Search

ÖZETENDÜSTRİYEL BACA TOZLARINDAN METALİK DEĞERLERİN KAZANIMIEndüstriyel baca tozları hem içerdikleri metalik değerleri, hemde bunların çevreye atılması ile oluşan çevresel problemler nedeniyle tekno-ekonomik üretim yöntemlerinin geliştirilmesi gereken maddeler sınıfındadır. Endüstriyel baca tozlarının miktarı, metal üretim rakamları ile doğru orantılı artmaktadır. Örneğin; 2006 yılında dünya genelinde 1.24 milyar ton çelik üretilmiştir. Bu üretiminin % 30’u Elektrik Ark Fırınları (EAF) kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Bu üretim tarzında 1 ton ham çelik üretiminden ortalama 10-15 kg EAF baca tozu oluşmaktadır. Bu tozların ana bileşenlerini çinko, demir oksit ve çinko ferrit oluşturmaktadır. Ayrıca Elektrik Ark Fırınına beslenen hurdanın tipine göre çeşitli metallerde olabilir.Ülkemiz; 23.3 milyon ton çelik üretimi ile dünya genelinde 11. sırada, Avrupa’da ise 4. sırada yer almaktadır. Dünyadakinin tam tersine ülkemizdeki çelik üretiminin % 72’sinde Elektrik Ark Fırını kullanılmaktadır. Bu sebepten dolayı önemli miktarda EAF baca tozu oluşmaktadır. Bu çalışmanın amacı; baca tozlarının içerdikleri metalik değerleri geri kazanıp ülke ekonomisine katma değer sağlamak hemde çevreye ağır metal içermeyen atıkların atılmasına bir proses dizayn etmektir. Çelik üretimi yapan bir firmadan temin edilen “EAF baca tozu” olarak adlandırılan ve ağırlıkça % 29.19 Zn, % 26.89 Fe, % 3.16 Pb, % 0.042 Cd ve % 0.65 Cl içeren baca tozu laboratuvar tipi döner fırında işlenerek deneyler gerçekleştirildi. Mevcut çinko, kurşun ve kadmiyum gibi metaller redükleyici uçurtma işlemi ile gaz fazına alınmış ve fırının ağzında kondanse edilerek ürün olarak tutuldu. Ayrıca, redüksiyon atığı kalıntının endüstriyel olarak kullanım imkanları araştırıldı. Kondanse ürün olarak toplanan “Waelz Oksit” olarak adlandırılan ve ağırlıkça % 66.24 Zn, % 0.18 Fe, % 5.55 Pb, % 0.0859 Cd ve % 4.99 Cl içeren kondanse ürünle uçurucu rafinasyon deneyleri yine laboratuvar tipi döner fırında gerçekleştirdi. Ürünleri karakterize etmek amacıyla kimyasal analiz tekniklerinin yanı sıra X-ışınları difraksiyonu (XRD) metodu da kullanıldı. Çalışma parametrelerinin çinko kazanım verimine ve demir metalizasyonuna olan etkileri; değişik deney şartları için, çinko kazanım ve demir metalizasyon değişim eğrilerinin çizilmesinden yararlanılarak belirlendi. Deneysel çalışmalarda, metalik değerlerin geri kazanılmasında uygun koşulların saptanması amacıyla; sabit karbon miktarı (Cfix), sıcaklık ve süre çalışma parametreleri seçilmiş ve bu parametrelerin metalik değerleri geri kazanma üzerine etkileri incelendi. Redüksiyon ve uçurucu rafinasyon deneyleri, deney malzemeleri ve seçilen parametreler aşağıda özetlenmiştir. Karbotermik Redüksiyon Bu çalışmada işlem görmemiş elektrik ark fırını baca tozu, işlem görmemiş kupol baca tozu ve peletlenmiş EAF baca tozu linyit kömürü ile karbotermik olarak redüklendi. Karbotermik redüksiyon deneyleri bölüm III.3.1’de anlatılan laboratuvar tipi döner fırında gerçekleştirildi. Sabit sıcaklıkta fırından belirli zaman aralıklarında numune alındı. Numuneler kimyasal analize tabi tutuldu. Deneysel çalışmalardan elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde, EAF baca tozu ve kupol baca tozundaki çinkonun redüklenerek uzaklaşma oranının artan sıcaklık, süre ve stokiyometrik kömür ile arttığı ve bu artışta sıcaklığın daha etkin olduğu belirlendi. İşlem görmemiş EAF baca tozu, peletlenmiş EAF baca tozu ve işlem görmemiş kupol baca tozundan çinko kazanım veriminin en yüksek olduğu şartlar, 1100 °C 60. dakikada elde edildi. Bu şartlar altında işlem görmemiş EAF baca tozu, peletlenmiş EAF baca tozu ve işlem görmemiş kupol baca tozundan çinko kazanım verimleri sırasıyla, % 98.47, % 99.36 ve % 97.52 olarak