Search

Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)] domates üretiminde önemli bir zararlı olup yüksek kalite ve kantite kayıplarına sebep olmaktadır. Bu çalışma, 2019 yılında Azerbaycan'ın Abşeron ekonomik bölgesinde domates ve patlıcan seralarında ilk kez Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)]’nin populasyon gelişimi ve bulaşıklık oranını belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Bu çalışma aynı zamanda Azerbaycan'da T. absoluta'nın popülasyon gelişimi ve bulaşıklık oranı ile ilgili patlıcanda yapılan ilk çalışmadır. Domates güvesinin ergin popülasyon dinamikleri, eşeysel çekici feromon tuzakları kullanılarak belirlenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre zararlı domates serasında, 12 Mart, 26 Mart ve 9 Nisan'da sırasıyla 197, 91 ve 76 ergin/tuzak ile pik noktalarını oluşturmuştur. Patlıcan serasındaki zararlı popülasyonu domatesten daha düşük olarak belirlenmiştir. Çalışmada elde edilen verilere göre T. absoluta’nın Azerbaycan'ın Abşeron bölgesinde Mart ve Nisan aylarında domates ve patlıcan seralarında 2-3 döl tamamlayabileceği anlaşılmıştır. Zararlının domates serasında bulaşıklık oranı Mart ayı başında % 30, Mart ayı ortasında ise % 66.7 iken bu oranın 12 Nisan'da % 100'e ulaştığı belirlenmiştir. Çalışma sonucunda, domatese göre zararlının patlıcanda geç tarihlerde de olsa önemli zararlar meydana getirdiği ve bulaşıklık oranının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Patlıcan serasında en yüksek bulaşıklık oranı (% 96,7) Nisan ayının son haftasında belirlenmiştir. Bu çalışmada, ayrıca T. absoluta’nın beslenme özellikleri ve bitkilerdeki zarar verme semptomları ayrıntılı olarak açıklamıştır. Azerbaycan'daki seralarda önemli zararlar meydana getirdiği belirlenen T. absoluta’nın popülasyon gelişiminin takip edilmesi, uygun zamanda ve uygun metotlarla mücadele edilmesi gerektiği çalışmadan anlaşılmıştır., Tomato Leafminer [Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)] is a pest of great economic importance in tomato production. The aim of this research was to evaluate the population development and the infestation rate of Tomato Leafminer in the tomato and eggplant greenhouses in the Republic of Azerbaijan. The study was conducted for the first time in the greenhouses located in Absheron economic region of Azerbaijan during 2019. Adult population dynamics of T. absoluta were monitored using sexual pheromone traps. According to the results obtained from the study, the pest formed the peaks of adult population on March 12th, March 26th and April 9th with 197, 91 and 76 adults/trap respectively. The pest population with respect to the eggplant greenhouse was lower compared with the tomato greenhouse. The results showed that T. absoluta was able to complete 2-3 generations in tomato and eggplant greenhouses during March and April in Absheron region of Azerbaijan. The infestation rate of T. absoluta in tomato greenhouse interpreted increasing trend staring from the beginning of March till April 12th. Thus so, the infestation rate caused by the pest was 30% at the beginning of March and reached 66.7% in the middle of the March. It reached its maximal level (100%) on April 12th. Interestingly, T. absoluta reached its significant infestation rate (96.7%) in eggplant in late April. The harmful effects of the pest recorded in the greenhouses was also described in this report. Consequently, this study reveals that T. absoluta population development should be monitored in greenhouses in Azerbaijan and control measures should be taken against the pest with appropriate management programs.

Bu çalışma, 2017 yılında Şanlıurfa ilinde (Türkiye) Oenopia conglobata (Linnaeus, 1758) (Coleoptera: Coccinellidae)'nın laboratuvar koşullarında ekonomik ve hızlı kitle üretimi için optimum kap büyüklüğü ve yetiştirme yoğunluğunu belirlemek amacıyla yapılmıştır. Farklı şekil ve büyüklükte üç farklı kap (106, 120 ve 785 ml; sırasıyla küçük, orta ve büyük olarak isimlendirilen) ve dört farklı O. conglobata yetiştirme yoğunluğu (1, 5, 10 ve 20 larva/kap; sırasıyla düşük, orta, orta-yüksek ve yüksek yoğunluk olarak isimlendirilen) çalışmaya dahil edilmiştir. Oenopia conglobata çalışma boyunca Ephestia kuehniella Zeller, 1879 (Lepidoptera: Pyralidae) yumurtaları ile beslenmiştir. En yüksek (%100) larva canlılık oranı düşük yetiştirme yoğunluğunun denenen tüm kapların interaksiyonunda belirlenirken, en düşük (%31,5-35,0) larva canlılık oranı ise, orta ve yüksek yetiştirme yoğunluğunun orta büyüklükteki kap ile interaksiyonunda kaydedilmiştir. Düşük yoğunluk ve orta boy kap en kısa larva gelişim periyoduna (8,6 gün) sahipken, en kısa pupa gelişim periyodu (4,3-4,4 gün) sırasıyla orta ve orta-yüksek yoğunluğun orta ve büyük kap interaksiyonunda kaydedilmiştir. En yüksek yetiştirme maliyeti, düşük yoğunluğun küçük