Search

Telif olunan bütün eserlerin kendilerine has bir kaynakçası, yazılmalarına imkân tanıyan entelektüel bir muhiti vardır. Yazıldığı devirden başlamak kaydıyla günümüze kadar etkilerini sürdüren Vesîletü’n-Necât da bu tespitten azade değildir. Süleyman Çelebi’den takriben iki sene önce Bursa’da Ahmedî tarafından kaleme alınan Mevlid, Kadı Darîr’in üç ciltten oluşan ve farklı siyer eserlerinden derleyerek telif ettiği Sîretü’n-Nebî’si ve Âşık Paşa’nın meşhur mesnevisi Garîb-nâme, evvelemirde Vesîletü’n-Necât’ın öncülü ve kaynakçasını oluşturan eserler olarak düşünülebilir. Özellikle vilâdet bahsi/bahri merkeze alındığında, eserler arasındaki benzeşim oranının daha yüksek olduğu görülmüş, dolayısıyla ilgili eserlerin Vesîletü’n-Necât’ın ibtidasına en azından hız verdikleri anlaşılmıştır. Bu bilgilere ek olarak bazı kaynaklarda büyük kıraat âlimi İbnü’l-Cezerî tarafından kaleme alınan ʿArfü’t-Taʿrîf bi’l-Mevlidi’ş-Şerīf’in de Vesîletü’n-Necât’ın kaynakçasına dâhil edildiği görülmüştür. İbnü’l-Cezerî’in araştırmamıza konu olan eseri, bazı kaynaklarda Mevlidü’n-Nebî, Vilâdetu Nebî, el-Mevlidü’l-Kebîr gibi farklı isimler altında değerlendirilmiştir. Buradan hareketle biz de çalışmamızda hem Süleyman Çelebi’nin Vesîletü’n-Necât’ı ile İbnü’l-Cezerî’nin ʿArfü’t-Taʿrîf bi’l-Mevlidi’ş-Şerīf eserlerinin muhteva karşılaştırmasına hem de farklı isimlerle zikredilen ʿArfü’t-Taʿrîf’in müellif hattından istinsah edilen bir nüshasına dayanarak öncül-ardıl ilişkisine odaklanmaya çalıştık. Bu bağlamda on beş fasıldan oluşan ʿArfü’t-Taʿrîf’in kendi kaynakçası gözden geçirilmiş, tabakat, tezkire kitapları esas alınarak müellifin farklı isimlerle zikredilen eserinin konumu tartışılmış ve nihayet Süleyman Çelebi’nin Mevlid’i ile aralarındaki benzerlikler ve farklılıklar mümkün mertebe ortaya konulmuştur.

Arapça yalnız Arap ırkıyla değil; İslâmiyet’i kabul eden diğer milletlerin içerisinde yetişen zekâ ve kabiliyetlerin kaleme aldığı eserlerle, hem bir sanat hem de bir bilim dili olarak daima kendi sosyolojik ve kültürel halkasını genişletmiştir. Bir eser Türkçe yahut Farsça olduğunda da bu kültürel etki hemen hissedilir. Bu geniş halkanın bir üyesi olarak Mesnevî, her şeyden önce bir ahlâk kitabıdır. Mesnevî, varlığa ve vicdana dair iddia ve tespitlerini insanlığa sunarken inancın ve bilimin dili olarak taayyün eden Arapça’nın söz ve mesel varlığından etkilenmiştir. Meseller (=Atalar sözü) farklı milletlerin ortak hafıza ve kanaatleriyle oluşturulmuş binlerce yıllık bir folklordur. Bu sebeple bir eserin, beynelmilel bir yüze sahip olan mesellere bîgâne kalmasını düşünmek oldukça güçtür. Elbetteki kültürlerin mesel getirme mantıklarında bazı farklılıklar vardır. Bu bağlamda Arap kültüründeki mesellerde yaşanmışlığa ve özel isimlerin kişisel tecrübelerine binaen kullanımlara çokça rastlanır. Örneğin, Türk ve Fars atasözü kültüründe mesel, fülan gibi cesur, falan gibi cömert gibi teşbihler üzerinden getirilmez; bizatihi kavramın kendisi merkeze alınırak yapılır. Oysa Arap kültüründe cömert, korkak, ahmak ve cesur tanımı, tarihteki gerçek yahut muhayyel kişiler ve onların yaşadığı bir takım olaylarla birlikte mesel hâline getirilir. Mesnevî’de zikredilen yahut telmihte bulunulan mesellere genel itibarla bakıldığında büyük çoğunluğunun “Hikmetli sözler ve nükteler” başlığına uydukları görülür. Bu sözler beylikmeşrep diye de tabir edilen ortak aklın ürünü ifadelerdir ve bunların bazıları felsefî bir tabana yahut temel mantık ilkelerine yaslanmaktadır. Çalışmamızda Mesnevî’de geçen Arapça darb-ı meseller farklı tasnifler altında değerlendirilmiş olup ayrıca mesellerin transkripsiyonlu hâli, tercümesi ve ilgili beyitlerin bağlamı dairesinde içeriği yorumlanmaya çalışılmıştır. Meseller bazen birebir çeviri olarak takip edilebilirken bazıları ise telmîhi fark etmekle tespit edilebilecek tarzda kaleme alınmıştır. Öncelikli amacımız, Mesnevî’nin Arapça mesel ve tabir varlığını listeleyebilmek ve mesel getirmenin dil içerisindeki mantığını, kısmen de olsa gösterebilmek amacına matuftur., Arabic has always widened