bulundu. İşlem görmemiş ve peletlenmiş EAF baca tozunda demir metalizasyonun en yüksek olduğu şartlar, 1050 °C 60. dakikada elde edildi. Bu şartlar altında işlem görmemiş EAF baca tozu ve peletlenmiş EAF baca tozundaki metalizasyon sırasıyla, % 85.21 ve % 94.38 olarak bulundu. Uçurucu RafinasyonKarbotermik redüksiyon deneylerinde elde edilen kondanse ürün (waelz oksit) deneyleri seramik retort da yapıldı. Sabit sıcaklıkta fırından belirli zaman aralıklarında numune alındı. Numuneler kimyasal analize tabi tutuldu. Deneyler 1000, 1100, 1150, 1200 °C sıcaklıklarda yapıldı. Deneysel çalışmalardan elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde, kondanse tozdaki kurşun, kadmiyum ve klor içeriği artan sıcaklık ve süre ile azaldığı ve bu artışta sıcaklığın daha etkin olduğu belirlendi. Kondanse tozdaki en düşük kurşun, kadmiyum ve klor içeriği, 1200 °C 120. dakikada elde edildi. Bu şartlar altında kondanse tozdaki safsızlıklarının konsantrasyonları şu şekildedir; % 0.02 Pb, % 0.0087 Cd ve % 0.30 Cl olarak bulundu. Aynı şekilde kondanse tozdaki çinko konsantrasyonunun en yüksek olduğu şart, 1200 °C 120. dakikada elde edildi. Bu şartlar altında kondanse tozdaki çinko içeriğinin en yüksek olduğu konsantrasyon, % 79.58 Zn veya %99.04 ZnO olarak bulundu. Deneysel çalışmalardan elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde, EAF baca tozu karbotermik redüksiyon deneylerinde çinko kazanımının ve demir metalizasyonunun optimum olduğu şarj tipi, sıcaklık ve stokiyometrik karbon oranı sırasıyla, pelet, 1100°C ve (1:1.00) dir. Uçurucu rafinasyon deneylerinde çinko kalitesinin arttığı optimum koşul 1200 °C ve 120. dakikadır. ABSTRACTEVALUATION METALIC VALUES FROM INDUSTRIAL FLUE DUSTSIndustrial flue dust containing metallic values is considered as a hazardous material which causes environmental problems. It is important that this waste is environmental friendly treated.The amount of industrial flue dust increases with increased steel production. 2006 world steel production was 1.24 billion tons. %30 of this production had been done using Electric Arc Furnace (EAF). In this production process, the dust which is collected in bag-houses is usually 10-15 kg per ton of crude steel. This dust contains predominantly zinc oxide, iron oxide and zinc ferrite, and also oxides of various other metals introduced into the EAF from the scrap charge. With the production of 23.3 million tons steel, Our country is in the 11. order in the World, 4. order in Europe. Unlike the tendency in the world, in Turkey %72 of steel is produced using Electric Arc Furnace and this is the reason large quantities of EAF dust is generated.In this study; EAF dust containing 29.19 wt % Zn, 26.89 wt % Fe, 3.16 wt % Pb, 0.0042 wt % Cd and 0.65 wt % Cl was pyrometallurgically treated in a temperature controlled laboratory scale rotary tube furnace. Zinc, lead and cadmium were reduced using solid carbon. Evaporated non-ferric metals are collected as condensed product. Also, it was investigated if slags could be industrially used or not.The collected condensed product so called “Waelz Oxide”, containing 66.24 wt % Zn, 0.18 wt % Fe, 5.55 wt % Pb, 0.0859 wt % Cd, and 4.99 wt % Cl were refined by volatizing. A temperature controlled laboratory scale rotary tube furnace was used to carry out the roasting experiments. Also, X-Ray diffraction (XRD) were carried out to determine the composition of the sample . The effects of operation parameters were either determined by the drawing the variations of the recovery yield of zinc and the iron metallization of the samples depending on the parameters reduced in different conditions.Optimum conditions for producing metallic values using solid reductants were investigated. In the experimental studies, different