Search

Yök tez no: 750129 Osmanlı taşra teşkilatının önemli birimlerinden birisi "nahiye"dir. Tarihsel süreç içerisinde değişik şekillerde karşımıza çıkan nahiyenin tam olarak ne zaman ortaya çıktığı bilinmemektedir. XV. yüzyılda sık sık kullanılan nahiye tabiri, bazen coğrafî-idarî anlamda küçük veya büyük bir bölgeyi, bazende çok geniş bir mıntıkayı ifade ederken, XIX. yüzyılın ikinci yarısından sonra "küçük idarî bir birim" için kullanılmıştır. Nahiyenin idarî bir birim olması yolunda ilk ciddi adım 1864 Vilâyet Nizamnamesi ile karşımıza çıkmaktadır. Fakat nasıl kurulduğu, işleyişi idari yapısı hakkında herhangi bir bilgi içermemektedir. Nahiyelerin statüsü ilk defa 1871 İdare-i Umûmiye-i Vilâyet Nizamnamesi'nde belirlenmiştir. 1945'te Anayasanın dilinin sadeleştirilmesi ile "nahiye" adı "bucak"a dönüştürülmüş, 1970'ten sonra tedrîcen teşkilat kaldırılmıştır. Bu çalışmada, Osmanlı Devleti'nin en çalkantılı döneminde taşrada yapılan değişikler sonucunda 1864 ve 1871'de yayınlanan Vilâyet Nizamnameleri ve bunlara bağlı olarak Nahiye Teşkilatı'nın kuruluşundaki ana etkenler ele alınmıştır. Ayrıca Nahiye Teşkilat Yönetimi, Nahiye Müdürleri, Nahiye Meclis görevleri ve Nahiye Merkezlerinin kuruluşu ile ilgili elde ettiğimiz veriler analiz edilip müstakil bir çalışma ortaya konulmaya çalışılmıştır. One of the important units in the Ottoman provincial administration is the "Sub-district" administration. It is not known exactly when the term "Sub-district", which has appeared in different forms in the historical process, emerged. The term "nahiye", which was used frequently in the XV. century, was sometimes used to express a small or large region in a geographical-administrative sense, and sometimes a very large district, while it was used to emphasize a "small administrative unit" after the second half of the XIX. century. The first serious study to make the "Sub-district" an administrative unit is the 1864 Provincial Regulation, and the denotation of the "Sub-district" is defined in this regulation. However, it does not contain any information about how it was established, its operation, purpose and rules. The status of the "Sub-district" was determined for the first time in the 1871 General Administration Provincial Regulations. With the simplification of the language of the Constitution in 1945, the name " Sub-district" was transformed into "bucak", and then the organization was gradually abolished after 1970. In this study, the Provincial Regulations published in 1864 and 1871 as a result of the changes made in the provinces during the most turbulent period of the Ottoman Empire and the main factors in the establishment of the "Sub-district Organization" will be discussed. In addition, the data obtained about the "Sub-district" Organization Management, administrative head of sub-district, "Sub-district" Council duties and the establishment of the "Sub-district" Centers will be analyzed in a multi-dimensional way and a novel study will be introduced.

Şarlı’nın kesin kuruluş tarihi 1682 yılı olarak belirtilmiştir. Şarlı 1848-1849 yılı vergi paylaşımıyla ilgili hazırlanan bir listede Akçaabat kazasına bağlı nahiye olarak anılmaktadır. Yine 1850 yılında vergi amacıyla düzenlenen öşür defterinde içerisinde Şarlı’nın da yer aldığı İskefye, Fol, Oğuz ve Akhisar deresi nahiyeleri Vakfıkebir adı ile anılırken, bağlı oldukları kazanın Akçaabat olduğu ifade edilmiştir. Ağasar vadisini oluşturan Şarlı, Oğuz ve Kızılağaç idari birimlerinden Şarlı nahiyesi 1860’lı yıllardan sonra resmi nahiye kimliği kazanarak diğer iki nahiyenin köylerini de kapsamıştır. Şarlı nahiyesinin ilk anılan köyü Şarlı’dır. Buraya bağlı 14 köyün merkezi olarak ön planda olan bu sahil yerleşmesi ileride Beşikdüzü kasabasının nüvesini oluşturacaktır. Şarlı köyü kasabalaşırken merkezini oluşturan Şarlı nahiyesi 1871’deki yeni uygulama talimatnameleri ile şekillenmiştir. 1874 yılındaki Trabzon Vilayeti Salnamesinde Vakfıkebir’in kaza konumuna yükseltilmesi ifade edilirken aynı yıla ait Salname’de Şarlı nahiyesinin idari açıdan konumu 1869-1875 yılları arasında geçmemektedir. Üstelik merkez kazaya bağlı olmadığı gibi müstakil nahiyede değildir. Şarlı nahiyesini müstakil kaza yapma girişimleri 1888-1914 yılları arasında Osmanlı arşiv belgelerinden edindiğimiz bir dizi resmi yazışma çerçevesinde gerçekleşmiştir. Şarlı ahalisinin Vakfıkebir’e bağlanmayıp müstakil kaza olma ya da Görele’ye bağlanma isteklerine rağmen Vakfıkebir kazasına kesin olarak 2 Nisan 1916 tarihinde bağlanmıştır. Araştırmamızda Şarlı’nın Tanzimat döneminde bağlı oldukları kazalar ve nasıl köy birimine dönüştüğü açıklanacaktır. İdari problemler Beşikdüzü adıyla Cumhuriyet döneminde de devam etmiştir. Kent tarihi araştırmamızda