ve orta boy kap interaksiyonu için belirlenirken, en düşük yetiştirme maliyeti, yüksek yoğunluğa sahip büyük kaplarda olmuştur. Hayatta kalma oranları, gelişme dönemleri ve meydana gelen ekonomik maliyet dikkate alındığında; O. conglobata'nın ekonomik ve hızlı kitle üretimi için büyük kaplarda yüksek yetiştirme yoğunluklu üretim önerilmektedir., A study was conducted to determine the optimum container size and rearing density to economize and optimize the mass rearing of Oenopia conglobata (Linnaeus, 1758) (Coleoptera: Coccinellidae) during 2017 in Şanlıurfa, Turkey. The experiment consisted of three types of containers of varying size (106, 310 and 785 ml, regarded as small, medium and large, respectively) and four different rearing densities of O. conglobata (1, 5, 10 and 20 larvae/container, regarded as low, moderate, medium and high rearing density, respectively). Oenopia conglobata was fed with the eggs of Ephestia kuehniella Zeller, 1879 (Lepidoptera: Pyralidae) throughout the study. The highest (100%) larval survival rate was recorded for all containers with low rearing density, whereas the lowest (31.5-35.0%) larval survival was observed in medium containers with medium and high rearing density. Medium containers at low rearing density had the shortest larval development period (8.6 d), while the shortest pupal development period (4.3-4.4 d) was in medium and large containers at medium and moderate density, respectively. The highest rearing cost wascomputed for small and medium containers at low rearing density, whereas the lowest rearing cost was incurred with largecontainers at high rearing density. Considering the survival rates, development periods and economic cost incurred; large containers with high rearing density is recommended for the economic and rapid mass rearing of O. conglobata.

Bu çalışma Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde farklı depo tiplerinin Khapra böceğinin, Trogoderma granarium Everts, 1898 (Coleoptera: Dermestidae), bulaşıklığına olan etkisi ve zararlının malathion ve deltametrine olan direncini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bölgedeki beş ilden (Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman ve Batman) farklı tahıl depo tiplerinden (metal silo, betonarme ve basit sıvasız) 2014-2016 yıllarında nisan-aralık ayları arasında sürveyler yapılmış ve toplam 355 depodan buğday örnekleri alınmıştır. Ayrıca, direnç çalışmaları için farklı depolardan 24 Khapra böceği popülasyonu toplanmıştır. Çalışma sonucunda, iller ve depo tipleri Khapra böceği bulaşıklığına önemli derecede etki etmiştir. En yüksek bulaşıklık Mardin ilinde (%77.5), bunu takiben Şanlıurfa ilinde (%67.5) kayıt edilmiştir. Buna karşın en düşük Khapra böceği bulaşıklığı Diyarbakır (%43.4) ve Adıyaman (%44.1) ilinde kayıt edilmiştir. Depo tiplerine göre en yüksek bulaşıklık basit sıvasız depolarda (%80) belirlenmiş iken, en düşük bulaşıklık metal silolarda (%27.1) bulunmuştur. Direnç çalışmaları, Kapra böceğinin deltametrine karşı düşük düzeyde direnç geliştirdiği, buna karşın malathiona toleranslı olduğu göstermiştir. Deltametrin uygulanmış popülasyonların 4-10.7 kat direnç geliştirmiş olduğu, ancak malathion için bu rakamın 1.32-1.92 kat olduğu kayıt edilmiştir. Deltametrin için belirlenen yüksek direnç oranları, malathiona kıyasla bu insektisitin daha sık kullanımını ile ilgili olduğu düşünülmektedir., This study was conducted to determine the effect of different storage types on the infestation of Khapra beetle, Trogoderma granariumEverts, 1898 (Coleoptera: Dermestidae), and its resistance to malathion and deltamethrin in southeastern Anatolia, Turkey. A total 355 various grain storage facilities (metalsilo, concrete wall and basic plasterless) were surveyed in five provinces, (Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa, Adıyaman and Batman) during April-December in 2014-2016 and wheat grain samples were collected. Also, 24 populations of Khapra beetle were collected for bioassay studies. The provinces and storage types significantly influenced the infestation rate of Khapra beetle. The highest infestation of the beetle was recorded in Mardin (77.5%), followed by Şanlıurfa (67.5%). Whereas the lowest infestation observed was in Diyarbakır (43.4%) and Adıyaman (44.1%). For storage types, the highest infestation was observed in basic plasterless storage type (80.0%), while the lowest (27.1%) was noted for storage type of metalsilos. Bioassay studies indicated that Khapra beetle has evolved low resistance to deltamethrin, whereas it was tolerant to malathion. Resistance ratios of the populations exposed to deltamethrin were 4-10.7 times, while the ratios for malathion were 1.32-1.92 times. It is concluded that the higher resistance ratios for deltamethrin were linked to its frequent use compared to malathion.

