Search

Technological development and rapid growth of the human population in the world increasingly a§ect the transformation of the natural environment. One of the main ecosystem components, which undergoes irreversible changes is the soil cover in urban and industrial areas. The extent and type of changes in the soil depend on many factors: duration, intensity and the land use, properties of primary soils or reclamation techniques. Urban or industrial soils are dominated or strongly a§ected by human-made material and exhibit a high spatial heterogeneity. Their properties and pedogenesis are mainly related to technical origin. These soils are more likely to be contaminated than soils from other groups. Even when the environment of urban or industrial areas is essentially changed, the technically transformed soils can still fulfill the same ecological functions as natural soils. Advancing our knowledge about these soils is essential for spatial planning, optimal use of resources and can bring considerable benefits resulting in the improvement of life quality in the cities. This book provides an extensive database on urban and industrial soils from the following countries: Hungary, Poland, Romania and Slovakia. The main objective of this study was to present a great diversity of transformations in the investigated soils. Most of the presented examples meet the criteria of Technosols – one of the Reference Soil Groups in the WRB classification system. The above-mentioned RSG includes only pedons with a very high degree of technogenic disturbances. For this reason, a broader term is proposed − ’technogenic soils‘ − to describe all urban and industrial soils. The collected data will allow greater understanding of processes taking place in human-made ecosystems and will be a useful tool in soil-science teaching.

book of SUITMA 7 conference - Toruń, September 2013 .

On the basis of archaeological data and pedological analysis an attempt of reconstruction of functional diversity of farmstead from the Late Bronze Age in northern Poland was made. Human activity during the Late Bronze Age in the area and in the direct vicinity of the homestead led to changes in chemical properties of the soil. Different values of phosphorus and organic carbon content in the features and cultural layers may help in the interpretation of the land development plan and the use of the studied households in the past. The areas with the highest concentration are linked with the places of economic activity and a small increase in the phosphorus content in the soil from the homestead may suggest a relatively short exploitation of this place corresponding with a small number of archaeological findings from the analysed area. The current state of knowledge about the open settlements from the Late Bronze Age in the territory of Poland does not provide too many analogies with the previously described homestead. Because similar spatial assumptions are also known from the Carpathian Highlands as well as from the north – German and the south – Scandinavian terrains, we may draw a conclusion that the knowledge of this type of construction reached people living in Ruda’s surroundings as a result of contacts from the Southern or Eastern Europe.

Chapter 5 in: Przemysław Charzyński, Maciej Markiewicz, Marcin Świtoniak (Eds.) 2013. Technogenic soils atlas. Polish Society of Soil Science. Toruń.

Celem pracy było określenie wpływu dawnej działalności człowieka na morfologię i właściwości gleb występujących na terenie dawnych osad ludzkich oraz próba rekonstrukcji zróżnicowania funkcjonalnego osad i pojedynczych domostw. Badania prowadzono na wybranych stanowiskach archeologicznych ziemi chełmińskiej. Gleby występujące na stanowiskach archeologicznych ze względu na swoją specyfikę (m.in. obecność poziomów i/lub warstw kopalnych) uważane są za cenne źródło informacji o przeszłości środowiska przyrodniczego. Dodatkowo wartość ekologiczna gleb antropogenicznych jest duża, szczególnie w obszarach występowania ubogich gleb piaszczystych, gdzie podwyższona w stosunku do geochemicznego tła zawartość materii organicznej dostarcza roślinom wielu cennych substancji odżywczych a także jest miejscem o wyższej wilgotności. Badanie pojedynczych profili glebowych dostarczyło wielu cennych informacji dotyczących dawnej działalności człowieka. Morfologia gleb pozwoliła określić liczbę faz osadniczych na podstawie obecności, najczęściej ciemno zabarwionych, warstw kulturowych świadczących o okresach względnej stabilizacji powierzchni terenu. Różnice w zawartościach analizowanych właściwości gleb w stosunku do geochemicznego tła pozwoliły szacować intensywność i względny czas trwania osadnictwa. Szczególnie duże znaczenie miała tu analiza zawartości fosforu ogółem, który nawet w glebach o niewielkim kompleksie sorpcyjnym, pozostaje w miejscu jego zdeponowania nawet przez wiele tysięcy lat. Niewielkie wzbogacenie w fosfor świadczy o niezbyt intensywnym wykorzystywaniu przez człowieka danego miejsca w przeszłości, natomiast kilkakrotnie wyższa, w stosunku do tła, jest wynikiem intensywnej działalności człowieka. Interpretacja przestrzennego zróżnicowania zawartości analizowanych właściwości gleb umożliwiła, w powiązaniu z danymi archeologicznymi wnioskowanie, co do sposobu wykorzystania przestrzeni zarówno w obrębie dawnych osad, jak i pojedynczych domostw. Wysokie zawartości, przede wszystkim fosforu ogółem, ale także fosforu rozpuszczalnego w 1% kwasie cytrynowym, węgla organicznego i azotu ogółem wskazywać mogą miejsca o dużej akumulacji materiału organicznego, głównie odpadków i odchodów. Do takich miejsc w obrębie osad należą zagrody dla zwierząt, domostwa i towarzyszące im różnego rodzaju jamy przechowalnicze czy odpadkowe. Natomiast miejsca o najniższej, zbliżonej do tła zawartości analizowanych pierwiastków, wiązać można z intensywnie sprzątanymi placami i drogami, oraz elementami trwałej zabudowy wnętrza domostw.