Osmanlı arşiv belgelerinin yanı sıra, araştırma-inceleme eserleri, Trabzon Vilayet Salnameleri, yıllara göre TÜİK arşivinden elde ettiğimiz genel nüfus sayımları kaynak olarak kullanılarak idari ve nüfus açısından Şarlı sayısal verilerle incelenmiştir., The exact date of establishment of the Şarlı is stated as 1682. The charter is referred to as the township of Akçaabat in a list prepared for the tax sharing of 1848-1849. Again, in the tithe book prepared for tax purposes in 1850, while the townships of İskefye, Fol, Oğuz and Akhisar stream, in which Şarlı is included, were mentioned together with the name of Vakfıkebir, it was stated that the district they belonged to was Akçaabat. One of the administrative units of Şarlı, Oğuz and Kızılağaç, which forms the Ağasar valley, Şarlı sub-district gained an official sub-district identity after the 1860s and included the villages of the other two sub-districts. The first mentioned village of the Şarlı subdistrict is Şarlı. This coastal settlement, which is at the forefront as the center of the 14 villages connected here, will form the core of the town of Beşikdüzü in the future. As the village of Şarlı became a town, the town of Şarlı, which formed its center, was shaped by the new implementation instructions in 1871. While it was stated in the Trabzon Province Yearbook of 1874 that Vakfıkebir be elevated to the status of a district, the administrative position of the Şarlı township did not pass between 1869-1875 in the yearbook of the same year. Moreover, the center is not connected to the district, nor is it in a separate subdistrict. Attempts to make the district of Şarlı an independent district was realized within the framework of a series of official correspondence that we obtained from the Ottoman archive documents between the years 1888-1914. Despite the wishes of the people of Şarlı to not be connected to Vakfıkebir but to become an independent district or to be connected to Görele, it was definitively connected to Vakfıkebir on April 2, 1916. In our research, it will be explained the districts that Şarlı was affiliated with during the Tanzimat period and how he turned into a village unit. Administrative problems continued in the Republican period under the name Beşikdüzü. In our city history research, in addition to Ottoman archive documents, research and examination works, Trabzon Province Yearbooks, general population censuses obtained from the TÜİK archive by years were used as a source, and the Şarlı was examined with numerical data in terms of administrative and population.

Sigetvar, I. Süleyman’ın yaptığı son sefer sonucunda 1566 yılında Osmanlı topraklarına katılmış Macaristan’da bir kaledir. Fethedildikten sonra Budin Eyaleti’nin bir sancağı olan Sigetvar daha sonra müstakil bir eyalet durumuna gelmiştir. Bu makalenin amacı, arşivde bulunan 1579 yılına ait ilk mufassal tahrir defteri ışığında, reayanın hukuki durumu ve nüfusu hakkında bilgiler sunmaktır. Böylece, Sigetvar’ın Osmanlı hâkimiyetine geçmesi ile birlikte burada Osmanlı hâkimiyeti teşekkülü hakkında bilgi sahibi olunması amaçlanmaktadır. Çalışmanın ana kaynağını Almanya Arşivi’nde “Munich Collections” da bulunan 1579 tarihli 138 Numara ile kayıtlı mufassal tahrir defteri oluşturmaktadır. III. Murad dönemine ait olan defterin ilk sayfasında “Defter-i Mufasall-ı Liva-i Sigetvâr bi- Dergâh-ı Âlî” ibaresi yer almaktadır. Bu defterde, 1579 yılında Osmanlı hâkimiyeti altında bulunan Sigetvar’ın idarî yapısı, nüfus, iskân, yetiştirilen ürünler ve alınan vergiler hakkında ayrıntılı bilgiler mevcuttur., Sigetvar is a fortress in Hungary and it was added to the Ottoman lands in 1566 as a result of the last expedition made by I. Süleyman. After being conquered, Sigetvar, a sanjak of Budin Province, later became a detached state. The purpose of this article is to provide information about the legal status and population of Muslim and non-Muslim reaya in Sigetvar in the light of the detailed book of 1579. Thus, with the transition of Sigetvar to Ottoman domination, here is to give information about the Ottoman domination organization. The main source of our work is the registered grand registry book with the number 138 in 1579 in the "Munich Collections" in the German Archive. On the first page of the book belonging to the III. Murad period, the phrase “Defter-i Mufasall-ı Liva-i Sigetvâr bi- Dergâh-ıÂlî”islocated. This book contains detailed information about the administrative structure of Sigetvar, which was under Ottoman rule in 1579, population, settlement, products grown and taxes levied. As it is known, local history studies are very important in revealing the administrative organization, social and economic situation of a region.

