Search

Bu çalışma, Amalia Levanoni tarafından kaleme alınan “The Mamluk Conception of the Sultanate” başlıklı makalenin (International Journal of Middle East Studies 26/3 (1994), 373-392) tercüme edilmiş hâlidir. Mısır ve Suriye’deki yönetimleri sırasında (1250-1517) Memlûklar, veraset kuralları ve hükümdarın güç dayanağını içeren hususlarda sultanlığa yönelik tutumlarında bir belirsizlik gösterdiler. Bu belirsizlik, Memlûk Tarihi üzerine yapılan ilmî çalışmalarda Memlûk Devleti’nin mahiyeti hususunda çeşitli fikirlere neden olmuştur. Genellikle veraset ilkesinin Memlûk Devleti’nde farklı derecelerde benimsendiği ancak bunun Bahrî dönemi esnasında zayıf olduğu, Çerkes dönemi esnasında ise tamamen terk edildiği ima edilmiştir. Bununla birlikte Memlûklar’ın veliahtlık sistemi kurmak istedikleri ifade edilmiş ancak bunun memlûk sistemi ile çatışması neticesinde çoğu defa akamete uğradığı belirtilmiştir. Bu çalışmada Memlûk Devleti’nde zaman zaman hanedanlık sistemi eğilimlerinin olduğuna işaret edilmekle birlikte, çoğunlukla veliahtlığın bir sistem olarak tatbik edilmediği, Memlûk sultanlarının mutlak bir hükümdardan ziyade seçkin emîrler yanında “eşitler arasında birinci” mesabesinde kaldığı vurgulanacaktır. Bu çalışmada sınırlı bir tarih aralığından ziyade, genel olarak Memlûk Devleti’nde nasıl bir sultanlık anlayışının benimsendiği tarihsel örnekler yoluyla gösterilerek genel bir çıkarım yapılmaya çalışılacaktır. During their rule in Egypt and Syria (1250-1517), the Mamluks showed ambiguity in their attitudes towards the sultanate regarding the rules of succession and the power base of the ruler. This uncertainty has led to various ideas about the nature of the Mamluk State in scientific studies on Mamluk History. It is generally implied that the principle of succession was adopted to varying degrees in the Mamluk State, but that it was weak during the Bahri period and completely abandoned during the Circassian period. However, it was stated that the Mamluks wanted to establish an inheritance system, but it was emphasized that it often failed as a result of its conflict with the Mamluk system. In this study, although it is pointed out that there are dynastic system tendencies in the Mamluk State from time to time, it will be emphasized that the heirship was not applied as a system mostly, and that the Mamluk sultans remained in the “primus inter pares” rank alongside distinguished emirs rather than an absolute ruler. In this study, it will be tried to make a general inference by showing what kind of sultanate understanding was adopted in the Mamluk State through historical examples rather than a limited date range.

Ahiretü’l Memâlîk Ev Vakıatü’s-Sultanü’l Gavrî Mea Selimü’l Osmanî İbn Zünbül’ün en önemli eserlerinden biridir. Müellif hem Memlûklar dönemine hem de Osmanlı devletinin Mısır’a hakimyeti dönemine tanıklık etmiş ve eserinde işlemiştir. İbn Zünbül’ün hayatı hakkında kısıtlı bilgilere sahip olsak da eserini halk ağzıyla yazdığı anlaşılmaktadır. Abdülmün’im Amr 1961 yılında eseri yeniden neşretmiştir. Eserde; Memûk Devletinin idari yapısından, onları Osmanlı Devleti ile savaşa götüren nedenlerden, sultanların birbirleriyle mektuplaşmalarından, aralarında cereyan eden savaşlardan, Memlûk emirlerinin destansı çarpışmalarından –özellikle Tuman Bay ve Şadi Beg-, dönemin askeri yapısından, kullanılan silahlardan ve Mısır’ın Osmanlı hâkimiyetine geçiş sürecinden bahsetmiştir. İbn Zünbül eserinde şiirlere de yer vermiştir. Ayrıca eserde destansı bir anlatım ön plana çıkmaktadır. Özellikle savaş sahnelerini tasvir ederek anlatmayı tercih etmiştir. Müellif bu anlatılan olaylara bizzat tanıklık etmiştir. Bu durum eserin ehemmiyetini daha da arttırmaktadır. Dolayısıyla eser, bu alanda araştırma yapanlar için önemli bir referans kaynaktır., Ahiretü'l Memâlîk Ev Vakıatü's-Sultanü'l Gavrî Mea Selimü'l Osmanî is one of the most important works of Ibn Zunbul. The author has witnessed both the Mamluks period and the period of the Ottoman domination in Egypt and has processed it in his work. Although we have limited information about Ibn Zunbul's life, it is understood that he wrote his work in public. Abdulmun'im Amr republished the work in 1961. İn the work; He talked about the administrative structure of the Mamluk State, the reasons that led them to war with the Ottoman Empire, the correspondence of the sultans with each other, the wars between them, the epic clashes of the Mamluk emirs -especially Tuman Bay and Şadi Beg-, the military structure of the period, the weapons used and the transition process of Egypt to the Ottoman domination. Ibn Zunbul also included poems in his work. In addition, an epic narration comes to the fore in the work. He especially preferred to describe the war scenes by depicting them. The author personally witnessed these events. This situation increases the importance of the work even more. Therefore, the work is an important reference source for those who do research in this field.

