Search

Türk kültüründe, yazılı edebiyat ve sözlü gelenek ilişkisi canlıdır. Sözlü gelenek, yazılı edebiyat için bazen doğrudan kaynak, bazen de etkili bir malzeme olmaktadır.Bu çalışmada, başarılı bir şair olan Mehmet Akif Ersoy'un şiirlerini, halk bilimi yönünden incelenmiştir. Şiirler, halk bilimi unsurları bakımından taranmış, bulunan malzemeler tasnif ve tahlil edilmiştir.Çalışma, günümüz edebiyatında halk biliminin rolü hususunda fikir vermektedir In turkish culture, the relation of oral and written literature is alive. Oral tradition is sometimes direct source and sometimes an effective equipment for written literature.In this study, the poet of Mehmed Akif Ersoy, who is succesfull writen was examined in the way of folklore.Poems were scanned according to the folkloric elements, and findings were classified and analysed.The study gives a notion about the role of folklore in contemprary literature 186

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu çalışmada Türkiye Türkçesi ile Kazak Türkçesi arasındaki bağımlı birleşik cümle örnekleri incelenmektedir. Türkiye Türkçesinde şimdiye kadar bağımlı birleşik cümleler bilimsel açıdan yeterince araştırılmamış ve farklı sınıflandırmalar yapılmıştır. Bu çalışmada bağımlı birleşik cümle konusunda Kazak Türkçesi ile Türkiye Türkçesi örneklerle mukayese edilmiş ve Türklük biliminin son bulgularına dayalı incelemeler yapılmıştır. Bununla birlikte, Türk lehçelerinde birleşik cümlenin oluşumu ve çeşitleri araştırılmıştır. Neticede Türk dilinde ortak ve her lehçeye has değişiklikler tespit edilmiştir. Türkiye Türkçesindeki farklı fikir ve görüşler araştırılmış ve bağımlı birleşik cümle ile ilgili yeni sınıflandırmalar yapılmıştır. Kazak Türkçesindeki birleşik cümlelerin Türkiye Türkçesinde yanlış terimlerle adlandırılması üzerine bilimsel çalışmalar yapılmıştır. Neticede, Kazak Türkçesinin kendine has cümle yapılarıyla Türkiye Türkçesinin cümle yapıları arasındaki farkın olduğu meydana çıkmıştır. Ama bu fark yapı farkıdır. İster Kazak, ister Türkiye Türkçesi birleşik cümlelerle, o açıdan bağımlı birleşik cümlelerle zengin olduğu belirlenmiştir.Anahtar kelimeler: Türkiye Türkçesi, Kazak Türkçesi, Türk lehçeleri, birleşik cümle, bağımsız birleşik cümle, bağımlı birleşik cümle In this study,Some samples on Subordinate Compound Sentences between Kazak-Turkish and Turkish-Turkish have been being investaigated. Subordinated Compound Clauses have not been investigated well enough, in the view of scientifical in Turkish-Turkish so far, and different classifications were done. In this study, Kazak-Turkish according to Turkish-Turkish,have been comparated on the subject of Subordinate Compound Clauses with some samples and ,some analysis have been investigated based on the last findings belong to Turcology. However,the formation(structure) and kinds of Compound Clause in Turkish dialects have been investigated. As a result, it was discovered common and some differences which belong to each dialect in Turkish Language. The different ideas and thoughts in Turkish-Turkish have been investigated and, new classifications have been categorized concerned Subordinate Compound Clause.Scientifical studies have been done on calling wrong phrases in Turkish-Turkish for Compound Clauses in Kazak-Turkish. Consequently, it was found that a difference between sentence structures that belong to Kazak-Turkish and sentence structures in Turkish-Turkish. But, this difference is a structure difference.It was determined that both Kazak-Turkish and Turkish-Turkish are quite rich in the view of Subordinate Compound Clauses.Key Words: Turkish-Turkish, Kazak Turkish, Turkish dialects, Compound sentence, Subordinae compound sentence

Türk dili zengin kelime hazinesine sahiptir. Türk dilinde kelime türlerinin bazıları söz diziminde görev alabilmekte, bazıları ise söz diziminde görev alamamaktadır. Dilde cümleyi oluşturan temel ve yardımcı cümle öğelerinden başka, bir sıra kelime ve kelime grupları da kullanılmaktadır. Hitap ve ara sözler bu kelime veya kelime gruplarındandır. Türkiye Türkçesinde hitap ve ara sözler geniş bir şekilde araştırılmamıştır. Neticede de Türkiye Türkçesinde cümle öğeleri ile hitap ve ara sözler karıştırılmaktadır.Bu tezde Türkiye Türkçesinde kullanımı yaygın olan hitaplar ve ara sözlerin özeliklerini, bunların söz dizimindeki yerini ortaya koymaya çalıştık.Tez dört bölümden oluşmaktadır.İlk bölümde Türkiye Türkçesine ait yazılmış dil bilgisi kitaplarında kelime türlerinin sınıflandırılmasına, bu sınıflandırmada yardımcı kelime türlerinin belli bir ölçüte dayanmadan yapılan tasniflerinin yol açtığı belirsizliklere, sorunlara yer verdikİkinci bölümde Türkiye Türkçesinde gramer bakımından cümle öğeleriyle ilişkisi olmayan sözlerin özellikleri ve bu kelimeleri cümle öğesi olarak tahlil etmenin yanlışlığı örnek cümlelerle açıklanmaya çalışılmıştır.