İslam tasavvurunu oluşturan geleneksel toplumsal güçler, özellikle taşranın dinamiklerini kullanarak çeşitli muhalefet stratejileri geliştirmişlerdir. Bu stratejiler Anadolu coğrafyası etrafında ehlisünnet ekollerinin oluşturduğu din yorumlarının hayata, inanca ve siyasete hangi tarzlarda meşruiyet kaynağı olduklarıyla yakından ilintilidir. Özellikle şiddet dışı biçimlerin yaygın olduğu bu muhalefet tarzlarının yeni Türk devletinin ideolojik kazanımlarına karşı kendilerine has bir yol tutturmuşlardır. Bu çalışma, tepki tarzlarını bu minvalde belirlemeye çalışarak şiddet dışı direniş, sivil itaatsizlik, terör gibi muhalefet metodlarının içeriğiyle Cumhuriyet dönemi Türkiye’sinde ehlisünnet perspektifinde ortaya çıkan toplumsal grupların nasıl bir muhalefet üslubu sergilediklerine yoğunlaşmıştır. Üslupların kavramsal olarak sivil itaatsizlik ve terörrizm gibi içeriklerden farklı inanç merkezli bir dini muhalefet perspektifi oluşturduklarına temas edilmiştir. Bu çizigide Said Nursi merkezli nurculuk hareketi ve Kenan Rifaî merkezli rifaîlik hareketi mercek altına alınmıştır. Bu hareketlerin Osmanlı İslam ve siyaset tasavvurunu oluşturan önemli iki geleneğe, tasavvuf ve medrese geleneğine, örnek teşkil ettikleri belirlenmiştir. Dolayısıyla rifaîlik ve nurculuk hareketlerinin, bu geleneklerin ürettikleri din yorumlarının ışığında birbirlerinden farklı muhalefet stratejileri belirledikleri gözlemlenmiştir. Bu farklılıkların dayandığı temel ise tasavvuf geleneğinin iki büyük kolu olan vahdet-i şuhut ve vahdet-i vücut felseflerinin kozmolojik, ontolojik ve metodolojik üretimleridir. Bu farklılıklar ışığında, tez son olarak rifaîlik ve nurculuk hareketlerinin oluşturdukları direnme biçimlerinin nasıl bir örgütlenmeye vesile olduklarını belirlemektedir. Regarding to structural and cultural transformations of society and politics experienced in Turkey through the early republican period, social forces that create the Ottoman İslamic imagination especially by using rural dynamics, have developed various strategies of opposition. These strategies are related closely with the fact that in which manner the religion interpretations created by ehlisünnet schools based around the Anatolian geography, are eligible to supply life, belief and politics with legitimacy. These ways of opposition in which non-violent forms are widely seen, pursued a way in their accord before the neo Turkish State’s ideological gaining. This study, while defining the styles of opposition in such way, through the content of non-violent resistence, civil disobedience focused on how such social groups emerging by the perspective of ehlisünnet, expressed a style of opposition in the conditions of Repuplican Turkey. It is touched uppon that the styles created a perspective of faith centered religious opposition different than those of civil disobedience and terrorism. In this line, the Nurcu movement centered by Said Nursi and Rifaîlik movement centered by Kenan Rifaî, taken under the projection. It is defined that these movements are examples of two traditions that of tasavvuf and medrese which has forged the Ottoman İslamic and political imagination. Consequently, It is observed that the Rifai and Nurcu movements, by the light of religious interpretations that each are produced, distinctively defined different opposition strategies. The base that these differences rest upon is the production of the cosmological, ontological and methodological production of two big line of tasavvuf tradition which are the philosophy of vahdet-i şuhut and vahdet-i vücut. In the light of these differences, thesis as a conclusion is defining how rifailik and nurculuk give way to different organizations through their own resistance strategies

İhtilaf ve çatışma tarih içerisinde ve özellikle günümüzde Müslümanların enbüyük problemidir. Aynı dine mensup olan insanlar zaman içerisinde birtakımsebepler ile farklılaşmakta ve ayrılıkçı hareket içerisine girerek mezhep, cemaat vetarikat şeklinde gruplaşmaktadırlar. Haddizatında mezhepler, cemaatler ve tarikatlerdinin farklı bölge ve farklı insan gruplarında kolay yaşanmasını sağlayan dininkolaylık yönleridirler. Fakat bunun tehlike ve problem oluşturan tarafı ise bufarklılıkların zenginlik olarak algılamayıp, birbirlerinin meziyetleri ile iftiharedememek ve ötekileştirici bir tutum içerisine girerek hak yalnız benim mesleğimdir,diğerleri batıldır anlayışıdır.Bediüzzaman Said Nursi dini grupların ihtilafına müspet ihtilaf ve menfi ihtilafçerçevesinde