İlk yayınını 1997 yılında gerçekleştirmiş olan Chicago Üniversitesi Orta Doğu Dokümantasyon Merkezi Memlûk Araştırmaları Dergisinde (Mamluk Studies Review-MSR) yalnızca Memlûk araştırmaları ile ilgili yazılar yayına kabul edilmektedir. Memlûkların siyasi, iktisadi, içtimai ve ilmi faaliyetlerini konu edinen çalışmalar dışında Memlûklar ile ilgili neşredilmiş kayda değer kitapların tanıtım yazılarına da dergide yer verilir. Bu çalışmada MSR hakkında bilgiler sunulduktan sonra ilk yayın faaliyetinden günümüze kadar takip eden yıllarda çıkmış kayda değer çalışmalar tanıtılması amaçlanmıştır. Türk Tarihinin önemli bir safhasını teşkil etmesinin yanında, Memlûklar devrinde inkişaf gösteren ilmi faaliyetler, iktisat tarihinin konusuna giren pek çok mevzu ve devletin kültür tarihine inhisar eden hususlar ile ilgili çalışmalar ülkemizde yeterli değildir. Bu bağlamda Memlûk Türk Devleti tarihi ile ilgili birçok meselenin irdelenmesi gerekmektedir. Kurumsal olarak MSR’nin yanı sıra Bonn Üniversitesi bünyesinde gerçekleştirilen Memlûk araştırmaları da dikkate alındığın da bu çalışma sahasının batı dünyasında ne kadar önemsendiği rahatlıkla gözlenebilir, Mamluk Studies Review of the University of Chicago Middle East Documentation Center, which made its first publication in 1997, only accepts articles on the Mamluk studies. In addition to the researches on the political, economic, social and scientific activities of the Mamluks, introductory articles of notable books published on the Mamluks are also included in the journal. In this paper, after providing some information about MSR, some noteworthy studies from the first publication activity to the present will be evaluated. In addition to constituting an important phase of Turkish history, studies on scientific activities that developed in the Mamluk period, many issues that are the subject of the history of economy, and related to the cultural history of the state are not enough in our country. In this context, many other issues related to the history of the Mamluk Turkish State should be examined. Considering the Mamluk studies conducted by the University of Bonn as well as the MSR institutionally, it can be easily observed how important this field of study in the western world

Yakındoğu coğrafyasında 267 yıl hüküm süren Memlûklar(1250-1517), devletin kuruluş, örgütleniş ve işleyişi bakımından Mısır ve bölge tarihinin önemli devletlerindendir. Muhammed b. Kalavun da (1293-1341) Memlûk tarihinde devleti en uzun süre yöneten hükümdar olmasının yanı sıra çağdaşı olan Hıristiyan devletler ve ehl-i zimmet ile ilişkileri bakımından dikkate değer sultanlarından biridir.Bu çalışmada Muhammed b. Kalavun Dönemi sosyo-kültürel ve siyasi tarihinin şekillenmesine etki eden din faktörü incelenmeye çalışılmıştır. Sultan Baybars’ın hilafeti himaye politikasıyla kendine İslâm dünyasının hâmisi rolünü de yükleyen bir devlet olarak Memlûklarda kuşkusuz dâhilî ve haricî siyasette dinin rolü büyüktü. İncelemeye konu olan dönem, Memlûk tarihinde siyasî nüfuz, iktisadî başarı ve bazı istisnaî olaylar hariçte tutulacak olursa toplumu oluşturan sosyal yapıdaki dengeli siyaset bakımlarından müstesna bir mevki işgal etmektedir. Memlûk Devleti kurulduğu sıralarda Haçlı Seferleri etkisini yitirmiş ve seferler sırasında elde edilen kazanımlar korunmaya çalışılıyor olsa da fikrî açıdan haçlı düşüncesinin tamamen ortadan kalkmadığı söylenebilir. Hıristiyanlığın yayılma sürecinde Roma ile beraber hayatî rol oynayan üç merkezden ikisinin –İskenderiye ve Antakya Piskoposlukları- Memlûk hâkimiyetinde olması bu devleti Hıristiyanlar gözünde de önemli kılmaktaydı. Günümüz dünyasında küreselleşmenin etkisiyle bazı olguların önemini yitirerek detaylara dönüştüğü müşahede edilse de dinî farklılıkların hemen her yerde toplumsal hayatın önemli bir yönlendiricisi olduğu da bir gerçektir. Çalışmanın amacı, devletin kuruluş dönemlerinde temelleri atılan ve politik bir motivasyon kaynağı olarak görülen dinin Muhammed b. Kalavun Dönemi’nde devlet politikalarına etkisini ortaya koymaktır., Mamelukes, reigned the near east area for 267 years (1250-1517), is one of the most significant states of Egypt and the history of the area in terms of establishment, organisation and operation. In addition to being the longest-reigning monarch (1293-1341) in the history of Mamelukes, Muhammed b. Kalavun is one of the significant monarchs with regard to his relations with Christian states of his time and non-Muslims in his state.In this paper, it is aimed to study the religion factor having an impact on shaping Muhammed b. Kalavun Era socio-cultural and political history. It is beyond doubt that religion had a prominent role in internal and external politics in Mamelukes, being a state attributing itself the role of Patron of the Islamic World with its patronage of caliphate policy. Keeping the political clout, economic success and some exceptional cases apart, this era occupies and important place in terms of balanced politics in social structure. The aim of this study is to present the effect of religion, of which foundations was laid during the establishment period and was seen as a political motivation source, on state politics in Muhammed b. Kalavun Era.Even though the Crusades lost influence and achievements gain during campaigns were trying to be preserved when the Mamluk Sultanate was established, it can be said that idea of crusade was still in mind. From the three centres having vital importance for the spread of Christianity, two of them – Alexandria and Antioch Dioceses were under the domination of Mamelukes; therefore, for the Christians this state was important.Though it is observed in today’s world that some notions lost significance due to effect of globalisation, it is a fact that religious diversity is a significant guidance for social life in everywhere.