operation parameters such as Cfix ratio, temperature and time were investigated. Reduction and refining by volatilizing experiments and also and investigated parameters are summarized bellow. Carbotermic ReductionEAF dust and Cupola dust raw materials and EAF pellets were reduced by lignite coal. In carbotermic reduction experiments, a temperature controlled laboratory scale rotary tube furnace was used. At a constant temperature, samples were taken periodically from the furnace during the experimental studies and were chemically analyzed. This experimental work dealt with a carbotermic reduction process for the separation of zinc from EAF dust and cupola dust. For the zinc recovery in EAF dust, pellet and cupolo dust, the optimum parameters were found to be 1100 °C and 60 minutes. Under these conditions, the best zinc recovery result for EAF dust, pellets and cupol dust were found to be 98.47 %, 99.36 % and 97.52 % respectively. For the iron metallization in EAF dust and pellet, the optimum parameters were found to be 1050 °C and 60 minute. Under these conditions, the best iron metallization result for EAF dust and pellets were found to be 85.21 % and 94.38 % respectively.Refining by volatilizing In this experimental series; a laboratory scale rotary tube furnace was used to treat the collected condensed powder obtained in the carbo-thermic reduction experimental series. The samples were taken from the furnace during the experimental studies and were chemically analyzed. Temperatures between (1000, 1100, 1150 and 1200 °C) were investigated. It was observed that the amount of lead, cadmium and chlorine in the condensed powder decreased with increased both time and temperature. The optimum conditon was found to be the least lead, cadmium and chlorine contain in condense powder were generated at 1200 °C temperature and 120 minutes. Under these conditions; the amount of lead, cadmium and chlorine in the powder were 0.02 %, 0.0087 % and 0.30 % respectively. The highest zinc recovery efficiency (79.58 %.) was attained at 1200oC for 120 minutes. In EAF dust carbotermic reduction experiments, pellet was found to be the best charge type for the zinc recovery and iron metallization with a stochiometric ratio of 1 at 1100°C.In the refining by volatilizing, the highest zinc refining efficinecy was attained at 1200 °C for 120 minutes.

Tavuk tüyleri, tavuk üretim tesislerinde atık madde olarak açığa çıkmaktadır. Hâlihazırda hayvan yemi olarak kullanılmakta ya da gömülerek imha edilmektedirler. Bu çalışmada; atık tavuk tüyleri ön fiziksel işlemlerden geçirilerek temizlenmiştir. Daha sonra keratin ekstraksiyonu için boyutu küçültülmüştür. Belirli bir boyuta getirilen tüyler sodyum sülfür (Na2S) ile farklı konsantrasyon, sıcaklık, karıştırma hızı ve süreye bağlı olarak keratin ekstraksiyonu yapılmıştır. Elde edilen keratin partiküllerinden keratin çözeltisi hazırlanmış ve belirli oranlarda kitosan ile karıştırılarak homojen bir hale gelene kadar karıştırılmış ve plastikleştirici görevi gören PVA (polivinil alkol) eklenerek film oluşturulmuştur. Elde edilen keratin partiküllerinin ve filmlerin yapısı FT-IR, SEM, XRD ile aydınlatılmış ve filmlerin antibakteriyel özellikleri incelenmiştir. Tez çalışması sonunda veriler ışığında kullanım alanları araştırılmıştır. Chicken feathers pose a problem as waste material in chicken production facilities. They are currently used as animal feed or are buried and destroyed. In this study; waste chicken feathers were cleaned by pre-physical treatment. It was then reduced in size for keratin extraction. For this aim, chicken feathers obtained from poultry factories and keratin obtained with sodium sulfide (Na2S) depending on different concentration, temperature and mixing speed and time. The keratin solution was prepared from the keratin particles obtained and mixed with chitosan in certain ratio until it became homogeneous and PVA (polyvinyl alcohol), which acts as a plasticizer, was added and the film was formed. The structure of the keratins obtained and films formed were characterized by SEM, XRD, FT-IR and antibacterial properties of films were examined. In the light of this information, their usage areas were researched. 83