Üçüncü bölümde bizim adlandırdığımız hitapların Türkiye Türkçesi içinde ünlem türü içinde verildiği Türk dil bilimcilerin eserlerinden örneklerle ortaya koyulmuştur. Hitapların anlam özellikleri, cümledeki yeri açıklanarak, dilimizdeki edebi eserlerden örnekler seçilerek, hitaplar gösterilmiştir. Böylece hitapların ünlemlerden ayrı bir tür olarak yer almasının gerekliliği anlatılmıştır.Son bölümde bizim adlandırdığımız duygu sözlerinin Türkiye Türkçesinde edatların ve zarfların içinde verildiği örneklerle ortaya koyulmuş, duygu sözlerinin anlam özellikleri, cümledeki yeri belirtilerek, bunların edatlardan ve zarflardan çeşitli yönleriyle ayrılan bir kelime çeşidi olarak kabul edilmesinin gerekliliği anlatılmıştır.Tez Türklük biliminin son bulgularına dayalı olarak yazılmıştır.Anahtar kelimeler: Temel Kelimeler, Yardımcı Kelimeler, Cümle Dışı Unsur, Hitap, Ara Sözler, Turkish language has a rich lexis. While some types of words take part in syntax, some do not take in syntax in Turkish language. In addition to the main and auxiliary constituents composing a sentence, some words or groups of words are also used. Vocatives and digressions are among these words or groups of words. Vocatives and digressions have not been researched in detailed way in Turkey Turkish. Therefore, sentence constituents and vocatives, digressions are mixed in Turkey Turkish.In this thesis, we tried to put forward the characteristics of vocatives and digressions commonly used in Turkey Turkish and their place in syntax.The thesis consists of four parts.In the first part, we handled the classifications of the types of words in grammar boks published about Turkey Turkish and ambiguities and the problems caused by the classifications made without depending on any criteria.In the second part, the characteristics of the words that are not related to the sentence constituents in terms of grammar in Turkey Turkish and the wrongness of analyzing these words as a sentence constituent were explained through some example sentences.In the third part, the fact that the vocatives we designated were classified under the exclamation type in Turkey Turkish was put forward through examples from the Works of Turkish linguists. Vocatives were demonstrated through explaining their semantic properties and their position in the sentences and giving examples taken from the literary works in our language. Therefore, it was indicated that it was necessary to handle the vocatives as a type different from the exclamations.In the last part, examples in which the words explaining emotion were given in prepositions and adverbs in Turkey Turkish were provided, and by indicating the semantic properties of the words explaining emotion and their position in the sentences, it was stated that the words explaining emotion should be accepted as a type of word which differs from prepositions and adverbs in various aspects.The thesis was written based on the last findings of the Turkology.Key Words: Main Words, Auxiliary Words, Non- Sentential Constituent, Vocative, Digressions. 104

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Bu çalışmada Türkiye Türkçesinde cümle bahsine yeni bir katkıda bulunmak amacıyla, bağımsız birleşik cümle konusunu ele aldık. Türkiye Türkçesinde cümleye ve birleşik cümleye bakış açısını değerlendirerek, farklı görüşlerin yer aldığını saptadık. Aynı zamanda Türkiye Türkçesindeki bağlı cümle ve Sıralı cümleleri Kazak Türkçesindeki bağımsız birleşik cümleyle karşılaştırdık. Türkiye Türkçesinde dilbilimcilerin birleşik cümle diye sınıflandırdığı cümlelere bazılarının basit cümle dediğini ve bu sebeple birleşik cümlenin sınırlarının tam olarak belirlenmesi gerektiğini ifade ettik. Türkiye Türkçesinde bağımsız birleşik cümleye ihtiyaç duyulduğunu açıklayarak, nasıl olması gerektiğini anlattık. Türkiye Türkçesinde birleşik cümlenin sınıflandırılmasının çok çeşitli olması nedeniyle birleşik cümlenin türlerini ele alarak, bağımsız birleşik cümlenin sınırlarını açıklamaya çalıştık. Kazak Türkçesindeki bağımsız birleşik cümleyi Türkiye Türkçesi için sunmuş olduğumuz bağımsız birleşik cümle yapı bakımından aynı olduğunu açıklayarak, örnekler verdik. Son bölümde ise Kazak Türkçesi ile Türkiye Türkçesindeki bağımsız birleşik cümleleri karşılaştırarak, örneklerle açıkladık. Kazak Türkçesindeki bağımsız birleşik cümle Türkiye Türkçesine aktarılmasında ortaya çıkan yanlışlıkları ele alarak, örneklerle kanıtladık. Türkiye Türkçesi için bağımsız birleşik cümlenin oluşumunu ilimin ve insan düşüncesinin ışığında yeniden ele alınarak, Türlük Biliminde bir birlikteliğin sağlanması gerekliliği fikrine ulaştık. In this study, because of target for contributing a new perspective for subject of sentence in Turkish of Turkey, I handled subject of independent compound sentence. With regarding view angle of sentence and compound sentence in Turkish of Turkey, I ascertained different ideas. At the same time, I settled a comparision between connected sentence in Turkish of Turkey and sequenced sentence in Turkish of Kazakh. I also highlighted that linguists had named compound sentence which they classified before, with simple sentence. For that reason, I demonstrated necessity of determining an exact border of compound sentence. Furthermore, explaining which kind of necessity is there for independent compound sentence in Turkish of Turkey, I declared how should this be achieved. Because of the fact that there are various classification structures for compound structure in Turkish of Turkey, I studied to explain the border of independent compound sentence by handling species of compound sentences. Also with explaining powerful similarity of independent compound sentences between Turkish of Turkey and Turkish of Kazakh, I illustrated it in details. In the last chapter, I explained this with comparing independent compound sentences in Turkish of Turkey and Turkish of Kazakh. Furthermore I also proved by handling emerged faults in the process of transferring Turkish of Kazakh to Turkish of Turkey. Lastly thinking independent compound sentences for Turkish of Turkey by the light of science and human –beings, I reached a result that there should be a common idea in Science of Species.

