Search

The IDÇ Necropolis, located approximately 1 km away from Kyme, is one of the southern necropolises of the city. The necropolises of Kyme, which should be evaluated as a whole, had to be dealt with separately under the names of industrial companies. One of these areas is the IDÇ Necropolis, whose work was started in 2007 on the land of IDÇ Port Company and named after this operation. The carved cist grave with number 125, which was unearthed during the rescue excavations in 2009, is the subject of our study. These types of graves, which we consider as carved cist graves, appear as a group of graves unique to the Aiolis region. It is seen that researchers use different terms regarding the definition of this type of graves that have been extensively unearthed in the region. These different approaches were tried to be evaluated in the context of grave number 125. In the grave; a total of 23 finds, which we tried to analyze under ceramic, metal, glass and other sub-headings, were found. These finds have a wide range of items such as cosmetic containers, mirrors, gold diadems, necklaces, rings, earrings and glass and bronze objects considered as jewelry accessories. In the light of these finds, grave number 125 was dated to the end of the 4th century BC and the beginning of the 3rd century BC., Kyme'ye yaklaşık 1 km uzaklıkta bulunan IDÇ Nekropolis’i, kentin güney nekropollerinden biridir. Bir bütün olarak değerlendirilmesi gereken Kyme Nekropolis’leri, sanayi şirketleri adı altında ayrı ayrı ele alınmak zorunda kalmıştır. Bu alanlardan biri de 2007 yılında İDÇ Liman Şirketi'nin arazisi üzerinde çalışmalarına başlanan ve adını bu şirketten alan İDÇ Nekropolis'idir. 2009 yılında yapılan kurtarma kazılarında gün yüzüne çıkarılan 125 numaralı oyma sanduka mezar çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. Oyma sanduka mezar olarak değerlendirdiğimiz bu tip mezarlar, Aiolis bölgesine özgü bir mezar grubu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bölgede yoğun bir şekilde ortaya çıkarılan bu tip mezarların tanımı konusunda araştırmacıların farklı terimler kullandıkları görülmektedir. Bu farklı yaklaşımlar 125 numaralı mezar bağlamında değerlendirilmeye çalışılmıştır. Mezarda; seramik, metal, cam ve diğer alt başlıklar altında incelemeye çalıştığımız toplam 23 adet buluntuya ulaşılmıştır. Bu buluntular, kozmetik kapları, aynalar, altın diademler, kolyeler, yüzükler, küpeler ve takı aksesuarları olarak değerlendirilen cam ve bronz objeler gibi geniş bir ürün yelpazesine sahiptir. Bu buluntular ışığında 125 numaralı mezar MÖ 4. yy sonu ile MÖ 3. yy başlarına tarihlenmektedir.

True diagnosis on the effects of external variables on economics is quite important in terms of economic and politic stability. In this study, covering the years of 1991:12-2012:11, whether the changes of imported crude oil prices which is an external variable and exchange rate effect the current deficit of Turkey or not is analysed. In order to the that, Vector Autoregessive model and Dolado and Lutkepohl (1996) causality test are used. As a result of vector autoregessive model, reel crude oil prices and exchange rate have an important effect on current deficit is determined. Results of Dolado and Lutkepohl causality test also show consisteny with the result of Vector Autoregessive Model., Dışsal değişkenlerin ülke ekonomileri üzerindeki etkilerini doğru teşhis etme, ekonomik ve siyasi istikrarın sağlanmasında oldukça önemlidir. 1991:12-2012:11 dönemini kapsayan bu çalışmada, dışsal değişken olan ithal ham petrol fiyatları ile döviz kurunda meydana gelen değişimlerin Türkiye’nin cari açığı üzerinde etkili olup olmadığı analiz edilmiştir. Bu analizi yapabilmek için Vektör Otoregresif Modeli ile Dolado ve Lutkepohl (1996) nedensellik testleri kullanılmıştır. Vektör Otoregresif Model sonucuna göre, reel ham petrol fiyatları ile döviz kurunun cari açık üzerinde önemli etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Dolado ve Lutkepohl nedensellik testinin sonuçları da Vektör Otoregresif Modeli sonuçları ile tutarlılık göstermektedir.

