Search

In deze bijdrage staat de vraag centraal of in het CESL een hanteerbare regeling biedt voor de overeenkomst voor de levering van digitale inhoud. Aan de hand van een fictieve voorbeeldcasus heb ik laten zien welke lagen in een overeenkomst voor de aanschaf van informatieproducten zitten.In de reikwijdte van het CESL wordt geen beperking aangebracht aan het type overeenkomst voor digitale inhoud waarvoor het kooprecht van toepassing kan worden verklaard. Hierdoor vallen toegangscontracten, maar ook tijdelijke en opzegbare gebruiksrechten voor informatieproducten onder de overeenkomsten waarvoor het kooprecht van toepassing kan worden verklaard. Zo worden naar mijn mening in het CESL allerlei overeenkomsten voor digitale inhoud het kooprecht ingeduwd die er niet thuishoren. In het CESL wordt op deze manier een fictie geïntroduceerd die is gebaseerd op een onjuiste en ontoelaatbare rechtswaardering. Een eenvoudige precisering van de reikwijdte zou een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de hanteerbaarheid van het CESL.

In dit hoofdstuk zijn we ingegaan op het online contracteren. De elektronische omgeving blijkt tot boeiende toepassingen te leiden van de algemene privaatrechtelijke regels over wil verklaring en vertrouwen en aanbod en aanvaarding. Vanuit Europa zijn regels voor het online contracteren toegevoegd, die ondersteuning beogen te bieden voor de algemene regels voor de totstandkoming van contracten. Wie zich bedrijfsmatig bezighoudt met online contracteren, moet zorgvuldig aandacht besteden aan de inrichting van de website. Er moet aan een grote hoeveelheid informatieplichten worden voldaan en de consument kan ongewenste contracten herroepen. We zagen verder dat elektronische documenten een steeds belangrijkere rol krijgen in het contractsverkeer. Steeds beter kan het elektronische document dienen als een gelijkwaardig alternatief voor het schriftelijke als het gaat om de vorm en het bewijs van rechtshandelingen.

In dit hoofdstuk is stilgestaan bij een kernbegrip in de Europeesrechtelijke regeling van de elektronische handel, namelijk de dienst van de informatiemaatschappij. Nadat we de definitie van dit begrip onder de loep hebben gelegd, zijn we ingegaan op hoe de Europese wetgever de vrijheid om deze diensten te mogen beginnen en uitoefenen heeft ingevuld. Daarna is aan de orde gekomen welke informatie elk van deze diensten altijd voor (potentiële) gebruikers beschikbaar moet hebben. Verder is aandacht besteed aan de regulering van internetreclame door deze dienstverleners van de informatiemaatschappij. Grondige aandacht verdiende ten slotte de positie van een specifiek soort dienstverleners, namelijk de tussenpersonen. Dit zijn al lang niet meer alleen de internetproviders. We hebben een stoet van mogelijke tussenpersonen voorbij zien trekken, van usenet-providers tot sociale netwerksites. Hun positie is weergegeven in de verhouding tot enerzijds personen van wie de rechten zijn geschonden en anderzijds tot de inbreuk makende gebruikers van de diensten die zich op hun privacy en op de informatievrijheid beroepen.

Achter de term automatiseringscontract gaat een veelvoud aan juridische constructies schuil. Automatiseringscontracten kunnen betrekking hebben op het in opdracht programmeren van maatwerksoftware, de aanschaf van standaardsoftware, de aanschaf van hardware, advies met betrekking tot automatisering, het aangaan van een ASP-relatie, etc. Bovendien komen deze verschillende vormen van koop en dienstverlening met betrekking tot automatisering ook in combinatie voor. De belangrijkste aspecten waarop gelet moet worden bij dergelijke contracten is doorgaans de aansprakelijkheid van partijen wanneer er schade wordt geleden doordat een partij zijn verplichtingen niet is nagekomen en vraagstukken rond het intellectuele eigendom op de software. Wanneer het hierbij om omvangrijke projecten gaat, is het opstellen van de automatiseringscontracten het werk van gespecialiseerde IT-juristen. Van de onderwerpen waar de IT-jurist op moet letten hebben we in dit hoofdstuk lang niet alles behandeld. Zo zal bij automatiseringsprojecten voor de overheid bijvoorbeeld ook rekening moeten worden gehouden met regels voor aanbesteding. En wanneer een softwarebedrijf een erg dominante positie in de markt krijgt kunnen regels van mededinging een rol gaan spelen. Bij standaardsoftware zouden licentievoorwaarden eventueel als algemene voorwaarden gezien kunnen worden waardoor bij consumenten zich bijvoorbeeld op de zwarte en grijze lijst zouden kunnen beroepen (zie art 6:236-237 BW) waardoor bepaalde licentievoorwaarden vernietigd kunnen worden. Ook kunnen er bij automatisering allerlei internationale aspecten spelen met bijbehorende juridische complicaties. Kortom, over automatiseringscontracten valt nog veel meer te zeggen dan er in dit hoofdstuk kon worden behandeld.