its own sociological and cultural circle as an artistic and a scientific language through not only Arabian race but also the works written by the intelligences and talents trained within the Muslim nations. Masnavi, as a member of this wide circle, first and foremost is a book of ethics. While Masnavi was expressing its claims and indications about existence and conscience, it was impressed by vocabulary of Arabic having been the language of faith and science. Proverbs are folklore that have been formed with common memory and knowledge of different nations. Therefore, it is quite difficult to think that a literary work may ignore proverbs which have an international feature. Naturally, there are some variations on the expression-building logic of cultures. In this context, the proverbs of Arabian culture are usually based on natural people’s life experiences. In Turkish or Persian adagial culture, the notion itself is the axis of the proverbs, they are not built on similes, e.g., brave like him, generous like him, etc. On the other hand, in the Arabian culture, while illustrating the generous, coward, foolish, or brave, historical or imaginary people and their experiences are used to build an expression. When we look at the proverbs mentioned or referred in Masnavi, we can see that most of them can be listed under the title of “Wise words and wits”. These words are products of a common mind, and some of them base upon a philosophical ground or ultimate principles of logic. In this work, Arabic proverbs mentioned or referred in Masnavi are analyzed under different titles, in addition to that the transcription and translation of these proverbs, and their meanings pursuant to the context of containing verses are given. Some proverbs can be followed as a verbatim translation, some of them can be identified only by noticing the reference. Our primary purpose is to list Arabic proverbial and phrasal reserve of Masnavi, and to point out the lingual logic of building proverbs.

Positivism follows a paradoxical method by craving an alternative method which will satisfy psychic, spiritual, and emotional features as well as being eager to feel physically real and concrete ones. This philosophy or the new religion of humanity which is fed on from long and complicated methods, social and poli- tical adventures, scientific and hypothetical dominations reaches into the higher ranks of the Ottoman Empire since early times. Because of his official duty in and travels to different regions, such as from Iran to Paris, Berlin to London, Poti to Istanbul (Asitane), Abdülhak Hâmid Tarhan is a figure who had a possibility to get familiar with and particularly was affected by the effects of Westernization beginning with military failures and rising over bureaucratic sanctions in time, and the philosophical transformations in that period, serimleyebilmek ve bu harita içerisinde Abdülhak Hâmid Tarhan’ın izlediği çiz- giyi kavramak temel meselemizdir. Öncelikle şairin hayatı ve eğitim biçimi göz önünde bulundurulacak, ardından Pozitivizm’in temel esaslarıyla, Hâmid’in eser- lerindeki ifadeler arasındaki paralellik gösterilmeye çalışılacaktır. Bir anlamda tanrısal bir makama oturmak gayretindeki insanoğlunun macerasını dillendiren Pozitivizm, gerçek ve somut bir hakikati elleriyle kavramak hevesinde olduğu kadar; psişik, ruhanî ve duygusal yönlerini tatmin edebilecek alternatif bir yolun da özlemini duymaktadır. Uzun ve çetrefilli yollardan, siyasal ve toplumsal ma- ceralardan, bilimsel ve farazî hükmedişlerden beslenen bu felsefe yahut bu yeni insanlık dini, Devlet-i Aliyye’nin üst makamlarına kadar çok erken bir zamanda kollarını uzatmıştır. Auguste Comte ile Tanzimat Fermanı’nın mimarı, dönemi- nin mühim adamı ve paşası Mustafa Reşit Paşa arasındaki mektuplaşma, bunun bir delili olarak kabul edilebilir. Auguste Comte, Mustafa Reşit Paşa’ya yazdı- ğı samimi mektupta, paşanın takip ettiği yolun üniversal çizgiye uygun olduğu ifade etmiştir: “… Sizin yönetiminiz burada yenilikçi bir sultanın cesûrâne ilk defa yaptığı teşebbüsü akıllıca devam ettirerek şerefl i bir pay alıyor… Gerçek bir Ş lozofu, Doğu’da da Batı’dakinden daha az beklemeyen zihinsel ve toplumsal yenileştirmenin sistematik tekliŞ ni size arz etmeye karar verdiren özel sebepler bunlardır.” 2 Seküler dönüşümün ve deyim yerindeyse pastayı masanın ortasına çekmenin bir tarihsel izdüşümü olarak Fransız devrimi, her ne kadar birçok şey

