Search

Özet İnsanlar hayatlarını sürdürmek için bir gelire sahip olmalıdırlar. Bu geliri kişi kendisi değişik ekonomik faaliyetler yaparak elde etmektedir. Kişiler sahip oldukları ekonomik değeri ya kendisi işletir ya da başka şekillerde iktisadi hayatın içine sokar. İktisadi faaliyetler toplumun yarısını oluşturan kadınlar tarafından da yapılabilmektedir. Osmanlıda kadın aile içerisinde oldukça önemli bir konuma sahipti. Kadın aile içerisindeki görevlerini yerine getirdiği gibi çalışma hayatında yer alıp ekonomik tasarruflarda da bulunabilmekteydi. Kadınların sosyal yaşamlarına ilişkin bilgiler az olsa da, bilhassa dönemin şer’iyye sicillerinde ekonomik durumları ve tasarrufları ile ilgili muhtelif bilgilere ulaşmak mümkün olabilmektedir. Özellikle kadınların gayr-i menkul ve eşya satışı konusunda etkin oldukları söylenebilir. Kadınının ekonomik hayattaki varlığı ve bir aktör olarak oynadığı roller hakkında bilgilere ulaşmak mümkündür. Kadınların taşınır ve taşınmaz mülk sahibi olma hakları bulunmaktadır. İslam hukukuna göre; kadın yaşadığı sürece erkeğin kadının mallarına el sürme hakkı bulunmamaktaydı. Özellikle kadının şehirlerde kendisine miras yolu veya azda olsa kendisinin çalışarak kazandığı mülkler üzerinde çeşitli tasarrufları olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Osmanlı toplumunda kadının ekonomik tasarrufları üzerinde durmak ve bunlar hakkında değerlendirmeler yapmaktır. Çalışmada temel alınacak Galata şer’iyye sicilleri yanında yapılan araştırmalar üzerinden konu değerlendirilecektir.

Çok amaçlı optimizasyon problemlerinin çözümlenmesi tek amaçlı optimizasyon problemlerine kıyasla daha karmaşık süreçlerden oluşmaktadır. Özellikle çok kriterli optimizasyon sürecinde pareto-tabanlı yaklaşımların uygulanması ve meta-sezgisel arama algoritmalarının çok amaçlı optimizasyon problemlerindeki performanslarının ölçülmesi başlıca zorluklardır. Bu iki sebepten dolayı literatürde çok amaçlı problemlerin optimizasyonu amacıyla geliştirilmiş ya da bu amaç için uyarlanmış az sayıda meta-sezgisel optimizasyon algoritması bulunmaktadır. Bu durum çok amaçlı optimizasyon çalışmaları yürüten araştırmacılar açısından da belirsizlikler yaratmaktadır. Bu makale çalışmasında literatürdeki bu belirsizliği gidermeye yönelik çalışmalar yürütülmektedir. İlk olarak çok amaçlı optimizasyon algoritmalarının test edildiği bir platform tasarlanmıştır. Bu platformda algoritmalar, pareto-tabanlı yaklaşımlar, çok-modlu çok-amaçlı test problemleri ve performans metrikleri olmak üzere çok amaçlı optimizasyonun dört temel öğesi modüler yapıda tasarlanmıştır. Geliştirilen platformda çok amaçlı optimizasyon algoritmalarının test edilmeleri için güncel bir karşılaştırma ve test havuzu olan ve CEC 2020 yarışması için hazırlanmış olan çok modlu çok amaçlı optimizasyon problemleri havuzu kullanılmıştır. Deneysel çalışma ayarları ve performans metrikleri CEC 2020 standartları esas alınarak yürütülmüştür. Literatürde yer alan sekiz adet çok amaçlı meta-sezgisel optimizasyon algoritmasının 24 farklı problem üzerinde performansları ölçülerek (dört farklı performans metriği kullanılarak) birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar araştırmacılar açısından eşsiz bilgiler sunmaktadır.

The Slavery, is not a person legally, but is deprived of freedom of and goods counted. The slavery found in most of the communities located within the deadline and it has appeared in the Ottoman Empire. In the Ottoman society, everybody who was economically powerful bought slaves and employed them in various jobs. In this study, focused on state and freeing of the slave one of three major accidents in the Ottoman capital, in Galata, the status of the slave of exemplary in the Ottoman Empire. In this research, was evaluated in purchase and sale, nation and freedoms, the relationship between master of slaves and concubines in according subject to case records to the court records.

Omer KARATAS*- Mustafa Akbel* OZET Ser’iyye sicilleri, kadilarin gorevleri geregi mahkemelerde verdikleri hukumleri, merkezden gelen belgeleri ve sorumlu olduklari yerlerdeki onemli olaylari kaydettikleri defterlerdir. Ser’iyye Sicilleri kadi ve naiblerin mahkemelerde huccet, ilâm, maruz, murasele seklinde kaydettikleri hukumleri, tayin beratlarini, buyruldu, tezkire, tahrirleri gectikleri kaza, kasaba ve koylerde olan onemli olaylara dair kayitlari ihtiva etmektedir. Konular bir kaza idaresinde meydana gelebilecek her turlu olay ve duzenlemeler ile tarihi gercekleri kapsar. Ser’iyye sicillerinden, o donemin ekonomik, sosyal, kulturel ve hukuki durumunu, askerlikle ilgili bilgileri, savas oncesi ve sonrasi toplumsal olaylarini cikarmak mumkundur. Bizde bu calismamizda Manisa’ya ait 242 numarali Ser’iyye sicili defteri uzerinde degerlendirmede bulunduk. Anahtar kelimeler: Manisa, Ser’iyye Sicili, Tereke. ABSTRACT Court registers are the notebooks in which Moslem judges recorded the orders they gave at the courts, the documents that came from the center and the important incidents they were responsible for. Court registers include the orders, nomination certificates, imperial orders, the registers of the important incidents that happened in the county, towns and villages where essays were traversed as scripts, verdicts by the court register judges and regents at the courts.The subjects in the court registers include all kinds of incidents, regulations, historical facts that can happen in a county administration.It is possible to reveal out the economical, social, cultural and legal conditions, the information related to military service of that period, the social incidents before and after the war. This study we found the reviews on Manisa Sharia record number of 242 entries. Keywords: Manisa,Sharia Court Records, Legacy.