This paper discusses development of settlements and population dynamics of the Gokčanica region in the first centuries of Ottoman administration. By analyzing several unpublished Ottoman land registers and financial books, the authors are showing that this mining region was organized as a separate administrative unit during the reign of the Ottoman Empire, and how it covered a territory larger than the one presently understood as the area of Gokčanica. The amplitudes of mining and ferrous metallurgy, which were the dominant local industry, influenced the migrations of population and settlement models. The most populous villages were not established in places best fitted for living, but in those most convenient for operation of smelters, which also influenced other economic activities. Contrary to popular tradition, population of Gokčanica was entirely Serb and Eastern Orthodox, and isolated from the Islamization process. [Project of the Serbian Ministry of Education, Science and Technological Development, Grant no. 177030: Od univerzalnih carstava do nacionalnih država. Društvo i političke promene u Srbiji i na Balkanu]

Since the second half of the 19th century, the administrative reforms of the Ottoman Empire were reflected in Latakia, a town in the west of Syria, The city was also a coast-harbour, Latakia had humane importance with its inhabitants living in the mountains stretching to the East. Especially, the second element has played a role in establishing a sanjak administration in the rural-provincial center of the Empire. An administrative arrangement based on the sanjak organization in 1880 in Latakia was found necessary for the execution of military and financial obligations and the state’s desire to establish authority in this region. By these measures, the Ottoman administration aimed to control the “disobedient” population that live on the mountainside by way of administrative control and military police network. Latakia was also one of the most important areas in which missionary activities were carried out in Syria Province. In this respect, conflicts between the state and missionaries affected the local population directly. Both the activities that were carried out by missionaries with different channels and the policy that the state has developed in the opposite direction had a significant impact on the life of the local people, especially the Nusayris. The work of the state against missionary activities constitutes another part of the thesis. TEŞEKKÜR v ÖZET vi ABSTRACT vii İÇİNDEKİLER viii KISALTMALAR DİZİNİ x HARİTA ve TABLOLAR DİZİNİ xi GİRİŞ 1 A. KONU VE PROBLEM 1 B. KAYNAK ESERLER 6 C. ARAŞTIRMA ESERLERİ 8 1. LAZKİYE`NİN TARİHSEL ARKA PLANI 12 1.1. ŞEHRİN KURULUŞU 12 1.2. LAZKİYE ŞEHRİNİN DOKUSU 15 1.2.1. Fiziki Şartlar 15 1.2.2. Lazkiye Limanı 18 1.2.3. Şehir 28 1.3.TARİHSEL MENZİLDE LAZKİYE 44 2. XIX. YÜZYIL`DA İDARİ YAPI 50 2.1. 1864 VİLAYET NİZAMNAMESİ VE LAZKİYE 56 2.2. TRABLUSŞAM SANCAĞINA TABİ LAZKİYE KAZASI 63 2.3. KAZADAN SANCAĞA LAZKİYE 72 2.3.1. Sancak Teşkilatının Oluşumu ve Cebel-i Nusayri Faktörü 72 2.3.2. Beyrut Vilayeti`nin Teşkili ve Lazkiye Sancağı 109 2.4. SANCAK VE KAZALARDAKİ İDARİ TEŞKİLATLANMA VE KURUMLAR 132 3.TOPLUM 164 3. 