Search

Bu makalemizde Yapay Zekâ’nın hakkındalık, öznellik, özgür irade gibi gerçek zihin hallerine sahip olup olmadığı incelenecek, lehte ve aleyhteki felsefi argümanlar değerlendirilmeye çalışılacaktır. Birinci bölümde Yapay Zeka zihin hallerine sahip olmamasına göre sınıflandırılacaktır. Daha sonra Yapay Zeka’nın zihne sahip olup olmadığı ile ilgili en ünlü test olan Turing testi tanıtılacak ve temel eleştirileri ele alınacaktır. Üçüncü bölümde zihnin nasıl sistemlerde ortaya çıktığı ile ilgili felsefi görüşler özetlenecek ve bu görülerin Yapay Zekâ ile bağlantısı kurulacaktır. Sonraki iki bölümde Yapay Zeka’nın zihin hallerine sahip olamayacağı aleyhindeki en ünlü iki argüman, Çin Odası Düşünce Deneyi ile Gödelci Argüman incelenecek ve bu argümanların eleştirileri değerlendirilecektir. Daha sonra farklı özgür irade yaklaşımları ışığında Yapay Zeka’nın özgür irade sahibi olup olamayacağı sorusu ele alınacaktır. Son bölümde ise bu sefer Yapay Zeka’nın mümkün olduğu iddiası lehinde David Chalmers’ın Solan Öznellik düşünce deneyi değerlendirilecektir. Sonuç olarak ele aldığımız soruya cevap vermek için yeterli bilgiye sahip olmadığımız savunulmaya çalışılacaktır.

ÖZETDOĞAL GAZLI KOJENERASYON SİSTEMLERİNDE EXERGY ANALİZİEkonomilerin temel girdisi olan enerjiyi, ucuz sürekli ve kaliteli olarak üretmek küreselleşen dünyanın ekonomisinde daha etkin rol almanın baş şartı olarak karşımıza çıkmaktadır.Kojenerasyon aynı anda elektrik ve ısı enerjisini bir tekil ısı kaynağından elde eden termal sistem olarak tanımlanabilir. Endüstriyel ve konut uygulamaları için her iki çeşit enerjiye de ihtiyaç vardır. Bu amaçla elektrik ve ısı merkezi bir santralde üretilip kullanım yerine taşınabilir veya santral doğrudan kullanım yerinde kurulabilir. Kojenerasyonun temelinde güç üreten bir ısı makinasının atık ısısından yararlanma düşüncesi yatar.Kojenerasyonda birincil amaç yakıt enerjisinden en yüksek oranda yararlanmaktır. Enerjiden yararlanma oranı, kojenerasyon santralinde bir yılda üretilen elektrik ve ısı enerjilerinin toplamının tüketilen yakıt enerjisine oranı olarak tanımlanabilir. Sadece elektrik santrallerinde bu değer %25-40 arasındayken, kojenerasyon santrallerinde bu değer % 90'lara çıkmaktadır. Kojenerasyon, sistemi çok verimli enerji koruma sistemine çevrilebilir.Bu çalışmada enerji denge denkleminin uygulandığı termal sistemin ana parçaları formüle edilmiştir. Bu formülasyonun exergy içeren ayrı görünüşlerini termal sistemin parçaları içerisinde exergy akışı, entropi üretim akışı, kullanılabilir iş gibi exergy oranı terimlerine ayrılmıştır. Bu denkleme dayanan exergy analiz termal sistemin termal verimini tahmin etmeye, egzoz gazlarının sıcaklığı gibi termal sistemin her parçası içindeki çözümüne izin verir.ABSTRACTEXERGY ANALYSIS IN THE COGENERATION SYSTEMS WITH NATURAL GAS The cheap, continuous and quality production of energy, which is the main input of economies, has become the fundamental precondition of taking an effective role in the global world economy.Cogeneration can also be defined as the termal system producing electrical and heat energy simultaneously from a single heat source. Both kinds of energies are needed for the industrial and residential applications. Electricity and heat may be produced in the central powerhouse for this purpose and may be established directly in the area of usage. Benefiting from the waste heat of a heat machine providing power lies in the basis of cogeneration.The main purpose of cogeneration is to benefit from fuel energy at the highest ratio. The rate of benefiting from energy may be defined as the ratio of the total of electricity and heat energy produced annually in the cogeneration powerhouse to the fuel energy consumed. While this values had been between 25-40% in the electricity powerhouses, this value increases to 90% in the cogeneration powerhouses. Cogeneration may transform the system to a very productive energy preservation system.The main component of the thermal system where the energy balance equation is implemented has been formulated in this study. Different ratio terms such as exergy flow, entropy production flow and usable exergy ratio of the components of thermal system including exergy in the formulation have been constituted. Estimation of the thermal productivity of the exergy analysis thermal system allows the solution of all the components of the thermal system such as exhaust gases.

