Search

Advances in reproductive biotechnology increase control over who is born and under what circumstances. Resulyingly, we are confronted with the question: what do we owe to future people who are born with the help of these technologies? In an attempt to do justice to future people, a new entity has appeared the legal stage: the future child. This is the child that has not been born or even conceived yet – but might be at some point in the future. In order to be able to include this new entity in discussions on the regulations on reproduction, we need a theoretical framework that helps us understand what this entity is and how we can address it. In the regulations on reproduction, the future child is often conceptualised as a subject of rights or interests. Yet, as a result of these regulatory frameworks that invoke the interests of the future child, the future child itself is ultimately prevented from coming into existence, which renders the future child as a merely legal construct and a complex entity. This research aims to assess the conceptualisation of the future child in the regulations on reproduction, by scrutinizing the tenability of the ‘interests of the future child’ construction. In order to assess this construction, it is deconstructed into the four assumption upon which it is based. These are: first, the core values underlying the regulations on reproduction can be understood as interests of an individual subject; second, the future child has an implicitly assumed interest in its own non-existence; third, the future child is a legal subject and, fourth, the future child whose existence is prevented is capable of having interests. The critical assessment of these four assumptions reveals that each of them is questionable. The first and second assumptions are untenable in most cases. The third and fourth assumptions, pertaining to the future child’s subjectivity, are completely untenable due to the future child’s non-existence. In short, the interests of the ‘interests of the future child’ construction appears to be unable to articulate various values that underlie the regulatory framework and it is internally contradictory. In response, I propose an alternative theoretical framework based on the work of Hans Jonas that is capable of taking up this task. This alternative approach conceives the future child as the object of our responsibility. In order to set the parameters of our responsibility towards the future child, we need a more articulated normative account of the human person. In this research, I explore how perceiving the human person as equal and an autonomous end in himself is capable of making sense of the various values that can be distilled from the regulation of reproduction. Of course, the notion our humanity may remain topic of discussion, as it is surrounded by unprecedented complexities. As technological developments erode the boundaries between the given and the made, it may seem that we are losing our grip on this endeavour. But precisely because the regulation of biotechnology touches upon the intimate aspects of our humanity, and every regulatory choice implies an idea of what it means to be human, we cannot escape articulating such a collective perspective. Nor can we hide behind the ‘interests of the future child’ in an attempt to present our perspective on humanity as based on individual interests or rights. Therefore, rather than shy away from it, we must take up the challenge to at least further reflect upon the notion of humanity that forms the foundation of the regulations on reproduction and to attempt to articulate in more depth what it means to be human.

ispartof: Europees burgerschap in de klas: Casussen voor mondige EU-burgers pages:206-221 ispartof: pages:206-221 status: published

Migrants occupy a special place within the discourse of human rights. They live their lives in a country which is not their own, putting a claim on communities, to which they are not a member, to recognize them as rights-bearers. They do so on the basis of their membership to the family of human beings, which defines the core of what it means to have human rights. At the same time, the framework of human rights as the corner stone of international law endorses the self-sovereignty of bounded political communities that inevitably divides between insiders and outsiders. During the first decades of the human rights movement, this discrepancy between universal personhood and the sovereignty of states was easily ignored as the dominant worldview rested comfortably on the assumption that all residents of states were members. The presence of non-members within the border of the state was considered an anomaly, a consequence of war and other human inflicted horrors that the human rights framework precisely intended to prevent. Since the 1960s, the share of migrants in the global population fluctuates around the 3 percent, and the issue of migration has appeared on the political agenda of most countries, whether sending, transit or host countries. The focus shifted from refugee protection to national security and border control, and organized migration became progressively more restrictive, selective, and temporary. These changes severely eroded the agency and negotiation power of migrants. Migration has become an increasingly risky and hazardous undertaking. Refugees, asylum seekers, and migrant workers are subject to exclusionary policies and get caught up quite easily in situations that could be considered humiliating and degrading. It raises the question whether the framework of human rights is fit to respond adequately to the phenomenon of migration. Can the human rights accorded to non-members protect them against violations of their dignity? What rights should a person be able to claim when states are committed to leaving the self-respect of all people under their jurisdiction intact, including those people who are considered to be outsiders because they are not citizens? In this thesis, I answer these questions by positioning the non-member as the core representant of the rights-holder. Focusing on harms inflicted on citizens teaches us about states failing to measure up to the commitments that are part of the framework of human rights. A focus on non-members adds something else; it draws our attention to existing gaps within human rights law. Acknowledging that the foundational concept of human dignity is open to multiple interpretations, I propose the notion of non-humiliation as the bare minimum of what dignity should entail. My interpretation of the concept of non-humiliation finds its origin in the ideas of Avishai Margalit. The principal motifs in humiliation are rejection and the loss of basic control. An account of human rights that interprets human dignity as non-humiliation can be described as philosophia negativa, meaning that the absence of harm takes precedence over the pursuit of the ideal of justice. Based on this thin understanding of human dignity, I re-evaluate the human rights currently claimable by non-members in the realms of work and politics. Based on an understanding of work as a capacity that should be one’s inalienable property, I propose to complement the current package of work entitlements with a general right not to be prohibited from working. Based on an understanding of political agency as an essential part of self-expression and belonging, I propose to widen the current human rights regime with a right to consultation, and a right to renounce one’s nationality and thereby to claim membership in the host community.

