Search

ÖZ: Yaşamın çeşitliliği olan biyoçeşitlilik, çevreselsürdürülebilirliğin ana bileşenlerinden biri olarak kabul edilmiştir. Bununlabirlikte, insan eylemleri, çoğu zaman, yeryüzündeki canlı çeşitliliği açısındangeri dönüşü olmayan kayıplara neden olmaktadır. Bu nedenle biyolojikçeşitliliğin ölçümünün önemi artmakta ve biyoçeşitliliğin ölçülebilmesi içinözel yöntemlere ihtiyaç duyulmaktadır. Biyoçeşitlilik indeksleri, farklıbileşen türlerinden oluşan bir veri grubunun biyolojik çeşitliliğinideğerlendirmek için geliştirilmiş istatistiksel bir yöntemdir. Doğu KaradenizBölgesi, biyoçeşitlilik bakımından diğer bölgelere göre zengin olup endemik türsayısı fazladır. Doğu Karadeniz Bölgesi ormanları Piceaorientalis, Abies spp., Pinus sylvestris, Fagus orientalis, Quercus ssp., Castanea satvia, Alnus glutinosa,Carpinus betulus ve Fraxinusangustifolia türlerinden oluşmaktadır. Çalışmada kullanılan veriler, DoğuKaradeniz Bölgesi'ndeki Karadeniz Teknik Üniversitesi Araştırma Ormanı’ndakikarışık meşcerelerden alınan 40 adet geçici örnek alandan elde edilmiştir. Bumeşcerelerin Shannon-Weaner, Simpson, MacArthur ve Pielou Düzenlilik İndekslerihesaplanarak biyoçeşitlilikleri karşılaştırılmıştır. Hesaplamalar hem sayı hemde göğüs yüzeyi bakımından türlerin karışım oranına göre yapılmıştır., Biodiversity, the variety oflife, has been recognized as one of the key components of environmentalsustainability. Human actions, however, often lead to irreversible losses interms of diversity of life on earth. So importance of measurement of biologicaldiversity is increasing and need for biodiversity assessment methods to enablebiodiversity to be measured is outlined. The biodiversity indices arestatistical method which is planned to evaluate the variety of a data group consistingof different types of components. Eastern Black Sea Region of Turkey is rich inbiodiversity compared to other regions and endemism is high. Eastern Black Seaforest is dominated by Picea orientalis, Abies spp., Pinussylvestris, Fagus orientalis, Quercus ssp., Castanea satvia, Alnusglutinosa, Carpinus betulus andFraxinus angustifolia. Datawere collected 40 temporary sample plots from the mixed stands of KaradenizTechnical University Research Forest in Eastern Black Sea Region. In thisstudy, aim to compare biodiversity using biodiversity indices such asShannon-Weaner Index, Simpson Index, MacArthur Index, Pielou Regularity Index.The calculations are based on species composition as well as basal areadistribution.

With increasing CO2 in the atmosphere, there is an urgent need of reliable estimates of biomass and carbon pools, especially in Turkey where there is a serious lack of data. Information on amount of carbon biomass resulting from direct field measurements is crucial in this context, to know how forest ecosystems will affect the carbon cycle and also to validate the measurements. Biomass data were collected over the different vegetation types and land uses of pure fir forests in the Western Black Sea region in Turkey. Using site-specific allometric equation, we estimated biomass and carbon pools. We used GIS technology to develop a carbon biomass map of our study area. We estimated aboveground carbon, root carbon, and soil organic carbon down to 30 cm depth. This study will provide estimates of biomass and carbon pools from pure fir forests in the Western Black Sea region as well as an appropriate methodology to estimate based on ecosystem carbon storage components

The forests of the world contain 80% of all aboveground carbon (C) and 40% of the entire belowground terrestrial C. It has been estimated that substantial amounts of belowground C may be released into the atmosphere this century, contributing signiŞcantly to global warming. Although root biomass constitutes an important component of total carbon storage in a forest, the difŞculties in measuring it often lead to the lack of this component in estimating carbon sequestration. In forests, where below-ground C biomass is more than twice than the aboveground components, it is important to study the below-ground system of Şne roots that may greatly inşuence C dynamics and may be a key indicator of ecosystem response to global change. The coarse root component is comprised of larger, structural roots which provide support for the above-ground portion and can account for approximately 30% of total biomass in forest ecosystem. Fine roots have also been regarded as short-lived and recognized as the most important component contributing to belowground C şuxes in forest ecosystems, accounting for up to 75% of the annual net primary production. The aim of this study is to quantify biomass and carbon storage in roots (Şne, small and coarse roots) and to develop allometric equations to estimate root biomass from easily measurable tree parameters for Abies nordmanniana S. subsp. bornmülleriana (Mattf.) in western Black Sea region