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Türk Halk Bilimi çinde Erzurum Manilerinin Yeri çalışması, üç bölümde ele alınmıştır.Çalışmanın giriş bölümünde; konu, çalışmanın amacı, kapsamı, metodu üzerindedurulmuştur. Çalışmanın amacı: Erzurum manilerini konularına göre sınıflandırmak,Erzurum Manilerinin Türk Halk Bilimi içindeki yerini göstermek, Türklerin, Erzuruminsanın sınıflandırılan konularda duygularını maniler yoluyla ifade edişini ortayakoymaktır.Çalışmanın kapsamına, Türk Halk Biliminde mani, Erzurum'un tarihi,coğrafyası, halkbilimi ürünleri, konularına göre sınıflandırılan Erzurum manileri girmektedir.Çalışmada, yüzyüze konuşma, aracı-elçi kullanma, mektuplaşma metodlarıkullanılmıştır.Çalışmanın birinci bölümünde; araştırma alanın, Erzurum'un Aşkale, Hasankale,Pasinler, Köprüköy, Ilıca ilçeleri ve Sakarya-Arifiye olduğu belirtilmiş, Erzurum'untarihinden, coğrafyasından, tarihi eserlerinden bahsedilmiştir.Çalışmanın ikinci bölümünde; kısaca Erzurum halk bilimi ürünlerinden bahsedilmiş vekonularına göre Erzurum manileri sınıflandırılmıştır.Çalışmanın üçüncü bölümünde; Türk Halk Biliminde mani, mani söyleme geleneğiüzerinde durularak, konularına göre sınıflandırılan Erzurum Manilerini yorumlamayoluna gidilmiş, bazıları da metinler halinde verilmiştir.Erzurum manileri çalışmada yorumlama yoluna gidilerek Erzurum insanın aşka,sevgiye, dine, anneye duyulan hürmete verdiği değerler ortaya konulmuş, ayrılık, hasretkarşısındaki hisleri verilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Mani, Halk Bilimi Ürünleri, Erzurum Manileri The study of the place of Erzurum's Manis in Turkish Folks was evaluated into threeparts.In the introduction part of the study; the theme, the aim, the content and themethod of the study were focused on. The aim of the study: To classify theErzurum's Manis according to their themes, to point out the place of the Erzurum'sManis in Turkish Folks, to reveal how Turks and Erzurum's people show theirfeelings with classified themes by manis.In the study; mani, the history, the geography and the products of Folks ofErzurum, theclassified manis according to their themes were included. In the study, talking faceto face, using go-between, writing to each other methods were used.In the first part of the study, the areas to search were declared such as the towns ofErzurum, Aşkale, Hasankale, Pasinler, Koprüköy, Ilıca and Arifiye, one of the townsof Sakarya; and the history, the geography and the historical works of Erzurum werementioned.In the second part of the study; the products of Folks of Erzurum were brieflymentioned and Erzurum's Manis according to their themes were classified.In the third part of the study; by emphasizing telling the mani tradition and mani inTurkish Folks, the Erzurum's Manis classified according to their themes wereinterpreted and some of the manis were given without changing.By interpreting Erzurum's Manis in the study, the importance given to love, toRamadan, to motherhood by Erzurum people were revealed and also feelingsof those people about seperation, longing and marriage were tried to be given.Keywords : Mani, The Products of Folks, Erzurum's Manis

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Edebiyat, sözle yapılan ve malzemesi dil olan sanat dalıdır. Edebiyatın ifade imkânı veetki alanı çok genistir. Bu çalısmada Türk Milli Edebiyat geleneginin en eski siirgeleneklerinden birisi olan Âsık Tarzı Siir türünü devam ettiren Âsık NejdetKUYUMCU islenmistir. Âsık Nejdet KUYUMCU Âsık Edebiyatı'nın ve Âsıklıkgeleneginin içerisinde yer aldıgı için Âsık Edebiyatı ve Âsıklık gelenegi ile ilgili anahatlarıyla ön bilgiler verilmistir. Âsık Edebiyatı'nın ve Âsıklık geleneginin tarihselsüreci ve etkilesimleri aktarılmaya çalısılmıstır.Karslı Âsık Nejdet KUYUMCU hayatı ve edebi sahsiyetiyle tanıtılmaya çalısılmıstır.Türk kültürü açısından önemli bir yere sahip olan, emek ve özveri isteyen âsıklıkgelenegini ögrenme nedenleri yol ve yordamları özlü bir biçimde anlatılmıstır. Buögrendiklerini, bilgi ve birikimini, sairligini ortaya koyarak söylemis oldugu eserlerderlenmistir.Gelenege ait yaygın olarak kullanılan terimler hakkında kendisinden bilgiler alınarak,bu terimler tanıtılmıstır. Yine âsıklık geleneginin asıl unsurlarından biri olankarsılasma ile ilgili terimler açıklanmıstır. rticalen ve saz esliginde söylenenkarsılasma örnekleri yerinde tespit edilerek derlenmistir. Yazıya aktarılarak derleneneserleri ile ilgili edebi bir inceleme yapılmıstır.Anahtar Kelimeler: Asık, Nejdet Kuyumcu, Deprem, Muhdar Literature is the art branch that done verbally and its whole material is language. Theexpression possibility and circle of literature is so wide. Asik Nejdet KUYUMCU whocontinues