Migrants occupy a special place within the discourse of human rights. They live their lives in a country which is not their own, putting a claim on communities, to which they are not a member, to recognize them as rights-bearers. They do so on the basis of their membership to the family of human beings, which defines the core of what it means to have human rights. At the same time, the framework of human rights as the corner stone of international law endorses the self-sovereignty of bounded political communities that inevitably divides between insiders and outsiders. During the first decades of the human rights movement, this discrepancy between universal personhood and the sovereignty of states was easily ignored as the dominant worldview rested comfortably on the assumption that all residents of states were members. The presence of non-members within the border of the state was considered an anomaly, a consequence of war and other human inflicted horrors that the human rights framework precisely intended to prevent. Since the 1960s, the share of migrants in the global population fluctuates around the 3 percent, and the issue of migration has appeared on the political agenda of most countries, whether sending, transit or host countries. The focus shifted from refugee protection to national security and border control, and organized migration became progressively more restrictive, selective, and temporary. These changes severely eroded the agency and negotiation power of migrants. Migration has become an increasingly risky and hazardous undertaking. Refugees, asylum seekers, and migrant workers are subject to exclusionary policies and get caught up quite easily in situations that could be considered humiliating and degrading. It raises the question whether the framework of human rights is fit to respond adequately to the phenomenon of migration. Can the human rights accorded to non-members protect them against violations of their dignity? What rights should a person be able to claim when states are committed to leaving the self-respect of all people under their jurisdiction intact, including those people who are considered to be outsiders because they are not citizens? In this thesis, I answer these questions by positioning the non-member as the core representant of the rights-holder. Focusing on harms inflicted on citizens teaches us about states failing to measure up to the commitments that are part of the framework of human rights. A focus on non-members adds something else; it draws our attention to existing gaps within human rights law. Acknowledging that the foundational concept of human dignity is open to multiple interpretations, I propose the notion of non-humiliation as the bare minimum of what dignity should entail. My interpretation of the concept of non-humiliation finds its origin in the ideas of Avishai Margalit. The principal motifs in humiliation are rejection and the loss of basic control. An account of human rights that interprets human dignity as non-humiliation can be described as philosophia negativa, meaning that the absence of harm takes precedence over the pursuit of the ideal of justice. Based on this thin understanding of human dignity, I re-evaluate the human rights currently claimable by non-members in the realms of work and politics. Based on an understanding of work as a capacity that should be one’s inalienable property, I propose to complement the current package of work entitlements with a general right not to be prohibited from working. Based on an understanding of political agency as an essential part of self-expression and belonging, I propose to widen the current human rights regime with a right to consultation, and a right to renounce one’s nationality and thereby to claim membership in the host community.