ÖZETÜlkemizde makineleşme yeterli seviyede değildir. Avrupa ülkelerinde %4 civarında olan tarım kesiminde çalışan nüfus Türkiye'de bunun birkaç katıdır ( %35 ). Tarımda çalışanların sayısının artması verimin artması anlamına gelmemektedir. Ayrıca ücretlerin düşmesine ürünün maliyetinin artmasına da yeterli makine kullanılmaması neden olmaktadır. Soğan hasadında makine aşırı talep yerli imal edilen makinelerin kullanı-mıyla karşılanmaya çalışılmakta, ithal hasat makineleri bu kesimin satın alma gücünü zorlamaktadır. Yerli makinelerle çalışanlar kapasite ve bakım masrafları yönünden yakınmaktadırlar. Fiyatın uygun olması yanında konstrüksiyonun da geliştirilmesi istenen performansta makine kullanımını yaygınlaştırabilir ve ürün kalitesinin artması ve maliyetin azalması sağlanabilir. Soğan hasadında püskül kesme makineleri kullanıl-dığında istenenler kısmen karşılanabilecektir. Tarım hasat makineleri yanında insanla- rın kaliteli ürün kullanımını sağlamak için batı ülkelerindeki gibi denetimli sübvansi-yonlar da uygulanması gereği açıktır. Soğan hasadında kullanılan bu makinenin geliştirilmesi yaygın istektir.PROBLEMSoğan hasat makinelerinde püskül kesme önemli yer tutar. Yerli makinelerde kapasite, bakım ve onarım sorunları ortaya çıkmaktadır. Yerli hasat makinelerinin fiyatları makul bulunurken aktif çalışma süresinin azalması işletme masraflarının artması istenmeyen noktalar olarak belirmektedir. Problem soğan hasat makinesinin uygulamada kullanılan bir makine ele alınarak özellikle yakınmadan sorumlu parçalarının tasarım faktörleri ışığında yeniden incelenmesidir.AMAÇHasatta kullanılan soğan makinelerinin kapasite, bakım ve onarımdan sorumlu parçalarının belirlenmesi ve bilgisayar ortamında oluşturulması ve tasarımının geliştirilmesi amaçlanmaktadır.ÖNEMHasatta aktif çalışma süresinin artırılması ve bakım onarım masraflarının azaltılması tarım sektörüne ekonomik katkı yapacaktır. Hasadın performansını yükselten bir makine, ürünün bozulmadan saklanması süresini artırması, besin değerini koruması, hasat süresini kısaltması, emek ve enerji tasarrufu sağlaması yönünden önemlidir. Yerli imalatçılara sağlanacak tasarımı geliştirici bir yardım hasatta makine kullanımını yaygınlaştırabilecektir.MATERYAL VE YÖNTEMSoğan hasadında kullanılan Atik Mak. Ltd. Şti. tarafından imal edilen soğan püskülleri kesme makinesi materyal olarak seçilmiştir. Makinenin bilgisayar ortamında oluşturulması için AutoCAD yazılımı kullanılacaktır. Tasarıma etkili faktörler seçilecek makine elamanına uygulanacaktır. Yorulmaya göre tasarım yöntemi kullanılarak bu parçalar incelenecektir. Dinamik yüklerin önemli olmadığı parçalar için akma mukavemetine göre boyutlandırma yapılacaktır.ABSTRACTINTRODUCTİONIn our country mechanization is not sufficient level. At agricultural field in Europe working population is 4 % but in Turkey this number is more a few fold as 35 %. Increasing numbers of working in agricultural field that is not mean to increase profit. Separately not to use sufficient machine is reason to fall of prices and also increase of cost price for producing. For harvesting of onion to meet excessive demands are done by using of local produce machines, imported harvesting machines has been becoming harder buying power of this section. Producers that work with local produce machines are complained about the expenses of capacity and maintenance. If the price is suitable also with developed construction using machine will be widespread as inquired machine performance and it is possible to have increasing of product quality and decreasing of cost price. When using cutting machine of come at harvesting of onion wanted things can be met partially. With agricultural harvesting machines to get high quality production like West countries to apply controlled subvention is essential. To develop of the machines which are used at harvesting of onion are widespread desire.PROBLEMTo cut of come is very important in onion harvesting machines. Local manufactured machines capacity, maintenance and repair problems are arising. Although the prices of local machines is accepted as reasonable, reduction of active working time and increase of exploring expenses have been appearing as negative points. Problem is that to analyze of onion harvest machine as used machine at application under of designing factors for same parts.INTENTİONIt is aimed to indicate capacity, maintenance and repair parts of onion harvesting machines and forming on computer atmosphere also to develop of designing.IMPORTANCEIncreasing of active working time and decreasing of maintenance and repairing expenses will make participation to agricultural sector as economical. An elevated machine of performance of harvesting is important by side; keeping time of harvesting without damaging, to keep of food value, shorting of harvesting, to possess of labor and energy. A support that will be ensured to local producers for developing design will spread to use the machine at harvesting.MATERİAL AND METHODThe cutting machine of coma of onion that produces by Atik Ltd. Co., was chosen as material. To design of machine AutoCAD will be used. The factors which will be effective to draw will choose to apply to machine elements. According to comment using design method this part will be examined. Soderberg method will be used to design the power transmission shafting.