1. NUSAYRİLER 164 3.1.1. İnanç ve Tarihleri 164 3.1.2. İsyan-İtaat Ekseninde Cebel Nusayrilerinin Durumu ve Devletle Olan İlişkileri 175 3.1.2.1. Aşiretlerin Gündemi: Çatışma 181 3.1.2.2. Bir Muhalefet Davası: Vergi ve Askerlik 189 3.2. SANCAKTAKİ DİĞER CEMAATLER 212 3.2.1. Sünni Topluluklar 212 3.2.2. İsmaililer 217 3.2.3. Gayrimüslim Cemaatler 236 3.2.3.1. Rumlar 238 3.2.3.2. Maruniler 241 3.2.3.3. Ermeniler 244 3.2.3.4. Protestanlar 248 3.2.3.5. Latinler 250 3.3. NÜFUS BİLGİSİ 253 4. BİR ÇEKİŞME ALANI OLARAK LAZKİYE: MİSYONERLER VE EV SAHİBİ OSMANLI 270 4.1.1. THE REFORMED PRESBYTERIAN CHURCH OF NORTH AMERICA: LAZKİYE`DE BİR AMERİKAN MİSYONER CEMİYETİ 270 4.2.2. OSMANLI DEVLETİ`NİN İSLAM BİRLİĞİ POLİTİKASI BAĞLAMINDA LAZKİYE 293 4.2.3. DEVLETİN POLİTİK PROGRAMININ İCRA KURUMLARI: MEKTEP VE MESCİTLER 299 SONUÇ 314 KAYNAKÇA 320 EKLER 352 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Osmanlı Devleti`nde gerçekleşen idari reformların, Suriye`nin batısındaki bir kasaba olan Lazkiye`de yansımaları oluşmuştur. Lazkiye bir kıyı-liman şehri olduğu kadar doğusunda uzanan dağlarda yaşayan ahalisiyle de beşeri bir öneme sahipti. İmparatorluğun bu taşra merkezinde sancak idaresinin oluşturulmasında özellikle ikinci unsur rol oynamıştır. Devletin bu coğrafyada, askeri, mali yükümlülüklerin icrası ve otoriteyi sağlamak istemesi maksadıyla 1880 tarihinde Lazkiye`de sancak teşkilatına dayalı bir idari düzenleme gerekli görülmüştü. Bu sayede, kurulacak idari kontrol ve inzibat ağıyla dağ bölgesinde yaşayan “itaatsiz” nüfusun denetim altına alınması amaçlanmıştı. Lazkiye, aynı zamanda Suriye Vilayetindeki misyonerlik faaliyetlerinin yürütüldüğü önemli sahalardan birisiydi. Bu yönüyle, devlet ve misyonerler arasındaki mücadele bölge ahalisini doğrudan etkisi altına alıyordu. Gerek misyonerlerin farklı kanallarla sürdürdüğü çalışmalar gerek devletin karşı yönde geliştirdiği politika, bölge ahalisinden bilhassa Nusayrilerin hayatında önemli bir etkide bulunacaktır. Misyoner faaliyetlerine karşı devletin yürüttüğü çalışmalar tezimizin diğer bir kısmını oluşturmaktadır.

Göksun Nahiyesi XVI. Yüzyılda Kars-ı Maraş (Kadirli ve çevresi) Sancağına bağlı nahiyeler arasındadır. İncelenen dönemde nahiyenin 1 nefsi (kasaba), iki köyü ve 12 cemaat aşireti bulunmaktadır. Nahiyenin tahmini toplam nüfusu 1527'de 1889 iken, 1563'te 1445 olmuştur ve nüfusun tamamını müslümanlar oluşturmaktadır. Her iki tarihte de ekonomisi büyük oranda tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır., Goksun district were among the districts attached to Kars-ı Maras Sanjak (Kadirli and its vicinity) in XVI century. in the examined perlod, it has 1 nefs (town), two villages, and 12 group tribes (nomads). The estimated popu/at/on of it was 1445 in 1563 whi/e it was 1889 in 1527 and it was made up of only muslims. Its economy based on, at large proportion, agriculture and stock ralslng in both dates.