Bu çalışma, 2013-2014 yıllarında, Şanlıurfa’nın Merkez, Siverek ve Suruç ilçelerindeki nar (Punica granatum L.) (Punicaceae) bahçelerinde, Nar Yaprakbiti [Aphis punicae Passerini, 1863 (Hemiptera: Aphididae)]’nin popülasyon gelişimini belirlemek için yürütülmüştür. Çalışmalar, her ilçede ikişer nar bahçesinde yürütülmüştür. Bu amaçla, nisan-ağustos ayları arasında, haftalık olarak her bahçeden rastgele seçilen on ağacın farklı yönlerinden ve iç taraflarından birer sürgün olmak üzere (20-30 cm) ağaç başına beş sürgün, bahçe başına ise toplam 50’şer sürgünde zararlının nimf ve erginleri sayılmıştır. Bu şekilde, her bahçede sürgün başına ortalama afit sayısı hesaplanmıştır. Aphis punicae nisan ayının ortalarından itibaren, çiçek tomurcuklarının belirmesi ve ilk çiçeklenme döneminde görülmeye başlamış, zararlı popülasyonunun, mayıs ve haziran aylarında, narın tam çiçeklenme döneminde en yüksek seviyeye çıktığı, temmuz ayının ortalarından itibaren, narın son çiçeklenme döneminden sonra giderek düştüğü belirlenmiştir., Population development of Aphis punicae Passerini, 1863 (Hemiptera: Aphididae) in pomegranate orchards in Şanlıurfa Province This study was conducted to determine population development of Aphis punicae Passerini, 1863 (Hemiptera: Aphididae) in pomegranate orchards in Central, Siverek and Suruç counties of Şanlıurfa province in 2013-2014. Studies were carried out in six (two for each counties) pomegranate orchards. To this end, number of nymphs and adult aphids was counted weekly from five terminals (each of 20-30 cm shoot length) in ten randomly selected tree and totally 50 terminals in a pomegranate orchard between april and august. In this way, the average number of aphids per shoot was calculated. Aphis punicae emerged in the second half of april, during flower buds and first blossoming. The pest population reached highest level in may and june during full blossoming and it decreased in the middle of july in late blossoming period.

This research was conducted in order to determine the infestation rate and host preference of Carob Moth [Apomyelois (=Ectomyelois) ceratoniae Zell. ( Lepidoptera.: Pyralidae)] on 24 years old 13 different pomegranate cultivars under field conditions in 2010 and 2011. In the research, 13 pomegranate cultivars including 3 sour, 5 tartish and 5 sweet planted in 4 x 4 m distance were used. The research was carried out on 2 trees of each cultivar from each of 3 replications according to randomized complete block design with 3 replications. In order to determine infestation rate of Carob Moth on different pomegranate cultivars damaged and undamaged harvested fruits were counted and weighed separately at full maturity. Carob Moth infestation rate of each cultivar was determined proportioning infested fruits of the cultivar to all fruits of the same cultivar. In the study, yield, infested and uninfested fruits weight (kg/tree) of each cultivar were determined individually. According to the determined average infestation rate of both years, Fellahyemez had the highest average infestation ratio (51.4%) followed by Beynarı (32.59%), Çekirdeksiz (31.71%) and Çevlik (28.68%). The infestation rate of Carob Moth on pomegranate cultivars was determined as lesser on sour and tartish tasted cultivars such as Ekşilik (%3.15), Hicaznar (%14.04), Mayhoş-I (%14.24) and Ekşi Göknar (%17.85). In the study, Beynarı, Hicaznar, Mayhoş-I, Çevlik and Mayhoş-IV were identified as the highest yielding cultivars. In regard to yield and infestation ratio, Hicaznar and Mayhoş-I cultivars had the highest yield and lowest Carob Moth infestation, Bu araştırma; Harnup Güvesi’nin [Apomyelois (=Ectomyelois) ceratoniae Zell. ( Lep.: Pyralidae)] arazi koşullarında değişik nar çeşitlerindeki bulaşıklık oranı ve konukçu tercihini belirlemek amacı ile 2010 ve 2011 yıllarında, 24 yaşlı 13 nar çeşidi üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada 4 x 4 m mesafede dikilmiş olan 3’ü ekşi, 5’i mayhoş ve 5’i de tatlı olmak üzere toplam 13 çeşit kullanılmıştır. Araştırma; tesadüf blokları deneme desenine göre, her tekerrürde 2’şer ağaç olmak üzere, 3 tekerrürlü olarak gerçekleştirilmiştir. Harnup Güvesi’nin değişik nar çeşitlerindeki bulaşıklık oranını belirlemek için en uygun olgunlaşma döneminde hasat edilen nar bitkilerine ait meyveler kontrol edilerek, bulaşık olanlar ile sağlam olanlar ayrı ayrı sayılmış ve tartılmıştır. Bulaşık meyve sayısı, ağaçtaki tüm meyve sayısına oranlanarak, Harnup Güvesi’nin o çeşitteki bulaşıklık oranı belirlenmiştir. Çalışmada ayrıca çeşitlerin verimleri, sağlam meyve ve bulaşık meyve ağırlıkları (kg/ağaç) da saptanmıştır. Her iki yılda tespit edilen bulaşıklık oranı ortalamalarına göre, bulaşıklığın en yüksek olduğu çeşitler %51.40 ile Fellahyemez, %32.59 ile Beynarı, %31.71 ile Çekirdeksiz I ve % 28.68 ile Çevlik olarak belirlenmiştir. Nar meyvelerinde Harnup Güvesi bulaşıklığının Ekşilik (%3.15), Hicaznar (%14.04), Mayhoş I (%14.24) ve Ekşi Göknar (%17.85) gibi ekşi ve mayhoş tada sahip olan çeşitlerde daha az oranda görüldüğü saptanmıştır. Çalışmada Beynarı, Hicaznar, Mayhoş I, Çevlik ve Mayhoş IV çeşitleri yüksek verimli çeşitler olarak tespit edilmiştir. Çeşitlerdeki Harnup Güvesi zararı ve çeşitlerin bitki başına ortalama verim değerleri birlikte değerlendirildiğinde, Hicaznar ve Mayhoş I çeşitlerinin az bulaşık ve yüksek verimli çeşitler olduğu belirlenmiştir