the minstrelsy tradition is examined in this study. Because of Asik NejdetKUYUMCU is inside of minstrelsy literature and minstrelsy tradition, substantialinformation has given about this kind of literature and tradition. It is tried to tell here thehistorical process and interaction of minstrelsy literature and minstrelsy tradition.Asik Nejdet Kuyumcu from Kars tried to be introduced with his literal being and his life.The causes of learning minstrelsy tradition and ways and routines are studied from thepoint of Turkish culture having an important role and needs great effort and sacrifice. Theworks he told by his own minstrelsy, his knowledge and learning are compiled.The terms which belong to this tradition are explained by taking information from him. Theterms about encountering which is again one of the majors of the tradition are explained.The encountering examples which are sang with instrument and improvised compiled inthe place. The compiled works which transferred to writing are examined literally.Keywords: Asik Nejdet KUYUMCU, earthquake, autonomous

SAÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tez Özeti Tezin Başlığı: Türkiye Türkçesinde Nesne Yardımcı Cümleli Bağımlı Birleşik Cümle Tezin Yazan: Ayşe Yılmaz Danışman: Prof. Dr. Alâeddin Mehmedoğlu Kabul Tarihi: Temmuz-2005 Sayfa Sayısı: X(ön kısım)+ 1 56(tez) Anabilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı: Yeni Türk Dili Bu tez, Türkiye Türkçesinde zengin kullanıma sahip olan nesne yardımcı cümleli bağımlı birleşik cümlenin Türkiye Türkçesindeki yerini ortaya koymaktadır. Tez, dört bölümden oluşmaktadır. Tezimizin ilk bölümünde; Türkiye Türkçesinde cümle üzerine yapılan tanımlar, bu tanımların genelde üzerinde durduğu `yargı` meselesi ve cümle ile hükmün farklı yönleri ortaya konulmuştur. Birleşik cümle genel olarak ele alınmıştır. Tezimizin ikinci ve üçüncü bölümünde; cümle konusunda çeşitli dilbilgisi kitaplarından ve makalelerden derlenen görüşler ışığında cümle sınıflandırmaları, yardımcı ve temel cümle terimleri, bunların cümle içerisinde belirlenme ölçüleri, fiilimsi ve fiilimsi öbeklerinin, takı öbeklerinin birleşik cümle oluşturup oluşturmadıkları gibi meseleler ele alınmış ve değerlendirilmiştir. Dördüncü bölümde ise; nesne yardımcı cümleli bağımlı birleşik cümle, bağımlı birleşik cümle şeklindeki yapıda yardımcı cümlenin temel cümleye çeşitli araçlarla bağlanma yolları göz önünde bulundurularak, çeşitli kaynaklardan alınan cümle örnekleri ışığında incelenmiştir. Anahtar kelimeler: Birleşik cümle, bağımlı birleşik cümle, yardımcı cümle, temel cümle, fiilimsi, nesne IX Sakarya University Insitute of Social Sciences Abstract of Master's Thesis Title of the Thesis: Dependent compound sentence with object supported clause in Turkey Turkish. Author: Ayşe YILMAZ Supervisor: Prof. Dr. Alâeddin MEHMEDO?LU Date: July-2005 Nu. ff pages: X(pre text)+1 56(main body) Department: Turkish Language and Literature Subfield: Modern Turkish Language This thesis is about the place of the dependent compound sentence with object supported clauses which has a rich usage in Turkey Turkish. The thesis consists of four chapters. The first chapter is about, description of the sentence in Turkey Turkish, difference between the judgement and the sentence. Main and subordinate clauses have been evaluated generally. Second and third chapters are about the classification of the sentence under the light of some grammar books and articles about them, terminology about main clause and subordinate clauses, their usage in the sentence, gerunds and gerund phrases, and if they make a full sentence or not. In the last chapter, we will be evaluating the dependent compound sentence with object supported clause and we have tried to explain them with many sample sentences which have been taken from different books having an attention of in dependent compound sentence the ways of conjucting of subordinate clause to main clause. Keywords: Compound sentence, dependent compound sentence, subordinate clause, main clause, gerunds, object. 166