Zahvaljujući običaju vođenja detaljne evidencije poreznih prihoda (tahrir defteri), koji je utemeljen neposredno nakon osnivanja Osmanskog Carstva, u razdoblju formiranja državnih institucija, svako pojedino osvojeno mjesto bilo je popisivano s velikim marom. Zbog te osmanske prakse često se u povijesnim istraživanjima susrećemo s tahrir defterima iz kojih možemo crpsti vrijedne podatke. U ovom radu ćemo na osnovi iznimno zanimljivog tapu tahrir deftera iz Osmanskog arhiva Predsjedništva vlade Republike Turske br. 355 iz 1565. pokušati smjestiti Osmansko Carstvo unutar balkanske političke geografije te utvrditi oblike i stanje tamošnje lokalne uprave u političkom okviru osmanske povijesti. Ovaj i njemu slični radovi iz kuta osmanske političke povijesti predstavljaju vrlo važnu temu i mislimo da će ovakvi radovi pomoći protiv jednoličnosti u historiografiji Osmanskog Carstva., Owing to the custom of keeping detailed tax registers (tahrir defters), initiated immediately after the founding of the Ottoman Empire, during the period of building of state institutions, each conquered locality was diligently surveyed. This Ottoman practice provided us with a number of tahrir defters as a source of valuable data in historical research. Based on an exceptionally interesting tapu tahrir defter – i.e. defter recording (tahrir) titulars of the land (tapu) – number 355, dating from 1565, kept in Turkish Office of the Prime Minister Ottoman Archives, the author of this paper tries to situate the Ottoman Empire within the framework of political geography of the Balkans as well as ascertain the developmental stage of this area’s local government within the framework of Ottoman history. This and similar papers deal with a very important subject of Ottoman political history and the author holds the opinion that they will help fi ght the monotony in historiography on the Ottoman Empire. Balkan areas were considered Ottoman Empire’s bridge towards the West. The fact that the Ottoman Empire conquered them at the peak of its power makes them an important research subject. Pakrac area, the main topic of this research, is also important because of the Islamisation process. In order to prevent the Turkish advancement towards the West, the Christian Europe built up a defence system for its own protection, which resulted in the long-lasting war in the area. Soon after the fall of the area under Ottoman rule, the implementation of the Ottoman administrative system started to take place. The Sanjak (or Liva) of Pakrac consisted of fourteen subdistricts or nahiye: Cernik, Drenovac, Pakrac, Bijela Stijena, Kunčevac, Šagovina, Bučje, Sirač, Dobra Kuća, Čaklovac, Stupčanica, Pakarski Sredel, Klokočevac i Podvrški. Each subdistrict was a separate area consisting of villages and abandoned places (mezra). According to the recorded number of villages and abandoned places, Bijela Stijena was the biggest subdistrict in the Sanjak of Pakrac. Within the Sanjak of Pakrac there were no inhabited places bearing the mark nefs-i, i.e. the urbanised centres. The entire sanjak was, as far as it seems, predominantly rural, so the examples of urban life are scarce. The most densely populated subdistricts were Drenovac and Cernik. Generally speaking, the population of the sanjak was sedentary, although some evidence of nomad inhabitants does exist. The nomad inhabitants were organised as separate communities or congregations – (cemaat). It is interesting to observe that Muslim and Non-Muslim inhabitants lived together. The Sanjak of Pakrac was also inhabited by the Jews, but their number was not signifi cant. This data indicates that the area was inhabited by the Christians and the Jews prior to the Ottoman invasion. Regarding the economy of the Sanjak of Pakrac, it is notable that the biggest tax income came from the taxes and work (kulluk) in agriculture. Based on that data, we can conclude that the entire area was predominantly agricultural and that rural way of life prevailed. The author ascertained that the main crops were wheat, barley and oat. Wheat was the most important of the crops, which is visible from the fact that the biggest tax income on agricultural produce was the tax income coming from wheat. The data obtained from the tax registers also indicate that production of vegetables was also an important source of income for the inhabitants. Animal husbandry was also present in the area, but it cannot be considered one of the main sources of income for the inhabitants. It can be concluded that livestock production was second to agriculture when it comes to importance and income for the local population. This too leads to conclusion that the area was inhabited by some nomad inhabitants, though not significant in numbers.

Giresun Nahiyesi; Osmanlı Devleti dönemindeki idari yapılanmaya göre Karesi Sancağı’nın merkez kazası Balıkesir’e bağlı bir yerleşimdir. 15 Mayıs 1919’da İzmir’in işgaliyle Batı Anadolu başlayan Milli Mücadele hareketinde, Balıkesir’de yaşanan gelişmelerden doğrudan etkilenmiştir. Bu süreçte Balıkesir Kongrelerine delegeler gönderilmiş, nahiyede Kuvayı Milliye Heyeti oluşturulmuştur. Yunan işgalinin İzmir-Kuzey istikametinde yayılması üzerine Balıkesir Kongrelerinde, Akhisar’dan Ayvalık’a kadar cephe hattı oluşturuldu. Bu hat üzerinde bulunan Soma Cephesi’nin ikmal merkezi Giresun Nahiyesi’dir. 22 Haziran 1920’de İzmir-Kuzey istikametinde başlayan Yunan saldırısı sonucunda Akhisar ve Soma cephelerinde kuvvetlerimiz yenilmiştir. Yunan ilerleyişine karşı nahiyenin güneyinde yer alan Çomaklı mevkiinde Giresun Muharebesi yapılmış kuvvetlerimiz burada da bozulunca Bursa’nın doğusuna kadar geri çekilmiştir. İşgal döneminde de nahiye halkı Milli Mücadele’ye katkısını sürdürmüştür. Halkın bu katkılarına ve burada yapılan savaşlara binaen nahiyenin adı Cumhuriyet döneminde Savaştepe olarak değiştirilmiştir. The district Giresun is a settlement of Balıkesir which is the central town of Karesi district during the period of Ottoman Empire according to the govermental settlement. With the eruption of the war of independence in West Anatolia on 15 th May, 1999 by the invasion of İzmir; Balıkesir was also affected directly by the events. In this period, some deputies were delegated to Balıkesir congresses and a Turkish revolutionaries committee was organized. After the Greek invasion spreaded towards İzmir-North direction, a front line from Akhisar to Ayvalık was built up. The supply center of the front Soma centered in that front line is the district Giresun. Our forces in the fronts of Akhisar and Soma were defeated by the Greek invasion which was erupted on 22nd July ,1920 in İzmir against Greek movement, Giresun wars happened in Çomaklı site which is on the North of the district; however because of our forces’ being defeated again , they fell back towards the east of Bursa . In the period of invasion, the public of the district kept helping for the war of independence. Therefore because of the contributions of the people there and because of the wars occured in that zone, the name of the district turned into Savaştepe in Republic Period.