yaklaşır. Eğer bir grup kendi mesleğinin muhabbeti ile hareket ediyor vebaşka mesleklerin tenkisi ile uğraşmıyorsa müspet ihtilaf söz konusudur. Tersidurumda ise menfi ihtilaflar ortaya çıkmaktadır. Nursi, ihtilafı toptan reddetmeyerek,`Ümmetimin ihtilafı rahmettir` hadisini müspet ihtilaf olarak yorumlamakta ve bunubir zenginlik olarak görmektedir. Her bir grup yapmış olduğu faaliyeti ile hakikatin birveçhesine hizmet etmekte ve hakikat ortaya çıkmaktadır.Nursi, müspet ihtilafı adeta iş bölümü gibi tarif etmekte, her bir dini grubufabrikanın bir çarkı olarak görmektedir. Farklı çarklar hep birlikte çalışıyor vefabrikadan tek bir ürünün çıkmasını netice veriyor. Dini gruplarda her birisi kendiilgilendiği vazifeyi yaparsa ortaya çıkan ürün herkesin olacaktır. Nursi, buyaklaşımıyla bir ihtilaf ahlakını ortaya koymakta ve müspet ihtilafın hikmetianlaşılmadığı takdirde neticede menfi ihtilafın ortaya çıkacağına dikkat çekmektedir.Anahtar Kelimeler: Dini Gruplar, Çatışma, İhtilaf, İhtilaf Ahlakı, Cemaat, Mezhep,Said Nursi, Baskılama, Dışlama Disagreement and conflict have been the most formidable puzzlementsthroughout the history and in the current epoch. Individuals who belong to the samereligion in the course of the time, because of some reasons, become divided and theyget apart as cults, communities, groups by behaving divisively. Cults, sects,communities and religious groups are in nature means to help people live their religionin accord with their life style and requirement of the region they live in. Theproblematic point is that these different aspects of these groups are not perceived asrichness, that people are not able to be glad with each other's virtue, and that peoplehold discriminative attitudes as such that they regard themselves as the sole owner ofthe truth and others as deceivers.Bediuzzaman Said Nursi divided the disagreement between religious groupsinto two as positive and negative disagreement. If a religious group acts in such a waythat it enjoys its way of religious style and does not intervene with other groups' wayof religious style and does not disturb them, this type of attitude is seen as positivedisagreement accroding to Nursi. Otherwise, negative disagreements arise. Nursi doesnot eliminate all disagreements via considering the words of Prophet Muhammed`disagreement among my umma is bounty`. According to Said Nursi, every reliousgroup services one aspect of the truth via their activities.Nursi describes disagreement among religious groups as division of labor, andsees every group as a wheel of the whole factory. Every wheel works accordingly andas a whole, they end up in producing a common good. If every religious group dealswith its own task, the resulting product would be beneficial to the whole. Nursi, withthis approach, states the ethics of disagreement, and draws attention to consequencesof negative disagreement which results from misunderstanding of the use ofdisagreement.Key Words: Religious Groups, Conflict, Disagreement, Ethics ofdisagreement, Community, Sect, Said Nursi, Oppression, Discrimination 129

In this study, Fethullah Gülen’s personal life story which began in Erzurum and continued up to West Anatolia and U.S.A., have been handled with a recourse to his religious and political identity as well as his distinct personal features. In this respect, both Erzurum’s exclusive role in terms of bearing the Ottoman’s historical memory and Gülen’s personality formed around the trial with the Republican period have been dealt along with his activities as a member of Nurcu movement and the specific methods that he developed in time. The conditions which rendered Nurcu movement as a powerful and the first trans-national religious community in Turkey, especially after its disengagement from the Classical Nurculuk in 1980, have been weighted up too. Gülen’s discourses and strategies for adapting himself to the changing times and grounds have been analysed. The ethical and political issues that Nurcu movement reserved in its culture characterized by establishing different discourses in domestic and foreign grounds have been investigated. Nurcu movement’s interactions with other Islamic circles, with the National Vision movement and its affairs with Islamism as a whole have been set forth. Eventually, some observations on the reasons underlying the tension between AKP and Nurcu movement and the possible results of this tension have been shared along with some evaluations about the future of this movement.

