Search

Küreselleşme eğilimlerinin hız kazanmasıyla 1980 sonrası dönemde dünya ekonomisinde meydana gelen önemli dönüşümlerden biri de üretimin uluslararası parçalanmasıdır. Üretimin uluslararası parçalanması, bir nihai malın üretiminde birden fazla ülkenin üretim sürecinde farklı aşamalarında (dikey uzmanlaşma) farklı aşamaların yer alması ve bu süreçten katma değer sağlaması anlamına gelmektedir. Post-sosyalist ülkeler olarak tanımlanan Orta ve Doğu Avrupa (ODA) ülkeleri de özellikle Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla küresel üretim sürecine katılım eğilimleri artmıştır. Bu bağlamda çalışmanın teme amacı 2004 yılında AB’ye üye olana ODA ülkelerinin uluslararası üretimin parçalanma sürecine ne ölçüde katılım sağladığını analiz etmektir. Çalışmanın amacı doğrultusunda Hummels, Ishii & Yi (2001) tarafından önerilen HIY yöntemi kullanılarak analiz yapılmıştır. HIY yöntemini uygulamak için ülkelerin 2000-2014 dönemine ait ulusal girdi-çıktı tablolarından (NIOT) yararlanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre ODA ülkelerinde dikey uzmanlaşma oranı 2008-2009 küresel finans kriz döneminde azalmakla birlikte çalışma dönemi boyunca artış gösterdiği görülmüştür. Dikey uzmanlaşma oranının en yüksek olduğu ülkeler sırasıyla Macaristan, Slovakya, Estonya, Slovenya, Litvanya, Polonya ve Letonya’dır. İmalat sanayisine yönelik yapılan analiz sonucunda elde edilen bulgulara göre dikey uzmanlaşmanın en yüksek olduğu ülkeler sırasıyla Macaristan, Estonya, Slovakya, Letonya, Çek Cumhuriyeti, Slovenya, Polonya ve Litvanya’dır. Ayrıca Estonya, Macaristan, Letonya ve Polonya’da imalat sanayisindeki dikey uzmanlaşma oranı toplam ekonomideki dikey uzmanlaşma oranından daha yüksektir. Son olarak dikey uzmanlaşma Çek Cumhuriyeti, Letonya, Litvanya ve Polonya’da orta-düşük teknolojili sektörlerde daha yüksek iken, Estonya, Macaristan, Slovakya ve Slovenya’da ise orta-yüksek ve yüksek teknolojili sektörlerde daha yüksektir., Since 1980 with the accelerating trends of globalization, the international fragmentation of production was one of the drastic transformations that occurred in the world economy. It is defined as the process whereby more than one country participates in previously integrated production activities (vertical specialization) involved in producing a final good. After the dissolution of the Soviet Union, the post-socialist Central and Eastern European countries (CEECs) boost their participation in global production networks. The main motivation of this paper is analyzing the extent to which the CEECs that joined the EU in 2004 (Czech Republic, Estonia, Hungary, Latvia, Lithuania, Poland, Slovakia, Slovenia) are involved in the global production process. Based on the World Input-Output Database (WIOD); HIY method proposed by Hummels, Ishii & Yi (2001) is applied to the national input-output tables (NIOTs) of CEECs to estimate the manufacturing industries’ vertical specialization rate during 2000-2014. The results revealed that the CEECs’ vertical specialization rate increased during 2000-2014 but decreased during the 2008-2009 global financial crisis. The highest rate was respectively accounted for Hungary, Slovakia, Estonia, Slovenia, Lithuania, Poland and Latvia. The countries with the highest manufacturing industry’s vertical specialization were Hungary, Estonia, Slovakia, Latvia, Czech Republic, Slovenia, Poland and Lithuania, respectively. The manufacturing industries’ vertical specialization rate in Estonia, Hungary, Latvia and Poland was higher than that of the entire economy. Finally, in the Czech Republic, Latvia, Lithuania and Poland; higher rates were accounted for the medium-low technology sectors, but for medium-high and high-tech sectors in Estonia, Hungary, Slovakia and Slovenia.

İktisat biliminde tüketim ve mutluluk arasındaki ilişki önemli bir çalışma alanı haline gelmiştir. Bu sebeple çalışmanın amacı Mersin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencilerine yönelik tüketim kalıpları ve mutluluk arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışmada Oxford Mutluluk Ölçeği (OMÖ) anketi kullanılarak 286 öğrenciyle görüşme yapılmıştır. Anketlerden elde edilen veriler sıralı probit (ordered probit) model yöntemiyle analiz edilmiştir. Analizin sonucunda elde edilen bulgulara göre öğrencilerin harcamaları ve mutluluk arasında bir ilişki olmadığı tahmin edilmiştir.