ÖZETBuji ile ateşlemeli motorlarda yanma olayını farklı kılan en önemli özellikler karışımın teşkili ve ateşlemenin buji ile dışarıdan sağlanmasıdır. Tutuşma sonrası alevin ilerleme hızı, kendiliğinden tutuşma ve buji harici kaynaklardan tutuşma gibi hususların çok önemli yanma problemleri ortaya çıkardığı görülmüştür.Buji ile ateşlemeli motorlarda yanma olayını etkileyen bir çok parametre vardır. Bunlar; yakıtın özellikleri, yakıt-hava oranı, sıkıştırma oranı, dönme sayısı, yakıt demeti şekli, ateşleme avansı gibi.Bu parametrelerden ateşleme avansı, motor işletme şartlarıyla çok yakından ilgisi olması nedeni ile ayrı bir öneme sahiptir. Ancak buji ile ateşlemeli motorlar için ateşleme zamanlaması motorun devir ve yüküne bağlı olarak değişmektedir. Yapılan bu çalışmada Ateşleme Avansı değişiminin değişen motor yükü ve hızına bağlı olarak motor performansını nasıl etkilediği anlatılmıştır, aynı zamanda motorun değişen yük ve hızına uygun olarak ateşleme avansı sağlanmadığında ortaya çıkan olumsuzluklara da yer verilmiştir.Bu çalışmada Ateşleme Avansı değişiminin, motor performansı üzerindeki etkileri taşıt dinamometresi üzerinde yapılan testlerle gösterilmiştir. Test esnasında motor ilk olarak optimum statik Ateşleme Avansı değerinde motordan alınan tork ve güç değeri tespit edilmiştir. Daha sonra ki yapılan ölçümlerde ise motorun optimum avans değerinden küçük ve büyük değerlerde ölçümler yapılmak suretiyle motorun tork ve güç değerlerindeki değişikler incelenmiştir.Yapılan test sonucunda optimum statik Ateşleme Avansı değerinden büyük veya küçük değerlerde yapılan ölçümler sonucunda, motor performansının olumsuz bir şekilde etkilendiği grafikler yardımı ile anlatılmıştır. ABSTRACTTHE EFFECT OF CHANGED SPARK ADVANCE TO THE ENGINE PERFORMANCEThe most important item on spark engine is to prepare the fuel-air mixture outside and to fire with spark-plug on combustion-room.It's shown that same serious concerns caused by the firing speed, firing itself without spark-plug.There are many parameters which effect the firing procedure. Such as, spects of fuel (quality), fuel-air ratio, combustion ratio, revolution per minute (RPM), spark advance etc.Spark advance has a unique importance on engine performance. But the timing differs with rpm and engine load.On this study, it's described How the engine performance change with engine load and rpm, How bad effects when not regulated them.The effect of engine performance with changing spark-advance is shown on the test which produced on vehicle dynomometer. While testing, firstly, the torque and load value is described when optimum static firing.Then it's shown , how engine load and torque values effect a little change a spark advance.Latest opinion: It's very important the a little change on the spark advance causes a lot on the engine performance.

ÖZETBAKIM PLANLAMASI VE İETT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'NDEKİ TOPLU ULAŞIM ARAÇLARININ PERİYODİK BAKIM PLANLAMASININ YENİDEN YAPILANDIRILMASI Endüstriyel faaliyetlerin gün geçtikçe karmaşıklaşması, mekanizasyondaki sürekli ilerlemeler, elektronik komponentlerin yaygınlaşması ve otomasyonun artması eksik bir bakım planlamasından doğan zararları her geçen gün arttırmaktadır. Piyasalarda rekabetin artması, belirli kalitedeki mal ve hizmetin, müşterilere daha düşük maliyette sunulmasında önemli bir faktör olarak görülmektedir. Bakım; kısaca, üretim sistemini sürekli olarak faal halde tutabilmek için yapılan faaliyetlerin tümü olarak tanımlanabilir. İşletmelerin mekanizasyonu ve kişi başına düşen yatırım maliyeti arttıkça, ekipmanların bakım-onarımının önemi de aynı ölçüde artmakta ve planlı bakım uygulamalarını bir uzmanlık haline gelmektedir. Birbirine bağlı imalat sistemlerinde, üretim maliyetini minimize etmek ve malı tüketiciye zamanında ulaştırmak kesintisiz üretim ile gerçekleşir. Herhangi bir makine veya aksamı arızalanıp devreden çıktığı zaman, üretim miktar ve kalitesini istenen düzeyde tutmak imkan dışıdır. İETT Genel Müdürlüğü gibi hizmet veren kuruluşlarda ise otobüslerin arızalanarak sefere çıkamaması yolcuların duraklarda beklemesine neden olacaktır. Bir otobüsün arızalanarak yolda kalması, yolcuların işine veya gideceği yere geç kalmasına neden olmaktadır. Bu durum İETT'nin imajını olumsuz yönde etkileyecektir. Günümüzün Toplam Kalite Yönetimi anlayışında, müşteri mutluluğu ön plandadır. Sunduğu hizmet gereği, müşterilerle sürekli olarak direkt temas halinde bulunan İETT için müşteri mutluluğu, bir imalat işletmesine nazaran çok daha önemlidir. ABSTRACTMAINTENANCE PLANNING AND REORGANIZATION OF PERIODICAL MAINTENANCE PLANNING OF IETT'S PUBLIC TRANSPORTATION VEHICLES Development of industrial activities , advencing of mechanic applications, widespread of electronic components and improving automation increase the losses due to insufficient maintenance planning. Increasing the competition in market is a big factor to serve good quality and minimum prices products and services to customers. Maintenance, can be described shortly that, is all activities to keep the production system active all the time. Advencing of mechanizations applications and increasing per capita expenditures of companies are caused the increasing importance of Maintenance. So, maintenance planning becomes an expertness department. In production systems, minimizing the manufacturing cost and serving the product in time to customers can be only with continious production. If any machine or a spare part of a machine brokes, it is impossible to keep the desired product quality and amount. Breaking down the busses of IETT which supplies public bus services for Istanbul city, will cause passengers waiting at bus stops. Breaking down of a bus in service will cause passengers to be late where they go. This will affect IETT's image in negative. Today's in Total Quality Management customer's pleasure is the first. Customer's pleasure is more important in IETT, which contacts with its customers directly than, a manufacturing company.