İlhanlı hükümdarları, sınır komşuları olan Memlûk, Altın Orda ve Çağatay devletleri ile aralıksız devam eden çatışmalarının doğurduğu yalnızlık sonucunda hemen hemen her dönem Avrupa’nın ileri gelen ülke liderleri ve Papalıkla sıkı münasebetler kurmayı arzulamışlardır. Bu nedenle İlhanlı Devleti Papalık ve Avrupa ülkeleri ile kesintisiz olarak mektuplaşmak suretiyle bilgi alışverişinde bulunmuştur. İki taraf arasındaki haberleşmelerin ana konusunu ise Memlûklara karşı yapılması planlanan ortak askerî hareket ve papanın İlhanlı hükümdarlarını Hıristiyan âlemine çekebilme umutları oluşturmaktaydı. Ortak düşman olarak görülen Memlûk Devleti’nin mevcudiyeti gerek Avrupalı devletler gerek Papalık gerekse İlhanlılar için büyük bir tehdit oluşturmaktaydı. Fakat iki tarafın karşılıklı bütün görüşme, vaat ve çabaları hiçbir zaman Memlûklara karşı ortak bir harekâta dönüşmemiş ve İlhanlı-Avrupa ittifakı fiiliyata dökülememiştir. Buna karşılık Memlûklar Haçlıları Ortadoğu’dan tamamen atmayı başarmışlardır. Ebu Said Bahadır Han döneminden itibaren İlhanlılarda merkezi otorite zayıflamış ve Ebu Said Bahadır Han’ın ölümüyle birlikte İlhanlı Devleti yıkılmıştır. Memlûklar ise Ortadoğu’da tahakkümlerini uzun süre devam ettirmişlerdir. Bu çalışmada Olcâytû Han Döneminde İlhanlılar ile Hıristiyan Dünyası arasında gerçekleşen münasebetler incelendi. Bu kapsamda Olcâytû Han tarafından 1305 ve 1307 yılında Avrupa’ya gönderilen iki mektupta kullanılan üslup ve bu üslupla verilmek istenen mesajlar değerlendirildi., The Ilkhanid rulers wanted to establish close relations with prominent European leaders and the Papacy in almost every period as a result of the loneliness caused by the ongoing conflicts with the border neighbors, the Mamluk, the Golden Horde and the Chagatay States. For this reason, uninterrupted correspondence and exchange of information were made with the Pope and European countries. The main subject of the communication between the two sides was the formed joint military movement planned against the Mamluks and the hope of attracting the Ilkhanid rulers to the Christian world by Pope. The existence of the Mamluk State, seen as a common enemy, was seen as a major threat to both the European states and the Papacy and Ilkhanians. But all the mutual talks, promises and efforts of the two sides never turned into a joint operation against the Mamluks and the Ilkhanid-European alliance could not be put into action. On the other hand, the Crusaders during the Mamluk period were completely erased from the Middle East geography and since the time of Abu Said Bahadır Khan, the central authority of the Ilkhanians was weakened and upon the death of Abu Said Bahadır Khan, the Ilkhanid State was destroyed. The Mamluks continued their domination in the Middle East for a long time. In this study, the relations between the Ilkhanians and the Christian World during the Olcaytu Khan Period were examined. In this context, the style used in the two letters sent to Europe in 1305 and 1307 by Olcaytu Han and the messages to be given in this style were discussed.