ÖZETBu çalışma ile çevre dostu sürdürülebilir bir yöntemle atık alkali piller içerisindeki çinko (Zn) ve mangan (Mn) elementlerinin geri kazanımın üzerine bir dizi laboratuvar çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Fiziksel işlemler sonucu elde edilen pil pastası inorganik asitler kullanılarak çözümlendirilmiş, pil pastası içerisindeki Zn ve Mn elementlerinin çözeltiye geçme verimine etki eden parametreler: asit konsantrasyonu, katı-sıvı oranı, reaksiyon süresi, sıcaklık ve karıştırma hızı olarak araştırılmaktadır. Deneysel çalışmalarda Zn konsantrasyonları EDTA(Etilendiamin teytra asetik asit) ile Eriochrome Black-T indikatörü varlığında titrasyon yöntemiyle belirlenmektedir. Bitmiş alkali pillerden ZnSO4.xH2O bileşiği ve çözümlendirme işlemi sonucunda arta kalan pil pastasından Mn3O4 bileşiği geri kazanılarak çevre dostu bir yöntemin uygulanabilirliği ortaya çıkarılmaktadır.Bu çalışmada hidrometalurjik yöntem kullanılmaktadır. Deneylerde bitmiş alkali pillerin içerisindeki Zn, sülfürik asit varlığında atmosfer koşullarında çözünürlüğüne etki eden parametreler incelenmektedir. Deneysel çalışmalar neticesinde elde edilen bulgulara göre, çözücü derişimi, sıcaklık, karıştırma hızının artması ve katı-sıvı oranının azalması ile çözünürlük artmaktadır. Çözelti derişimi 0,075 mol/L iken 480 dk. liç süresinde pil tozundaki çinkonun % 68,80'inin çözündüğü görülmektedir. Yapılan bir takım laboratuar çalışmalarına göre diğer parametrelere nazaran reaksiyon sıcaklığı ve çözelti derişiminin çinko içeren pil tozunun çözünürlüğü üzerinde önemli etkiye sahiptir. Reaksiyon sıcaklığı 25°C den 65 °C'ye yükseldiğinde sırasıyla 480 dk. ve 90 dk. liç süresinden sonra pil tozundaki çinkonun çözünürlüğünün % 68,8 ve % 81,78 olduğu elde edilmektedir.Anahtar Kelimeler: Bitmiş Piller, Çinko, Mangan, Kompleksleştirme, Hidrometalurjik, Sülfürik Asit ABSTRACTIn this study, a series of laboratory studies are carried out on the recovery of zinc (Zn) and manganese (Mn) elements in waste alkaline batteries in an environmentally friendly sustainable method. The battery paste obtained by physical processes is analyzed by using inorganic acids. In the experimental studies, Zn concentrations were determined by EDTA (Ethylenediamine tetra acetic acid) and titration method in the presence of Eriochrome Black-T indicator. The ZnSO4. xH2O compound from the finished alkaline batteries and the Mn3O4 compound from the battery paste are recovered to demonstrate the applicability of an environmentally friendly method.In this study, hydrometallurgical process is used. In the experiments, the solubility of zinc battery powder in the presence of sulfuric acid in the finished button type cells is examined. According to the results obtained from the experimental studies, solubility increases with increasing solvent concentration, temperature, stirring speed and decreasing solid-liquid ratio. While the solution concentration is 0.075 mol / L, it is seen that 68.80 % of the zinc in the battery powder dissolves during the leaching period of 480 min. According to a number of laboratory studies, the reaction temperature and solution concentration have a significant effect on the solubility of zinc-containing battery powder compared to other parameters. When the reaction temperature rises from 25 ° C to 65 ° C, after 480 min. and 90 min. leaching, the solubility of zinc in the battery powder is 68.8 % and 81.78 %.Keywords: Exhausted Batteries, Zinc, Manganese, The complexation, Hydrometallurgical, sulfuric acid 63