Yield models are important tools in forest management planning because they can simulate stand development and production under various management alternatives. Yield of forest stands is determined using tables containing values of height, diameter, number of trees, volume, etc., for different site and age classes. These tables have been created by using basically mathematical equations with statistical analyses. Some species are of low economic importance, but all of them are of high ecological importance for the ecosystems. Abies nordmanniana subsp. bornmülleriana Mattf. is one of the both-way important tree species in Turkey. Hence, site index curves and yield tables for natural fir stands in the Western Black Sea region were developed. Data were collected from a total of 20 sample plots and 15 sample trees. Site index curves were used to classify into site classes of I, II and III, in order of decreasing productivity. The yield models can be calibrated on Turkish Forest Management Planning Department field plot data and tested against independent long-term growth and yield records.

Forests management design of the day focuses on protection as well as the sustainable use of forest values. The basic requirement of multi-objective forest management planning is identify and quantify forest values and to determine management objectives. The priorities of management objectives, however, must be decided. Decision support tools such as operation research techniques and GIS, therefore, have effectively been used in management planning process over the last decade. Designing spatial data base including graphical data such as stand map, soil map, road map and attribute data such as stand volume, increment, number of trees and determining forest values are necessary steps for preparing a comprehensive forest management plan. This study aims to; establish conceptual framework of Multi-objective planning and prepare forest values maps necessary for management planning by using multi-objective planning models.&nbsp, Günümüz ormancılığında temel amaç, ekolojik dengeyi bozmadan ormanları çok amaçlı yararlanma ilkesine göre sürdürülebilirlik çerçevesinde planlamaktır. Çok amaçlı planlamanın temeli orman fonksiyonlarının belirlenmesi ve sayısal olarak ortaya konmasıdır. Bununla birlikte amaç önceliklerinin de belirlenmesi gerekmektedir. Özellikle son 10 yıldan beri Yöneylem Araştırması Teknikleri gibi karar verme yöntemleri ve Coğrafi Bilgi Sistemleri Orman Amenajman Planlarının düzenlenmesinde yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Meşcere haritası, yol ağı haritası, toprak haritası gibi grafik veriler ile meşcere hacmi, artımı, ağaç sayısı gibi grafik olmayan verileri içeren konumsal veri tabanının kurulması ve orman fonksiyonlarının sayısal olarak ortaya konması çok amaçlı orman amenajman planlarının düzenlenmesinde en önemli aşamalardır. Bu çalışmada, çok amaçlı planlamanın kavramsal yapısı oluşturulmaya çalışılmış ve planlama süreci bir örnek üzerinde açıklanmıştır

The objective of this study is to construct double-entry tree volume table for ash (Fraxinus angustifolia subsp. oxycarpa) in Turkey. Total 391 sample trees were selected from ash stands in Turkey for this objective. By using Smalian’s formula, the volume of each section in a sample tree stem was calculated. Regression Analysis was used and total twenty-six equations were examined according to six performance criteria (Average Residuals or Bias, Average Absolute Residual, Standard Deviation of the Residual or Precision, Percent Variation Explained, Percent Total Error and Percent Absolute Mean Error). Coefficient of determination, standard error, total error and absolute mean error of the best fitted volume equation were found 0.987, 0.312 m3, -0.02 % and 10.13 % respectively. The equation was also tested with another independent data set and concluded that the equation could be used for other ash stands in Turkey with 0.05 significant level., Bu çalısmadadisbudak türü için çift girisliagaç hacim tablosunun düzenlenmesi amaçlanmıstır.Bu amaçla dogal yayılısalanı içerisinde bulunan mescereve küçük agaç topluluklarındantoplam 391 adet örnek agaç üzerinde ölçümleryapılmıstır. Alınan örnek agaçlarınhacimleri Smalian formülünü kullanan "Bölümleme (Seksiyon) Yöntemi"negöre hesaplanmıstır. Bu verilerüzerinde Regresyon analizi yöntemi ile 26 adet denklem denenmisve Ortalama Hata, Ortalama Mutlak Hata, Hataların Standart Sapması,Açıklanan Varyans Yüzdesi, Toplam Hata Yüzdesi ve Ortalama Mutlak HataYüzdesinden olusan altı ölçüte göredegerlendirilmistir.Bu ölçütlere göre seçilen en uygun denklemin belirtme katsayısı0.987, standart hatası 0.312 m3, toplam hatası% -0.02 ve ortalama mutlak hatası % 10.13 olarak belirlenmistir.Elde edilen hacim denklemi bagımsızbir veri grubu ile test edilmis ve0.05 güven düzeyinde Türkiye’deki disbudakmescereleri için de kullanılabileceği sonucunavarılmıstır.