İlhanlı hükümdarları, sınır komşuları olan Memlûk, Altın Orda ve Çağatay devletleri ile aralıksız devam eden çatışmalarının doğurduğu yalnızlık sonucunda hemen hemen her dönem Avrupa’nın ileri gelen ülke liderleri ve Papalıkla sıkı münasebetler kurmayı arzulamışlardır. Bu nedenle İlhanlı Devleti Papalık ve Avrupa ülkeleri ile kesintisiz olarak mektuplaşmak suretiyle bilgi alışverişinde bulunmuştur. İki taraf arasındaki haberleşmelerin ana konusunu ise Memlûklara karşı yapılması planlanan ortak askerî hareket ve papanın İlhanlı hükümdarlarını Hıristiyan âlemine çekebilme umutları oluşturmaktaydı. Ortak düşman olarak görülen Memlûk Devleti’nin mevcudiyeti gerek Avrupalı devletler gerek Papalık gerekse İlhanlılar için büyük bir tehdit oluşturmaktaydı. Fakat iki tarafın karşılıklı bütün görüşme, vaat ve çabaları hiçbir zaman Memlûklara karşı ortak bir harekâta dönüşmemiş ve İlhanlı-Avrupa ittifakı fiiliyata dökülememiştir. Buna karşılık Memlûklar Haçlıları Ortadoğu’dan tamamen atmayı başarmışlardır. Ebu Said Bahadır Han döneminden itibaren İlhanlılarda merkezi otorite zayıflamış ve Ebu Said Bahadır Han’ın ölümüyle birlikte İlhanlı Devleti yıkılmıştır. Memlûklar ise Ortadoğu’da tahakkümlerini uzun süre devam ettirmişlerdir. Bu çalışmada Olcâytû Han Döneminde İlhanlılar ile Hıristiyan Dünyası arasında gerçekleşen münasebetler incelendi. Bu kapsamda Olcâytû Han tarafından 1305 ve 1307 yılında Avrupa’ya gönderilen iki mektupta kullanılan üslup ve bu üslupla verilmek istenen mesajlar değerlendirildi. The Ilkhanid rulers wanted to establish close relations with prominent European leaders and the Papacy in almost every period as a result of the loneliness caused by the ongoing conflicts with the border neighbors, the Mamluk, the Golden Horde and the Chagatay States. For this reason, uninterrupted correspondence and exchange of information were made with the Pope and European countries. The main subject of the communication between the two sides was the formed joint military movement planned against the Mamluks and the hope of attracting the Ilkhanid rulers to the Christian world by Pope. The existence of the Mamluk State, seen as a common enemy, was seen as a major threat to both the European states and the Papacy and Ilkhanians. But all the mutual talks, promises and efforts of the two sides never turned into a joint operation against the Mamluks and the Ilkhanid-European alliance could not be put into action. On the other hand, the Crusaders during the Mamluk period were completely erased from the Middle East geography and since the time of Abu Said Bahadır Khan, the central authority of the Ilkhanians was weakened and upon the death of Abu Said Bahadır Khan, the Ilkhanid State was destroyed. The Mamluks continued their domination in the Middle East for a long time. In this study, the relations between the Ilkhanians and the Christian World during the Olcaytu Khan Period were examined. In this context, the style used in the two letters sent to Europe in 1305 and 1307 by Olcaytu Han and the messages to be given in this style were discussed., Bu çalışma Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi'nde 2019 yılında tamamlanmış olan "Olcâytû Han ve Zamanı (1304- 1316)" adlı doktora tezimden türetilmiştir., {"references":["Aştiyani, A. İ. (1364/1996). Târîh-i Mogûl. (Ez–hamle-yi Çingîz tâ teşkil-i devlet-i Tîmûr). Tahran: Moesese-i İntişarat-ı Emîr-î Kebir.","Cüveynî, Ata Melik. (1988). Tarih-i Cihan Güşâ. (Çev. Mürsel Öztürk). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.","Erdem, İ. (1997). \"Olcâytû Han devrinde Horasan'da İlhanlı-Çağataylı mücadeleleri\". Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. (3), 106-112","Erdem, İ. (2002). \"Olcâytû Han'ın ölümüne kadar İlhanlılarda yaşanan siyasal-kültürel gelişmeler ve Yakındoğu'ya etkileri\". Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 20(32), 1-35.","Erdem, İ. (2003). \"Türkiye Selçuklu-İlhanlı İktisadî, Ticarî İlişkileri ve Sonuçları\" Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, 21(33), 49-67.","Erdem, İ. (1995). Türkiye Selçukluları-İlhanlı İlişkileri (1258-1308). Basılmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.","Fablori, M. İ. (1394) \"İlel a'dem muvafeket-i münasebat-ı İlhanan ve Orupaiyan\" Nimsalname-i Tarihi Nu, (5), 1-2.","Gördegir, E. (Ağustos 2019). \"Olcâytû Han'ın Gilan seferi (1306-1307)\" Tarih ve Gelecek Dergisi, 5(2), 334-342.","Gördegir, E. Özbek S. (Aralık 2018). \"Moğolların Mardin Kuşatması ve Hülagü'de Olcâytû'ya İlhanlı Artuklu Münasebetleri\" Tarih ve Gelecek Dergisi, 4(3), 106-118.","Haenisch, E. (1949). \"Zu den Brief'en der mongolischen Il-Khane Arġun und Öljeitü an den König Philipp den Schönen von Frankreich (1289 u. 1305)\", Oriens, Vol. II, No. 2, Dec. 31, 229-230.","Hafız Ebrû. (1317). Zeyl-i Camiü't-Tevarih-i Reşidî. (Nşr: Hanbaba Beyani). Tahran: Danişiyar-ı Tarih Danişgah-ı Tahran Şirket-i Tezamuniyi İlmi.","Hamdullah Müstevfî, Kazvinî. (2018). Târih-i Güzide. (Çev. Mürsel Öztürk). Ankara. Türk Tarih Kurumu.","Hatîbî. E.F. (1380 h.q.). \"Olcâytû\", DMBİ, Tahran: X, 447-450.","Howorth H. (1890). History of the Mongols (from the 9 the to the 19 the century) London: Part II. Longmans Gren and Co.","Kaşânî, Ebulkasım Abdullah bin Muhammed el. (1384). Tarih-e PadiŞah Said Gıyasedünya ve din Olcâytû. Tahran: Heftomin Nomayişgah Beynelmileli.","Kerimi, A. R., Çahiyân A. E. (1392 h.q.). \"Caygâh-ı Bizans der Siyaset-i Harici-yi İlhanan\". (665-746 h.Q.- 1258-1335 m.). Pejoheşha-ı Tarihi Dânişkede-yi Edebiyat ve Ulumu-ı İnsani Danişgâhı-ı İsfehan. 5(2), 53- 78.","Kirişoğlu A. (2018). İlhanlı-Avrupa ilişkileri. Isparta: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.","Lewis Bernard. (2003). Orta Doğu (İki Bin Yıllık Orta Doğu Tarihi). (Çev: Selen Y. Kolay). Ankara: Arkadaş Yayınları.","Morgan, D. O. (1995). \"Ölḏjeytü\". Leiden: El2, Vol. VIII, 168-169.","Ört D. (1992). Tarih-i Olcâytû. Ankara üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yüksek Lisans Tezi)","Özbek, S. (2013). \"Memlûklerde Meşrûiyet Arayışları ve Saltanat İnşasına Yönelik Çabalar (Sultanı Öldüren Sultan Olur)\". Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi. Sayı. 32(53), 155-172.","Özbek, S. (2002). \"Yakın Doğu Türk-İslam tarihinin akışını değiştiren bir meydan savaşı: Ayn Calud\". Ankara: Türkler Ansiklopedisi, C. V, 127-133.","Özbek, S. (2018). Moğolları durduran Türk Sultan Baybars. Berikan Yayınevi.","Özgüdenli, O.G. (2007). \"Olcâytû Han\"İstanbul: DİA, c. XXXIII, 345-347.","Pachymérès, G. (2009). Bizanslı Gözüyle Türkler. (Çev. İlcan Bihter Barlas). İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayıncılık.","Roux, J.P. (2001). Moğol İmparatorluğu Tarihi. (Çev. Aykut Kazancigil, Ayşe Bereket). İstanbul: Kabalcı Yayınevi","Spuler, B. (2013). İran Moğolları (Siyaset, İdare ve Kültür İlhanlılar Devri, 1220-1350). (Çev. Cemal Köprülü). Ankara. 3. Baskı, Türk Tarih Kurumu Basımevi.","Suyutî, Hafız Celaleddin. (2005). Tarih-i Hülefa. (Tah. Said Mahmud Akil). Beyrut.","Şebankarei, Muhammed bin Ali bin Muhamed Sebankarei. (1363). Mecma'ü'l-ensab. Tahran: Muessesei İntişarat-ı Emîr-i Kebir.","Yuvalı, A. (2000). \"İlhanlılar\". TDVİA, C.22.","Yuvalı, A. (2017). İlhanlı Tarihi. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları."]}

