Search

Bu tez çalışması Pamukkale Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından 2017FEBE066 nolu proje ile desteklenmiştir. Kimyasal özellikleri pamuğa benzer olan keten liflerinin iyi mukavemet özellikleri, yüksek ısıl iletkenlik ve düzgün yüzey özellikleri bulunmaktadır. Ancak düşük buruşmazlık açısı, zayıf boyut stabilitesi, sert tutum ve düşük elastikiyet gibi sakıncaları bu liflerden elde edilen tekstil yüzeylerinin kullanımını kısıtlamaktadır. Bu nedenle tez çalışmasında kumaşların performans özelliklerinin geliştirilmesinde kullanımı giderek artan sol-jel yönteminin keten kumaşlarda da denenmesi, farklı çinko tuzları ve mm nano tozları ile kaplamaların fonksiyonel özelliklerinin arttırılması ve etkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, üç farklı çinko tuzu (çinko asetat, çinko nitrat ve çinko sülfat) ve iki farklı çinko oksit nano tozu ile sol-jel yöntemine göre iki farklı konsantrasyonda hazırlanan kaplamalar keten kumaşlara emdirme-kurutma-fiksaj yöntemleriyle uygulanmıştır. Kaplama sonrası kumaşların % ağırlık değişimleri, ultraviyole koruma faktörleri, antibakteriyel özellikleri, buruşmazlık açıları, kopma mukavemeti ve kopma uzaması değerleri, eğilme uzunluğu ve eğilme rijitliği değerleri ve beyazlık-sarılık değerleri standartlara uygun şekilde belirlenmiştir. Ayrıca kaplamaların lif yüzeyinde oluşturduğu film tabakası ve kaplamaların element içerikleri sırasıyla Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) ve Enerji Dispersiv X-Işını analizi (EDX) aracılığıyla incelenmiştir. Çalışma sonucunda keten kumaşlarda buruşmazlık, antibakteriyel etkinlik ve ultraviyole koruyuculuk tek adımda elde edilebilmiş ve fiziksel özelliklerde önemli sayılabilecek bir değişim gözlenmemiştir. Fonksiyonel etkinlik bakımından çinko oksit nano tozları, çinko tuzlarından daha elverişli bulunmuştur. Linen fabrics whose chemical properties are similar to cotton fabrics have good strength, high thermal conductivity and smooth surface properties. On the other hand, the disadvantages like low wrinkle recovery angle, poor dimensional stability, stiff handle and low eleasticity limit the usage of textile surfaces derived from linen fibers. Thereby, in this thesis study, it was aimed for sol-gel process, that has gained importance in the enhancement of performance properties of cotton, to be studied linen fabrics as well, to enhance functional properties of the coatings with the help of different zinc salts and zinc oxide nano powders and to compare the effects. In the study, sol-gel coatings prepared by doping three different zinc salts (zinc acetate, zinc nitrate and zinc sulphate) and two different zinc oxide nano powders were applied to linen fabrics by pad-dry-cure method. Then, add on % values, ultraviolet protection factors, antibacterial properties, wrinkle recovery angles, tensile strength and elongation at break values, bending length and bending rigidity values and whiteness-yellowness values were determined according to the standart test methods. Moreover, the coating film layer on the fiber surfaces and elemental content of the coatings were evaluated by scanning electron microscopy (SEM) and energy dispersive X-ray analysis respectively. As a result of the study, antiwrinkle effect, antibacterial activity and ultraviolet protection effect could be obtained in one step and in terms of physical properties any considerable changes were not observed. From the point of functional efficiency, zinc oxide nano powders were found to be more favorable than zinc salts.