Kayıt dışı ekonomi; ekonomik birimlerin sosyal, ekonomik, ahlaki ve hukuksal sorumluluklarını yerine getirmeyerek gerçekleştirdikleri ekonomik faaliyetlerini kamusal denetimden kaçırmak suretiyle, devleti ve toplumu zarara uğratıp ekonomik gelir elde etmesidir. Kayıt dışı ekonomi sorunu 1960'lı yılarda fark edilmeye başlamakla birlikte 1970'li yıllarda araştırmacıların ilgisini çekmiş ve literatürde yerini almıştır. 1990'lı yıllardan itibaren ülkemizin ekonomi gündemine oturarak çok sayıda farklı araştırmalara konu olmuştur. Günümüzde ise kayıt dışı ekonomi sorunu, küresel bir boyut kazanmış, dünyada tüm ekonomilerin karşılaştığı, ilgilendiği ve çözüm üretmeye çalıştıkları bir sorun haline gelmiştir. Bu bağlamda kayıt dışı ekonomi sadece az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere ait bir sorun olmakla kalmamış gelişmiş ülkelerde de farklı boyutlarda ortaya çıkan bir sorun haline gelmiştir. Kayıt dışı ekonomik faaliyetlerin ekonomi üzerinde yarattığı etkileri gözlemlemek ve kayıt dışı ekonominin boyutlarını tahmin etmek için bir takım yöntemler geliştirilmiştir ve bu yöntemler, doğrudan tahmin yöntemleri ve dolaylı tahmin yöntemleri olmak üzere iki başlık altında toplanmıştır. Bu yöntemlerin etkin kullanılması ve sonuçların doğru bir şekilde tahmin edilebilmesi için, kayıt dışı ekonomiye yol açan nedenlerin iyi bir şekilde tespit edilmesi gerekmektedir. Bundan dolayı sosyal, hukuki, siyasal ve ekonomik nedenlerin iyi bir şekilde analiz edilmesi ile birlikte verilerin düzenli ve doğru olması da hayati bir önem taşır.Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde kayıt dışı ekonomik faaliyetlerin boyutlarını tahmin etmek amacıyla dolaylı yöntemlerden; istihdam yöntemi, fiziksel girdi yöntemi, sabit oran yöntemi ve işlem hacmi yöntemleri kullanılmıştır. Tahmin sonuçlarına göre Türkiye ekonomisinde kayıt dışı ekonomi büyüklüğü; istihdam yaklaşımıyla yapılan tahmin sonuçlarına göre ortalama yüzde 4,9, fiziksel girdi yaklaşımına göre ortalama yüzde 1,8, sabit oran yaklaşımına göre yüzde 26,8 ve işlem hacmi yaklaşımına göre 26,8 olarak tahmin edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kayıt Dışı Ekonomi, İstihdam Yöntemi, Fiziksel Girdi Yöntemi, Sabit Oran Yöntemi, İşlem Hacmi Yöntemi. The shadow or unregistered economy occurs when economic units failing to fulfill their social, economic, moral and legal responsibilities, avoiding public supervision in their economic activities, and damaging state and society to achieve an economic income. The problem of shadow economy was to be noticed in 1960's and 1970's engaged attention of researchers resulting a variety of surveys. In literature, since the 1990's, the shadow economy sit on the economic agenda of our country and was to be subject of many different researches. Nowadays the informal economic matter has become a global problem which most economies in the world face, deal with and struggle to make solutions about. The shadow economy occurs just not in less developing countries but also in developed countries with different sizes.The methods of estimation for shadow economy can be gathered under two headings: Direct estimation method and indirect estimation method. To estimate the in shadow economy correctly and firmly, the things that causes the shadow economy should be well determined. Social, legal, political and economic reasons should be analyzed in a good way. Most importantly, the data should be robust and regular.In this study, for the estimation of dimensions of shadow economic activities in Turkish economy , the employment method, the physical input method, the fixed rate method and the trading volume method from indirect estimation methods were used. According to the results of the estimation study, the size of the shadow economy in Turkish economy is 4,9 % with the employment approach, 1.8 % with the physical input approach, 26,8 % with the fixed rate approach and finally 26,8 % with the trading volume approach, on average.Keywords: Shadow Economy, The Employment Method, The Physical Input Method, The Fixed Rate Method, Trading Volume Method 137

Tez (yüksek lisans) -- Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 1996 Libra Kayıt No: 36011 Tezin özgününde özet verilmemiştir.

129

The effects of the Information and Communication Technologies (ICTs) sector on countries’ economies have become an important subject. After observing that ICTs production and consumption affect countries, these effects are analysed with various empirical methods. This study aims to determine the impact of the ICTs sector on the other sectors of Turkey using the input-output analysis. The analysis is made for 2000 and 2014 based on data from the World Input-Output Database. In studies of the literature, it has been determined that this sector has an essential contribution to the growth and development of the economy. In this study, it was concluded that the contribution of the ICTs sector to the added value and employment in the economy remains low due to the small share of the Turkish economy in production., Bilgi ve iletişim teknolojilerinin (BİT) kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte dünyanın bilgi çağına girdiği kabul edilmektedir. BİT üretiminin ve tüketiminin ülke ekonomilerini etkilediğinin gözlemlenmesi üzerine, bu etkiler çeşitli ampirik yöntemler ile analiz edilmeye başlanmıştır. Bu çalışmada da Dünya Girdi-Çıktı Veri Tabanından elde edilen veriler kapsamında, 2000 ve 2014 yılları için Türkiye’de, BİT sektörünün diğer sektörler üzerindeki etkisini ve dolayısıyla Türkiye ekonomisindeki yerini belirlemek üzere bir girdi-çıktı analizi uygulanmıştır. Literatürde yer alan çalışmalarda, ekonomilerde büyüme ve kalkınmaya önemli bir katkısı olduğu belirlenen BİT sektörünün, Türkiye ekonomisinde üretimdeki payının küçük olması nedeniyle katma değere ve istihdama katkısının düşük kaldığı tespit edilmiştir.