Search

Doel van de monitoring is het volgen van de ontwikkeling in De Grote Vilt en De Kleine Vilt met als vragen: 1. Wat is de huidige kwaliteit (periode 2017 - 2022) van het oppervlaktewater in De Grote en Kleine Vilt ten opzichte van de situatie voorafgaand aan de herstelmaatregelen (2002) en ten opzichte van het ijkpunt na de herstelmaatregelen (integrale rapportage 2015)? 2. Wat is de huidige kwaliteit van het grondwater (2022) ten opzichte van de situatie voorafgaand aan de herstelmaatregelen (2006) en ten opzichte van de laatst gemeten waarden (2012)? 3. Is er sprake van uitwisseling van nutriënten tussen het veenmoeras (hoogveen) en het oppervlaktewater van de Grote Vilt Oost? 4. Hoe heeft de visstand zich ontwikkeld ten opzichte van de situatie voorafgaand aan de herstelmaatregelen (2006) en ten opzichte van de laatst gemeten waarden (2012 en 2022)? 5. Hoe hebben de macrofauna, fytoplankton en macrofyten zich ontwikkeld ten opzichte van de situatie voor de herstelmaatregelen (2006) en ten opzichte van de laatst gemeten waarden (2012 en 2022)?

Houtpakketten worden regelmatig ingezet als kleinschalige beekherstelmaatregel. Om de effectiviteit hiervan in beeld te krijgen is in twaalf beken de macrofauna van trajecten met en zonder hout vergeleken. In drie Brabantse beken is daarnaast onderzocht wat het effect is van het type houtpakket dat wordt toegepast: stammen, stobben of vlechtwerken. Het onderzoek liet zien dat hout een meerwaarde kan hebben voor de macrofauna, maar alleen als in de beek tevens de randvoorwaarden die de dieren stellen op orde zijn, zoals voldoende stroming en beschaduwing.

Beekvegetatie wordt steeds vaker extensief gemaaid. Om nog meer variatie te creëren kan ritsbeheer worden toegepast. Hierbij worden in een traject opeenvolgend vegetatieblokken gespaard en gemaaid. De ecologische meerwaarde van ritsbeheer is getest in twee Noord-Brabantse beken. De toename in variatie leidde niet tot biodiversiteitswinst en beperkte zich tot verschillen in aantallen of bedekking van de al aanwezige soorten. Effecten waren vooral zichtbaar voor de vegetatie, met name voor het maaien van kleine openingen in niet-gemaaide trajecten, terwijl het pluksgewijs laten staan van vegetatie in een verder grotendeels gemaaid traject weinig bijdroeg.

Beken worden steeds vaker extensief gemaaid, waarbij de vegetatie tijdelijk één- of tweezijdig wordt gespaard. In drie Noord-Brabantse beken is de toegevoegde waarde van deze maaivormen voor de vegetatie en macrofauna onderzocht in een maai-experiment. Niet maaien zorgde wel voor meer vegetatie, maar leidde in slechts één beek tot veranderingen in de bedekking van plantensoorten. De macrofauna profiteerde in alle beken het meest van één jaar stroombaanmaaien. Het verschil in effect tussen één en twee jaar sparen leek samen te hangen met verslechterde milieuomstandigheden in de gespaarde vegetatiezoom in het tweede jaar.

Beekfauna kan profiteren van het aanbrengen van grindbedden in beken. Eén van de weinige beken in Nederland waarin grind is aangebracht is de Tongelreep in Noord-Brabant. Dit artikel beschrijft de ervaringen met deze maatregel, waarbij is gekeken naar de stabiliteit van de grindbedden en de aanwezigheid van macrofauna. De grindbedden bleken zich niet te verplaatsen, maar varieerden wel in grootte door tijdelijke sedimentbedekking. Het aantal op het ingebrachte grind aanwezige kenmerkende taxa was opvallend hoog. Het stimuleren van het ontstaan van grindbedden verdient daarom meer aandacht bij het ontwerp van beekherstelmaatregelen.

Steeds vaker wordt gekozen voor stroombaanmaaien als extensieve beheersvorm voor beken, meestal vanuit ecologisch oogpunt. Hierbij wordt alleen de stroomdraad gemaaid, terwijl de oevervegetatie en een deel van het natte profiel intact blijven. Of dit ook daadwerkelijk leidt tot een verandering in de ecologische kwaliteit is niet goed gekwantificeerd. Om hier meer inzicht in te krijgen zijn de macrofauna en vegetatie van een traject in de Lage Raam waar stroombaanmaaien wordt toegepast vergeleken met een morfologisch vergelijkbaar bovenstrooms traject dat regulier onderhouden wordt.

In de Snelle Loop zijn in 2012 verschillende typen houtconstructies aangebracht. Waterschap Aa en Maas en studenten van de HAS Hogeschool in Den Bosch verrichten sindsdien jaarlijks fysisch-chemische, hydromorfologische en biologische metingen. In deze studie zijn de tot nu toe verzamelde gegevens over de effecten op de levensgemeenschap na drie jaar geëvalueerd. Het hout bleek effect te hebben op de levensgemeenschap, maar grote jaarlijkse verschillen lieten zien dat met name effecten op een groter schaalniveau een sturende rol spelen. Er worden aanbevelingen gedaan voor de opzet van monitoring om onderscheid te kunnen maken tussen effecten op verschillende schaalniveaus.

The feeding on freshwater invertebrates was studied. The results show that there is a great impact on the number of invertebrates in waterbodies where Gammaridae occur. The impact is greatest when collected material is transported in buckets.