Mustafā Manawī As a Shaykh, a Preacher and a Poet in the General Political and Literal Landscape of the Seventeenth Century The progress that was made in the field of arts and literature in the seventeenth century appears as a phenomenon that has survived thanks to the system that has been developed and refined for centuries. The beginning and center of the personal or artistic adventure of Mustafā Ma‘nawī, who has been described as the son and successor of ‘Alī al-Atwal famous as Karabāsh-i Walī, founder and master of the Karabāshiyya Order, gains meaning through Tawhīd, i.e., the unity of God. Therefore, we can see in his works the indications of his life adventure that we do not know in detail. These indications lead us to a Shaykh who is immersed in the invocation of the beautiful names of God, to a preacher who is recommending the good and a Sufi poet who is giving priority to love

The Different Reflections in the Literary World Emerging on the Axis of Tanzimat (Regulations): the Cases of First and Second SchoolsDr. Turkish-Islamic LiteratureThe chronological projections and classifications, which are made toward backward in history, may fail to reflect the complexity of human world in which the cultural relations are collated. The reason for this possible failure is that the dominant perception, namely an individual who creates his own identity in the framework of the paradigm of the age, can immediately not accept the premises offered by time and conditions. Human beings keep their historical identity by collating former traditions with the new ones. From our perspective, it is possible to conclude as following: tradition is a thickveined line, and the aptitude of overturning its taboo, again, is production of human beings who were educated by tradition, in other words, the output of the system. Even though, such as primitive, it is intended to keep away the distinct expressions or actions from the circle/center, it is possible that anything that dissent to tradition may become a kind of new tradition. In general, Westernization and secularization launched with Tanzimat (Regulations), first, were effective in political and social spheres, and then reflected its effects in the literal world. The cases of First and Second Schools are important in terms of exhibiting both the alternation of traditional codes and the various reflections of the change, Tarihe yani geriye doğru bakarak yaptığımız kronolojik izdüşümler ve tasnifler, kültürel ilişkilerin harmanlandığı insan dünyasının giriftliğini yansıtmaktan âciz olabilmektedir. Çünkü hâkim sistematik algılama, yani dönemin paradigması çerçevesinde kendi kimliğini oluşturan birey, zamanın ve şartların kendisine sunduğu yeni önermeleri bir çırpıda kabul edemez. İnsan, eski geleneğini daima yenisiyle harmanlayarak tarihsel kimliğini bir şekilde muhafaza eder. Baktığımız cephe itibariyle şöyle bir yargıya varmak da mümkündür: Gelenek kalın damarlı bir hattır ve onun tabusunu devirmek istidâdı yine geleneğin eğittiği, âdeta sistemin çıktısı diyebileceğimiz insanın ürünüdür. Farklı olan söz ve eylem, önce yabanıl bir şey gibi, çemberden/merkezden uzak tutulmaya çalışılsa bile, geleneğe muhalif olanın, tekrar bir gelenek olması muhtemeldir. Genel itibarla, Tanzimat’la başlatılan Batılılaşma ve Sekülerleşme, siyasal ve sosyal sahada etkin olmuş, ardından edebî âlemde de akislerini bırakmıştır. Birinci ve ikinci mektep örneği; hem geleneksel kodların değişimi hem de değişimin farklı yansımalarını göstermesi açısından önem arz etmektedir