Military organization has always been a notable issue for the Turkish states in which they care. Turks, who reigned at different territories and found various states, had always regular and disciplined armies that were ready to battle. To conduct this deed more systematically, it is known that some of the Turkish states had military schools and sultans would show them great interest. As the other Turkish states did, Mamlûks, which had a remarkable importance at the Middle East, also made a point of the military organization. Many talented troops and future-oriented sultans, amirs and bureaucrats grew from the military schools (tibak) that was one of the main institution of the state. Due to its original characteristic, Mamluk military organization and structure of the state system has always engaged in attention of the researchers and and various books and articles has been written at this study area. In this paper, we will try to introduce some of the considerable researchers and their studies which contributes to the area

Memlûk Devletinin merkez ve bazı vilayetlerinde isyanlar meydana gelmiştir. Bu isyanların merkezlerinden birisi olan Suriye, bu başkaldırıların başlangıç noktası olmuş bazen de sultana karşı olan ayaklananlar için sığınak görevi görmüştür. Bu isyanlardan birisi Halep Nâibi Emir Tagribermiş ve diğeri de Dımaşk Nâibi Aynal el-Cekemî’nin isyanlarıydı. Her iki vali de Sultan Barsbay’ın oğlu Aziz Yusuf adına isyan etmiş ve Yusuf, Sultan Çakmak tarafından tahttan indirilmiştir. Gerçekte bunların amacı, tahtı ele geçirmekti. Dahası, bu amaç doğrultusunda bunlar birbirleriyle de ittifak yapmadı. Buna ek olarak, bu Suriye valileri ne diğer bölgelerdeki valileri ne de Anadolu Türkmenlerini taraflarına çekmeyi başarabilmiştir., Many rebellion took place in the center and in the provinces of Mamluk Empire. One of the centers of rebellion was Syria had sometimes been a starting point and sometimes a shelter for rebels who were against the current Sultan. Two of these rebellions were Tagribermiş, Viceroy of Aleppo, and Aynal el-Cekemî, Viceroy of Damascus. Both of these viceroys rebelled on the pretext that Sultan Yusuf, the son of Sultan Barsbay, had been dethroned by Çakmak. In fact, their aim was to seize the throne. Moreover, they did not build an alliance among themselves for this reason. In addition, neither could these rebels get the other viceroys in Syria to their sides nor provide support of Anatolian Turcoman. In this case, they could not be successful.