ÖZETBu çalışma bir pistonlu basınç standardıyla ilgili olup, genel olarak, cihazın tasarım ve imalatı, metrolojik özelliklerinin belirlenmesi ve en son olarak ta modellenmesi şeklinde özetlenebilir.Önce test amaçlı bir cihaz tasarlanıp üretildikten sonra karşılıklı dengeleme yöntemiyle test edilmiş, cihaza ait piston-silindir ünitesinin efektif alan değeri ile toplam basınç belirsizliği hesaplanmıştır. Üniteye ait elastik distorsiyon katsayısı basit bir ampirik formül yardımıyla hesaplanmıştır.Sonuçların beklenilen düzeyde çıkması üzerine prototip bir pistonlu basınç standardı tasarımı ve imalatı gerçekleştirilmiş, ve bu cihaza ait piston-silindir ünitesinin efektif alanı hem karşılıklı dengeleme metoduyla, hem de boyutsal ölçümlerden faydalanılarak tespit edilmiştir. Elastik distorsiyon katsayısı hem deneysel olarak, hem de ampirik formül yardımıyla hesaplanmıştır.Daha sonra Solidworks 99 CAD programı ile piston-silindir ünitesinin 3 boyutlu bir katı modeli oluşturulduktan sonra piston-silindir boyunca ardışık olarak hesaplanan basınç ve boşluk profilleri hesaplanarak elastik distorsiyon katsayısı hesaplanmıştır. Basınç profilinin hesaplanmasında Mathcad 5.3, boşluk profilinin hesaplanmasında ise Designspace 5 Sonlu Elemanlar programı kullanılmıştır. Sonuç olarak hesaplanan boşluk profili, basınç profili ile birlikte kullanılarak, elastik distorsiyon katsayısı Mathcad 7 programında hesaplanmıştır.Sonuçlar değerlendirilmiş, ve cihazın karakterizasyonu tamamlanbmıştır.Tüm çalışmalar TÜBİTAK-Ulusal Metroloji Enstitüsü, Basınç ve Vakum Laboratuvarı'nda yapılmıştır.SUMMARYThis study is all about a pressure balance, which can be summarized as the design and manufacture of the device, determination of the metrological properties and finally the modeling procedure.First of all, a test pressure balance was designed and manufactured, and tested by using the cross-float technique, standard pressure metrology. Effective area and the overall pressure uncertainy of the piston-cylinder unit was determined. Elastic distortion coefficient of the device was calculated, using a simple, empirical formula.Owing to the satisfactory results achieved in the test device, a prototype pressure balance was designed and manufactured, and tested by using both cross-float technique and the direct derivation from dimensional metrology. Elastic distortion coefficient was calculated both experimentally and by using the same empirical formula.Then, a 3-D model of the piston-cylinder unit of the pressure balance was created by using the Solidworks 99 CAD Software, and the elastic distortions of the unit were calculated by a series of iteration calculations, to be carried between sequential pressure profile calculations and Finite Element Analysis of the model. MatLab 5.3 Program was used for the determination of the pressure profiles, and Designspace 5 FEA Software was used for the Finite Element Analysis Calculations. The elastic distortion coefficient of the unit was calculated by using the Mathcad program, version 7. The results were evaluated, and the characterization of the device was accomplished.The whole work was done at the Pressure & Vacuum Laboratory of the Ulusal Metroloji Enstitüsü, the national institute of metrology in TURKEY.

ÖZET Teknolojinin hızla geliştiği günümüzde özellikle makine sanayinde tolerans sınırlan daralmaya başlamıştır. Klasik tezgahlar hızla modernize olmakta ve her gün daha ileri bir teknoloji ile donatılmaktadır. CNC (Computer Numerical Control) teknolojisinin makine sektörüne yansıması ile bilgisayarın tüm sektörü karakterize ettiği ve hassasiyet elde etmede bilgisayarlara olan ihtiyacın gittikçe arttığı görülmektedir. Özellikle kalıp sektöründe matrislerin ve zımbaların konvensiyonel tezgahlarda işlenmesi sırasında istenilen yüzey kalitesi elde edilememektedir. Bu durumun giderilmesi için yapılan uzun çalışmalar sonunda CNC teknolojisi, tel erozyon tezgahlarına uyarlanmıştır. Tel erozyon makinalannda yüksek hızlı, anti-elektroliz jeneratör kullanılmaktadır. Bu teknoloji sayesinde yüzey sertliğinin elektroliz veya elektrokimyasal korozyon nedeni ile etkilenmesi minumuma düşmektedir. Böylece kalıp ömrünü etkileyen kesim yüzeyindeki sertlik düşmesi ve pürüzler engellenerek kalıp ömrü uzamış, polisaj ve sonradan işleme muamelesine gerek kalmayarak hem üretim maliyeti düşürülmüş, hem de el işçiliğine gerek bulunmadığından yüksek kaliteli iş parçalarının elde edilmesi sağlanmıştır. Bu çalışmada, yüzey kalitesini etkileyen akım şiddeti, tel çapı, tel hızı, tel gerginliği, telin malzemesi, kesilecek parça yüksekliği gibi parametrelerin kesmeye olan etkisi incelenmiştir. vra SUMMARY As the technology has developed rapidly, especially the tolerance limits have decreased in machine industry. Conventional workbenches are modernized and equipped with high technology day by day. The need to the computer in obtaining high precision and the fact that computer characterised all sector are determined. In conventional workbench, desired surface quality can't be obtained in cutting dies and punches especially in mold sector. After the long studies for eliminating this condition, CNC technology was assembled to the wire-cut EDM workbench. High-speed anti-electrolysis power supply is used as a standart equipment in wire-cut EDM. Due to this technology the effect of electrolysis or electrical chemical corrosion in surface hardness is minimized. By the way, to eliminate decrease in hardness and roughness the life of metal dies are increased. Because polishing and final cut aren t necessery not only the production cost decreased but also high quality workpieces are obtained due to unnecessity of hand working. In this study, the parameters effecting surface quality in cutting EDM such as current intensity, wire diameter, wire speed, wire tension, wire material and cutting piece thickness are examined. IX 91

