Search

This volume presents the outcomes of qualitative research on the meaning of religion in selected CEE regions. In several case studies, we reveal some features of social perception of religion present in verbalized and institutionalized social experiences and practices. We argue these societies develop their own social model of religion, which seems to be largely based on cultural, religious, and historical schemes dating back to the Habsburg Monarchy. They locate religious identity on a continuum with civic identity. Historical diversity may be endorsed as “traditional pluralism” while equality and tolerance is considered unnecessary. Capturing contradicting images of historical and contemporary pluralism may offer new insight into the puzzle of religion and politics in the CEE region.

For post‑communist states, which experienced programmative secularization of society, and are currently building civil society, the Western models of determining the place and role of religion in public sphere seem to be inadequate and simplistic. On the one hand, freedom of religion in this region symbolizes success of a new democratic order. On the other, the rapid pace of social, cultural and political changes causes dilemmas regarding the place of religion in public life, where religion is part of cultural, national and social identities. People are stretched between the freedom to be religious publicly, return to traditional religion and freedom of other choices. It therefore seems that, despite religious diversity and the presence of specific historical circumstances in individual countries, these societies share the perspective of determining the place of religion in the public sphere today, which is the basis of the specific features of religion in public life. The article presents an ovierview of observations and interpretations of characteristics of social practice to the presence of religion in the public sphere, which were distinquished on the basis of qualitative research conducted in Poland, Slovakia and Ukraine.

Tożsamość religijna w społeczeństwach Europy Środkowo-Wschodniej ulega aktualnie silnym przemianom związanym zarówno z konsekwencjami transformacji systemowej, zmianami kulturowymi, jak i przemianami wewnątrz Kościołów. W nowych demokratycznych warunkach w państwach takich jak Polska, Słowacja i Ukraina tożsamość religijna staje się także jedną z tożsamości zbiorowych manifestowanych w sferze publicznej i istotnych nie tylko w kontekście dyskursu publicznego, ale także w kontekstach lokalnych, tj. tożsamości lokalnej i tożsamości miejsca. Autorka przedstawia w artykule refleksje dotyczące znaczeń religijnej tożsamości zbiorowej w lokalnej przestrzeni publicznej. Są to spostrzeżenia wyłaniające się z prowadzonych badań jakościowych. Zarysowują się tutaj trzy istotne konteksty znaczeń tożsamości religijnej w lokalnej przestrzeni życia publicznego: 1) specyfika roli religijności i religii w życiu publicznym w tej części Europy, 2) kulturowe i instytucjonalne znaczenia identyfikacji religijnej w odniesieniu do tożsamości lokalnej i tożsamości miejsca, 3) problematyka narracji wokół wieloreligijnego dziedzictwa sakralnego w społecznościach lokalnych, która wprowadza nowy sposób percepcji religijnej tożsamości jako kulturowego zasobu związanego z miejscem i pamięcią Religious identity in the societies of Central and Eastern Europe is currently undergoing strong changes associated with the consequences of systemic transition, cultural changes and alterations within the churches. In the new democratic conditions in countries such as Poland, Slovakia and Ukraine, religious identity becomes one of the collective identities manifested in the public sphere and important not only in terms of public discourse but also of local contexts, i.e. local identity and identity of the place. In the article, the author presents some reflections on the meanings of collective religious identity in the local public space. These are insights that emerge from qualitative research. The article outlines three important contexts of meaning of religious identity in the local space of public life: 1) specificity of the role of religion and religiosity in public life in this part of Europe, 2) cultural and institutional significance of religious identification in relation to local identity, 3) issues of the narrative concerning the multireligious sacred heritage in local communities, which introduces a new way of perception of religious identity as a cultural resource associated with the place and memory.

Mobilność i migracja w Unii Europejskiej są przedmiotem wielu debat politycznych i społecznych. Model współpracy państw w zakresie mobilności pracowników w ramach wspólnego rynku oraz kształtujące się narzędzia wspólnej polityki wobec imigracji stanowią dwa odrębne obszary regulacji wspólnotowych. Rozróżnienie mobilności i migracji w praktyce życia społecznego unii 27 krajów nie jest jednak tak jednoznaczne. Artykuł przedstawia ewolucję postrzegania problemu migracji i mobilności w Europie na przykładzie zmian w polityce wobec imigrantów w Polsce i w Niemczech po rozszerzeniu wspólnot i opisuje najważniejsze założenia koncepcji mobilności oraz współpracy w zakresie imigracji. The article describes the problems of migration and mobility as sensitive issues for nation states and increasingly also for the Community who meets these dilemmas and reveals the linkages and interdependencies between high debates on European identity and citizenship and the daily life of common market workers in the EU.