ÖZET Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı'na göz travması ile başvuran ve tek taraflı travmatik katarakt gelişmesi nedeniyle lens ekstraksiyonu yapılan 46 olgunun 46 gözü retrospektif olarak incelendi. Vizyonu kalıcı olarak azaltan arka segment patolojisi olan gözler çalışmaya alınmadı. Olguların 39'u perforan, 7'si kunt travmaya maruz kalmıştı ve yaş ortalamaları 22.2 + 16.9 idi. Olguların başvurudan sonraki ön segment patolojileri, katarakt cerrahisi sonrasındaki komplikasyonlan ve sonuç vizyonları değerlendirildi. Perforan travmalı olgularda kataraktın kunt travmalı olgulara oranla daha kısa sürede geliştiği tespit edildi. Arka kapsül kesifliği en sık görülen postoperatif komplikasyondu ve 7 yaş ve altındaki olgu grubunda anlamlı olarak daha yüksek oranda görüldü. Postoperatif dönemde ekzotropya gelişimi daha çok GİL'in sekonder olarak implante edildiği ve bir süre afak kalan olgularda gözlendi. Postoperatif erken dönemde aşın fibrinöz reaksiyon gelişen gözlerde pupiller yakalanma meydana gelmesi anlamlı olarak yüksek bulundu. Olguların preoperatif ort. 0.02 + 0.05 olan vizyonları, postoperatif son kontrollerinde ort. 0.72 ± 0.27'ye yükseldi. Sonuç olarak, travmatik kataraktlı olgularda başvurudan sonraki dönemde ön segment bulgularının iyi değerlendirilmesi, arka kapsül kesifliğinin 7 yaş ve altındaki olgularda daha sık meydana gelmesi nedeniyle mümkünse bu grup gözlere PPCCC yapılması, sensoriyel ekzotropya gelişimini engellemek için mümkün olan en kısa sürede optik düzeltme yapılması ve pupiller yakalanma riskini azaltmak için postoperatif erken dönemdeki inflamasyonun iyi takip edilerek aşın fibrinöz reaksiyon gelişmesinin engellenmesi gerektiğini düşünmekteyiz. 67 SUMMARY ANTERIOR SEGMENT FINDINGS AND INTRAOCULAR LENS IMPLANTATION IN CASES WITH TRAUMATIC CATARACT 46 eyes of 46 patients operated for unilateral traumatic cataract formation that have been examined at the Trakya University School of Medicine Department of Ophthalmology were reviewed retrospectively. Eyes with any permenant visually debiliating posterior segment pathology were not included into the study. 39 of the eyes had perforating 7 of the eyes had nonperforating ocular trauma and mean age of cases were 22.2 + 16.9 years. Anterior segment pathologies at admission, complications after cataract surgery and final visual acuities were evaluated. Cataract formation occured sooner in cases with perforating trauma than in cases with nonperforating trauma. Posterior capsular opacification was the most common postoperative complication and was significantly more commonly observed in 7 or below age group. In the postoperative period, development of exotropia ocured more frequently in cases where intraocular lenses were secondarily implanted after a sustained period of aphakia. Postoperatively, in eyes with excessive fibrinous uveitis, pupillary capture developed statistically significantly more frequently. Visual preoperative acuities of 0.02 + 0.05 rose to 0.72 + 0.27 in the last postoperative visits. As a result, we believe that in traumatic cataract cases, anterior chamber findings should be carefully evaluated; due to more common presentation of posterior capsular opacification in cases below 7 age or less, PPCCC should be performed when possible; 68appropriate optical correction should be made to prevent development of sensorial exotropia and inflammation in the early postoperative period should be followed up closely and formation of excessive fibrinous uveitis should be prevented to decrease the pupillary capture risk. 69 75