ozırr Araştırmada temel olarak yuvarlak örme tekniği ile üretilen pekiş kumaşların üretim yöntemleri ve pelüş desen teknolojisinin karakteristik özellikleri incelenmiştir. Araştırmanın birinci bölümünde, temel örme yapıları, örme teknolojisinin sınıflandırılması, örme makinelerinin desen ve çalışma prensiplerine göre sınıflandırılması yapılmıştır. İkinci bölümde yuvarlak örme makinelerinin çalışma prensipleri, yuvarlak örme makinelerinin kısımları ve görevleri anlatılmıştır Üçüncü bölümde yuvarlak örme pelüş makinesi, temel üniteleri ve kontrol sistemleri anlatılmıştır. Bu bölümde yuvarlak örme pelüş makinesinin diğer yuvarlak örme makinelerinden temel farkları da anlatılmıştır Dördüncü bölümde; pelüş tekniğinde temel desenlendirme yöntemleri, pekiş tekniği ile üretilen kumaş çeşitleri, kullanım yerleri ve bu kumaşlarda kullanılan hav ve /.emin materyalleri hakkında bilgi verilmiştir. Beşinci bölümde pelüş örme kumaş üretimi iş akış şemasına uygun olarak pelüş örme kumaş üretiminde takip edilmesi gereken işlemler ve amaçları anlatılmıştır. Altıncı bölüm pelüş teknolojisinin karakteristik teknik özelliklerinin açıklandığı bölümdür. Bu bölümde pelüş kumaşı oluşturan liflerin iğnelere beslenmesi, zemin ipliğinin makineye beslenmesi ve uygulanacak desene göre çelik ve jakar özellikleri, bağlantı şekilleri, hava basıncı memelerinin dizimleri şekiller yardımı ile anlatılmıştır. Yedinci bölümde pelüş makinelerinde üretimi belirleyen değişkenler; üretim hesabı, bilgisayara desenin uygulanması, desenin makineye aktarımı konulan incelenmiştir. Ayrıca bu araştırmada elde edilen sonuçların; sanayi, eğitim, ve teknik açıdan tartışma ve değerlendirilmesi yapılmıştır. ABSTRACT Production methods of plush fabrics which are produced by the techniques of circular knitting, and characteristic features of plush desing technology have been examined basically in (his research In the first section of this research, basic knitting structures, being classsified the knitting technology, and being classified Ihe kniitting machines in accordance with the principles of design and running have been reported. In the second section, operating principles, parts, and tasks of circular knitting machines have been explained In the third section, basic units and control systems of circular knitting sliver machines have been informed In addition, basic differences between the circular knitting sliver machines and other circular knitting machines have been presented In the fourth section,basic designing methods of plush technique, fabric kinds which are produced by plush technique,usage fields of these, and information on the surface and the ground materials, that are used in these fabrics, have been presented In the fifth section, processes and aims are to be followed in the production of plush fabric according to the work flow diagram of plush fabric production have been presented In the sixth section, characteristic technical features of of plush technology have been explained. Being fed the fibres, which formthe plush fabric, into the needles, being fed the ground string into the machine, steel and jacquaid features in accordance with (he design, which will be applied, connection shapes, and orders of air pressure noziils have been presented by diagrams. In the final section, the variant which determine the production in the sliver knitting machines, production calculation, being applied the desing on the computer, transferring the desing into machine have been examined Besides, discussions and evaluations of the results gotten through this researchhave been realized according to industry,education and technique 52

Günümüzde mobilya üretim tesislerinde genellikle standart mobilya üretimi yapılmaktadır. Yüksek kapasiteli bu üretim sistemleri esneklikten uzak olup az miktarda özellikli ürün siparişlerini kısa zamanda ve ekonomik olarak karşılayamamaktadırlar. Müşteri talepleri giderek daha özelleşmekte, kalite beklentisi artmakta ve teslim tarihi beklentisi daha da kısalmaktadır.EUREKA programı çerçevesinde geliştirilen "St.Joseph 2000" projesi, İtalyan, Fransız, İspanyol ve Türk firma ve araştırma kurumlarının biraraya gelmesi ile oluşturulmuş; yeni nesil ağaç işleme makinalarının esnek ve tam zamanlı üretim yapan entegre üretim tesislerinde kullanılabilmesi için hızlı otomasyon ve yapay görme sistemleri ile desteklenmesini ele alan bir projedir.Bu proje kapsamında SCM Italy ( Ağaç işleme makinaları üreticisi ) tarafından yeni nesil ağaç işleme makinaları tasarlanmakta ve geliştirilmektedir. Bu makinalar tek olarak çalışabilecekleri gibi modüler yapıya sahip olup bloklar halinde birleştirilebilirler. Makinaların önemli bir özelliği de elektronik teknolojisindeki gelişmeleri takip edebilecek şekilde tasarlanmalarıdır. Bu tezde , yeni tasarlanan bu makinaların özellikleri incelenmekte ve İtalyan üreticiler ile birlikte tasarlanan makine kontrol yazılımı tanıtılmaktadır.INTRODUCTIONNowadays, there is a strong trend in the furniture industry towards customization. More than 70% of furniture production in Europe is carried out by Small and Medium Enterprises (SME). For SME's, as well as for large manufacturers, the satisfaction of customer's needs producing "Just in Time" customized furniture at low cost is crucial to stay in business.The state of the art systems are not able to adequately satisfy the above specified requirements; in fact, they have been designed for mass production of standard furniture. These systems are highly productive but the degree of flexibility is very low and not acceptable for the new needs of the market.The production of great batches from one side causes optimization in the use of rough materials and high productivity, from the other side, causes high costs in management of great buffers, passive operations of stocking materials and picking of it which do not add value to the product.The aim of the Eureka St.Joseph 2000 project is to study, develop and realize a system integrating new woodworking machinery with open architecture advanced distributed information system and machine vision. The ability to adapt to possible future technological developments will be a major factor in the design of the machines to be developed in the project. From the other side the proposed project aims to integrate fast ethernet technology in the industrial world for building generic computing environment ( hardware and software) to be applied to advanced manufacturing process control and supervision combining high data flows, high performance, real time control of an agile just in time (JIT) production system.The thesis aims to study the new woodworking machinery components, its functions, control software and its integration to the information network.