Tez (yüksek lisans) -- Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2016 Libra Kayıt No: 116844 …

Mutlakiyet, Meşrutiyet ve Cumhuriyet devirlerine şahitlik etmiş olan Risale-i Nur adı verilen eserlerin müellifi olan Said Nursî, eserlerinde esas olarak iman esasları, İslami kimliğin korunması temalarını ele almıştır. Literatürde Nurculuk Hareketi olarak kendisine nispet edilen anlayış, Cumhuriyet Döneminin en önemli fikir akımlarından birisini teşkil etmiştir. Said Nursi'nin ölümünden sonra talebeleri tarafından devam ettirilen bu hareketin en önemli kollarından birisi 2016 yılında vefat eden Mehmet Kırkıncı'nın önderliğinde kurulan Meşveret hareketidir. Said Nursi'nin diğer talebeleri ya da önde gelen takipçileri arasında, klasik usulde medrese tahsili görmüş olmasıyla temayüz eden Erzurum şehrinde başlattığı eğitim ve irşad faaliyetlerini ülkenin değişik illerine de yaymıştır. Risale okumaları ve din algısını bu eserler ekseninde şekillendirmek, diğer Nurcu gruplarda görüldüğü gibi, Meşveret Grubunun da temel hareket noktasını oluşturur. Meşveret Grubu değişik dernek ve vakıf faaliyetleri yoluyla genelde üniversite gençliğini hedef alan eğitim faaliyetleri gerçekleştirmektedir. Günümüzde Meşveret Grubu, Erzurum Eğitim ve Kültür Vakfı, Suffa Vakfı, Ümit Vakfı, Feyyaz Bilişim ve Gelişim Derneği aracılığıyla faaliyetlerde bulunmaktadır. İslamın modernite ile çatışmadığı temel argümanından hareket eden Kırkıncının, 12 Eylül ihtilali döneminde takındığı farklı tavrı dolayısıyla ve Özal dönemi başta olmak üzere siyasetle ve siyasilerle ilişkileri diğer Nurcu Gruplar tarafından farklı şekillerde yorumlanmıştır.Anahtar Sözcükler: Said Nursi, Nurculuk, Mehmet Kırkıncı, Meşveret Grubu. `Risale-i Nur` is a book that beared witness to the absolutist regime, the constutional period of Ottoman Empires and the republic period of Turkey. Writer of the book is Said Nursi who mentioned basic principles of İslamic belief and protection of islamic identity. The understanding that is attributed to Said Nursi as movement of `Nurculuk` in the literature. It is one of the most important stream of thought. After dead of Said Nursi, `Nurculuk` movement was continued by pupils of Said Nursi. One of the most important representative of the movement is `Meşveret` movement that was established by Mehmed Kırkıncı (d.2016). Kırkıncı has taken madrasa education in classical style. This education put Kırkıncı to forefront among other pupils of Said Nursi. Education and act of showing the true path activities that were started by `Meşveret` Movement spread to the whole country. Reading `Risale` and creating a religional sense on the axis of Said Nursi's books were starting points of `Meşveret` Movement as well as other `Nurcu` Movements. `Meşveret` group realizes some educational activities by way of different associations and foundations activities. These educational activities is maden for university students. The aim of the educations was to create a religional sense on them. Nowadays, `Meşveret` group continues to realize their activities through Erzurum Education, and Culture Foundation, Suffa Foundation, Umit Foundation, Feyyaz Informatics and Progress Association. Kırkıncı was the founder of `Meşveret` Movement who did not argue that islam does not conflict with modernity. Especially different attitudes of Kırkıncı diffiered from other `Nurcu` groups during the military coup in 12 September 1980 and relationships with Özal and other policitians were interpreted by other `Nurcu` groups in different ways.Key Words: Said Nursi, Nurcu Movement, Mehmet Kırkıncı, Meşveret Community 124