Endüstriyel atıksu arıtma tesislerinde özellikle de tekstil endüstrisinde yaşanan en ciddi problemlerden birisi renk giderimidir. Tekstil atıksularının kirlilik yükünün çok fazla olması ve pigmentlerin istenen verimle giderilememesi sebebiyle atıksu içerisindeki renk, AKM, KOI vb. parametrelerin istenilen seviyeye getirilmesi zorlaşmaktadır. Bu durumdaki atıksu farklı deşarj yollarıyla doğaya salınarak, ciddi çevresel tahribata yol açmaktadır.Renk; olması gereken seviyede giderilemeyen boya pigmentlerinden kaynaklanan bir kirlilik kaynağı olup, seyreltilerek minimize edilmesi çok zor olan bir kirleticidir. Boya pigmentlerinin giderilmesi, dolayısıyla renk giderimi olması için, kimyasal arıtma çok önemlidir. Arıtma tesislerinde kimyasal arıtma aşamasında genellikle, koagülasyon ve flokülasyon (hızlı karıştırma, yavaş karıştırma) işlemleriyle çökeltme yapılarak renk giderimi sağlanır. Arıtma tesislerinde koagülasyon ve flokülasyon işlemlerinin düşük verimle gerçekleşmesi sonucu, biyolojik arıtma aşamasına gelindiğinde atıksudaki kirlilik yükü mikroorganizmalar tarafından giderilememektedir, mikroorganizmaların yaşamasına, üremesine ve verimliliklerine doğrudan olumsuz etki yapmaktadır. Kimyasal arıtma aşamasında başlayan çökelme problemi, biyolojik arıtma ve deşarj parametrelerini doğrudan olumsuz etkileyerek deşarj kalitesini düşürmektedir. Sonuç olarak ciddi problemlere neden olacak renk ve diğer kirleticileri gidermek için ek maliyetler oluşturmakta, bu maliyetlerin karşılanamadığı tesisler, doğaya verilen tahribatı arttırmaktadır.Bu çalışmada, ülkemizde ve özellikle bölgemizde endüstriyel atıksu arıtma tesislerinde yaşanan çökelme ve renk gideriminin geliştirilerek çevreye ve doğaya verilen zararı minimize etmeyi hedeflemektedir. Bu bağlamda bölgenin en önemli lokomotiflerinden olan tekstil sanayisinde oluşan atıksuların arıtılmasında verimin arıtılması amaçlanmaktadır. Arıtma tesislerinde kullanılan koagülantlar ile endüstriyel atıksuların kirlilik parametrelerini düşürerek, bölgede çevreye verilen zararı azaltmanın yolları araştırılmıştır.1. İlk olarak seçilen farklı türdeki koagülantlar, farklı dozajlarda atıksu içerisine dozlanarak renk giderim verimi karşılaştırılmalı olarak hesaplanmıştır. Bu karşılaştırma sonucunda optimum renk giderim verimi 200 mg/L FeCl3 %67,5 ile sağlanmıştır. 2. deney grubunda yapılan deneylerde karıştırma hızı ve süreler değiştirilerek renk giderim verimleri karşılaştırıldı. Yapılan bir grup deney sonucunda en yüksek verim, karıştırma hızı 500 rpm, 30 dakika karıştırma süresiyle, renk giderim verimi %69,25 olarak tespit edilmiştir.3. deney grubunda ise yapılan deneylerde flokülant dozajı yapılmıştır. Flokülant olarak belirlenen anyonik polimerin 80 mg/L dozaj ile atıksuya dozlanarak, renk giderim verimi %76,3 olarak tespit edilmiştir.4. deney grubunda oksidan ve redüktan etkisi incelenmiştir. Ancak üzerinde çalışan endüstriyel atıksuda oksidan ve redüktanlar renk giderim verimini olumsuz yönde etkilediği gözlemlenmiştir.5. deney grubu ve son olarak yapılan deneylerde pH etkisi incelenmiştir. Yapılan deneylerde, atıksu pH'ı düşürüldüğünde, renk giderim veriminin arttığı görülmüştür.Son olarak en iyi verimin elde edildiği koşullarda optimum seviyede kimyasal madde sarf edilerek, renk giderim verimi, %87,04 olarak gözlemlenmiştir. Bu tez çalışmasında laboratuvarda uygulanan bu çalışmaların, pilot ölçekli sonuçlarını incelemek amacıyla, kurumsal bir denim fabrikasına ait atıksu arıtma tesisinde deneme yapılmıştır, renk giderim verimi %85 