This study was conducted to determine degree-day modeling of carob moth [Apomyelois (=Ectomyelois) ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae)] under field conditions in pomegranate orchards in Şanlıurfa province during the years 2011 and 2012. Delta pheromone traps were used to determine population development of carob moth in Şanlıurfa Central and Siverek counties. HOBO data logger was used to record temperature hourly in order to calculate degree-day values of the pest in Şanliurfa Central and Siverek counties. As a result of the study, carob moth populations peaked four times per year in Şanlıurfa Central and Siverek counties. Degree-days of the first flight, the last flight and the peak points of the population of the pest were determined. Detection of first adults of carob moths required 403.86 and 294.48 degree days in Şanliurfa Central and Siverek counties, respectively. The four peak points of the adult population of the carob moth calculated as 1642.19, 2374.25, 2754.76 and 3107.46 degree-days respectively in Şanlıurfa Central county and 1218.45, 1595.80, 2109.57 and 2409.71 degree-days, respectively in Siverek county., Harnup güvesi [Apomyelois (=Ectomyelois) ceratoniae Zell. (Lep.: Pyralidae)]’nin arazi koşullarında gün-derece modellemesini belirlemek için çalışmalar, 2011 ve 2012 yıllarında Şanlıurfa’nın Merkez ve Siverek ilçelerindeki nar bahçelerinde yürütülmüştür. Zararlının haftalık ergin popülasyon takibi için delta tipi eşeysel çekici feromon tuzakları kullanılmıştır. Harnup güvesinin popülasyon dinamiklerine ait gün-derece değerlerinin belirlenmesi için Merkez ve Siverek ilçelerindeki birer bahçeye 1 Ocak’tan itibaren saatlik olarak sıcaklıkları kaydetmek üzere Hobo marka iklim ölçer cihazları kurulmuştur. Çalışma sonunda, harnup güvesi popülasyonunda dört tepe noktasının oluştuğu belirlenmiş ve bu tepe noktaları ile ilk ve son ergin uçuşuna ait gün-derece değerleri hesaplanmıştır. Harnup güvesinin ilk ergin çıkışı, Merkez ve Siverek ilçelerinde ortalama olarak sırasıyla 403.86 ve 294.48 gün-derecede gerçekleştiği belirlenmiştir. Zararlının oluşturduğu dört tepe noktasının ortalama olarak, Şanlıurfa Merkez ilçede sırasıyla, 1642.19, 2374.25, 2754.76 ve 3107.46 gün-derecede, Siverek ilçesinde ise sırasıyla, 1218.45, 1595.80, 2109.57 ve 2409.71 gün-derecede gerçekleştiği hesaplanmıştır.

Studies were conducted to determine infestation, current situation and infestation map of carob moth Apomyelois ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae) in pomegranate orchards in counties of Sanliurfa. Studies were carried out in 33 orchards of nine counties namely; Şanlıurfa Center, Akçakale, Birecik, Bozova, Harran, Hilvan, Siverek, Suruç and Viranşehir between the years 2011 and 2012. Infestation rate of carob moth was determined by controlling 100 fruits, (each four fruit belongs per tree, totalling 25 trees), in terms of egg, larvae and damage symptoms of the pest. As a result of the study, infestation rate of carob moth remained below the economic threshold (0-4%) in Akcakale, Birecik, Bozova and Viranşehir counties in both years. The maximum infestation rate of carob moth was determined in the Şanlıurfa Center and Siverek counties in both years 2011 and 2012 (45%, 61%, respectively). According to the results, the infestation map of carob moth in pomegranate orchards was constituted in Şanlıurfa province concerning to counties., Şanlıurfa’da nar bahçelerinde harnup güvesi, Apomyelois ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae)’nin bulaşıklık ve yaygınlık durumunu belirlemek ve ilçeler bazında bulaşıklık haritasını çıkarmak için çalışmalar, 2011 ve 2012 yıllarında, Şanlıurfa’nın Merkez, Akçakale, Birecik, Bozova, Harran, Hilvan, Siverek, Suruç ve Viranşehir ilçelerinde ve her ilçeden 2-8 bahçe olmak üzere toplam 33 bahçede yürütülmüştür. Harnup güvesinin bulaşıklık oranını belirlemek için, her bahçeden rastgele seçilen 25 ağacın dört yanından birer meyve olmak üzere toplam 100 meyvenin zararlının yumurtası, larvası ve zarar belirtisi açısından kontrol edilmiştir. Çalışma sonunda, harnup güvesi bulaşıklık oranının, çalışmanın her iki yılında da, Akçakale, Birecik, Bozova ve Viranşehir ilçelerindeki nar bahçelerinde ekonomik zarar eşiğinin altında kaldığı (%0-4) belirlenmiştir. Şanlıurfa’nın Merkez ve Siverek ilçelerindeki nar bahçeleri ise, hem 2011 hem de 2012 yılında zararlı ile en fazla bulaşık olan bahçeler olarak belirlenmiştir (sırasıyla %45 ve %61). Elde edilen sonuçlara göre, Şanlıurfa ilindeki nar bahçelerinin harnup güvesi ile bulaşıklık oranının ilçeler bazındaki haritası da çıkarılmıştır.