After been seized Baghdad and eliminated the Abbasid Caliphate by Ilkhans in 1258, the authority of the caliphate that has a serious importance for Turk-Islām World, wouldn‟t appear in the historical secene for three years. The victory that the Mamluks gained over the Mongols, cheered up all the Muslims and the caliphate that re-established by Sultan Baibars in Cairo in 1261 had provided Mamluks to rise their prestiges over the Islāmic World. But the Caliphate, established in Cairo, differed from the Baghdad Caliphate. The Caliphs, whom were under the shadows of the sultans and salaried at a small amount, had no political force and just a few exceptions, they would keep their situation till the end of the Mamluks in 1517

Ordu teşkilatı Türk devletlerinin her zaman ihtimam gösterdikleri bir husus olmuştur. Çeşitli coğrafyalarda hüküm sürmüş ve muhtelif devletler kurmuş olan Türklerin, her zaman savaşmaya hazır, düzenli ve disiplinli askerleri mevcuttu. Bu işi daha sistemli yürütmek adına, bazı devletlerde askerî okulların bulunduğu ve sultanların bu kurumlara büyük ilgi gösterdikleri bilinmektedir. Diğer devletler gibi, Ortadoğu’da etkin bir ağırlığı bulunan Memlûk Türk Devleti de ordu teşkilatına büyük önem vermiştir. Devletin temel kurumlarından birisi olan tibâk askeri okullarından nice kabiliyetli askerler ile devletin istikbaline yön verecek olan sultanlar, emirler ve bürokratlar yetişmiştir. Memlûkların devlet sistemi ve askeri teşkilat yapısı, orijinal niteliğinden dolayı doğulu batılı birçok araştırmacının ilgisini çekmiş ve bu alanda çeşitli kitap ve makale çalışmaları yapılmıştır. Biz bu çalışmada alana katkı sağlayan dikkate değer bazı araştırmacı ve bunların eserlerini tanıtmaya çalışacağız, Military organization has always been a notable issue for the Turkish states in which they care. Turks, who reigned at different territories and found various states, had always regular and disciplined armies that were ready to battle. To conduct this deed more systematically, it is known that some of the Turkish states had military schools and sultans would show them great interest. As the other Turkish states did, Mamlûks, which had a remarkable importance at the Middle East, also made a point of the military organization. Many talented troops and future-oriented sultans, amirs and bureaucrats grew from the military schools (tibak) that was one of the main institution of the state. Due to its original characteristic, Mamluk military organization and structure of the state system has always engaged in attention of the researchers and and various books and articles has been written at this study area. In this paper, we will try to introduce some of the considerable researchers and their studies which contributes to the area.

ÖZETMEMLÛKLER DÖNEMİ’NDE HALEP’TE EĞİTİM-ÖĞRETİM MÜESSESELERİ VE ULEMÂ658/1259-60 yılında Moğollar’ın Aynicâlût’ta mağlup olmasının ardından Halep şehri ciddi mânâda tahrip olmuş ve pek çok kişi de katledilmiş olarak Memlûkler’in hâkimiyetine geçmiştir. Başşehir Kahire’den sonra Dımaşk’ın ardından ikinci önemli ilim merkezi de Halep’tir. Bu dönemde faaliyet gösteren ilmî müesseselerin büyük çoğunluğu Zengîler ve Eyyûbîler’den devralınmıştır. Bu müesseselerin en önemlisi medreselerdi. Fıkıh ilminin öğretildiği umûmî medreselerde yoğun olarak fıkıh ilminin okutulmasının yanısıra diğer ilimler de müfredâtta yer alıyordu. Bu medreselerin büyük çoğunluğunda Şâfiî veya Hanefî ya da hem Şâfiî hem de Hanefî fıkhına dair öğretim yapılıyordu. Mâlikî ve Hanbelî fıkhının okutulduğu medreseler ise sınırlı sayıdaydı. Ayrıca hadis, Kur’ân ve tıp alanında uzman yetiştiren ihtisas müesseseleri de vardı. Bunlar da dârülkur’ân, dârülhadis, bîmâristân olarak anılıyordu. Bunlardan ilk ikisinde tamamıyla ihtisaslaşmaya yönelik ders verilirken, bîmâristân diye anılan hastanelerde ise hem pratik olarak tedavi uygulanıyor hem de talebelere tıp ilmi uygulamalı olarak öğretiliyordu. Memlûk dönemi ilmî hayat açısından oldukça canlı ve önemli bir özelliğe sahipti. Bu dönemde pek çok kıymetli eser kaleme alındı. Bugün farklı alanlarda sıkça başvurduğumuz pek çok ilmî eser bu zamanda telif edildi. Halep’te yetişen çok değerli âlimler de ilim dünyasına katkı sağladı. Ulemâ bazen siyasî olaylara müdâhil oldu veya olmak zorunda bırakıldı. Bu durumda genel eğilim, mücadele içindeki taraflardan yakın olanına tâbi olmaktı. Böylece daha çok sultana karşı olarak nâibler tarafından çıkarılan isyanlarda isyancıların başarısız olması hâlinde sultan tarafından hem ilmî hüviyetine hürmeten hem de siyasî otoriteye muhâlif girişimlere destek vermeye mecbur bırakıldıkları düşüncesiyle affedildiler. ABSTRACTEDUCATION- TRAINING INSTITUTIONS AND SCHOLARS IN ALEPPO IN THE MAMLUKS PERIOD City of Aleppo where allowed to Mamluks by Mongolian at 658/1260, but they had destroyed it and killed extremely many people who were womens and children. Because Mongolian had gone down in Aynicâlût by Mamluks. Aleppo was important science center following Capital Cairo and Damascus. Operating the vast majority of scientific center inherited from Zengîs and Ayyûbîs. The most important scientific centers were madrasas were referred to only as madrasas and in which was trained Islamic law. In addition other sciences were taught as well. In the vast majority of these madrasas was trained law of Hanefî or Şâfiî, or both Hanefî and Şâfiî. There were very few madrasas in which were trained law of Mâlikî and Hanbelî. Additionally there were specialized institutions branchs of hadith, Quran and medicine. These were referred to dârulhadith, dârulqur’an and bîmâristân. In the first two of these were lectured for specialization but in the last of these not only were trained students medicine science but also was treated patients as practical. Mamluks Period has a lively location in the life of science. A lot of very important books was written in this period and these books that we are looking for knowledge at present. Scholars were from Aleppo contributed to the World of science. Sometimes scholars intervened or compeled to interference to political events. In that case they usually prefered to support party that is closer to them than other party. Thus, even if supported party unfailed, other party forgave them. For they compeled to support and they were respectable scholars.