Migrants occupy a special place within the discourse of human rights. They live their lives in a country which is not their own, putting a claim on communities, to which they are not a member, to recognize them as rights-bearers. They do so on the basis of their membership to the family of human beings, which defines the core of what it means to have human rights. At the same time, the framework of human rights as the corner stone of international law endorses the self-sovereignty of bounded political communities that inevitably divides between insiders and outsiders. During the first decades of the human rights movement, this discrepancy between universal personhood and the sovereignty of states was easily ignored as the dominant worldview rested comfortably on the assumption that all residents of states were members. The presence of non-members within the border of the state was considered an anomaly, a consequence of war and other human inflicted horrors that the human rights framework precisely intended to prevent. Since the 1960s, the share of migrants in the global population fluctuates around the 3 percent, and the issue of migration has appeared on the political agenda of most countries, whether sending, transit or host countries. The focus shifted from refugee protection to national security and border control, and organized migration became progressively more restrictive, selective, and temporary. These changes severely eroded the agency and negotiation power of migrants. Migration has become an increasingly risky and hazardous undertaking. Refugees, asylum seekers, and migrant workers are subject to exclusionary policies and get caught up quite easily in situations that could be considered humiliating and degrading. It raises the question whether the framework of human rights is fit to respond adequately to the phenomenon of migration. Can the human rights accorded to non-members protect them against violations of their dignity? What rights should a person be able to claim when states are committed to leaving the self-respect of all people under their jurisdiction intact, including those people who are considered to be outsiders because they are not citizens? In this thesis, I answer these questions by positioning the non-member as the core representant of the rights-holder. Focusing on harms inflicted on citizens teaches us about states failing to measure up to the commitments that are part of the framework of human rights. A focus on non-members adds something else; it draws our attention to existing gaps within human rights law. Acknowledging that the foundational concept of human dignity is open to multiple interpretations, I propose the notion of non-humiliation as the bare minimum of what dignity should entail. My interpretation of the concept of non-humiliation finds its origin in the ideas of Avishai Margalit. The principal motifs in humiliation are rejection and the loss of basic control. An account of human rights that interprets human dignity as non-humiliation can be described as philosophia negativa, meaning that the absence of harm takes precedence over the pursuit of the ideal of justice. Based on this thin understanding of human dignity, I re-evaluate the human rights currently claimable by non-members in the realms of work and politics. Based on an understanding of work as a capacity that should be one’s inalienable property, I propose to complement the current package of work entitlements with a general right not to be prohibited from working. Based on an understanding of political agency as an essential part of self-expression and belonging, I propose to widen the current human rights regime with a right to consultation, and a right to renounce one’s nationality and thereby to claim membership in the host community.

Migrants occupy a special place within the discourse of human rights. They live their lives in a country which is not their own, putting a claim on communities, to which they are not a member, to recognize them as rights-bearers. They do so on the basis of their membership to the family of human beings, which defines the core of what it means to have human rights. At the same time, the framework of human rights as the corner stone of international law endorses the self-sovereignty of bounded political communities that inevitably divides between insiders and outsiders. During the first decades of the human rights movement, this discrepancy between universal personhood and the sovereignty of states was easily ignored as the dominant worldview rested comfortably on the assumption that all residents of states were members. The presence of non-members within the border of the state was considered an anomaly, a consequence of war and other human inflicted horrors that the human rights framework precisely intended to prevent. Since the 1960s, the share of migrants in the global population fluctuates around the 3 percent, and the issue of migration has appeared on the political agenda of most countries, whether sending, transit or host countries. The focus shifted from refugee protection to national security and border control, and organized migration became progressively more restrictive, selective, and temporary. These changes severely eroded the agency and negotiation power of migrants. Migration has become an increasingly risky and hazardous undertaking. Refugees, asylum seekers, and migrant workers are subject to exclusionary policies and get caught up quite easily in situations that could be considered humiliating and degrading. It raises the question whether the framework of human rights is fit to respond adequately to the phenomenon of migration. Can the human rights accorded to non-members protect them against violations of their dignity? What rights should a person be able to claim when states are committed to leaving the self-respect of all people under their jurisdiction intact, including those people who are considered to be outsiders because they are not citizens? In this thesis, I answer these questions by positioning the non-member as the core representant of the rights-holder. Focusing on harms inflicted on citizens teaches us about states failing to measure up to the commitments that are part of the framework of human rights. A focus on non-members adds something else; it draws our attention to existing gaps within human rights law. Acknowledging that the foundational concept of human dignity is open to multiple interpretations, I propose the notion of non-humiliation as the bare minimum of what dignity should entail. My interpretation of the concept of non-humiliation finds its origin in the ideas of Avishai Margalit. The principal motifs in humiliation are rejection and the loss of basic control. An account of human rights that interprets human dignity as non-humiliation can be described as philosophia negativa, meaning that the absence of harm takes precedence over the pursuit of the ideal of justice. Based on this thin understanding of human dignity, I re-evaluate the human rights currently claimable by non-members in the realms of work and politics. Based on an understanding of work as a capacity that should be one’s inalienable property, I propose to complement the current package of work entitlements with a general right not to be prohibited from working. Based on an understanding of political agency as an essential part of self-expression and belonging, I propose to widen the current human rights regime with a right to consultation, and a right to renounce one’s nationality and thereby to claim membership in the host community.