XIX. yüzyıl, siyasal geleneğini değiştirmek zorunda kalan Devlet-i Aliyye'nin, hayat, inanç ve edebiyat görüşlerini de değiştirmek durumunda kaldığı hassas bir çağdır. Değişimin zorlayıcı doğasına uygun hareket etmek isteyen devlet ricali, varoluşları ve gelenekleri itibariyle Doğu'ya aittir ve daha en baştan sosyal hayat ve kültür açısından dualiteyi kurgulamışlardır. Tanzimat'tan Cumhuriyet'e uzanan siyasal mecrada, sosyal hayat-edebiyat ilişkisi açısından, fiziksel âlemi algılayışta daha seküler bir görüşün; metafizik âlemi algıda ise, ibadetlerin kendisine pek yer bulamadığı, ahlâkî anlamda iyi insan ülküsünün gündeme oturduğu görülür.Bu asırdan itibaren gittikçe hızlanarak, metafizik kavramlar, şüphe merkezinde ve sembolik anlamları doğrultusunda değerlendirilmeye başlanmıştır. Artık kavramlar akîde olarak değil; birer problematik olarak dikkat çeker. Şinasî'nin, Mustafa Reşit Paşa için, ?Medeniyet Resulü? demesi, ilk etapta haddi aşmak olarak yorumlanabilirken, şairimiz Abdülhak Hâmid Tarhan'a gelindiğinde, Allah için ?Tıfl-ı Ekber? denilerek, âdeta en yüceyi kuşanmış bir cüce tasviri yapılır. Buradaki göstermelik cüret, şatahat mantığıyla karıştırılmamalıdır. Biri naz-niyaz ilişkisinin doğal sonucu; diğeri ise kavramları Tanrısal sahadan alıp, insanî sahaya çekmenin bir göstergesidir. Bu bağlamda Hâmid'in fikrî yahut sanat algısında, gözü yaşlı ve bazen aşırıya giden bir Romantizm, bazen de metafizik âlemi tam bir şüpheyle eleştiren Pozitivizm izleri görülebilmektedir.Bu yolların arasından, sisli üçüncü bir yol açılır; fakat Hâmid bu sisli yoldan yeni bir üslup devşirmez, sadece o sisli yolda yürümeye devam eder. Bu yüzden, orada tam olarak üçüncü bir yol yoktur; üçüncü bir yola benzeyen flu bir çizgi görünür. Bu çizgiyi kavrama noktasında gerçek amacımız, yalnızca bir şahsı değil; yeni kavramları şahıslar merkezinde ikonolaştıran algıyı anlamaktır.Bu sisli haritanın inşâ ettiği metafizik evrende, ölüm korkusu ve kaybedecek zamanı olmayan adamın aşk tutkusu göze çarpar. Fikirler, yüzler dalgalanır; fakat en derinde, aşkın ve hususan ölümün ezici gücü daima hissedilir. For the Ottoman Empire, the nineteenth century is a critical period in which it had to alter the perceptions of life, belief, and literature due to the change of political tradition. The statesmen of the Empire, who aimed at properly acting toward the nature of transition, were Eastern in terms of their existences and traditions. Thus, they already set a duality of social and cultural life. In the political process since the Tanzimat to the Republican Era, the relationship between social life and literature changed. While secular perspective became dominant in the understanding of material world; the perception of spiritual world changed toward an ethic perception deposing prayers but idealizing good individual.Since the nineteenth century, the spiritual concepts rapidly began to be considered suspiciously and symbolically. Now, the concepts were understood as problematic, not doctrine. Even it can be interpreted as transgression that Şinasi?s calling ?the Prophet of the Civilization? for describing Mustafa Resit Pasha; the poet Abdulhak Hamid Tarhan, by calling Tifl-Ekber (Child Giant) ascribing to Allah, makes a description of a dwarf dressed with the most supreme?s characteristic. Here the nominal venture should not be confused with divine transcendence. One is a natural result of reluctance-supplication relation, other one is the reduction of divine concepts into human level. In the context of Hamid?s intellectual or art perception, one may trace the marks of extreme Romanticism, and also Positivism suspiciously criticizing the spiritual world. Between these two approaches, there is a foggy third path; however, Hamid does not invent a new methodology but just follows the path where it goes. Thus, the third path is not real, but only a flu line resembling a path. My actual purpose by understanding this path is to understand not only a person, but moreover to make clear the perception iconizing the new concepts in a way of human-centric.The desire of love of a man, who has no fear of death and no time to lose, comes clear in the metaphysic world built in this foggy map. The ideas and faces waves, but the intensive power of love and specifically of death is always felt in deep. 355