ÖZET Günümüz ormancılığında temel amaç, ekolojik dengeyi bozmadan ormanları çok amaçlı yararlanma ilkesine göre sürdürülebilirlik çerçevesinde planlamaktır. Bu araştırmada, çok amaçlı bir orman amenajman planlama süreci ve uygulaması gerçekleştirilmiştir. Çok amaçlı planlamanın alt yapısı olan orman fonksiyonları sayısal olarak ortaya konulmuştur. Fonksiyonlara bağlı envanterin gerçekleştirilmesinde geçici ve devamlı örnekleme alanları alınmıştır. Örnekleme alanlarının alınmasından yararlanmanın düzenlenmesine kadar yapılan tüm işlemlerde Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) teknolojisinden yararlanılmış ve alanının coğrafi veri tabam kurulmuştur. Çalışmada, fonksiyonların belirlenmesinde ve çok amaçlı planlamada amaç programlama tekniği kullanılmıştır. Odun üretimi, toprak erozyonunu önleme ve su üretimi gibi her üç orman fonksiyonu, işletme amacı olarak ele alınmış ve çok amaçlı bir planlama modeli kurulmuştur. Çok amaçlı planlama modellerinin kurulması için nesne tabanlı Delphi programlama dili ile `ÇAPMOD` adlı bir model yazılım geliştirilmiştir. Meşcerelerin hasılat ve büyüme ilişkileri modellenerek ortaya konmuştur. Bu amaçla, kayın ve kızılağaç için daha önceden yapılan hasılat tabloları kullanılırken, ladin ağaç türü için değişik sıklık derecelerine göre ladin hasılat tablosu geliştirilmiştir. Bu araştırma ile, K.T.Ü. Orman Fakültesi Araştırma Ormanı Ormanüstü Planlama Birimi'nden elde edilecek odun ve su üretimi miktarının arttırılmasını ve toprak erozyonu miktarının azaltılmasını amaçlayan çok sayıda alternatif planlama modelleri geliştirilmiştir. Bunlar arasından en uygun ladin işletme sınıfı için üç, kayın ve kızılağaç işletme sınıfları için beşer adet çok amaçlı planlama modeli seçilmiş ve sonuçlan irdelenmiştir. Bu çalışma ile, plan yapım sürecinde bilimsel teknikler kullanılarak klasik planlama çalışmalarına göre daha kaliteli, daha hızlı, daha güvenli ve bilimsel bazda en uygun sonuçlan verebilen bir planlama süreci ortaya konulmuştur. Geliştirilen çok amaçlı planlama kavramının, sürdürülebilir ormancılık çerçevesinde Türkiye ormancılığında artık dikkate alınarak geliştirilmesi ve yaygmlaştınlması imkanlan araştınlmalıdır. Anahtar Kelimeler : Çok Amaçlı Planlama, Orman Fonksiyonu, Coğrafi Bilgi Sistemi, Amaç Programlama, Veri Tabam, Büyüme Modeli VI SUMMARY Developing A Multi-Objective Model Forest Management Plan using GIS and Goal Programming (A Case Study of Ormanüstü Planning Unit) The ultimate objective of forest management is to control forest ecosystems on the basis of sustainable use of multiple values without jeopardizing ecological integrity. In this research, multi-objective forest management planning process and application were realized in a case study involving Ormanüstü Planning Unit, Maçka, Trabzon. Forest values were quantitatively determined. Data were collected from temporary and permanent sample plots. Geographic Information Systems (GIS) were used to establish the spatial database and to conduct necessary spatial analysis. Goal programming and Delphi object oriented programming language were used in developing multi objective forest management planning model (ÇAPMOD). Forest values considered as forest management objectives in the model include wood production, soil protection and water supply. Growth and yield relations of stands were determined by modeling. Existing yield tables were used for beech and alder species. However, yield table for spruce was newly developed for different stand density. For K.T.U. Faculty of Forestry Research Forest, various management options were tested. These include combinations of maximizing wood production while minimizing soil erosion and maximizing water supply. These three objectives were prioritized differently and the best results were obtained in three alternative models for spruce and five for beech and alder planning subunits. This research developed a multi-objective forest management planning process that provided optimum schedule in terms of quality of the data used, quality of the results obtained, timing of plan preparation which all together eliminate the tedious work of classical forest management process. The multi-objective planning approach should seriously be considered during the preparation of forest management plans in Turkey. Key Words : Multi Objective Planning, Forest Values, Goal Programming, GIS, Database, Growth and Yield Modeling. VII 144