ÖZET Anahtar Kelimeler: Dede Korkut, Köroğlu Destanı, Eski Türklerde Aile, Halk Masalları `Türk Masallarında Aile Yapısı` (`Bacı Bacı Can Bacı` Masalı Esasında) çalışması; Türk masallanndaki aile yapısını Dede Korkut Hikâyeleri, Oğuz-Kağan Destanı, Köroğlu Destanı ve çeşitli Türk masallarından faydalanılarak hazırlanmıştır. Çalışmanın giriş bölümünde: Çalışmanın amacı, kapsamı, metodu ve tekniği üzerinde durulmuştur. Çalışmanın birinci bölümünde: Türk masallanndaki tipler, masalların anlatılış sebepleri, masallardaki biçimsel öğeler ve formeller üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ikinci bölümünde: Halk masallarının tarihçesi, gelişimi ve oluşumu üzerinde durulmuş, hayvan masalları, sihirli masallar, gerçekçi masallar, güldürücü fıkralar, nükteli küçük hikâyeler ve zincirlemeli masallar gibi çeşitli masal türlerine değinilmiştir. Çalışmanın üçüncü bölümünde: Türk masallarında aile üzerinde durulmuştur. `Bacı-Bacı Can Bacı` masalı incelenmiş, edebi eserlerin oluşumu ve yapısına, destan kavramına, Oğuz-Kağan Destanına ve bu konulara bağlı olarak Dede Korkut ve Köroğlu Destanlarının tarihçesine, gelişimine ve önemine değinilmiştir. Çalışmanın dördüncü bölümünde: Eski Türklerde kadına bakış konusu üzerinde ayrıntılar ve çeşitli örneklemelerle durulmuştur. Dede Korkut Hikâyelerinde kadın, Eski Türklerde evlilik kavramı, kan-koca ilişkileri, aile içi iş bölümü, karar alma, otorite ve hakimiyet, malın paylaşımı, annelik kavramı ve evlat sevgisi, anne sevgisi, baba evlat ilişkileri, sevgili uğrunda mücadele ve kardeş sevgisi gibi konular ele alınmıştır. Bu çalışmada şu sonuca varılmıştır: Eski Türklerde son derece sağlam temeller üzerine oturtulmuş bir aile yapısı vardır. Eski Türklerin çağın çok ötesinde bir kadına bakış ve evlilik anlayışının mevcut olduğu ayrıca aile fertleri arasındaki güven, sevgi, saygı ve fedakârlık gibi duyguların çok güçlü olduğu anlaşılmaktadır. SUMMARY THE CONSTRUCTION OF FAMILY INTO TURKISH TALES (BASED ON THE TALE OF BACI BACI CAN BACI) Keywords: Dede Korkut, Koroglu, Ancient Turkish Families, Folk Tales. The investigation deal with `The Family Structure into Turkish Tales` (based on the tale `Bacı Bacı Can Bacı`); The family structure into the Turkish tales had been prepared using for The Tales of Dede Korkut, The Epic of Oğuz-Kagan, The Epic of Koroglu and the various of Turkish Tales. In an introduction section; It has been deal with the aim, scope* method and technical of the study. In a first section; It has been deal with the types, the reasons of explanation, the elements of formal and formels in Turkish Tales. In a second section; It has been deal with the history, development and formation of folk tales. Furthermore It has been mentioned on the various of the animal tales, the magic tales, the realistic jokes, the witty tales and the continuous tales. In a third section; It has been dwelled upon the family in Turkish tales. The Tales of `Bacı-Bacı Can Bacı` had been investigated, and pointed on such as the formation and the structure of the literary works, the epic concept, The Epic of Oğuz-Kagan and the importance, the progression and the history of The Epics of Dede Korkut and Koroglu. In the fourth section; It has been dwelled upon the view of the woman of Ancient Turkish People with various examples. Furthermore It has been deal with such as the woman in The Tales of Dede Korkut, the concept of wedding in Ancient Turkish People, the relationships of wife-husband, the duty division in the family hearth, make a decision, authority and govern, share of the possession, the concept of motherhood and the affection of the child, the affection of mother, the relationships of father-son, the fight for the lover and the affection of brotherhood. In the result of this study; being based upon highly strong basis of the family structure of Ancient Turkish People has been convinced. Becides, Ancient Turkish People have an highly strong emotions between family person such as confidence, affection, respect, sacrifice including the concepts view of woman and wedding. VI 190

Bu çalışmada Türkiye Türkçesinde kelime grupları meselesini incelemeye çalıştık. Ancak önce `Kelime grubu nedir?` sorusuna yanıt bulmaya çaba gösterdik. Bu hususta birçok ayrı görüşün olduğunu ortaya çıkardık. Bilim adamlarına göre, kelime gruplarının tasnifinin, cümlenin ve cümle öğelerinin adlandırılışının farklarının neler olduğunu göz önüne serdik. Türkiye Türkçesinde içinde isim-fıil, sıfat-fıil, zarf-fıil bulunan cümleler birçok dil bilimci tarafından basit cümle olarak kabul edilmiştir. Bazı dil bilimciler ise isim-fıil, sıfat-fıil, zarf-fıil bulunan cümleleri birleşik cümle kabul etmiştir. Böyle düşünen dil bilimcilerin düşünceleri ve verdikleri örneklerde bu çalışmada verilmiştir. Türkiye Türkçesinde kelime grupları ile ilgili yapılmış tasnifler incelenmiştir. Bu tasniflerdeki farklılıklar tespit edilerek gözler önüne serilmiştir. Kelime gruplarının dil bilimciler tarafından yapılmış tanımları ortaya konmuştur. Kelime gruplarının sınıflandırılmasının sınırları üzerinde durulmuştur. Dil bilimcilerin görüşlerinde kelime grubunun, cümlenin tanımı, kelime gruplarının sınırları, kelime gruplarının tasnifi yapılmış ve bunun nedenleri ortaya konulmuştur. Türk dilinin bu meselesine çözüm aranmış ve bunlar araştırmada ortaya konulmuştur. VI Keywords: Word Groups, Compound