Hazırlamış olduğumuz bu çalışmamızda konu olarak Abbasilerin yıkılmasından sonra Memlûklar tarafından Mısır'da yeniden kurulan İslam Halifeliğini yani Memlûklarda Hilafet kurumunu seçtik. Çalışmamızda Mısır'a taşındıktan sonra İslam halifelerinin otoritesinde yaşanan değişim incelenmiştir. Çalışmamızın içeriği hilafet kurumunun ortaya çıkışı, Dört Halife Dönemi, Emeviler, Abbasiler ve Memlûklar döneminde halifelerin durumu etrafında şekillenmiştir. Birinci bölümde hilafet kurumunun Hz. Peygamberin vefatından sonra ortaya çıkış süreci anlatılmış, Dört Halife Dönemi, Emeviler ve Abbasiler döneminde hilafetin genel durumu üzerinde durulmuştur. Halife otoritesinde ve Hilafet kurumunda meydana gelen değişimlerin anlatılmasına gayret edilmiştir. İkinci ve asıl bölümde ise Memlûk devletinin kuruluşu ve İslam halifeliğinin Mısır'a taşınması konularına yer verilmiştir. Mısır'da halifelik makamına geçen Abbasi halifeleri sırasıyla işlenmiş ve halifelerin Memlûk devletindeki durumu üzerinde durulmuştur. Ayrıca halifelerin görev süreleri boyunca Memlûk Sultanlarıyla olan ilişkileri ele alınmaya çalışılmıştır. Böylece Memlûk Sultanlarının halifelere olan bakış açıları incelenmiştir., In this study that we have prepared, we have chosen the following topic: The Islamic Caliphate re-establisjed by the Mamluks in Egypty or the Mamluks succession after the collapse of the Abbasid. It is investigated the changing the authority of the Muslim Caliphs after moving Egypt. The content of this study composes around the caliphs in Mamluks and Abbasid period, Omayyads, four caliphs period and the coming out of the association of Caliphate. It is emphassised that the general condition of the caliphates in Omayyads, Abbasid period and four Caliphate period, in the first chapter. It is also mentioned about the coming out of the endeavoured to tell the changing accoured in Caliphate association and caliphs authority. In the second and the main chapter of this study, ıt is given place to the foundation of Mamluks and movin of Muslim Caliphate to the Egypt. It is taught about the Abbasid Caliphs reigned to caliphate association in Egypt respectively. It is also endeavoured to tell again the relationshipps among the Sultans of Mamluks durin their duty. Thus,it is investigated that the viewpoint of the Sultans of Mamluks to the Caliphs.

Owen Wright, Music Theory in Mamluk Cairo, The Ġāyat al-Maṭlūb fῑ ‘Ilm al-Adwār wa-’l-Ḍurūb by Ibn Kurr