Günümüz tekstil ve hazır giyim sektöründe artan rekabetin yanı sıra, kar paylarının gittikçe düşmesi sonucunda, üreticiler katma değeri yüksek fonksiyonel ürünleri düşük üretim maliyetleri ile gerçekleştirmek zorunda kalmaktadırlar. Terbiye işlemlerinin en önemli aşaması, en son işlem olan bitim işlemleridir. Kumaşlara farklı tutum özellikleri kazandırma, su-yağ iticilik ve buruşmazlık sağlama, kirin kolay uzaklaştırılması vb. gibi birçok fonksiyonel özellikler bitim işlemleriyle kazandırılabilmektedir. Bunun yanında giysi konforunun da olumsuz yönde etkilenmemesi gerekmektedir. Kumaşlara kullanılacağı yere ve istenen özelliklere bağlı olarak uygulanan kimyasal işlemler, ürünlerin özelliklerini geliştirmekte, daha fonksiyonlu ve konforlu giysilerin üretilmesine olanak sağlamaktadır. Bu konuda her geçen gün artan talepler ve rekabet, üreticilerin daha fazla çaba göstermelerini ve araştırma geliştirme yapmalarını zorunlu kılmaktadır. Multifonksiyonel kumaşların nasıl üretilebileceği sorusu son yıllarda önemli bir araştırma alanı haline dönüşmüştür. Artan bilgi birikimi ve kimya alanındaki gelişmeler daha fonksiyonel ürünlerin üretilebilmesine olanak sağlamaktadır. Bitim işlemleri olarak buruşmazlık ve yumuşak tutum müşteriler tarafından istenilen özelliklerin başında gelmekte ve çok ilgi görmektedir. Ayrıca antibakteriyel tekstiller ve uygulamalar gün geçtikçe daha çok önem kazanmaktadır. Tekstildeki uygulamalar genellikle kumaşa sadece tek bir fonksiyonun kazandırılması şeklinde gerçekleşmektedir. Birden fazla özellik istenildiğinde, işlemler birkaç aşamada yapılmakta ve çok maliyetli olmaktadır. Bu tez çalışmasında tüketicilerin beklentileri karşılayacak tutum ve kullanım konfor özelliklerine sahip hem buruşmaz hem antibakteriyel multifonksiyonel pamuklu kumaş elde edilmesi amaçlanmıştır. Proje kapsamında birden fazla fonksiyon bir adımda kazandırılarak enerji, zaman ve su tasarrufu ile birlikte üretim maliyetlerinin de düşürülmesi hedeflenmektedir. Yumuşatıcı olarak doğal bir ürün olan ipek protein uygulaması ilk defa denenmiştir. Proje kapsamında elde edilecek multifonksiyonel kumaşların aynı zamanda iyi bir tutum ve yıkama dayanımına sahip olması da amaçlanmıştır., The producers have to make functional products of high added value with low production costs because of increasing competition and decreasing profit shares in today's textile and apparel sector. The most important step of chemical treatments is the last one, finishing step. Many functional properties such as different handles, water-oil repellency, wrinkle resistance, stain repellency can be given to the fabrics by finishing processes. Besides these properties, wearing comforts mustn't be negatively affected. Chemical treatments that are suitable for the end-use and demanded properties are applied to the fabrics; they develop the product characteristics and enable to produce more functional and comfortable clothes. In this field, the demands and competitions increase day by day and they force the producers to struggle more and make research and development works. How to produce multifunctional fabrics has been an important research field in recent years. For this purpose, increasing knowledge and improvements in chemistry enable to produce more functional materials. Wrinkle-resistantance and soft touch are most requested features by customers. Antimicrobial textiles and applications also become more and more important day by day. Customers are very interested in such kind of products. Textile applications are generally made to give single function to the fabric. When more than one functionalities are needed, treatments are performed in more than one step and their costs are very high. In this thesis, both durable press and antibacterial multifunctional cotton fabrics are aimed to be produced. Multifunctional cotton fabrics also meet expectations of consumers in terms of soft touch and easy care. In the scope of this project, more than one function will be given to the cotton fabric in only one single step by energy, time and water savings and thus production costs will be reduced. In this study, the silk protein which is a natural product will be firstly used as softner in textile applications. The multifunctional fabrics having these properties should also have good handle, softness and washing resistance.