De vermogensrechtelijke positie van de gebruiker van software is al geruime tijd omstreden in binnen- en buitenland. De verkrijging van software laat zich niet meer vergelijken met de traditionele verkrijging van een stoffelijk exemplaar van een auteursrechtelijk beschermd werk zoals een schilderij. De ‘rechtmatige verkrijger’ van software heeft na de invoering van de Europese softwarerichtlijn op zijn minst een auteursrechtelijke licentie nodig om rechtmatig van zijn software gebruik te mogen maken. Hiermee is voor de gebruiker de van oudsher vanzelfsprekende zelfstandige positie als eigenaar van het exemplaar irrelevant geworden. De afhankelijke licentiepositie is in het Nederlandse recht zichtbaar bij het faillissement van de leverancier van software. Het is dan de vraag of de licentie van de gebruiker moet worden gerespecteerd door de faillissementscurator van de leverancier. De auteursrechtelijke dimensie van de verkrijging van software beïnvloedt verder een aantal contractuele kwalificatievragen. Neppelenbroek geeft in zijn proefschrift aan hoe het Nederlandse kooprecht van toepassing kan zijn bij een definitieve verleende licentie en hoe de licentieverschaffing plaats kan vinden bij de verspreiding van softwareproducten via een reseller. Daarbij wordt kritisch ingegaan op de ontstane contractuele arrangementen. De discussie over de juridische positie van de softwaregebruiker heeft een impuls gekregen door de uitspraak van het Hof van Justitie van de EU inzake Usedsoft/Oracle. In de slotbeschouwing wordt aangegeven hoe dit Europese arrest kan worden ingepast in de verdedigde theorie omtrent de plaats van software in het nationale vermogensrecht.

De vermogensrechtelijke positie van de gebruiker van software is al geruime tijd omstreden in binnen- en buitenland. De verkrijging van software laat zich niet meer vergelijken met de traditionele verkrijging van een stoffelijk exemplaar van een auteursrechtelijk beschermd werk zoals een schilderij. De ‘rechtmatige verkrijger’ van software heeft na de invoering van de Europese softwarerichtlijn op zijn minst een auteursrechtelijke licentie nodig om rechtmatig van zijn software gebruik te mogen maken. Hiermee is voor de gebruiker de van oudsher vanzelfsprekende zelfstandige positie als eigenaar van het exemplaar irrelevant geworden. De afhankelijke licentiepositie is in het Nederlandse recht zichtbaar bij het faillissement van de leverancier van software. Het is dan de vraag of de licentie van de gebruiker moet worden gerespecteerd door de faillissementscurator van de leverancier. De auteursrechtelijke dimensie van de verkrijging van software beïnvloedt verder een aantal contractuele kwalificatievragen. Neppelenbroek geeft in zijn proefschrift aan hoe het Nederlandse kooprecht van toepassing kan zijn bij een definitieve verleende licentie en hoe de licentieverschaffing plaats kan vinden bij de verspreiding van softwareproducten via een reseller. Daarbij wordt kritisch ingegaan op de ontstane contractuele arrangementen. De discussie over de juridische positie van de softwaregebruiker heeft een impuls gekregen door de uitspraak van het Hof van Justitie van de EU inzake Usedsoft/Oracle. In de slotbeschouwing wordt aangegeven hoe dit Europese arrest kan worden ingepast in de verdedigde theorie omtrent de plaats van software in het nationale vermogensrecht.