Çalışma, 2011 yılında Şanlıurfa ili geleneksel nar bahçelerindeki bitki paraziti nematodları araştırmak için yürütülmüştür. Toprak örnekleri, değişik yaş ve çeşitleri içeren il genelinden 17 değişik nar (Punica granatum L.,: Lythraceae) bahçesinden alınmıştır. Çalışma alanında toplam 7 cins bitki paraziti nematod belirlenmiştir. Bunlar Filenchus, Geocenamus, Paratylenchus, Helicotylenchus, Pratylenchus, Meloidogyne ve Xiphinema’dır. Nematodların 3.53 ile 15.29 (birey/100 g toprak) yoğunlukları arasında ve %5.88 ile %41.18 arasında bulunma sıklığına sahip oldukları saptanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre, Şanlıurfa ilindeki geleneksel nar bahçelerinde bitki paraziti nematodlar hali hazırda verime yönelik bir tehdit oluşturmamaktadır., The study was conducted to investigate plant parasitic nematodes in traditionally managed pomegranate orchards in Sanliurfa, Turkey, in 2011. Soil samples were collected from 17 orchardswith varying ages and cultivars. A total of 7 nematode genera were found. These are: Filenchus, Geocenamus, Paratylenchus, Helicotylenchus, Pratylenchus, Meloidogyne and Xiphinema. The minimum and maximum density and frequency of nematodes ranged between 3.53 to 15.29 individual/100 g soil and 5.88 % to 41.18 %, respectively. The study suggested that plant parasitic nematodes did not cause any serious threat to pomegranate trees in Sanliurfa region’s traditional orchards, currently

Şanlıurfa İlinde ilaçlama yapılmayan nar bahçelerinde Harnup güvesi [Apomyelois (Ectomyelois) ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae)]nin ergin popülasyon gelişimini belirlemek için çalışmalar, 2011 ve 2012 yıllarında Şanlıurfanın Merkez, Akçakale, Bozova, Harran, Hilvan, Siverek ve Suruç ilçelerinde yürütülmüştür. Harnup güvesinin haftalık ergin popülasyon takibi için delta tipi eşeysel çekici feromon tuzakları kullanılmıştır. Çalışma sonunda, Şanlıurfadaki nar bahçelerinde, Harnup güvesinin ilk ergin uçuşunun mayıs ayının ikinci ve üçüncü haftalarında gerçekleştiği, popülasyonun kasım ayına kadar devam ederek zararlının doğada yaklaşık altı ay aktif kaldığı belirlenmiştir. Şanlıurfanın Akçakale ve Bozova ilçelerinde, Harnup güvesi popülasyonu düşük olarak bulunmuş (haftalık en fazla: 26 ergin/tuzak), ancak diğer ilçelerde (Harran, Hilvan, Merkez, Siverek, Suruç) popülasyon yoğunluğunun yüksek olduğu görülmüştür. Haftalık olarak en fazla yakalanan Harnup güvesi ergin sayısı 96 adet/tuzak ile 20 Ekim 2012 tarihinde Suruçta gerçekleşmiştir. Sezon boyunca tuzaklarda toplam olarak en fazla yakalanan ergin sayısı ise 558 adet/tuzak ile 2012 yılında Merkeze bağlı Akçamescit Köyündeki nar bahçesinde olmuştur. Akçakale ve Bozova dışındaki ilçelerde Harnup güvesi popülasyonunda temmuz, ağustos, eylül ve ekim aylarına denk gelen dört tepe noktasının oluştuğu tespit edilmiştir. Oluşan tepe noktaları ve yapılan teorik hesaplamalardan zararlının Şanlıurfada yılda dört döl verdiği tespit edilmiştir., Studies were conducted to determine population developments of Carob moth [Apomyelois (Ectomyelois) ceratoniae Zell. (Lep.: Pyralidae)] in untreated pomegranate orchards of Şanlıurfa Central, Akçakale, Bozova, Harran, Hilvan, Siverek and Suruç counties during 2011 and 2012 years. Delta pheromone traps were used to determine population abundance of Carob moth. As a result of the study, first adults of carob moth were detected during second and third weeks of May and the pest remained active throughout six months (from May-to November) in pomegranate orchards in Şanlıurfa. Carob moth weekly populations were less abundant (maximum 26 number/trap) in Akçakale and Bozova than other counties. The highest numbers of weekly trapped moths were 96 number/trap in Suruç in October 20, 2012. The total highest trapped moth is determined in Akçamescit village (in Şanlıurfa Central) in 2012 as 558 number/trap. Carob moth populations peaked four times in July, August, September and October per year in the counties excluding Akçakale and Bozova. The pest can complete four generations per year according to peak points and theoretical calculation.