ÖZET Kendini yenileyen doğal kaynaklardan biri olarak kabul edilen ormanların, bu özelliğinin korunması ancak, düzenli ve sürekli bir işletmecilikle söz konusudur. Ancak böyle bir işletmecilikle, toplumun giderek artan orman ürünleri gereksinimi karşılanabilir ve aynı zamanda, ormanların kendi bünyeleri ile sunduğu çeşitli fonksiyonlardan toplumun faydalanması sağlanabilir. Ormanlardan bu şekilde düzenli ve sürekli bir faydalanmanın planlanmasının ana unsuru, orman amenajman planlandır. `Kullanıcıların daha doğru karar vermesi, üretimi arttırması ve böylece zaman, para ve işgücü tasarrufu sağlaması amacıyla, oldukça çok sayıdaki mekansal veri ve bunlara ilişkin özniteliklerin toplanması, depolanması, idaresi, sorgulanması, analizi ve sunulması için biraraya getirilmiş bilgisayar yazılımı, donanımı ve coğrafî bilgi sistemi personelinden oluşan bir bütün` (4), olarak tanımlanan coğrafi bilgi sistemlerinin, orman amenajman planlarının yapımında kullanılmasıyla, ormanların zaman boyutunda planlanmasının yanısıra planlamalara mekansal boyut da kanzandınlabilecektir. Bu amaçla yaklaşık 8000 hektarlık bir alanı kapsayan Ormanüstü planlama birimi, araştırma objesi olarak seçilmiştir. Bu alana ait grafik ve grafik olmayan veriler bilgisayar ortamına girilerek, coğrafi bir veri tabanı oluşturulmuştur. Bir coğrafi bilgi sistemi yazılımı olan ARC/INFO programı kullanılarak, depolanan bu bilgiler yardımıyla, gerekli analiz işlemleri gerçekleştirilerek, orman amenajman planlarında yer alan meşcere tipleri, yaş sınıfları, bonitet, kesim planı gibi haritalar ile, planlarda yer almayan, ağaç serveti haritaları ve araştırma alanına ait eğim haritaları da oluşturulmuştur. Bu çalışma ile orman amenajman planı haritalarının tümü bilgisayar ortamında sayısal olarak elde edilmiştir. Daha sonra oluşturulan bu haritalar ve bilgisayar ortamına girilen, diğer grafik olmayan bilgilerden de yararlanılarak araştırma alanına ait Orman Amenajman Planı'nın yapımı gerçekleştirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Orman Amenajman Planı, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Veri Tabanı, Grafik Veri, Grafik Olamyan Veri VIII Preparation Of The Forest Management Planning Maps With Geographical Information Systems SUMMARY Forests are accepted by one of the natural resources. Protection of characteristics of the forests is created by a continuous and tidy management, only. Forest products necessity of the people which is getting increasing can compensated by such a management. At the same time, people can improved by several functions are offered by forest's own constitution. The main property of such plannig the improving as a continuous and tidy of the forests is forest management plans. True decision of users, increasing the production and however saving time, money and human force and an organizing collection of the computer hardware, software, geographical data, and personal designed to efficiently capture, store, update, manipulate, analyse, and display all forms of geograpghically referenced information. Accordingly, Ormanüstü planning unit which is contain about 6000 hectares field has been chosen as a searching object. A geographical data base has been created by entering the graphical and non-grophical datas which belong to this field into the computer. These information are stored by using ARC/INFO programme that is a geographical information system software. Nevertheless the necessary analysing procedure is created and as stand types, age classes, productivity, cutting plan such maps take part in the forest management plans and function, tree volume maps and inclanation maps do not take part in the plans but are an obligation to create for our forests, any more have been prepared. In this study all the forest management planning maps have been obtained as a digital in the computer. Key words : Forest Management Plan, Geographical Information Systems, Data Base, Graphical Data, Non-Graphical Data IX 92