Bu çalışmanın amacı; temettuat defterlerine ve salnamelere göre, XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin Hüdavendigar eyaleti nahiyelerinden olan İnönü’nün sosyo-ekonomik durumunu ortaya koymaktır. Şehirlerin sosyal tarihi, ülke ve devletlerin sosyal gelişimini, gelir durumunu, demografik yapısını ortaya koyan önemli bir göstergedir. Şehir araştırmacılarının en önemli kaynakları ise araştırma yapılan döneme ait kronikler ile resmi ve özel kaynaklardır. Bu çalışmanın verileri, Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki orijinal kaynaklar kullanılarak elde edilmiştir. Bu kaynaklar, önce transkribe edilmiş, sonra da değerlendirilip diğer kaynaklarla desteklenerek bu çalışma hazırlanmıştır. Araştırma sonucunda, Osmanlı Devleti’nin, Orta Anadolu’da bir nahiyesi olan İnönü’nün, sosyo-ekonomik ve demografik durumu ortaya konmaya çalışılmıştır.

Hüdâvendigâr Eyâleti, Sultanönü Sancağı’na bağlı Günyüzü Nahiyesinin 19. yüzyıldaki sosyo - ekonomik yapısı hakkında çok önemli bilgiler veren Günyüzü Temettü’at Defterleri, Başbakanlık Osmanlı Arşivi 723 numaralı koleksiyonda yer almaktadır. Günyüzü Temettü‘ât Defterlerinden Kozağacı nahiye merkezi olması; Gecek, gelişmiş köylere ve Sürez; küçük köylere örnek olması açısından değerlendirmeye alınmıştır. Günyüzü Temettü‘ât Defterleri, vergiye tâbi toprak, hayvan, kira gelirleri ile meslek ve sanat gelirlerinin kaydedilmesiyle oluşmuştur. Çalışmanın giriş bölümünde Günyüzü coğrafi özellikleri hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Günyüzü tarihi ve kültürel özellikleri, mimari eserleri, köyleri ile Günyüzü’nün Milli Mücadele dönemindeki yeri ve önemi ortaya konulmuştur.İkinci bölümde konunun daha iyi anlaşılması amacıyla Osmanlı vergi sistemi; Tanzimat öncesi ve sonrası olarak ele alınmıştır. Temettu vergisi ve defterleri açıklanmıştır. Üçüncü bölümde Günyüzü Temettuat kayıtlarına göre merkez kaza Kozağacı ile Gecek ve Sürez köylerinin sosyo – ekonomik yapısı değerlendirilmiştir. Buna göre; dönemin nüfusu merkez kaza Kozağacı 630, Gecek 505 ve Sürez 145 olarak tespit edilmiştir. Kozağacı merkez kaza olması dolayısıyla nüfus olarak yoğunluk kazanmıştır. Gecek Günyüzü köyleri içinde geniş tarım alanlarına ve sulama imkanına sahiptir. Bu yüzden Kozağacından sonra en fazla hane bu köyde yaşamaktadır. Sürez ise bu köyler içinde en az gelişen köy konumundadır. Bölgenin temel geçim kaynağının tarım ve hayvancılık olduğu anlaşılmaktadır. Tarımda karasal iklim dolayısıyla arpa ve buğday gibi hububat ziraatı ön plandadır. En yaygın meslekler rençberlik ve ırgatlıktır. Nahiye genelinde ortalama gelir oranlarına göre hane başına düşen gelir ortalamasında hane geliri düşük ve yüksek aileler arasında en dengeli olan köy Kozağacı’dır. Bu köyü Gecek takip etmektedir. Diğer köy Sürez ise gelir dağılımının en dengesiz olduğu köy olarak göze çarpmaktadır. Üç köy geliri genel olarak incelendiğinde ortalama gelir oranında alt gelir sahiplerinin % 60, üst gelir sahiplerinin % 40 civarında olduğu görülmektedir. Günyüzü Temettuat Defterleri dikkatle incelendiğinde şahısların belli bir uygulama dahilinde defterlere kaydedildiği görülmektedir. Bu uygulamada, eğer varsa ilgili şahsın öncelikle âile veya sülale adı yazılmıştır. Bu