Word, Compound Noun. In this study; we have tried to examine the issue of ` Word Groups` in the Turkish of Turkey. We tried to explain what is meant by the concept of` Word Groups`? We have concluded that there are different opinions on the meaning attached the concept. It is concluded that there are differance among linguists in regard to the definitions and classification criteria used for word groups, sentence and sentences components of the sentence. In the Turkish of Turkey, sentences containing infintive phrases, participles and adverbs are regarded as a simple sentence by many linguists. Some linguists, homewer, claim that these syntax are compound ones proponents of these views are given in the study. The classification of word groups in the Turkish of Turkey was reviewed and unearthed together with the differences in this classification. Also in this study definitions to the word groups made by the linguists were presented. Also the limitations of these classification schmata are discussed. To sum up, in the light of the findings of this study, a number of suggestions were made in order to help solving problems associated with the word groups in the Turkish of Turkey. VII 124

ÖZET Sakarya Türkmenleri(Manavları)'nde inanışlar (Tavuklar Köyü ve Büyük Esence Köyü örneği) çalışması, Uç bölümde ele alınmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde; konu, amaç, kapsam, metot, Sakarya Türkmenleri(Manavları), inanç ve inanış kavramları, araştırma alanın tanıtılması ve araştırmada karşılaşılan zorluklar anlatılmıştır. Çalışmanın amacı; Sakarya Türkmenleri(Manavları)'nda görülen inanışları tespit edip, bu inanışları bir tasnif biçiminde sunmak, Her iki köyde de görülen inanışların kaynağına inmek, tespit edilen inanışların Anadolu ve Türk Dünyası'nda benzerlerinin olup olmadığını araştırıp, Anadolu ve Türk Dünyası'nda görülen benzer inanışlarla mukayese etmektir. Bunların dışında Manavların kökeni de çalışmamızın amaçlarındandır. Sakarya Manavları(Türkmenleri) inanışlar (Tavuklar Köyü ve Büyük Esence Köyü Örneği) çalışması; hayatın her safhası, insanla münasebeti olan ve insanı etkileyen her şeyle ilgili inanışları kapsamaktadır. Çalışmada Tavuklar Köyü ve Büyük Esence Köyü'nden hareketle Sakarya Türkmenleri(Manavları)'nin inanışlarıyla Anadolu ve Türk Dünyası'nda görülen benzer inanışların mukayesesi yapılmıştır. Sakarya Türkmenleri(Manavları) İnanışlar (Tavuklar Köyü ve Büyük Esence Köyü Örneği) çalışmasında, alan araştırmasına dayalı olarak gözlem ve görüşme teknikleri kullanılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde; Tavuklar Köyü ve Büyük Esence Köyü'nde görülen inanışlar tasnif edilmiş, bu tasnif içinde her iki köyde görülen inanışlar ifade edilmiştir. Her iki köyde görülen inanışların fonksiyon ve kaynakları üzerinde durulmuştur. Bunların dışında bu bölümde Tavuklar Köyü ve Büyük Esence Köyü'nde görülen inanışlarla birlikte, Anadolu ve Türk Dünyası'ndaki benzer inanışlar da ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde; Tavuklar Köyü ve Büyük Esence Köyü inanışlarıyla Anadolu Türk Dünyası'nda görülen benzer inanışlar yirmi yedi tablo halinde ifade edilmiştir. Sakarya Türkmenleri(Manavları)'nde görülen inanışların temel kaynağı eski Türk dini olan Gök-Tanrı inancı, Samanlık, Atalar Kültü, Ocak(ateş) Kültü, Demir Kültü, Su Kültü gibi tabiat kuvvetlerine inanma yatmaktadır. Sakarya ve civarında yaşayan yerleşik Türkmenlere, Manav denilmiştir. Sakarya Türkmenleri(Manavları)'nde görülen inanışlar, Anadolu ve Türk Dünyası'yla bir bütünlük göstermektedir. Sakarya Türkmenleri(Manavları)'nde inanışlar, hayatın her safhasında insanın; insan, insanın; eşya ve tabiatla olan ilişkilerini yönlendirmektedir. IX SUMMARY The Superstitions in Sakarya's Turkomans (Manav), (The Examples of Tavuklar and Büyük Esence Village) Keywords: Turkomans (Manav), Superstitions, Tavuklar and Büyük Esence villages, Sakarya. In this work, The superstition of Sakarya's Turkomans-called Manav- were handled in three parts. The village of 'Tavuklar' and 'Büyük Esence were taken as examples. In the first part of this work, Topic, Objective, Scope, Sakarya's Turkomans, the concepts of belief and Superstition, the introduction of area of research and difficulties in research were told. The objective of this work is to find the superstitions of Sakarya's Turkomans and to present them in a classified way and reach the source of the superstitions seen in two village and to research whether there are any similar superstitions in Anatolia and Turkish World and to compare these superstitions with the similar ones in Anatolia and Turkish World. Apart from these, The origin of Manav is in our objective of research. This work of superstitions