Mermer, Kenan, Mustafa Ma'nevî'nin Hayatı Ve Dîvâm, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Ali Yılmaz, LX+14üs. ÖZET Mustafa Ma'nevî XVII. y.y. ile XVIII. y.y. başında yaşamış; bir adet tercüme ve Dîvân hyla Dîni Tasavvufî Türk Edebiyatı içerisinde yer alan sanatçı bir şahsiyettir. Babası Karabâşiyye tarikatının kurucusu olarak kabul edilen Karabaş Ali El-Atvel (Karabâş-ı Velî) Efendi' dir. Mustafa Ma'nevî Sultan Ahmed Camiî ve Soku Ilıt Mehmet Paşa Tekkesi'nin şeyhliği ve Eminönü 'tideki Yeni Camiî vaizliği görevlerim ifa etmiştir. Yazarımız şiirlerinde `Ma'nevî` mahlasını kullanmıştır. Mustafa Ma'nevî'nin bir tercüme ve dîvân olmak üzere iki eserine ulaştık. Terceme ettiği eser, Ömer Nesefî'ye ait Akâid Risâlesi'dir. Ma'nevî tercemesine Cevâhiru'l- 'Akâid ismini vermiştir. Mustafa Ma'nevî hem Dîvân Edebiyatı hem de Tasavvufî Halk Edebiyatı biçeminde şiirler kaleme almıştır. Mustafa Ma'nevî'nin içinde yaşadığı XVII. y.y. ile XVIII. y.y. başları Dîvân Edebiyatı' nda İran menşeli hikemî tarzın yaygın olduğu bir dönemdir. Ma'nevî de bu tarzdan etkilenerek ve de şeyh olması hasebiyle, daha çok nasihatvâri şiirler kaleme almıştır. Metin transkripsiyonu yaptığımız eserin iki adet nüshasına ulaştık. Bu nüshaların ilki, Süleymaniye Ktp., Haşim Paşa Böl, nu. 76/6'da kayıtlı; ikincisi ise Marmara Univ., İlahiyat Fak, Yazmalar, nu. 23 'deki eserin 3- 51. sayfalar arasındaki haşiye bölümüne yazılmıştır. Mustafa Ma'nevî mutasavvıf alim bir babanın evladı olarak dünyaya gelmiş, bu havayı teneffüs etmiş ve nihayetinde bir şeyh ve vaiz olmuştur. Metin transkripsiyonu yaptığımız eserin merkez noktası, `Allah ve Peygamber aşkı`; ağırlık noktası yani en çok kullanılan şiir tarzı ise `Gazel` 'dir. Mustafa Ma'nevî XVII. y.y. İstanbul'unun sanat ve aşk kokan havasını solumuş, insanı başka diyarlara götüren pitoresk tarzı sokaklarda dolaşmış, Allah aşkıyla kavrulmuş ve doğal olarak hislerin belli bir ritim belli bir uyum içerisinde ifade etmek istemiştir. Bu sebeple şiire başvurmuştur. Manevî Cemâziye'l-âhir 1114/Ekim-Kasım 1702 tarihinde vefat etmiştir. Bizce Ma'nevî Dîvânı, bütünün anlaşılabilmesi için kendiliğinden önem kazanmaktadır. Mermer, Kenan, The Life and Collected Poems of Ma'nawi, Masters Thesis, Advisor: Prof Dr. Ali Yılmaz, IX+140S. ABSTRE Mustafa Ma' nam is a craftsman figure who lived in 17th century and early 18th cent,, known for his translation and poetrys in Turkish Religious and Spiritual Literature. His father is Karabash Ali al-Atval (Karabâsh-ı Veli) Owner, who is regarded as the founder of Karabâshiyye religious order. Mustafa Ma'nawi fullfilled as a sheikh in the Blue Mosque and the Sokollu Mahmad Pasha Dervish Lodge and as a preacher in Eminönü Yeni Mosque. Our minstrel, in his poems he used pen-name; `Ma'nawi`. We're able to two works which at the point of translation and poetry. The work which he has translated, written by Omar Nesefi. This work's translation has named `Cavâhiru 'l- 'Akâid (The Ores of Creed) ` by our minstrel. Mustafa Ma 'nawi wrote poetrys having the stylistic properties of Dîvân Literature and Spiritual Folk Literature. During the periods of 17th century and 18th century when Ma 'nawi lived, there was inclinate and increase place of origin Iran's style of Recommendation(Hikemiyât). İn this connection Ma'nawi wrote poems which to be inspired from Iran style's breeze. The trace which we've transcripted has two copy. First, in the Sulaymaniye Library, Hâsim Pasha Section, with the registration number : 76/6. Second, Marmara University, Divinity Faculity, Manuscription, nu. 23 work's footnote 3-51 pages. Ma'nawi born to a spiritual family and the son of a wise, was brought up in the same fashion and became a preacher and sheikh. The trace which we've transcripted, Collected Poems(Dîvân), focuses on `the love of God and Mohammad`. The most used style of poetrys in the collected poems is `Gazel`. Ma'nawi has breathed heavily an atmosphere that smelling art and love, has moved in the picturesque out of doors style which take away to seperate land, has roasted with the love of God and naturally; has wanted to explanate his emotions with visible rhythm. In this reason, Ma'nawi apply ed a poetry. Ma'nawi died on October-November 1 7§2 years. Collected Poems (Dîvân) of Ma 'nawi has a made an importance for to be understood of entire, spontaneously 140