The aim of this study is to assess whether it is viable to apply the results of the total phosphorus content in the soil analysis of contemporary farmsteads in the study of the functional diversity of former human settlements. The study was conducted within a contemporary farmstead located in Nowa Wieś Królewska (Kujawsko-Pomorskie Voivodship). A series of drillings were performed, from which soil samples were taken at two depths: 0-10 cm and 10-30 cm. The total phosphorus content was determined by the Bleck method in Gebhardt s modification, followed by compilation of maps showing the spatial diversity of the content of this element. Within the farmstead, the total phosphorus content significantly exceeded 500 mg·kg-1, which was adopted as the background, based on the geochemical analysis of the arable lessivé soil, located 150 m from the pen. Variable phosphorus contents in the surface horizons (0-10 cm) were associated with different land management methods within the enclosure. The results may be helpful for the interpretation of phosphorus contents on archaeological sites.

The research concerned transformations of soils in the areas of Early-Medieval strongholds and connected differences in floristic composition between forest communities from strongholds and non-synanthropic habitats. The study focused on two areas where Early-Medieval strongholds were situated – Gronowo and Płutowo (Chełmińska Upland, Northern Poland) – surrounded by various types of soils: rusty soils and black earths, respectively. Detailed pedological and floristicphytosociological investigations were carried out in the sites and their vicinity. Transformations of Tilio-Carpinetum corydaletosum phytocoenoses were performed with respect to the specificity of soils at the settlements and their anthropogenic enrichment in biogenic elements (C, N, P) to a considerable depth. Badania dotyczyły przekształcenia gleb w miejscach dawnego osadnictwa i związane z nimi różnice w składzie gatunkowym fitocenoz z grodzisk i siedlisk naturalnych. Do badań wybrano wczesnośredniowieczne grodziska w Gronowie i Płutowie (ziemia chełmińska, północna Polska), w otoczeniu których występują różne typy gleb, odpowiednio: gleby rdzawe i czarne ziemie. Na badanym terenie wykonano szczegółowe badania gleboznawcze i florystyczno-fitosocjologiczne. Wykazano przekształcenia fitocenoz Tilio-Carpinetum corydaletosum w powiązaniu ze specyfiką gleb na grodziskach i ich antropogenicznym wzbogaceniem w pierwiastki biogenne (C, N, P) do znacznej głębokości.

Site 3–6 in Ruda, Grudziądz district, is situated in southern part of the Grudziądz Basin, just at the foot of the brink of Vistula Valley, on the flat, vast headland, sloping towards the river. The Motorway Investigations Team at the Institute of Archaeology Nicolas Copernic University, during their research in years 2000–2002, found some evidence of settlement that had existed there in the later Bronze Age and the early Iron Age. The site of the Lusatian Urnfield Culture included remains of homesteads composed of dwellings of different purpose as well as pits of various functions. Archaeological material from the site is represented by abundant set of ceramic dishes fragments, dishes and ornaments of bronze and first found in Chełmno Land metallurgical clay casting moulds as well as tools of stone and flint. Numerous and diverse set of collected plants, cereals, weeds and carbonised remains of various timber species have been discovered in number of pits. Pieces of domestic and wild animal bones and mollusc shells represent are also known from the site. The use of animals and plants is represented by biogenic materials discovered in cultural layers. Soil samples, analysed with regard to phosphorus content, present diverse values of that element in pits. Archaeological finds together botanical and zoological evidence provide a unique opportunity for interpretation of economy, spatial settlement organisation and farming characteristic for the Lusatian Urnfield Culture communities.

The aim of this study was to examine connections between vegetation and soil distributions in permanent study area located in Urszulewska Plain mesoregion (NE Poland). Based on detailed cartographic soil and vegetation documentation referenced to the network of 270 study plots (cartogram method), a canonical correspondence analysis (CCA) was performed (Canoco program). The analysis of real vegetation and soils distribution revealed that plant communities distribution depend mainly on peat soils and soils lessivés and to a lower extent – on podzolized rusty soils. Similar results were obtained for potential natural vegetation – soil relation. CCA ordination diagram for potential vegetation and soils results in a clear connection of plant communities with soil types. Whereas in case of real vegetation and soils analysis relations are not so evident on account of the existence of degeneration and regeneration forms of forest communities. Distribution of the majority of coniferous forest species is correlated with occurrence of podzolized rusty soils. Nevertheless, some of the species are not connected with specific soil type and they occur in entire permanent area. Celem pracy było zbadanie powiązań między rozmieszczeniem roślinności i rozmieszczeniem gleb na stałej powierzchni badawczej, leżącej w mezoregionie Równiny Urszulewskiej (NE Poland). Na podstawie szczegółowej dokumentacji kartograficznej gleb i roślinności, odniesionej do sieci 270 pól badawczych (metoda kartogramu), wykonano kanoniczną analizę zgodności CCA (program Canoco). Analiza występowania roślinności rzeczywistej i gleb wykazała, że rozmieszczenie zbiorowisk roślinnych determinuje głównie gleba torfowa i gleba płowa zbrunatniała, a w mniejszym stopniu – gleba bielicowo-rdzawa. Podobne wyniki uzyskano dla relacji: potencjalna roślinność naturalna – gleba. Z diagramu ordynacyjnego CCA dla roślinności potencjalnej i gleb wynika wyraźne przywiązanie zbiorowisk roślinnych do typów gleb. Natomiast w przypadku analizy roślinności rzeczywistej i gleb zależności nie są tak ewidentne, w związku z istnieniem postaci degeneracyjnych i regeneracyjnych zbiorowisk leśnych. Rozmieszczenie większości gatunków borowych jest skorelowane z występowaniem gleb bielicowo-rdzawych. Jednak niektóre gatunki nie są związane z konkretnym typem gleby i występują na całej stałej powierzchni.