Bu çalışmada, Bediüzzaman Said Nursi'nin 'Müspet Hareket' metodu bir sivil itaatsizlik örneği olarak sunuluyor. Said Nursi'nin Risale-i Nur adlı eserlerinde sözünü ettiği metodun ilkeleri aynı zamanda Nurculuk hareketinin faaliyetlerini belirleyen bir hizmet metodudur. Müspet Hareket temel hak ve hürriyetlerin geri kazanılması yolunda her durumda ve her koşulda şiddeti reddeden alternatif bir direnme hakkı olarak karşımıza çıkar. Müspet Hareket metodu bir sivil itaatsizlik örneği olarak incelenirken Said Nursi'nin Yeni Said dönemi olarak adlandırdığı süreçteki olaylar ele alınmaktadır. Burada, Said Nursi'nin özellikle 1923-1950 yılları arasındaki siyasal iktidara karşı sergilediği şiddeti dışlayan, siyaset-dışı mücadelesinin dönüştürücü etkileri incelenmektedir. Müspet Hareketin daha iyi anlaşılabilmesi adına sivil itaatsizliğin temel unsurları ile birlikte direnme hakkı tarihsel planda incelenmiş, çeşitli düşünürlerin kavrama kazandırdığı anlamlara yer verilmiştir. Ayrıca, sivil itaatsizlik kavramını pratik alanda Satyagraha (şiddet dışı direniş) felsefesi ile hayata taşıyan Gandhi'nin mücadelesine yer verilmektedir. Gandhi'nin felsefesinde kendini gösteren yapıcı ve evrensel dilin dönüştürücü etkisinin müspet hareket metodu aracılığıyla da sağlanabileceği düşünülmektedir. In this study, Bediüzzaman Said Nursi's concept of 'positive action' method is presented as an example of civil disobedience. The principles of the `positive action` method that Said Nursi outlines in his works called Risale-i Nur are also a service method which determines the activities of the `Nurculuk` movement. Positive action is seen as an alternative right of resistance which rejects violence in every circumstance and condition in the way to re-gaining fundamental rights and freedoms. The events in the period that Said Nursi calls the `New Said` term are evaluated in the process of examining the `Positive Action` method as an example of civil disobedience. Here, the transforming effects of Said Nursi's non-violent and non-political struggle, which he made against political power especially between the years of 1923-1950, are examined. In order to make `positive action` better understood, the basic elements of civil disobedience together with the right of resistance are examined against their historical background, and the meanings which are given to the concept by various thinkers are discussed. Within this context, the struggle of Gandhi which puts the concept of civil disobedience into practice with the philosophy of Satyagraha (non-violence resistance) is taken into consideration. Finally, it is argued that the transforming effect of the constructive and universal discourse, which is manifested in the philosophy of Gandhi, can be obtained also through the `positive action` method. 157

ÖZETSAİD NURSÎ VE SİYASÎ DÜŞÜNCELERİİslam Mezhepleri Tarihi literatüründe İslam coğrafyasındaki dini gruplaşma ve zümreleşme hareketlerini ifade etmek için “mezhep” veya “fırka” terimleri kullanılmıştır. Günümüzde çağdaş din akımları olarak isimlendirilen bu dini gruplardan biri olan “Nurculuk” veya “Risale-i Nur Hareketi”nin kurucusu ve lideri Said Nursi, XX. yüzyılda coğrafyamıza damgasını vurmuş önemli bir mütefekkirdir. Sevenleri sevmeyenleri, onun izinde olduklarını iddia eden çok sayıdaki takipçileri, en önemlisi de günümüzde etkinliğini devam ettiren fikirleri ile bilimsel çerçevede pek çok araştırmaya konu olan Said Nursi, taraftarları kadar muhaliflerinin de çokluğu nedeniyle