of Sakarya's Turkomans consists of the every step of life, superstitions related with human's life and affecting human. In this work with the help of the village of 'Tavuklar' and 'Büyük Esence, The superstitions of Sakarya's Turkomans were campared with the similar superstitions in Anatolia and Turkish World. In this work of superstitions of Sakarya's Turkomans, the techniques of observation and interview based on the research of area were used. In the second part of this work, The superstitions of Sakarya's Turkomans were classsified. In this classification, The suprstitions seen in two villges were told. The functions and sources of the superstitions seen in two villages were explained. Except these, In this part the superstition of the village of 'Tavuklar' and 'Büyük Esence were handled with superstitions in Anatolia and Turkish World. In the third part of this work the superstitions of the village 'Tavuklar ' and Büyük Esence with the similar ones in Anotolian Turkish World were shown in 27 tables. These results occured in this work. The basic sources of the superstitions seen in Sakarya's Turkomans are the belief of Gök-Tanrı which is the old religion of Turks, Samans and the superstition of ancestors. And also It is based on the supertitions of fire, iron, water which are the power of nature. People who live around and in Sakarya are called 'Manav'. The supertitions seen in Sakarya's Turkomans are the parts of the superstitions of Anatolia and Turkish World. The superstitions of Sakarya's Turkomans direct the relationship between human with human and human with nature, things and events in every step of life. X 120

ÖZET Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk şöyle diyor: `Öyle istiyorum ki, Türk Dili bilim yöntemleriyle kurallarını ortaya koysun ve her dalda yazı yazanlar bütün terimleriyle çoğunluğun anlayabileceği güzel,ahenkli dilimizi kullansınlar.` Dil bilimi ilmî esaslar çerçevesinde dilin gramerini belirler. îlmî esaslara dayanmadan yapılan dil bilimi çalışmaları yapay kavramlardan ibaret olur. Dolayısıyla da herkes kendi mantığına göre kuralları belirler ve kavramlara isim verir. Biz bu çalışmamızda Türkiye Türkçesinde cümle meselesi hakkındaki dil bilimcilerin görüşlerini belirtip bu konuyla ilgili eleştirilerimizi ve görüşlerimizi sunduk. Aynı zamanda Türkiye Türkçesinde cümle öğelerini bilimin son kaynaklarına dayanarak yeni bir bakış açısıyla sınıflandırdık. Cümle öğelerinin ifade vasıtalarını bu alanda karşımıza çıkan zorluklar ve onların aradan kaldırılması yollarını inceledik. Türkiye Türkçesinde cümle öğelerinin ifade edilişi ve öğelerin sınıflandırılıp adlandırılması tartışmalı hususlardandır. Öyle ki, cümle öğelerinin yapısı hakkında da çeşitli görüşler mevcuttur. Bize göre Türkiye Türkçesinde cümle öğeleri sınırlarının belirlenmesinin hem pratik,hem de teorik önemi vardır. Bizim amacımız ilmî araştırmalara dayanarak cümle öğelerinin sınırım belirlemek ve cümle öğelerinin adlandırılmasındaki terim karmaşasını ortadan kaldırmaktır. Kısacası bizim bu çalışmamızın muhtevası;Türkiye Türkçesinde cümle öğelerini yeni bir bakışla sınıflandırmak ve cümle öğelerinin ifade vasıtaları,basit ve birleşik cümle öğesi meselesinin ortaya konulması ve çözümü,aynca fiilimsi de denilen söz gruplarının basit mi, birleşik mi cümle oluşturduğu bu mesele hakkındaki dil bilimcilerin görüşlerijbütün bunların üzerine bizim görüşlerimizi ilmî araştırmalar çerçevesinde açıklamaktır. X ©OKÜMAMTASYON MKMCin SUMMARY Der name dieser unserem arbeiten ist,ein neuer blick auf dem satzglieder und auf ihre sprachlichen Ausdrucksmitteln inder türkischen sprache. Mit diesem arbeten bestimmen wir die abgrenzungen der satzgleider nach der lezen angabe der wissen schaft klassifizieren. Wir dabei mit dem neuen blick die elementen der satzen inder türkischen sprache. Besonders unterzuhen wir genau die elementen inder sâtze,die spraclichen ausdrucks mhteln, die probleme in diesem feld und die befreiungen. XI 162

VII ÖZET Bu çalışmada Türkiye Türkçe'sinde basit cümle meselesini incelemeye çalıştık. Fakat önce `Cümle Nedir ?