ad, ilgili şahsın geçmişte yaşamış bir ceddinin adı olup, geleneksel bir şekilde nesiller tarafından devam ettirilmekte ve o aile ile bütünleşmiştir. Dördüncü bölümde Günyüzü merkez kaza Kozağacı ile Gecek ve Sürez köyleri temettuat kayıtlarının transkripsiyonu yapılmıştır. Son olarak beşinci bölümde 1925 tarihli Toprak Dergisi Mahalli Tetkikler bölümü Günyüzü Nahiyesi yazısının transkripsiyonu yapılmıştır. Gunyuzu Temettuat books, which collected in collection 723 Ottoman Archives of prime ministry,gives various information about socio - economic structure of Gunyuzu town of Sultanonu in Hudavendıgar state. In this study, the records of Surez village was evalvated from Gunyuzu Temettuat boks to ascertain condition of Gecek and taxation of small villages. Gunyuzu Temettuat boks, consists of tand incomes live stock incomes, rental incomes and other incomes. Geographical features of Gunyuzu was given in the abstract part. In the first part the cultural historical architectural features and the importance of Gunyuzu during national battle were introtuced. In the second part, Ottoman tax system pre and post administrative refoms (1839) part, were introduced and Temettu taxes and books were verbalized. In the third part. According to Gunyuzu Temettuat books, Kozağacı Town, Gecek and Surez villages socio - economic structure were evalvated. According to this, the population contined as Kozağacı 630, Gecek 505 and Surez 145 population density was higher than Gecek and Surez population Gecek have wider agricultural areas than Surez and Gunyuzu village has. There fore, the population of Surez is the lowest one. The means of existence in this ares is agriculture and livestock. They grew barley and wheats because of the territorial climate. Most common jobs were farming. According to the quarage of incomes groups in town. Kozağacı had the best balanced incomes, the second brad Gecek village and Surez had the warst b alonced incomes. When all incomes group were analysed, low incomes gruops % 60, high incomes groups % 40. When we analysed, we saw thot all person were recorded on books. At htis work the person or family name was recorded firstly and this traditionally continued. At fourth part, Kozağacı town, Gecek and Surez villages temettuat records were translated in to Turkish.. At last 1925 Toprak Magazine and surveys were translated in to Turkish.

URL: http://sefad.selcuk.edu.tr/sefad/article/view/516, Göksun Nahiyesi XVI. Yüzyılda Kars-ı Maraş (Kadirli ue çevresi) Sancağına bağlı nahiyeler arasındadır. İncelenen dönemde nahiyenin 1 nefsi (kasaba), iki köyü ve 12 cemaat-aşireti bulunmaktadır. Nahiyenin tahmini toplam nüfusu 1527'de 1889 iken, 1563'te 1445 olmuştur ve nüfusun tamamını müslümanlar oluşturmaktadır. Her iki tarihte de ekonomisi büyük oranda tanm ve hayvancılığa dayanmaktadır., Goksun district were among the districts attached to Kars-ı Maras Sanjak (Kadirli and its vicinity) in XVI century. in the examined perlod, it has 1 nefs (town), two villages, and 12 group tribes (nomads). The estimated popu/at/on of it was 1445 in 1563 whi/e it was 1889 in 1527 and it was made up of only muslims. Its economy based on, at large proportion, agriculture and stock ralslng in both dates.