Bu çalışmada on dokuzuncu yüzyılda yaşamış olan Mahmud Tâ'î bin Muhammed'in Şerh-i Gülistân'ı çevriyazıya aktarılarak incelenmiştir. Tez üç ana bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında şerh türü hakkında genel bilgiler sunulmuş, Sa'dî-i Şirâzî'nin Gülistân'ı hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Birinci bölümde Mahmud Tâ'î bin Muhammed'in hayatı ve Şerh-i Gülistân'ı ile ilgili ulaşmış olduğumuz bilgiler sunulmuştur.İkinci bölümde Şerh-i Gülistân klasik mensur metin şerhi kuralları çerçevesinde, Sûdî-i Bosnevî'nin Şerh-i Gülistân'ının bazı kısımları ile karşılaştırılarak incelenmiş ve Mahmud Tâ'î bin Muhammed'in şerhinde uygulamış olduğu şerh metodu ve Gülistân'ı şerh etme amacı tespit edilmeye çalışılmıştır.Üçüncü bölümde metnin hazırlanmasında takip edilen yöntemler açıklandıktan sonra Şerh-i Gülistân'ın ilk yüz sayfası Latin harflerine transkribe edilmiş, sonuç bölümünde çalışmamız esnasında ulaşmış olduğumuz bilgiler değerlendirilmiştir. In this work, Sharh Of Gulistan (The Commentary of Gulistan) of Mahmud Tai bin Muhammed who lived in 19th century, has been analysed by being transcripted. The thesis is divided into three main sections. In the introduction section of this thesis is given information about Sharh (Commentary) and Gulistan.In the first section, the information we have reached about Mahmud Tai bin Muhammed's life and his literary work Sharp of Gulistan is presented. In the second section, Sharp of Gülistan has been examined with classic commentary rules by comparing some parts of Sudi Bosnevi's Sharp of Gulistan and Mahmud Tai bin Muhammed's method of commentary and his purpose of commenting the Gulistan has been tried to be determined.In the third section, after explained the methods followed in the preparation of the text, the first hundred pages of Sharp of Gulistan have been translated into Latin letters.The general information that is received in the course of studying has been assessed in the conclusion. 203

Bu çalışmada SaǾdu'llâh Halvetî'ye Atfedilen Anonim Kasîde-i Bürde Şerhi çeviri yazıya aktarılarak incelenmiştir. Üç ana bölümden oluşan bu çalışmanın giriş kısmında, eserin müellife aidiyeti sorunu gündeme getirilmiş ve araştırma sonuçları sunulmuştur. Birinci bölümde Hz. Peygamber'i konu alan edebi türler, Kasîde-i Bürde'nin şâiri İmâm Bûsîrî'nin hayatı, Kasîde-i Bürde'nin inşâ sabebi ve son olarak Türk-İslâm Edebiyatı şerh geleneği içinde Kasîde-i Bürde'nin yeri ve önemi hakkında bilgiler ele alınmıştır. Bölüm sonunda ise Osmanlıdan günümüze kadar Arapça, Farsça ve Türkçe dillerinde yazılan Kasîde-i Bürde şerhlerinin listeleri verilmiştir. İkinci bölüm, şerhe ayrılmıştır. Bu bölümde eserin, muhteva ve şekil yönünden incelemesi yapılmıştır. Muhteva incelemesinde eserin şerh metodu, bölüm başlıkları, yapılan iktibaslar vs. incelenmiştir. Eserin şekil incelemesinde ise dil ve üslup, vezin, edebi sanatlar gibi alt başlıklar açılmıştır. Üçüncü bölümde, metnin hazırlanmasında izlenen yol hakkındaki bilgilere, transkripsiyon cetveline ve şerhin tam transkripsiyonlu metnine yer verilmiştir. Çalışma esnasında edinilen bilgiler, Sonuç bölümünde değerlendirilmiştir. Sa'du'llâh Halvetî'ye Atfedilen Anonim Kasîde-i Bürde Şerhi'nin, bu çalışma ile Klasik Türk Edebiyatı tarihindeki yerini almasını ümit ediyoruz. This article examines the anonymous translation of the commentary on the Ode of the Mantle (Qasida-i Burdah) attributed to Sa'du'llâh Khalvati. It comprises three main parts. The introductory part discusses the authorship problem and presents our related research