` sorusuna cevap aradık. Bu konuda birçok farklı görüşün olduğunu ortaya çıkardık. Kelime grubunun ne olduğunu ve cümleyle arasındaki farkları göz önüne serdik. Türkiye Türkçe'sinde içinde isim-fiil, sıfat-fıil ve zarf-fıil bulunan cümleler birçok dil bilimci tarafından basit cümle olarak kabul edilmiştir. Bu dil bilimciler ve verdikleri örnekler tek tek tespit edilmiştir.Bazı dil bilimciler ise içinde isim-fiil, sıfat-fıil ve zarf- fıil bulunan cümleleri birleşik fiil kabul etmiştir. Böyle düşünen dil bilimcilerin düşünceleri ve verdikleri örnekler de bu çalışmada verilmiştir. Daha sonra basit cümlelerin nelere göre sınırlandırıldığı konusunda dil bilimcilerin görüşlerine başvurulmuştur. Bunun sonucunda ulaşılan bilgiler ise ayrı bir bölüm olarak ele alınmıştır. Ayrıca tek öğeli ve çok öğeli basit cümleler ve bu cümlelerin özellikleri incelenmiştir. Bütün bu sınıflandırmalar yapılmadan önce isim-fiil, sıfat-fıil ve zarf- fiillerin de içinde bulunduğu kelime grupları incelenmiştir ve bunlar içindeki farklı görüşler ortaya konulmuştur. Bütün dil bilimcilerin görüşlerinden sonra basit cümle tanımı, kelime gruplarının sınırları, tek ve çift öğeli basit cümle tanımları ve basit cümlenin sınıflandırılması yapılmış ve bunun nedenleri ortaya konulmuştur. Türk dilinin bir meselesine çözüm aranmış ve bunlar araştırmada ortaya konulmuştur. VIII SUMMARY In this work, we tried to examine the topic of Simple Sentence in Turkish. But first of all we searched for an answer to the question of what simple sentence is? We found out that there are a lot of different ideas about this topic. We shown what is the word group and the differences between the sentence and the word group. In Tiirkiye's Turkish, the sentences which includes gerunds and relative clauses `who, which, while, when,...etc` are accepted as simple sentences by the linguists. This linguists and the examples that are given by them are confirmed one by one. However the sentences that includes relative clauses and gerunds are accepted as the connected verb by some of linguists. The ideas and the examples of the linguists who think like this are given in this work. Then the knowledges about how are the simple sentences being classified are collected. The ideas about the classifying the simple sentences are considered as another port. Before all this classifyings are made, the word groups that includes Gerund and Relative Clauses are examined and the different ideas about them are exposed. Finally, according to ideas of all linguists, the meaning of the simple sentence, limits of the word groups and classifying the simple sentences are made and the causes of them are exposed. It is searched for a sollution to one of the problem of Tiirkiye's Turkish and these are given at the conclusion part. 129

Anahtar Kelimeler: Edat, Ügeç, Takı, Edat Grubu, Edat Tümleçleri, Ügeç Tümleçleri, Takı Grubu. Bu tez Türkiye Türkçesinde edatların dilin yapısındaki yerini tayin etmek, bu sahada yapılmış olan çalışmaları araştırmak ve edat konusunda mevcut problemlerin çözümüne katkıda bulunabilmek amacıyla hazırlanmıştır. Bazı dil bilimcilerimizin edat teriminin kapsamı içine bağlaç ve ünlemleri de dahil etmiş olmalarından kaynaklanan bir sebeple; sırf bu eserlerle sınırlı olmak kaydıyla bağlaçlar (bağlama edatları) ve ünlemler (ünlem edatları) bu tezin kapsamına dahil olmuştur. Ayrıca genel anlamda Türkolojide edatların tetkik tarihiyle ilgili bilgiler ve çağdaş şivelerde edatların işlenişleri tespit ve düşüncelerimiz beyan edilmek suretiyle ele alınmıştır. Türkiye Türkçesinde bu konuyla ilişkilendirilen terimler, terimlerle ifade edilen alanın sınırları, edatm tanımlanması ve edatlara izafe edilen karakteristik özellikler başlıca gramer kitaplarından ve dil bilimle ilgili öteki eserlerden; müştereklikten münferide bir yöntemle aktarılarak ulaşılan neticelere yer verildi. Gramer yazarlarımızın ve diğer dil bilimcilerimizin, edatları yapı ve menşe, kullanış, fonksiyon halamlarından işleyişleri konu edilerek problem teşkil eden meselelerin sebepleri izaha çalışıldı. Bu konuda varılan sonuçlar ilgili bölümlerin son kısımlarında ağırlıklı olmak üzere işlendi. Türkiye Türkçesinde umumiyetle Postpositions in Turkey Turkish Language The Keywords: Postposition, Group Postposition. This thesis was prepared in order to determine the place of postpositions in the Turkey Turkish Language and to research the studies dore in this field and to contribute to the solving the present problems on postpositions. In Turcology knowledges about the history of postpositions and processing of those in contemporary accents have been transferred. Terms about the topic in the Turkey Turkish Language and characteristics about postpositions was transferred from the main grammer books wiht comparative method. It was explained problematic origins and the structure, the origin, the using and the function of postpositions in the Turkey Turkish Language. The structures which was shown as a group of postposition in the Turkey Turkish Language was explained from the works on Linguistics. Forms used as a postposition in the Turkey Turkish Language was determined in the direction of original ideas of my instructor, Prof. Dr. Alâeddin MEHMEDO?LU. The forms was classified in respect to its functions and was examined its connections with other word types. vm 133