Hoe ziet onze digitale toekomst eruit? Welke rol spelen mens en machine daarin? In dit ebook bij de tentoonstelling Reflecties word je aan de hand van online en offline installaties meegenomen in een verhaal over algoritmes, kunstmatige intelligentie en machine learning technology. Wie ben jij? Kan de machine jou leren kennen? Hoe werkt AI? Wordt jouw leven beter als algoritmen jouw beslissingen ‘optimaliseren’? Is jouw expertise nog iets waard als machines sneller denken en beter zoeken? Wat blijft er dan van jou over? Het e-book bij deze tentoonstelling nodigt de bezoeker uit om op deze vragen te reflecteren en stil te staan bij de maatschappelijke uitdaging waar we nu voor staan. AI-experts verwachten dat tegen 2060 de machine in álle domeinen de mens de baas zal zijn. Maar als mensen niet langer nodig zijn vanwege hun cognitieve of artistieke vaardigheden, waar zijn we dan nog wél voor nodig? Als machines straks beter dan wijzelf kunnen denken, rekenen, schilderen en componeren, als hun verhalen pakkender en schrijnender zijn dan die van ons, waaraan ontlenen we als mens dan onze betekenis en wat is dan onze nieuwe rol? Om als mens in 2060 nog gelukkig te kunnen zijn is het nodig dat we nu nadenken over onze digitale toekomst, de relatie tussen mens en machine en de menselijke waardigheid hierbinnen. Reflecties is een samenwerking tussen Universiteit Twente en Tetem. De tentoonstelling is ontwikkeld in het kader van het project Make Happiness van Tetem en het onderzoeksproject Man and Machine – Learning in the Digital Society door professor Mieke Boon met studenten van de Master opleiding PSTS (Philosophy of Science, Technology and Society), de Bachelor opleiding ATLAS-UCT, en het BMS lab van de Universiteit Twente. De tentoonstelling is vormgegeven door kunstenaar Jan Merlin Marski.

Hoe ziet onze digitale toekomst eruit? Welke rol spelen mens en machine daarin? In dit ebook bij de tentoonstelling Reflecties word je aan de hand van online en offline installaties meegenomen in een verhaal over algoritmes, kunstmatige intelligentie en machine learning technology. Wie ben jij? Kan de machine jou leren kennen? Hoe werkt AI? Wordt jouw leven beter als algoritmen jouw beslissingen ‘optimaliseren’? Is jouw expertise nog iets waard als machines sneller denken en beter zoeken? Wat blijft er dan van jou over? Het e-book bij deze tentoonstelling nodigt de bezoeker uit om op deze vragen te reflecteren en stil te staan bij de maatschappelijke uitdaging waar we nu voor staan. AI-experts verwachten dat tegen 2060 de machine in álle domeinen de mens de baas zal zijn. Maar als mensen niet langer nodig zijn vanwege hun cognitieve of artistieke vaardigheden, waar zijn we dan nog wél voor nodig? Als machines straks beter dan wijzelf kunnen denken, rekenen, schilderen en componeren, als hun verhalen pakkender en schrijnender zijn dan die van ons, waaraan ontlenen we als mens dan onze betekenis en wat is dan onze nieuwe rol? Om als mens in 2060 nog gelukkig te kunnen zijn is het nodig dat we nu nadenken over onze digitale toekomst, de relatie tussen mens en machine en de menselijke waardigheid hierbinnen. Reflecties is een samenwerking tussen Universiteit Twente en Tetem. De tentoonstelling is ontwikkeld in het kader van het project Make Happiness van Tetem en het onderzoeksproject Man and Machine – Learning in the Digital Society door professor Mieke Boon met studenten van de Master opleiding PSTS (Philosophy of Science, Technology and Society), de Bachelor opleiding ATLAS-UCT, en het BMS lab van de Universiteit Twente. De tentoonstelling is vormgegeven door kunstenaar Jan Merlin Marski.