1250-1517 let sistemi bakımından dünya çapında yılları arasında Mısır ve Suriye'de hükmeden ve devlet sistemi bakımından dünya çapında bir orijinaliteye sahip olan Memluk Devleti, Ortaçağ Türk-İslam devletleri arasında müstesna bir öneme sahiptir. Ayrıca hükümdarlıklarını neredeyse yarım asır sürdürmeleri de Memluk'u tarihte önemli kılmaktadır. Böyle güçlü ve uzun dönemli bir devletin, elbette sanat alanında bıraktığı eserleri de çeşitlidir ve kaçınılmaz şekilde şahsına münhasırdır. Memlukların el yazmaları, günlük kullanılan eşya üretimi, mimari alan ve süsleme tekniklerine kendi karakterlerini yansıttıkları bilinmektedir. Özellikle mimari alanda hem yapım hem de bezeme tekniklerinde Memluk imzası sayılan birçok özellik bulunmaktadır. Memluklar'ın en ihtişamlı eseleri başkentlerinde yani Kahire'dedir. Ancak sınırlarını genişlettikçe ulaşılan şehirlerde de mimari doku üzerine varlıklarını nakletmeyi başardıkları görülmektedir. Sultan Melik ez-Zahir Rükneddin Baybars el-Bundukdari döneminde Memluk bugün ki Kayseri sınırlarına kadar ulaşmayı başardı. Bugün ki Güneydoğu Anadolu, parçalanmaya başlayana ve nihayetinde Osmanlı Devleti tarafından kendi topraklarına dahil edilene kadar Memluk Devleti'ne aitti. Tahta geçen sultanlar, Memluk Devleti sınırları içindeki her şehirde olduğu gibi Güneydoğu Anadolu'daki şehirlerde de tahrip olan kale, cami, medrese gibi mimari yapıları onardı veya kendi isimlerine ait yeni yapılar inşa etti veya kullanım eksiklerine göre bazı kalelere ekleme yaptı. İşte mimarideki tüm bu gelişmeler esasında Memluklar kendilerinden bir izi bu yapılarda bırakmayı başardı. Güneydoğu Anadolu'da Memluk Devletine ait üç şehirde; Gaziantep, Şanlıurfa ve Adıyaman, mimari eserler bulunmaktadır. Bu yapılara ait özelliklerin Memluklara ait olup olmadığı mimari yapı ve bezemelerden anlaşılmaktadır., Mamluk State, which governed Egypt and Syria between the years 1250-1517 and had a worldwide governing system originality, is very important between middle age Turkish- Islam states. Besides,Mamluk state had almost a half century sovereignty. Because of these reasons, the state became important in the history. The powerful and long lasting Mamluk state left various specific and artistic pieces behind. Manuscript,daily used good, architecture and ornament technic of Mamluks reflected its own specific character. Especially, Mamluks affected architectural decorations and constructions. The most glorious Mamluk constructions were in its capitol, Cairo. After the state broadened its borders, it affected architectural structure of other cities. During the reign of the Sultan El MELIKEZ ZAHIR RUKNEDDIN BIBERS EL BUNDUCDARI, Mamlukstate expanded its borders near Kayseri.Mamluk state ruled over South-east Anatolia until the territory was governed by the sovereignty of the Ottoman Empire. The Sultans who reigned the Mamluk state contributed the renovation of destroyed castles, mosques and madrasahs. Furthermore, they made a profound contribution to the construction of buildings which was called their names. Besides, they renovated and constructed castles. Mamluk state managed to leave their cultural heritage on these buildings. Various architectural buildings exist in Gaziantep, Sanlıurfa and Adıyaman which belonged toMamluk state. Mamluk architectural structure and decorations can be seen on these buildings.

Çerkezler dönemi sultanlarından olan Çakmak, 1438-1453 yılları arasında Memlûk tahtında bulunmuş, on beş senelik hükümranlığı müddetince Hospitalier Şövalyeleri, Venedik, Ceneviz, Nubya gibi Hıristiyan devletlerin yanında Osmanlı, Timur, Akkoyunlular, Karakoyunlular, Ramazanoğulları, Karamanoğulları ve Dulkadiroğulları gibi Türk-Đslâm devletleri ve beylikleriyle siyasi ve diplomatik ilişkiler geliştirmiştir. Özellikle Çakmak, Osmanlı, Timur ve Dulkadir hanedanından kız almak suretiyle bu devletlerle ve beyliklerle akrabalık ilişkisi kurmuş ve devletin dış siyasi politikasını barışçıl temeller üzerine oturtabilmişti, Sultan Jaqmaq, belonging to the Circassian Period, reigned between 1438-1453 and during this time he developed political and diplomatical relationships with the Christian States such as The Hospitaliers, Venice, Genoese, Nubia and the Islamic states and the principalities such as The Ottomans, Timurids, Aq-Qoyunlu, Qara- Qoyunlu, Ramazan, Qaraman and Dhulqadir. Especially, Jaqmaq established kinship relations with the Ottomans, Timurids and the Dhulqadirs by taking bride and by this way he installed the state’s external policy on peaceful base.

İlhanlıların 1258 yılında Bağdat‟ı ele geçirip Abbâsî Devletini ortadan kaldırmalarından sonra Türk-İslâm âlemi için büyük önem taşıyan hilâfet makamı üç yıl boyunca tarih sahnesinde görünmeyecekti. Memlûkların Moğollara karşı 1260‟da kazandıkları siyasî zafer Müslümanları büyük bir sevince boğarken, Sultan Baybars‟ın 1261 yılında hilâfeti Kahire‟de yeniden ihdâs etmesi, onların İslâm âlemi üzerindeki saygınlıklarının artmasını sağladı. Fakat Kahire‟de ihdâs edilen halifelik, Bağdat Abbâsî halifeliğinden büyük farklılıklar arz ediyordu. Sultanların gölgesi altında kalmış, hiçbir siyasî yetkisi ve otoritesi bulunmayan, topraksız ve sadece kendisine az bir miktar maaş bağlanan halifeler, birkaç istisna dışında, bu durumlarını Memlûkların sonu olan 1517 senesine kadar sürdüreceklerdi., After been seized Baghdad and eliminated the Abbasid Caliphate by Ilkhans in 1258, the authority of the caliphate that has a serious importance for Turk-Islām World, wouldn‟t appear in the historical secene for three years. The victory that the Mamluks gained over the Mongols, cheered up all the Muslims and the caliphate that re-established by Sultan Baibars in Cairo in 1261 had provided Mamluks to rise their prestiges over the Islāmic World. But the Caliphate, established in Cairo, differed from the Baghdad Caliphate. The Caliphs, whom were under the shadows of the sultans and salaried at a small amount, had no political force and just a few exceptions, they would keep their situation till the end of the Mamluks in 1517.