ÖZET Öğütülürek istenen boyutlara indirilen kako partikülünün rutubeti atomize kurutma tesisinde kurutularak giderilir. Atomize kurutma tesisi gıda sanayinin muhtelif kollarında kullamlmaktadır. Atomize kurutma tesisi; yüksek basmç pompası, alçak basmç pompası, vantilatör, hava ısıtıcı brülör, soğutma vantilatörü, püskürtme memeleri (atomizerler), pnömatik çekiç, kurutma haznesi, torbalı filtreler, emiş vantilatörü (blower), helezon (sonsuz vida), rotary valf (mal alma kilidi) ve kumanda panosundan meydana gelir. Yüksek basmç pompasının supap-yuvalanna çok çabuk aşınması bu tesisin ana problemidir. Üretim kayıpları ve supap-yuvalann ithal edilmesinden kaynaklanan döviz giderleri önemli meblağlara ulaşmaktadır. Bu çalışmada, kakao kurutma tesisinde yüksek basmç pompasının supap-yuva elemanlarının aşınma problemi incelendi. Supap-yuvalann malzeme cinsi ve spektral analizi, talaşlı üretimleri, ısıl işlemleri, yüzey pürüzlülük değeri, aşınma ömürleri, geri dönüşümü, yüzey sertlikleri ve maliyetleri deneysel olarak yapıldı. Supap-yuva elemanları, %1 'in üzerinde Mangan içeren otomat çeliği, %1 'in altında Mangan içeren alaşımsız çelik (ıslah çeliği), alaşım elementleri toplamı %5'in altında olan alaşımlı çelik (sıcak iş çeliği), alaşım elementleri toplamı %5'in üzerinde olan alaşımlı çelik (soğuk iş çeliği),yüksek hız çeliği ve iki cins sinterlenmiş karbürden üretildi. Ostenitik paslanmaz çelikten üretilmiş olan supap-yuvalan orijinal Lewa pompa GmbH. olduğundan ayrıca üretimi yapılmadı. Orijinal supap-yuvalann spektral analizi, aşınma ömürleri, üretim kapasitesi incelendi ve maliyet analizi yapıldı. Çeliklerin her birinden numune alındı, ayn ayn spektral analiz yoluyla kimyasal kompozisyonlan kontrol edilerek, üreticinin katalogunda belirtilen kompozisyona uygun olduğu görüldü. Deneysel çalışmalar için seçilen çeliklerden üretilen supap-yuvalann tornalama işlemleri, ısıl işlem sertleştirmesi, sertlik kontrolü, profil taşlama, `Ra` yüzey pürüzlülüğü değerinin 1 mikrona indirilmesi (Lepleme), yüzey pürüzlülüğü ölçme, Krom/Titanyum Nitrür kaplama, kaplanmış yüzey sertliği ölçme işlemleri yapıldı. İki cins sinterlenmiş karbür, BÖhler Sert Maden Sanayi ve Ticaret A.Ş.'de yaptınldı. Torna ve ısıl işlem dışındaki işlemler aynen sinterlenmiş karbürlerede uygulandı. İşlemler sonrası elde edilen yüzeyin mikroyapısı tespit edildi ve yorumlandı. Her cins supap-yuvanın üretim maliyeti analizi yapıldı. Yedi ayn cins çelik, iki cins sinterlenmiş XIkarbürden takım olarak yapılan supap-yuvalann ömürleri, üretilen toz kakao miktarıyla tespit edildi. Üretilen supap-yuvalann, ostenitik paslanmaz çelikten yapılmış orijinal Lewa supap-yuvalarla mukayesesi yapıldı. Orijinal supap-yuvalann çalışma zamanı ve üretim miktarım optimum seviye olarak kabul edersek: Optimum seviye üzerinde, yalnız yüksek hız çeliğinden yapılmış supap-yuvalardan maximum ömür ve yüksek üretim sağlandı. Yüksek hız çeliğinden üretilen supap-yuvalar 3 kez geri dönüşüm edildi ve üretim maliyetleri gözden geçirildi. Bu çelikten mamul supap-yuvalann ömrü azaldığından ve üretilen toz kakao miktan düştüğünden 4. kez geri dönüşüm işlemine elverişli olmadığı görüldü. Bönler GB 56, 1.0737, 1.7225, 1.2550, 1.2379 malzeme cinsinden üretilen supap yuvaların optimum seviye altında, Bönler GB 03 malzemeninde az üstünde olduğu saptandı. Krom nitrür kaplanmış ve kaplanmamış yüksek hız çeliği supap-yuvalann, ömür ve üretim artışı mukayesesi yapıldı. Krom Nitrür kaplı olanlarda %36,3 ila %52,8 ömür ve üretim artışı sağlandı. Deneyler neticesinde; maximum ömür, maximum toz kakao üretimi ve en düşük maliyetin 1.3343 standart no'lu yüksek hız çeliğinden yapılan supap-yuvalarla elde edilebileceği tespit edildi. Tezin deneysel çalışmalan sırasında Ülker Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş., Üstün Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş., îmes Sanayi Sitesi Kosgeb İstanbul Danışmanlık ve Kalite Geliştirme Merkezi, Doğu Sanayi Sitesi, Kosgeb İstanbul Danışmanlık ve Kalite Merkezi, Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Malzeme Bilgisi Labratuvarlanndan faydalanıldı. XII SUMMARY Cocoa is grinded and the regnired dimensions of the cocoa particle is obtained. Its humidity is removed in the atomized drying installation. This drying installation is used in varions branches of the food industry. The atomized drying installation consists of a high pressure pump, a low pressure pump, a vantilatör, an air heater, a cooling fan, spraying nozzles, pneumatic hammer, drying chamber, filters, blowers, a rotary valve and a control panel. The main problem of this installation is that the valve beds of the high pressure pump wears very quickly. Production losses due to this problem are very high. In this study, the wearing problem of the valve beds in the high pressure pump in the cocoa drying installation was investigated. The materials of valve beds and spectral analysis, chip removing processes, heat treatment processes, surface roughness volues, wear life, reusing, surface hardness and the costs were investigated experimentally. Valve bed elements were made of steel with more than 1% manganese, steel with less than 1% manganese, steel with less than 5 % alloys (hot working steel), steel with more than 5% alloys (cold working steel), high speed steel and two kinds of sintered carbide. Since valve beds made of austenite steel are original Lewa Pumps GmbH, these were not produced. Spectral analysis, wear life, production capacity