findings. The first part covers basic information on the literary types on the Prophet Muhammad's biography, the biography of Imam Busiri, the original eulogist, and his motivations for composing it and lastly, the place and importance of the Ode of the Mantle in the Turkish-Islamic commentary tradition. A list of the Ode commentaries is presented in the end. The second part is devoted to the commentary itself. It's analyzed in terms of structure and content. The content analysis includes the commentary, titles of its sections and quotations and citations. The structural analysis is divided into such sections as language and style, prosody and literary arts. The third part provides the reader with information pertaining to the method we employ to prepare this study and with the full transcription of the commentary text. All of our research findings are recapped and evaluated in the conclusion. We hope the anonymous commentary on the Ode of the Mantle attributed to Sa'du'llâh Khalvati attains its rightful place in the Classical Turkish Literature. 160

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu çalışma, 19. yüzyılda yaşamış, hattat, şair ve devlet adamı İsmâil Sâdık Kemâl Paşa'nın, Kemâl-Nâme-i Düğümlü Baba adlı 11 ciltlik eserin ikinci cildini konu edinmiştir. İsmâil Sâdık Kemâl'in intisap ettiği meczup bir derviş olarak Düğümlü Baba adıyla şöhret bulmuş Hacı Hafız Mustafa Efendi'nin, hayatını, kıssalarını, kerametlerini ve feyizlerini anlatmak maksadıyla, manzum menâkıbnâme olarak kaleme aldığı eser, muhteva açısından incelenmiş ve eserin metin tenkidi yapılmıştır. Tez üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm eserin müellifi İsmâil Sâdık Kemâl Paşa'nın hayatı ve eserleri ile ilgili olup iki alt başlıktan müteşekkildir. İlk alt başlıkta, İsmâil Sâdık Kemâl'in ailesi, eğitimi, çalışma hayatından söz edilmiştir. İkinci alt başlıkta İsmâil Sâdık Kemâl'in eserlerinin içeriklerinden bahsedilmiş, nüshaların bulunduğu kütüphane ve koleksiyonlar tablo halinde verilmiştir. İkinci bölüm'de eser, Kemâl-Nâme-i Düğümlü Baba ana başlığı altında Eserin Şekil Özellikleri ve Eserin Muhteva Özellikleri olarak iki alt başlık olarak ele alınmıştır. Eserin nazım şekilleri, vezin, dil ve üslubu Eserin Şekil Özellikleri başlığı altında; Düğümlü Baba'nın hayatı, tekkesi ve eserde adı geçen şahıslar da Eserin Muhteva Özellikleri alt başlığında incelenmeye çalışılmıştır. Son bölümde ise tenkitli metin ile söz konusu metin oluştururken dikkat edilen esaslara yer verilmiştir. The topic of this study is the second volume of the "Kemal-name-i Dugumlu Baba" which is an eleven volume work by the 19th century poet, calligrapher and statesman, Ismail Sadik Kemal Pasha. The work of Ismail Sadik Kemal, who is a disciple of Hadji Hafiz Mustafa Efendi, better known as "Dugumlu Baba" is written on poetic menakibname style, on his biographical anecdotes, and his miracles and merits, therefore has been studied and examined in this research. The thesis consists of three parts. The first part is related to the life and works of Kemal Pasha who is the author of the work and it includes two sub-sections. The first sub-section focuses on Mustafa Efendi's family, education and working life. While the second sub-section focuses on Ismail Sadik Kemal Pasha's works in terms of their content and the copies of the work which survived in several libraries and book collections are given in table format. In the second part, under the main title of "Kemal-name-i Dugumlu Baba", the work is studied under two sub-headings, namely; "Properties of the Work" and "Content of the Work". The styles of language and literature, specific forms of the verses and rhythms of the work is studied under the sub-headings of "Properties of the Work" while Dugumlu Baba's life, his dervish lodge and the characters who were mentioned in the work is examined under the sub-headings of "Content of the Work". In the third part, the main text of the critique and the principles and methodology of the critical analysis is provided for the reader.