Buçalışma, 2010 ve 2011 yıllarında Şanlıurfa Merkez ilçeye bağlı Öğütçü ve Ulubağköyü bağlarında yürütülmüştür. Çalışmada, Salkım güvesi [Lobesia botrana Denis & Schiffermüller (Lepidoptera:Tortricidae)]’nin popülasyon dinamiklerinden ilk ergin uçuşu, popülasyondalgalanması, popülasyonun yoğun olduğu dönemler, son ergin uçuşu, doğalşartlarda tahmini döl sayısı ve bağlardaki bulaşma oranının belirlenmesiamaçlanmıştır. Ergin popülasyon değişimi eşeysel çekici tuzaklarla izlenmiştir.Tuzaklar, haftalık olarak kontrol edilmiştir. Bulaşma oranını belirlemek için,her bahçeden rastgele seçilen 20 omcadan toplam 100 salkım kontrol edilmiştir.Çalışmasonucunda, L. botrana erginlerininnisan sonundan itibaren ilk kez görülmeye başladıkları ve ekim ayının ilkyarısına kadar doğada aktif oldukları belirlenmiştir. Zararlının Öğütçü köyünde2010 yılında toplam 1333 ergin/tuzak, 2011 yılında 520 ergin/tuzak değerindepopülasyon oluşturduğu, en yüksek popülasyonun 14 Temmuz 2010 tarihindeortalama 287 ergin/tuzak ile Öğütçü’de oluştuğu, buna karşılık Ulubağ köyündepopülasyonun oldukça düşük olduğu (39 ergin/tuzak) belirlenmiştir. Ulubağköyünde çalışmanın her iki yılında da belirgin tepe noktası oluşmamış, bunakarşın Öğütçü köyünde, 2010 yılında üç, 2011 yılında ise dört tepe noktasıoluşmuştur. Zararlının Şanlıurfa’da doğal şartlarda tahmini olarak 3-4 dölverebildiği belirlenmiştir. Öğütçü köyündeki bağda bulaşma oranının yıllaragöre sırasıyla %52 ve %34, Ulubağ köyünde ise %4 ve %2 olduğu belirlenmiştir.Şanlıurfa’da bağlarda haziran ortası ve temmuz ortasında yapılacak birerilaçlamanın zararlı ile mücadele için yeterli olacağı kanaatine varılmıştır., This study was conducted in Öğütçü and Ulubağ villages’ vineyards inCentral County of Şanlıurfa province during the 2010 and 2011 years. In thestudy, it was intended to determine the first adult emergence, populationfluctuation, the highest population periods, the latest adult flight, number ofgenerations per year in nature and infestation rate of Europeangrapevine moth [Lobesia botrana Denis& Schiffermüller (Lepidoptera:Tortricidae)]. Adult population development was monitored bysexual pheromone traps. The traps are monitored weekly. Infestation rate of Europeangrapevine moth was determined by controlling 100 clusters of20 vines.As a result of the study, first adult flight of L. botrana beganat the end of April and the pest was active in nature until first half ofOctober. The pest showed high population in Öğütçü with 1333 adult/trap/year in2010 and 520 adult/trap/year in 2011 while showed low adult population inUlubağ with 39 adult/trap/year. The highest population was observed as 287adult/trap on July 14 in 2010 in Öğütçü. In Ulubağ, a clear peak point did notoccur in both years, whereas three and four peak points were observed in Öğütçüduring 2010 and 2011, respectively. It was determined that the pest couldcomplete 3-4 generations in nature per year in Şanlıurfa. The infestation rateof L. botrana was determined as52% and 34% in the vineyards of Öğütçü while the rates were only 4% and 2% in Ulubağ. Itwas concluded that the pest can be suppressed by insecticide applications onetime in mid-June and mid-July in Sanliurfa.

SummaryThis study was performed in pomegranate orchards of Central, Siverek and Suruç County of Şanlıurfa province during the 2009 and 2010 growing seasons. This is the first study on Carob moth [Apomyelois (=Ectomyelois) ceratoniae Zell. (Lepidoptera: Pyralidae)] in the region after commissioning Southeast Anatolia Project. Because pomegranate orchards have increased and Carob moth has been more trouble after that date. In the study, it was intended to determine first adult emergence, maximum adult flight, number of generations per year and flight activity of Carob moth in nature in Şanlıurfa province. Adult population development of Carob moth was monitored using by sexual pheromone traps. The traps are monitored weekly. Infestation of Carob moth was determined by using fruit-based method which is based on controlling 100 fruits each four fruit belongs per tree. According to the results from the study, first adult flight of Carob moth began at the middle of May and adult reached a maximum 4 different time points in nature (in july, august, september and october) in both years. The adult flight of Carob moth ended at the first half of November in the pomegranate orchards. Carob moth adults were active in nature at least 6 months (from middle of May to first half of November). The infestation rate of pomegranate fruits with Carob moth in the pomegranate orchards was determined as 16-48% in 2009 and 19-46% in 2010.Key words: Carob moth, pomegranate, pheromone, population, infestation rate, ÖzetBu çalışma, 2009-2010 yıllarında Şanlıurfa’nın