olarak belirlenmiştir. One of the most serious problems experienced in industrial wastewater treatment plants, especially textile industry, is color removal. Because the pollution load of textile wastewater is very high and the pigments cannot be removed with the desired efficiency, the color in the wastewater, AKM, KOI and so on. it is difficult to bring the parameters to the desired level. The wastewater in this case is released into the environment through different discharge paths, causing serious environmental damage.Color; It is a source of pollution caused by dye pigments which cannot be eliminated and it is very difficult to be minimized by diluting. Chemical treatment is very important in order to remove paint pigments and therefore to remove color. In the chemical treatment phase of the treatment plants, color removal is usually accomplished by precipitation with coagulation and flocculation (rapid mixing, slow mixing). As a result of the low efficiency of the coagulation and flocculation processes in the treatment plants, the pollution load in the wastewater cannot be removed by the microorganisms when it comes to the biological treatment stage, it has a direct negative impact on the survival, reproduction and productivity of microorganisms. The precipitation problem that starts in the chemical treatment phase directly affects the biological treatment and discharge parameters and thus decreases the discharge quality. As a result, it creates additional costs to remove color and other pollutants that will cause serious problems, and the facilities that these costs cannot be met increase the damage caused to nature.This study aims to minimize the damage caused to the environment and nature by improving the deposition and color removal in industrial wastewater treatment plants in our country and especially in our region. In this context, it is aimed to purify the yield in the treatment of wastewater in textile industry which is one of the most important locomotives of the region. By reducing the pollution parameters of the industrial wastewater and the coagulants used in the treatment facilities, the ways of reducing the environmental damage in the region were investigated.1. Different types of coagulants, first selected, were dosed into wastewater at different dosages and the color removal efficiency was calculated. As a result of this comparison, optimum color removal efficiency was achieved with 200 mg / L FeCl3 67.5%.2. In the experiments carried out in the 2nd experimental group, the mixing speed and durations were changed and the color removal efficiencies were compared. As a result of a group experiment, the highest yield, mixing speed 500 rpm, 30 minutes mixing time, color removal efficiency was determined as 69.25%.3. In the third experimental group, flocculant dosing was performed. The anionic polymer determined as flocculant was dosed to the wastewater with a dosage of 80 mg / L and the color removal efficiency was determined as 76.3%.4. The effect of oxidant and reduct in the experimental group was investigated. However, it is observed that oxidant and reductants in industrial wastewater working on it negatively affect the color removal efficiency.5. The pH effect was investigated in the 5th experimental group and the final experiments. In the experiments, it was observed that the color removal efficiency increased when the wastewater pH was lowered.Finally, the optimum yield was obtained and the optimum level of chemical material was consumed and the color removal efficiency was observed as 87,04%.In this thesis, in order to examine the pilot scale results of these studies applied in the laboratory, an experiment was carried out in a wastewater treatment plant belonging to an enterprise denim factory and the color removal efficiency was determined as 85%. 64