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu çalışmada on dokuzuncu yüzyılda yaşamış İstanbullu Eşref'in tek eseri olan Divan'ı çeviri yazıya aktarılarak incelenmiştir. Üç ana bölümden oluşan bu tezin giriş kısmında eserin müellife aidiyeti sorunu gündeme getirilmiş ve araştırma sonuçları sunulmuştur. Ardından gelen birinci bölümde İstanbullu Eşref'in hayatı ve edebî şahsiyeti ele alınmıştır. İkinci bölüm, Divan'a ayrılmıştır. Bu bölümde eserin biçimsel ve muhteva incelemesi yapılmıştır. Üçüncü bölüm, metnin hazırlanmasında izlenen yol hakkında bilgi ve Divan'ın tam transkripsiyonlu metnine ayrılmıştır. Çalışma esnasında ulaşılan bilgiler Sonuç bölümünde değerlendirilmiştir. İstanbullu Eşref Divanı'nın bu çalışma ile Klasik Türk Edebiyatı tarihindeki yerini alması ümidine sahibiz. In this work, Divan, the only literary work of Istanbullu Eshref who lived in 19th century, has been analysed by being transcripted. In the introduction section of this thesis composed of three main sections, the complication about whether the work belongs to Istanbullu Eshref or not has been discussed and the research results presented. In the following chapter, the first one, the life of Istanbullu Eshref and his literal aspects has been scrutinised. The second chapter was assigned to Divan. In that section, the formal and contential analysis has been made. The third section was assigned to the information about the textual preparation technique and the text with complete transcription of Divan. The general information that is received in the course of studying has been assessed in the conclusion. We are expectant about under the favor of this work The Divan of Istanbullu Eshref shall take place on the history of Turkish Classical Literature.

1828-1892 yılları arasında yaşamış olan İsmail Sâdık Kemâl'in, Düğümlü Baba lakabıyla tanınan Hacı Hafız Mustafa Efendi'nin hayatını ve kerametlerini merkeze alarak yazdığı 11 ciltlik KEMÂL-NÂME-İ DÜĞÜMLÜ BABA adlı eserinin birinci cildinin tenkitli metni ve incelemesi bu tezin konusunu oluşturmaktadır. Eser manzum bir menâkıb-nâmedir.Çalışma üç ana bölümden müteşekkildir. Birinci Bölüm eserin yazarı İsmail Sâdık Kemâl'in hayatı, eserleri ve edebî kişiliği hakkındadır.İkinci Bölüm kendi içinde iki ana başlık bulundurmaktadır. Eserin Şekil Özellikleri ve Eserin Muhteva Özellikleri isimlerini taşıyan bu başlıklar sırasıyla kendi içinde üç ve dört alt başlığı ihtiva etmektedir. Eserin Şekil Özellikleri başlığında şiirle ilgili teknik bilgilerin verildiği nazım şekilleri ve vezin konuları işlenmiştir. Sonrasında yazarın dil ve üslup hususiyetleri anlatılmıştır. Eserin Muhteva Özellikleri başlığında Düğümlü Baba'nın hayatı ve tekkesi hakkında iki başlık bulunmaktadır. Bunlardan sonra eserde adı geçen şahıslarla ilgili bir başlık ve en sonunda menkıbelerin sınıflandırılması konusunun işlendiği bir başlık yer almaktadır.Üçüncü Bölüm, eserin neşir esaslarını ve tenkitli metnini barındırmaktadır. The subject of this thesis is the critical of the text and the examination of the first volume of the 11-volume `KEMÂL-NÂME-İ DÜĞÜMLÜ BABA`, written by İsmail Sadik Kemal, who lived between 1828 and 1892, centered on the life and miracles of Hadji Hafiz Mustafa Efendi, . The work is a `menâkıbnâme` written in verse.The study is divided into three main sections. The first part is about the life, works and literary personality of the writer İsmail Sadık Kemal.The second part has two main headings in itself. These titles, bearing the names of `Eserin Şekil Özellikleri` and `Eserin Muhteva Özellikleri`, the first one contains three and the second one contains four subheadings, respectively.In the title of `Eserin Şekil Özellikleri`, verse forms and prosody are helded in which technical information about poetry is given. Then the author's language and stylistic features are explained.There are two titles about the life and the dervish convent of `Düğümlü Baba` in the title `Eserin Muhteva Özellikleri. Thereafter, there is a title for the persons mentioned in the work, and finally a title for the classification of `menkıbeler`.The third chapter contains the essences for publishing this work and the criticized tex. 386