ÖZET Osmanlı Taşra Teşkilatı içerisinde önemli bir yeri olan nahiye sunuldu. XV-XVI. yüzyılda Anadolu Eyaleti dahilindeki nahiyeler incelendi. Çalışmanın birinci bölümünde Osmanlı Taşra Teşkilatı içerisinde nahiye kavramının kazandığı anlam, coğrafî bütünlük, malî, askerî, sosyal yapıları üzerinde duruldu. İkinci bölümde ise Anadolu Eyaleti'nde nahiyelerinin oluşumu ve özellikleri anlatıldı. Sonuç olarak bu çalışmadaki amaç ; `XV-XVI. Yüzyıllarda Anadolu Eyaleti Nahiye Düzenf'ni değerlendirmekti. Bu amaç doğrultusunda yapılan `Sancak` çalışmalarından ve Tapu Tahrir Defterlerinden bilgiler toplanıldı. Böylece Osmanlı Taşra Teşkilatı'nda önemli bir ünite olan `nahiye` anlatılmaya çalışıldı. ABSTRACT `In this thesis, it is concentrated on Nahiye (sub.district) which has great importance in the Ottoman Provinces Organization, sub.district included in Province of Anatalia's in 15. -16. centuries, are investigated. In the first part of the study, It is concentrated on the meaning of the Sub district concept which was gained in the Ottoman Provinces Organization, geographical entireness, financial and military and social structure. In the second part, Province of Anatalia's sub.districts development and variation are tried to be explained To sum up, the aim of this study is to evaluate `Sub.district Organization in Province of Anatalia in 15. - 16. centuries`. Authentic and realistic information is collected from the `Sanjak` researches, which was done for the aim of this study, and Title Composing Notebooks. Thus `Nahiye` (Sub.district), which is a very important unit in Ottoman Provinces Organization is tried to be explained. II 192

DergiPark: 326545 trakyasobed Ottoman Empires continious invasion of the Aegean Islands, beginning from the front parts of Dardanelles in a process continuing till the second half of XVI. century resulted in Aegean Sea to become on Ottoman inner sea. For making the needed financial and social applications by combining this inner sea with the north, west and east coasts and forming the support points for a policy towards Mediterranean Sea, both large and small islands of this location were taken into administrative arrangement. In February 1534 Barbaros Hayreddin Pasha was announced as a governor-general and Cezâyir-i Bahr-i Sefîd province was formed which constitutes a determining factor of Aegean Island’s Conditions. Galipolli, Rhodes and Lesvos became the basic institutions of this province, which comprises the Aegean Sea. While at first Lemnos was a district of Galipolli Sanjah, from the beginning of the second half of XVIII century it became a subdivision of province in Cezâyir-i Bahr-i Sefîd Province’s structure and after the reconstruction of the province it was announced as a sanjah. Cezâyir-i Bahr-i Sefîd which gained the status of (city) after Lozan Contract signed in 1923, completely lost its legal status Osmanlı Devleti’nin Ege adalarını Çanakkale Boğazı önlerinden başlamak üzere XVI. yüzyılın ikinci yarısına kadar geçen süreçte adım adım ele geçirmeleri, Ege Denizi’nin bir Osmanlı iç denizi haline gelmesiyle sonuçlanmıştır. Hem bu iç denizi kuzey, batı ve doğu kıyılarıyla bir bütün haline getirip gerekli malî ve sosyal uygulamaları yapabilmek ve hem de Akdeniz’e yönelik siyasetin dayanak noktalarını oluşturabilmek amacıyla burada yer alan irili-ufaklı adalar yeni idarî düzenlemeler içine alınmıştır. Şubat 1534’de Barbaros Hayreddin Paşa’nın beylerbeyliğe getirilip Cezâyir-i Bahr-i Sefîd Eyâleti’nin oluşturulması, Ege adalarının durumlarını belirleyici bir etken olmuştur. Gelibolu, Rodos ve Midilli bu eyâletin Ege Denizi’ni içine alan temel birimleri haline getirilmiştir. İlk dönemlerde Gelibolu Sancağı’na bağlı bir nahiye konumunda bulunan Limni XVIII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Cezâyir-i Bahr-i Sefîd Eyâleti bünyesinde kaza, eyâletin yeniden yapılandırılmasından sonra ise sancak statüsüne yükseltilmiştir.1864’de vilâyet statüsünü elde eden Cezâyir-i Bahr-i Sefîd’in 1923’de imzalanan Lozan Andlaşması sonucunda hukûkî statüsü tamamıyla sona ermiştir

Pazarcık 16. Yüzyılda Maraş Kazâsı’na bağlı nâhiyedir. Buraya 1526’da 37, 1563’te 50 köy bağlıdır. 1526’da 1262 olan tahmini toplam nüfus, 1563’te 6968’e ulaşır. Her iki tarihte de nâhiyenin nüfusunun tamamını müslümanlar oluşturmakta, gayr-i müslim unsur bulunmamaktadır.1526’da nahiyeye bağlı köyleri kışlak olarak kullanan ve konar-göçer hayatı yaşayan Dulkadirli Ulus’una bağlı aşiretler büyük oranda 1563’te yerleşik hayata geçmişlerdir. Ekonomik durum tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Nâhiyenin 1526’da 166027, 1563’te ise 269071 akçe vergi hasılı bulunmaktadır., Pazarcık was a district of Maraş province in 16th century. In 1526, 27 and in 1563, 50 village bound to here. The conjectural population, increased to 6968 in 1563, while it was 1262 in 1526. In all term, population of the district was compose of muslims completely, so there wasn’t any non-Muslim. In 1526, tribes of Dulkadirli principality whom used the villages of the district as a sheltered place and aslo had lived nomadic life, passed to settled life. Economic state was based on agriculture and stock raising. District had 166027 ak e revenue in 1526, as for 269071 in 1563.