Bu tez çalışmasında, atık lastiklerden çevre dostu bir geri dönüşüm yöntemi olan piroliz yöntemiyle bir dizi çalışma yapılmış ve ticari bir ürün olan aktif karbon üretimi sağlanmıştır. Aktif karbon üretiminde; kesiciler yardımıyla granülleştirilmiş atık lastiklerdeki çelik şeritler bir mıknatıs vasıtasıyla ayrılmaktadır. Daha sonra, aktif karbon üretimini etkileyen parametreler atmosfer koşullarında incelenmiştir. Bütün piroliz deneylerinde 25 gr numune kullanılmıştır. Piroliz deneyleri atmosfer koşulları altında 350, 400, 450, 500 ve 550℃ sıcaklıklarda gerçekleştirilmiştir. Piroliz deneyinde reaktör sıcaklığı istenilen piroliz sıcaklığına kadar 15℃ /dk'lık bir ısıtma oranı ile arttırılarak istenilen sıcaklıkta 30, 60, 90 dk bekletilmiştir. Çalışmada 550℃'ye kadar farklı piroliz sürelerinde sıcaklık artışları yapılmıştır. Piroliz işlemi uygulanan atık lastik numuneleri FT-IR, TG/DTA/DTG, BET, XRD ve XRF teknikleri kullanılarak karakterize edilmiştir. Yapılan deneyler sonucunda en iyi katı verimi 350℃ sıcaklık değerinde ve 30 dk piroliz süresinde elde edilmiştir. Ancak, elde edilen aktif karbonların BET analiz sonucu incelendiğinde en yüksek yüzey alanı 500℃ 30 dk'lık piroliz koşullarında 44,006 m²/gr olarak bulunmuştur. Bunun nedeni aktif karbonların yüzey alanlarının üzerinde etkili olan sıcaklık parametresidir.XRF analizi sonucunda atık lastik külünde; (% 21,39) ZnO, (% 17.11) CaO, (% 13,65) SiO₂, (% 8,92) Fe₂O₃, (% 2,47) SO₃, (% 2,25) Al₂O₃, (% 1,08) MgO ve eser miktarda P₂O₅, CuO, TiO₂, K₂O, MnO, Sb₂O₃, Cr₂O₃, BaO, SrO, NiO, As₂O₃, ZrO₂ oksitli yapılar tespit edilmiştir. Ürünlerin dağılım ve özellikleri incelenmiştir. Bu çalışma, atık lastiğin farklı parçalarının birlikte pirolizinin daha spesifik uygulamalar için ve aktif karbon üretimi için umut verici bir yaklaşım olduğu ortaya konulmuştur. In this thesis, a series of studies were carried out to obtain commercially used activated carbon from waste tires by using environmentally friendly pyrolysis method. In the production of activated carbon; the steel strips in the waste tires granulated by means of cutters were separated by a magnet. Afterward, the parameters influencing the production of activated carbon were examined under inert atmosphere conditions. 25 g of sample was used in each pyrolysis experiment. These pyrolysis experiments were carried out under inert conditions at temperatures of 350℃, 400℃, 450℃, 500℃ and 550℃. In the pyrolysis experiment, the reactor temperature was increased to the desired pyrolysis temperature with the ramp rate of 15℃/min and kept at the desired temperature for 30, 60, 90 minutes. In this study, temperature increases in different pyrolysis times up to 550℃ were made. Pyrolysed waste tire samples were characterized by using FT-IR, TG/DTA/DTG, BET, XRD and XRF techniques. As a result of the experiments, the highest solid yield was obtained at 350℃ temperature and 30 min. However, based on the BET analysis, the highest surface area of the activated carbon was found to be 44,006 m2/g under pyrolysis conditions of 500℃ and 30 min time. This is due to the temperature parameter acting on the surface areas of the activated carbon.As a result of XRF analysis in waste rubber ash; (21.39 %) ZnO, (17.11 %) CaO, (13.65 %) SiO₂, (8.92 %) Fe₂O₃, (2.47 %) SO₃, (2.25 %) Al₂O₃, (1.08 %) MgO and trace amounts of P₂O₅, CuO, TiO₂, K₂O, MnO, Sb₂O₃, Cr₂O₃, BaO, SrO, NiO, As₂O₃, ZrO₂ oxide structures were determined. Distribution and properties of the products were examined. This study demonstrated that the combined pyrolysis of different parts of waste tire is a promising approach for more spesific applications and production of activated carbon. 70