Merkez, Siverek ve Suruç ilçelerindeki nar bahçelerinde yürütülmüştür. Çalışmada, A. ceratoniae’nin ilk ergin uçuş zamanı, popülasyonun en yoğun olduğu dönemler, doğada ergin uçuş süresi ve nar meyvelerindeki zarar oranının ortaya konması amaçlanmıştır. A. ceratoniae’nin ergin popülasyon gelişimi eşeysel çekici tuzaklarla izlenmiştir. Bahçelere asılan tuzaklar haftalık olarak kontrol edilmiştir. Bulaşıklık oranını belirlemek için, her bahçeden rastgele seçilen 25 ağacın dört yanından birer meyve olmak üzere toplam 100 meyve kontrol edilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; zararlının ilk ergin uçuşu mayıs ortasında (1-7 ergin/tuzak) başlamış ve her iki yılda da ergin popülasyonu doğada dört tepe noktası (temmuz, ağustos, eylül ve ekim) oluşturmuştur. Mayıs ayından kasım ayına kadar uçuşu devam eden A. ceratoniae’nin doğada yaklaşık altı ay süreyle aktif olduğu belirlenmiştir. Çalışmanın yürütüldüğü Şanlıurfa İli nar bahçelerinde, bahçelere göre nar meyvelerinin A. ceratoniae ile bulaşıklığı, 2009 yılında ortalama olarak en düşük %16 ve en yüksek %48, 2010 yılında ise ortalama olarak en düşük %19 ve en yüksek %49 oranında olduğu tespit edilmiştir. Anahtar sözcükler: Harnup güvesi, nar, popülasyon gelişimi, zarar oranı

Bu çalışmada, nar bahçelerinde Harnup güvesi [Apomyelois (=Ectomyelois) ceratoniae Zell. (Lep.: Pyralidae)]'nin popülasyon gelişimi ve bulaşıklık oranının belirlenmesi ile mücadelesinde çiftleşmeyi engelleme (mating disruption) tekniğinin kullanılması amaçlanmıştır. Çalışma, 2011 ve 2012 yıllarında Şanlıurfa'nın Merkez, Akçakale, Bozova, Harran, Hilvan, Siverek ve Suruç ilçelerinde yürütülmüştür. Çalışmada, popülasyon takibi için delta tipi eşeysel çekici feromon tuzakları, Çiftleşmeyi Engelleme Tekniği için ise %2 oranında Z,E-7,9,11-Dodecatrienyl içeren SPLAT EC ticari isimli feromon 50, 62.5 ve 75 g/da dozunda kullanılmıştır. Çalışma sonunda, Şanlıurfa'daki nar bahçelerinde, Harnup güvesinin ilk ergin uçuşunun mayıs ayının ikinci ve üçüncü haftalarında gerçekleştiği, popülasyonun kasım ayına kadar devam ederek zararlının doğada yaklaşık altı ay aktif kaldığı belirlenmiştir. Şanlıurfa'nın Akçakale ve Bozova ilçelerinde, Harnup güvesi popülasyonu düşük olarak bulunmuş ancak diğer ilçelerde (Harran, Hilvan, Merkez, Siverek, Suruç) popülasyon yoğunluğunun yüksek olduğu görülmüştür. Haftalık olarak en fazla yakalanan Harnup güvesi ergin sayısı 96 adet/tuzak ile 20 Ekim 2012 tarihinde Suruç'ta gerçekleşmiştir. Sezon boyunca tuzaklarda toplam olarak en fazla yakalanan ergin sayısı ise 558 adet/tuzak ile 2012 yılında Merkez'e bağlı Akçamescit köyündeki nar bahçesinde olmuştur. Akçakale ve Bozova dışındaki ilçelerde Harnup güvesi popülasyonunda dört tepe noktasının oluştuğu tespit edilmiştir. Oluşan tepe noktaları ve etkili sıcaklık toplamından yararlanılarak yapılan hesaplamada, Harnup güvesinin Şanlıurfa'da dört döl verebildiği tespit edilmiştir. Nar meyvelerinin Harnup güvesi ile bulaşıklığının ortaya çıkarılması için yapılan çalışmalar neticesinde, Akçakale ve Bozova ilçelerinde zararının düşük oranda (%2-4) diğer ilçelerde ise yüksek oranda (%24-61) olduğu, bahçe bazında bulaşıklığın bazı yerlerde %80'in üzerinde gerçekleştiği belirlenmiştir. Bu çalışmada, Şanlıurfa Merkez, Siverek ve Suruç ilçelerinde, narın fenolojik aşamalarının ve Harnup güvesinin popülasyon dinamiklerinin gün.derece değerleri de belirlenmiştir. Tam çiçeklenme ile hasat (meyve olumu) arasında geçen sürenin Merkez ilçede ortalama 126 gün, Siverek ve Suruç ilçesinde 128 gün olduğu, bu sürelerin ortalama olarak sırasıyla 2522.95, 2014.86 ve 2116.50 gün.derece olarak gerçekleştiği belirlenmiştir. Çiftleşmeyi engelleme çalışmalarından elde edilen bulgulara göre, hem Merkez ilçede hem de Suruç ilçesinde çiftleşmeyi engelleme tekniği feromonunun uygulandığı üç dozda da popülasyonun ve bulaşıklık oranının ilaçlı kontrol ve kontrol bahçelerindekinden daha düşük gerçekleştiği, feromon dozları ile kontrol bahçeleri arasında istatistiki olarak önemli bir farkın bulunduğu (p ? 0.05), 50 g/da dozundaki uygulamanın yeterince başarılı olamadığı ve 62.5 g/da dozundaki feromon dozunun hem etkili, hem de ekonomik olduğu için tavsiye edilmesi gereken doz olduğu kanaatine varılmıştır.ANAHTAR KELİMELER: Harnup güvesi, nar, popülasyon, bulaşıklık oranı, çiftleşmeyi engelleme tekniği, gün.derece In this study we intended to determine population developments nad infestation ratio of carob moth [Apomyelois ceratoniae Zell. (Lep.: Pyralidae)] and its control using mating disruption technique in pomegranate orchards. The study was conducted in Sanlıurfa, Akcakale, Bozova, Harran, Hilvan, Siverek and Suruc districts in 2011-2012. Delta sex pheromone traps were used to determine population abundance while SPLAT EC mating