Market müşterilerinin demografik özellikleri (cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim düzeyi) ve gelir düzeyleri ile market ve ürüne ilişkin bazı özellikler dikkate alınarak Erzurum’daki market müşterilerinin memnuniyetinin incelenmesi bu çalışmanın temel amacını teşkil etmektedir. Bu amacı gerçekleştirmek için Erzurum il merkezindeki 384 market müşterisine uygulanan bir anketten elde edilen yatay kesit veriler, SPSS paket program ile değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Yapılan analizler sonucunda elde edilen ortalama müşteri değeri 3.95 olarak hesaplanmıştır. Müşterilerin Erzurum’daki marketçilik anlayışına verdikleri puanı (2.93) göz önüne aldığımızda bu değer oldukça yüksektir. Söz konusu değerin yüksek çıkması, Erzurum’daki perakendecilik sektörünün güçlü ve zayıf yönlerinin olduğunu ortaya koymaktadır., An analysis of satisfaction of the store costumers in Erzurum in terms of some characteristics of the store and its product and costumers’ demographic characteristics (sex, age, marital status, level of education ) and income level forms the main objective of this study. To carry out this objective, cross-section data obtained from a questionnaire applied to 384 store costumers in center of Erzurum province has been evaluated with SPSS packet programme. It is calculated that the average costumer value is 3,95 and the point given to professionality in store management is 2,93. As a matter of fact, this value is very high and shows that retail selling sector in Erzurum has strength and weakness.

Ekonomik krizlerin giderek daha sık yaşandığı ve bir ekonomiden diğerine hızlı bir biçimde yayılır hale geldiği günümüzde, krizlerin olumsuz etkilerinden asgari düzeyde etkilenmek için ülkelerin makroekonomilerinin sağlam temellere oturtulması büyük önem taşımaktadır. Ekonomik istikrarsızlığın büyüme, istihdam ve kalkınma gibi iktisadi hedefler üzerindeki olumsuz etkileri azımsanmayacak derecede yüksek olabilmektedir. Ekonomik büyüme ve kalkınma için yurtiçi kaynak sıkıntısı çeken, dolayısıyla dış kaynağa ihtiyaç duyan gelişmekte olan ülkeler için ekonomik ve siyasi istikrar önemli bir yer teşkil etmektedir. Dışsal değişkenlerin makroekonomik göstergeler üzerindeki etkilerinin ve makroekonomik göstergeler arasındaki ilişkileri iktisadi politika yapıcıların doğru teşhis edebilmeleri, söz konusu istikrarın sağlanmasına önemli katkıda bulunmaktadır. Bu çerçevede ithal ham petrol fiyatlarında meydana gelen değişimlerin makroekonomik aktivitelerinasıl ve ne ölçüde etkilediği araştırılmak istenmiştir. Ayrıca, ithal ham petrol fiyatlarının fiyatlar genel düzeyindeki yeri ve önemi irdelenmeye çalışılmıştır. Bu olguyu Türkiye için ortaya koymak amacıyla, araştırmada 1986Q2-2010Q2 dönemini kapsayan üçer aylık veriler kullanılarak VAR yöntemiyle analiz yapılmıştır. Analiz sonucunda, ithal ham petrol fiyatlarının Türkiye’nin para politikası -özellikle para arzı- üzerinde daha fazla etkili olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, enflasyondaki değişimin kaynağının ne olduğu ile ilgili yapılan analizde ise özellikle ithal ham petrol fiyatları ve para politikasının fiyatlar genel düzeyindeki değişime kaynaklık ettiği görülmektedir. Teorik ve ampirik analiz sonucunda, ithal ham petrol fiyatları enflasyonun önemli bir kaynağı olduğu söylenebilir.