In deze zaak heeft International Stem Cell Corporation (hierna: “ISC”) verzocht om inschrijving van twee nationale octrooien bij het United Kingdom Intellectual Property Office (Bureau voor intellectuele eigendom van het Verenigd Koninkrijk) voor Parthenogenetische activatie van oöcyten voor de productie van menselijke embryonale stamcellen en voor Synthetische hoornvliezen van retinale stamcellen. Hierbij worden pluripotente stamcellen uit parthenogenetisch geactiveerde oöcyten geïsoleerd. Richtlijn 98/44/EG van het Europees Parlement en de Raad van 6 juli 1998 heeft ten doel een kader voor de rechtsbescherming van biotechnologische uitvindingen te stellen, evenals de handhaving en aanmoediging van investeringen op het terrein van de biotechnologie. Artikel 6 van de richtlijn bevat octrooieringsverboden: uitvindingen waarvan de commerciële exploitatie strijdig is met de openbare orde of goede zeden zijn uitgesloten van octrooieerbaarheid. Met name niet-octrooieerbaar wordt geacht het gebruik van menselijke embryo’s voor industriële of commerciële doeleinden. Op 16 augustus 2012 heeft de Hearing Officer van het UK Intellectual Property Office geoordeeld dat de in de octrooiaanvragen beschreven uitvindingen gebruik van menselijke embryo’s oplevert volgens de definitie die het Hof van Justitie in het eerdere arrest Brüstle gaf. Daarin oordeelde het Hof dat organismen die “het proces van ontwikkeling tot een mens in gang zetten”, en derhalve overeenkomstig artikel 6, lid 2, sub c, van richtlijn 98/44 van octrooiering zijn uitgesloten. De aanvragen zijn om die reden afgewezen, waarop ISC beroep instelt. Voor de tweede keer wordt vervolgens uitleg aan het Hof van Justitie gevraagd over het begrip ‘embryo’ uit Richtlijn 98/44/EG. De High Court of Justice (England & Wales), Chancery Division (Patents Court), schorst de zaak en stelt slechts één vraag: vallen onbevruchte menselijke eicellen, die werden gestimuleerd tot deling en verdere ontwikkeling middels parthenogenese, en die anders dan bevruchte eicellen enkel pluripotente cellen bevatten en zich niet kunnen ontwikkelen tot menselijke wezens, onder de term “menselijke embryo’s” in de zin van artikel 6, lid 2, sub c van die richtlijn ? Het Hof begint met te herhalen dat het begrip “menselijk embryo” een autonoom Unierechtelijk begrip is, dat uniform moet worden uitgelegd (zie arrest Brüstle, EU:C:2011:669, punt 26). In het arrest Brüstle heeft het Hof deze bepaling zo uitgelegd dat de Uniewetgever heeft bedoeld elke mogelijkheid van octrooieerbaarheid uit te sluiten wanneer de eerbiediging van de menselijke waardigheid daardoor zou kunnen worden aangetast, en als zodanig kwam het Hof tot de conclusie dat het begrip “menselijk embryo” in de zin van artikel 6, lid 2, sub c, van de richtlijn ruim moet worden opgevat. Dit houdt volgens het Hof in dat elke menselijke eicel, zodra deze is bevrucht, moet worden aangemerkt als “menselijk embryo” in de zin en voor de toepassing van artikel 6, lid 2, sub c, van de richtlijn, aangezien deze bevruchting het proces van ontwikkeling tot een mens in gang zet. Dit omvat volgens het Hof in Brüstle (EU:C:2011:669) ook de niet-bevruchte menselijke eicel waarin de kern van een uitgerijpte menselijke cel is geïmplanteerd en de niet-bevruchte menselijke eicel die is gestimuleerd tot deling en ontwikkeling door parthenogenese. Het Hof heeft in dat arrest hieraan toegevoegd dat hoewel deze organismes strikt genomen geen bevruchting hebben ondergaan, zij als gevolg van de techniek die is gebruikt om ze te winnen het proces van ontwikkeling tot een mens in gang zetten, net zoals het geval is bij het embryo dat door bevruchting van een eicel is ontstaan. In de onderhavige zaak heeft het verwijzende gerecht echter erop gewezen dat volgens de wetenschappelijke kennis waarover het beschikt, een menselijke parthenoot als gevolg van de voor de verkrijging ervan gebruikte techniek als zodanig het proces van ontwikkeling tot een mens niet in gang kan zetten. Dit standpunt wordt gedeeld door alle belanghebbenden die bij het Hof schriftelijke opmerkingen hebben ingediend. Bovendien heeft ISCO haar inschrijvingsaanvragen gewijzigd om uit te sluiten dat eventueel gebruik wordt gemaakt van aanvullende genetische ingrepen (bijvoorbeeld door toevoeging van het woord “pluripotent” voorafgaand aan “menselijke stamcellijn” en verwijzing naar het ontbreken van paternale inprenting). Het Hof nuanceert daarmee zijn eerdere uitspraak, en komt tot de conclusie dat artikel 6, lid 2, sub c, van richtlijn 98/44 aldus moet worden uitgelegd dat een onbevruchte menselijke eicel die door parthenogenese is gestimuleerd zich te verdelen en zich te ontwikkelen, geen “menselijk embryo” in de zin van die bepaling is indien zij, gelet op de huidige kennis van de wetenschap, als zodanig niet het inherente vermogen bezit zich te ontwikkelen tot een mens. Het is aan het verwijzende gerecht na te gaan of dat het geval is.