disruption technique traps containing %2 Z,E-7,9,11-Dodecatrienyl were used at 50, 62.5 and 75 g/da to determine effect of mating disruption technique. In this study, first adults of carob moth were detected during second and third weeks of May and the pest remained active throughout 6 months in pomegranate orchards in Sanliurfa. Carob moth populations were less abundant in Akcakale and Bozova, districts of Sanliurfa province, than that of populations in other districts (Harran, Hilvan, Sanliurfa, Siverek and Suruc). The highest numbers of weekly trapped moths were 96 number/trap in Suruc district in October 20, 2012 while annually the highest numbers of trapped moths were 558 number/trap from a pomegranate orchard in Akcamescit (a village in Sanliurfa district). Carob moth populations peaked 4 times per year in the districts excluding Akcakale and Bozova districts. In this study, based on carob moth population peaks and effective temperature it is estimated that the pest could complete 4 generations annually in Sanliurfa. Carob moth infestation was low (2-4%) in Akçakale and Bozova districts while in the other districts the infestation was high (24-61%). However, in some orchards the infestation reached to 80 percent. In this study, pomegranate plant phenology and degree days for carob moth population dynamics were determined in Sanlıurfa, Siverek and Suruc districts. Time period between full blossoming and fruit setting was 126 days in Sanliurfa district while in Siverek and Suruc districts the period was 128 days and the required degree days for the period in average were 2522.95, 2014.86 and 2116.50 degree.days in Sanliurfa, Siverek and Suruc districts respectively. Mating disruption technique applied at 3 dosages significantly (p ? 0.05) reduced carob moth populations and infestation levels compared to carob moth abundance and infestation in pesticide treated and untreated (control) plots. Mating disruption pheromone applied at 50 g/da was not effective in reducing infestation to a desired level. However, mating disruption pheromone applied at 62.5 g/da was effective reducing the infestation and economical thus the dosage is recommended for the pest management.KEY WORDS : Carob moth, pomegranate, population, infestation ratio, mating disruption technique, degree.day 155

This study was performed in tomato growing areas of Çamlıdere, Göktepe and Yığınak location in Şanlıurfa during the 2010 and 2011 growing seasons. In the study, we intended to determine some critical time points (such as first adult emergence, maximum adult flight, number of generations per year and flight activity in nature) in the population dynamics of Tomato Leafminer [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae)] in Şanlıurfa. Adult population dynamic of Tomato Leafminer was monitored using sexual pheromone traps. According to the results from the study, 1) First adult flight began at the beginning of May, 2) Adult flight in both years reached a maximum 4 different time points (in July, August, September and October) of the year, 3) The flight ended at the end of November in the study area. The maximum adult catches of the pest were determined as 978 adults/ trap in 2011 and 370 adults/ trap in 2010. Tomato Leafminer adults were active in nature at least 7 months (from early May to late November). The infection rate of tomato plants in the study area was determined as 100% in both growing seasons.Key words: Tomato Leafminer, Tuta absoluta, pheromone, population development, Bu çalışma, 2010-2011 yılında Şanlıurfa’nın Çamlıdere, Göktepe ve Yığınak köylerindeki birer adet domates tarlasında yürütülmüştür. Çalışmada, Şanlıurfa’da Domates güvesi [Tuta absoluta (Meyrick) (Lep.: Gelechiidae)]’nin ilk ergin uçuş zamanı, popülasyonun en yoğun olduğu dönemler, tahmini döl sayısı ve doğada ergin uçuş süresinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Domates güvesinin ergin popülasyon gelişimi eşeysel çekici feromon tuzaklarıyla izlenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre; 1) İlk ergin uçuşu Mayıs ayının başında başlamış, 2) Her iki yılda da ergin uçuşu, 4 farklı zaman noktasında (Temmuz, Ağustos, Eylül ve Ekim) maksimum düzeye ulaşmış, 3) Çalışma alanında ergin uçuşu Kasım sonunda sona ermiştir. Tuzaklarda yakalanan en fazla ergin sayısı 2010 yılında 370 adet/tuzak (28 Temmuz) iken, 2011 yılında 978 adet/tuzak (7 Ekim) olarak gerçekleşmiştir. Bu çalışma ile, Mayıs ayından Kasım ayına kadar uçuşu devam eden T. absoluta’nın doğada en az 7 ay aktif olduğu belirlenmiştir. Yapılan kontrollerde, çalışmanın yürütüldüğü tarlalarda, domates bitkilerinin %100’ünün Domates güvesi ile bulaşık olduğu tespit edilmiştir.Anahtar sözcükler: Domates güvesi, Tuta absoluta, feromon, popülasyon gelişimi