yaşadığı dönemde olduğu gibi bugün de tartışmaların odağı olmaktan kurtulamamıştır. Said Nursi, Osmanlı devletinin son döneminde “İslamcılık” veya “İttihad-ı İslam” düşüncesinin temsilcilerinden biri olarak siyasetin içinde aktif olarak bulunduktan sonra Cumhuriyet döneminde söylemlerini sosyo-politik alandan, teolojik ve felsefi alana kaydırmış ve bu dönemde siyaset felsefesini “şeytandan ve siyasetten Allah’a sığınırım” şeklinde açıklamıştır. Nursi’nin siyaset karşısındaki bu değişken tutumu ve siyasi kurumlara bakışı, günümüzde pek çok müntesibi bulunan bir hareketin lideri olması dolayısıyla ayrı bir önemi haizdir. Bu noktadan hareketle Nursi’nin siyasi düşüncelerini ve siyasi kurumlarla ilişkilerini hayatı ve eserlerini baz alarak ele aldığımız bu çalışmamızın, akademik camiaya faydalı olmasını umuyoruz. ABSTRACTSAİD NURSÎ AND POLITICAL OPINIONSIn History of Islamic Sects literature “Sect” or “faction” terms are used to describe the religious grouping and denominational movements in Islam geography. Said Nursi the founder and leader of “Nurculuk” or “Risale-i Nur Movement” which is considered to be one of the contemporary religious movements was an important thinker lived in our region in the 20th century. Said Nursi who has been subject to many scientific investigation with supporters, opposed, millions of followers, and most importantly still living ideas, has never get rid of the center of many arguments while he was living and now because of the huge numbers of supporters and opposed. After being in the active politics in the last period of Ottoman Empire as an representative of “İslamcılık” or “İttihad-ı İslam” ideas, Said Nursi has transferred his ideas from “socio-political area to teleological and philosophical areas after the declaration of Republic and he has declared his political philosophy as “I shelter in God from devil and politics”. Nursi’s this different manner against politics and political bodies are also important since he is the leader of a movement, which has currently millions of supporters. From this point, we hope that this scientific research which is based on the political ideas, relations with political bodies, life and works of Nursi will be useful for academia.

Ankara : The Department of Political Science and Public Administration and Institute of Economics and Social Sciences, Bilkent University, 1998. Thesis (Ph.D.) -- Bilkent University, 1998. Includes bibliographical references leaves 271-289. This thesis addresses the question as to whether or not religious communities can be defined as part civil societal organization within the context of democratization efforts in Turkey. The Fethullah Gülen Community will be the case study of this thesis. Theoretical debate on civil society will be examined to provide an insight into the relations between religious communities and civil society and to clarify the basic definition of "civil society." The historical background of modern Turkey, that is, the Ottoman Empire will be analyzed with the objective of shedding light on the question of civil society debate in modern Turkey. The thesis will also present the historical context in which Bediuzzaman Said Nursi and Nurculuk emerged. The analysis of Said Nursi will provide important insights to understand the Fethullah Gülen Community, one branch of the Nurculuk. Finally, this thesis will dwell on the Fethullah Gülen Community in relation to the notion of civil society and conclude that it cannot be defined as part of civil society in the ideal sense of the term. Başkan, Filiz Ph.D.