Over het concept menselijke waardigheid door I. Casier, doctoranda, A. Bauwens, postdoctoraal onderzoeker, W. Distelmans, copromotor en S. Snacken, coördinator van het interdisciplinaire HOA-project "Human rights in situations of (extreme) dependency, Vrije Universiteit Brussel

De zaak Rukiyé: de eigen onrechtmatige geboorte als bron van schadevergoeding 1. De feiten en het arrest Ten gevolge van een vals negatieve genetische test, afgenomen in het UZ Brussel, wordt Rukiyé, een genetisch zwaar gehandicapt kind geboren. De ouders stellen een vordering tot schadevergoeding in omdat zonder de fout van het ziekenhuis het kind geaborteerd zou zijn. De vals negatieve test was te wijten aan het gebruik van een preparaat dat door de fabricant niet voor diagnostische doeleinden op de markt gebracht was. Het UZ stelt dat het falen van de test echter te wijten was aan de onzuiverheid van het preparaat en vindt daarom dat niet zij maar de producent aansprakelijk is voor de schade. In zijn arrest van 21 sept. 2010 veroordeelt het hof van beroep te Brussel het UZ niet enkel tot vergoeding van de schade die de ouders geleden hebben (wrongful birth), maar ook voor de schade die het kind zelf heeft geleden door zwaar gehandicapt geboren te worden ten gevolge van een beroepsfout (wrongful life). Het kind dat nog geboren moest worden, had een in rechte beschermd belang bij zijn eigen abortus, zo oordeelt het hof. 2. Een rechtsfilosofisch kader In deze bijdrage worden enerzijds enkele kritische vragen gesteld over de rechtvaardigheid van deze concrete beslissing. Anderzijds wordt een principiëel rechtsfilosofisch kader geschetst op grond waarvan wrongful life claims onder bepaalde voorwaarden toewijsbaar zijn. Internationaal wijzen veel rechters de wrongful life vordering om verschillende redenen af. De belangrijkste is dat de schade niet vast te stellen is want het kind zou zonder de fout immers niet bestaan hebben en men acht het onmogelijk om het bestaan (hoe gebrekkig ook) als 'schade' op te vatten in vergelijking met het niet-bestaan. In het artikel wordt betoogd waarom deze argumenten niet overtuigend zijn. Voorts wordt geargumenteerd dat eenieder op grond van zijn intrinsieke menselijke waardigheid een recht heeft op een minimale levenskwaliteit. Kinderen bij wie dit recht geschonden is door hen ten gevolge van een beroepsfout geboren te laten worden in een deerniswekkende toestand van uitzichtsloos lijden, hebben daarom recht op schadevergoeding. 3. Wrongful life en menselijke waardigheid In deze bijdrage wordt op nauwgezette wijze betoogd dat dergelijke vorderingen geen negatief waardeoordeel over het voortbestaan van die kinderen impliceert, dat ze geen schending van de menselijke waardigheid inhouden en evenmin het respect voor gehandicapten uithollen. Tot slot gaat het artikel ook nog in op de ethisch delicate vraag of er een plicht bestaat om te verhoeden dat zwaar gehandicapt leven geboren wordt. De auteur meent dat een dergelijke plicht inderdaad aan het ontstaan is, maar hij wijst ook op de gevaren van verglijding. De tegenovergestelde visie die pleit voor 'absolute steun' aan gelovigen die willens en wetens een zwaar gehandicapt kind laten geboren worden, berust volgens de auteur op al te grote inschikkelijkheid jegens een moraaltheologie die ethisch bedenkelijke gevolgen heeft.

Marktwerking binnen de gezondheidszorg. Schaarste aan organen leidt tot orgaantoerisme, schending van menselijke waardigheid of zelfbeschikkingsrecht van de koper.

Marktwerking binnen de gezondheidszorg. Schaarste aan organen leidt tot orgaantoerisme, schending van menselijke waardigheid of zelfbeschikkingsrecht van de koper.