of the original valve beds were investigated and the cost analysis was made. A sample was taken from each steel, chemical composition of each was checked by spectral analysis and it was seen that its composition was the same as mentioned in the manufacturer's catalogue. The valve beds of the steels chosen for the experimental studies were lathed, hardened by heat treatment, hardness were checked, surface roughness were reduced down to 1 mikron, Chromium/Titanium Nitrite coating was made and surface hardness measurement prosesses were made. Two kinds of sintered carbide were made in Bönler Sert Maden Sanayi ve Ticaret Pic. Except lathing and heat treatment processes, all the activities were applied to the sintered carbides. The micro structures of the surfaces after the processes were determined and analysed. The production cost analysis of each kind of valve bed was made. XIIIThe wear life of valve beds made of seven different kinds of steel and two different kinds of sintered carbide was obtained and the amount of powdered cocoa product was determined. A comparison of the produced valve beds with the original Lewa valve beds made of austenite stainless steel were made. If we assume that the wear life and the production output of the original valve beds are optimum, maximum wear life and high production output was only obtained using valve beds made of high speed steel. Valve beds made of high speed steel were reused 3 times and the production costs were examined. Since the wear life reduced and the amount of powdered cocoa product dropped, it was seen that rensing this steel for the 4 th time was not suitable. The valve beds made of Böhler GB 56, 1.0737, 1.7225, 1.2550 and 1.2379 materials were below the optimum level while the beds made of Böhler GB 03 material were Just above the optimum level. A comparison of the valve beds made of high speed steel material with or without Cromium Nitrite coating was made according to wear life and production increase. An increase of 36,3% to 52,8% in wear life and production output was obtained with the steel coated by Cromium Nitrite. As the result of the experiments, it has been determined that maximum wear life, maximum powdered cocoa production and minimum cost is obtained by using the valve beds made of No. 1.3343 high speed steel. During the experimental studies, Ülker Food Industry and Trade Pic, Üstün Food Industry and Trade Pic, KOSGEB Istanbul Consulting and Quality Development Centre, İMES Industrial Estate, Doğu Industrial Estate and Materials Science laboratories of the Technical Education Faculty of Marmara University were used. XIV 151

ÖZETGüç sistemlerinin temel elemani olan senkron makinalarin kararli çalismasi oldukça önemli olup arastirmacilar tarafindan çok çesitli yönleriyle arastirilmistir. Senkron generatörler genellikle bir iletim hatti üzerinden sebeke sistemlerine bagli olarak çalistigi için kararlilik analizleri genellikle bu bütünü kapsayacak sekilde yapilmaktadir.Tezde senkron makina tek olarak ele alinmakta ve uyartim akimi degisiminin kararliliga etkisi incelenmektedir. Bilindigi gibi senkron makinalar genellikle dogru akimla uyarilmalidirlar. Bu akimin genligi degistirilerek motor çalismada makinanin endüktif, omik veya kapasitif çalismasi saglanabilir. Generatör çalismada ise makinanin ürettigi gerilimin genligi ayarlanabilir. Bu çalismada uyartim akiminin genliginin yanisira dalga biçimi de degistirilerek kararlilik sinirinin degisimi deneysel olarak incelenmistir.1. Bölüm'de senkron makinalar genel olarak tanitilmakta ve kararliliga etki eden faktörler verilmektedir. 2. Bölüm'de senkron makinalarin harmonik analizi yapilarak makina parametreleri elde edilmistir. 3.Bölüm'de ise senkron motorlarin uyartim akimi ile ilgili yönü ayrintili olarak anlatilmistir. Daha sonraki bölümde deneysel çalismalarda kullanilan senkron makina ve diger yardimci elemanlar tanitilmistir. Son bölümde ise makina üzerinde yapilan deneysel çalismalar ve senkron makinanin kopma sinirinin uyartim akimi dalga biçimiyle nasil degistigi deneysel verilerle açiklanmistir.ABSTRACTIn power systems, stability of synchronous machines is very important. For this reason, different aspects of this matter have been investigated by researchers. Stability analyses for synchronous machines are made together with transmission lines models because these machines are connected to power systems with transmission lines. In thesis, synchronous machine is examined seperately and the effect of changing of excitation current on stability is searched. As known, synchronous machines have to be excited with d.c. current to provide the rotor field. Synchronous motor with constant load adjusted to operate at unity, leading and lagging power factor, by adjusting the field excitation current. In synchronous generators, the amplitude of generated voltage is function of excitation current. In this study, the changing of stability limit is investigated as experimentally in changing the amplitude and wave shape of excitation current.In first section, synchronous machines are introduced generally and stability factors are given. In second section, harmonic analysis of synchronous machines are done and parameters are found. In third section, synchronous motors are examined detailed. In later section, synchronous machine and equipments are used in experiment are introduced. In last section, experiments and the effect of excitation current on stability are explained.

ÖZET t Bu çalışmada sadece kesici takımların bilenme esasları ve işlemleri ele alınmıştır. Genel taşlama konuları ( Silindirik taşlama, Düzlem taşlama vb.) incelenmemiştir. Birinci bölümde kesici takım ve taş konuları işlenmiş, uygulama şekilleri gösterilmiştir. Bu bölümde ; matkaplar, torna kalemleri, freze bıçakları, sert maden uçlar, broş takımları, vida tarakları gibi kesici takımların tarif ve özellikleri, fonksiyonları, çeşitleri, fonksiyonlarına, uygun geometrileri incelenmiştir. îkinci bölümde ise, aşınma konusu ele alınmış ve metal ile metal olmayan malzemelerin aşınmaları incelenerek, aşınmanın önlenme metodları, aşınmanın doğurduğu sonuçlar ( Malzeme kayıpları, maliyete etkileri, endüstriye verdiği- kayıplar ) açıklanmıştır. Bu bölümde ayrıca, taşlarda aşınma ve kesici takımların aşınmasıda anlatılmış tır. üçüncü bölümde ise, kesici takımların bilenme esasları ele alınmış bileme metodları ( el ile, makina ile bileme ) gösterilmiştir. Dördüncü bölümde ise sonuç ve tavsiyeler ele alınmıştır. Bu bölümde sonuçlarının değerlendirilmesi yapılmış ve referanslar gösterilmiştir. 107

21. yüzyıla girerken gelişmiş teknoloji ürünleri insanları büyülemektedir. Bunun nedeni insanın ulaşamadığı kapasitenin bu teknoloji harikaları tarafından gerçekleştirilmesidir. Teknolojik gelişmeler son yıllarda tüketim kalıpları, yaşam biçimlerini değiştirerek toplum yaşamını da etkilemektedir. Evler otomatik makinelerle donatılmış ve insanlar evlerinden işyerlerine arabalar ile gitmektedir. Fabrika ve ofislerde bilgisayar, faks, telefon gibi makine ve aletlerin kullanımı ile insanlararası iletişim artmış ve yerine getirdikleri görevlerde insanın en büyük yardımcısı bu teknoloji ürünleri olmuştur. Gerek aile, gerekse toplum yaşamında insan teknoloji ile bütünleşmiştir. Makineler kendi mekanik yapılarından kaynaklanan arızalar sonucu fonksiyonlarını yerine getiremedikleri zaman, insanların teknolojiye yönelik hayranlık duygusu öfke şekline dönüşmektedir. Bu durumda teknoloji insan yaşamını olumsuz yönde etkilemektedir. İnsan ve teknoloji arasındaki hayranlık ve öfke duyguları modern dünyada sık sık kendini göstermektedir. Bu ilişki mekanik süreçlerin gittikçe artan karmaşıklığını ve teknolojinin gelişimini azaltmamaktadır. Teknolojinin kendini yenileme süreci çok hızlı ilerlemekte ve insan zekasına yakın kapasiteleri ile elektronik bilgisayarlar, uzman sistemler ve robotlar makine gücüne yeni güç katmaktadır. İnsanların her geçen gün geliştirilmiş sistemlerden faydalanma miktarı artmaktadır. Teknolojinin hızlı gelişimi karşısında insan-makine ilişkisinde kazançlı çıkan tarafın kim olduğu ve insanın teknoloji aracılığı ile doğa üzerindeki kontrolü nü arttırıp arttırmadığı şeklinde tartışmalar ortaya çıkmıştır. Bu makalede de yukarıda belirtilen yaklaşım çerçeveside teknoloji-insan ilişkisi incelenecektir ve "Teknoloji nedir?", "İnsan-makine ilişkisinde hangi taraf üstündür?" gibi sorulara cevap aranacaktır. Konunun alanı çok geniş olduğundan endüstri işletmelerindeki insan-makine ilişkisi üzerinde durulacak ve makalenin sonunda bir araştırmaya yer verilecektir.

ÖZET Kayış kasnak mekanizmaları, teorik esaslar ve ya pılan deneme sonuçları göz önüne alınarak incelenmektedir. Mekanizma ile ilgili bazı standardlar genel çizgileri ile çevrilerek tezin sonunda verilmektedir. Kaynaklardan elde edilen bazı deneme sonuçlarına regresyon analizi uygulandı ve deney sonuçlarının korelas yon katsayıları elde edildi. Kayış pürüzlülüğü, temas ve sürtünme konularında açıklamaları verilmektedir. Kauçuğun kayma sürtünmesi, sürtünme gerilmesinin büyüklüğü teorik ve deneysel olarak verilerek mukayese edil mektedir. Pürüzlü yüzeylerin tesadüfi işlem modeli ve tesa düfi işlemlerin tarifi yapılmaktadır. Kayış yüzeyi pürüz modelleri sınıflandırılarak kayış temas gözlemleri halinde verilmektedir. II ABSTRACT `Some considerations on the rate of friction and contact situation of belt driving mechanisms.` The Main subject of this thesis is to give some theorical basis of belt driving mechanisms and to present some considerations about the experimental results. Regressional analysis was applied to the experi mental results previously made by researchers and suitable equations were given for representation of the related amounts, and regression coefficients for each other were calculated. Belt roughness contact and friction phenomenons were xplained for design consideratins. Sliding friction of rubber belt, and frictional stress were explained. In addition to those some standards related belt driving are added at the end of thesis. 108