The main purpose of this study is to put forward the short and long run effects of housing demand in Turkey and to obtain findings directing housing policies. For this purpose, the short and long run effects of housing demand were analysed with cointegration and vekor error correction methods using the annual data of Turkey belonging to period between 1970-2011. The causal relationship between housing demand and explanatory variables such as per capita income, housing price, interest rate, industrialization, employment in agriculture, industry and marital status were also analyzed with Granger causality test base on (*) Yrd. Doç. Dr., Adıyaman Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, (**) Yrd. Doç. Dr., Adıyaman Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, VECM and bootstrap Granger causality test developed by Hacker-Hatemi-J (2006). As a result of analysis, it was estimated that per capita income, marital status and industrialization have positive effect on housing demand but house price, interest rate and employment in agriculture have negative effect on housing demand. However, income is the highest factor affect the housing demand of Turkey in the long term was determined. It was presented that the second and third factor be effective on housing demand are industrialization and employment in agriculture respectively. As a result of bootstrap analysis, unidirectional causality from per capita income, house price and industrialization to housing demand were determined., Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye’de konut talebinin kısa ve uzun dönem etkilerini ortaya koymak ve konut politikalarına yön verebilecek bulguları elde etmektir. Bu amaçla, 1970-2011 dönemine ait yıllık veriler kullanarak, Türkiye’nin konut talebi eşbütünleşme ve vektör hata düzeltme modeli (Vector Error Correction Model, VECM) ile analiz edilmiştir. Kişi başı gelir, konut fiyatı, faiz oranı, sanayileşme, tarım sektöründe istihdam ve medeni durum gibi açıklayıcı değişkenler ile konut talebi arasındaki nedensellik ilişkisi ise, VECM’e dayalı Granger nedensellik ve Hacker-Hatemi-J (2006) tarafından geliştirilen bootstrap Granger nedensellik testleriyle irdelenmiştir. Yapılan analiz sonucunda, kişi başı gelir, medeni durum ve sanayileşmenin Türkiye’nin konut talebini pozitif yönde; konut fiyatları, faiz ve tarım sektöründe istihdamın ise negatif yönde etkilediği belirlenmiştir. Bununla birlikte Türkiye’nin konut talebini uzun dönemde en fazla etkiyen faktörün gelir olduğu tespit edilmiştir. Konut talebini en fazla etkiliyen ikinci ve üçüncü faktör, sırasıyla, sanayileşme ve tarım sektöründe istihdam olduğu ortaya konmuştur. Bootstrap analizleri sonucunda ise kişi başı gelir, konut fiyatları, faiz oranı ve sanayileşmeden konut talebine doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğu belirlenmiştir.

İDÇ Liman işletmelerini arazisinde yer alan Nekropolis, Çandarlı körfezinin güneyindeki Nemrut Limanında yer alan Kyme'nin 1km. güneyine konumlanmaktadır. Adını arazisinde yer aldığı İDÇ Liman işletmelerinden almaktadır. Alanda arkeolojik kazılar 2007 yılında sondaj çalışmalarıyla başlanmış ve 26.10.2011 tarihinde sonlandırılmıştır. Bu zaman aralığındaki farklı tiplere ait toplam 626 adet mezar açılmıştır. Nekropol alanının en erken buluntusunu Orientalizan döneme tarihlenen birkaç parça seramik oluşturmaktadır. Bu dönemden beri kullanım gören nekropoliste mezar içerisinden ve mezar dışından pişmiş toprak heykelcikler yoğun olarak ele geçmiştir. Bu heykelcikler arasında özellikle mezar dışından Kourotrophos ve çömelen erkek çocuğu heykelciklerinin Kyme üretimi olduğunu düşünülen eserlerle özdeş olduğu görülmüştür. Ana tanrıça kültü ile ilişkili bu figürin gruplarının Kyme örnekleri kutsal alanın çevresinden ele geçmiştir. Mezar dışından Kadın ve erkek figürin grupları, Eros figürinleri, hayvan figürinleri, tiyatral figürinler, plakalar ve diğer figürin grubunu oluşturan parçalar da ele geçmiştir. Mezar kontexleri arasında da bazı figürin grupları karşımıza çıkmaktadır. Bu figürin gruplarının benzerleri başta mezar kontexleri ve Kyme olmak üzere, Aigai, Myrina, Larissa gibi kentlerin buluntuları arasında bulunmaktadır. Aynı zamanda Kıta Yunanistan, Adalar ve İtalya'da benzer örnekler karşılaştırılmıştır. İDÇ Nekropolisinde mezar dışından gelen bu heykelcikler mezar kontexleri ve benzer örnekleri ile yapılan karşılaştırmalar sonucunda M.Ö.5 yüzyıl ile M.Ö.1 yüzyıl aralığına ait oldukları ortaya çıkmıştır. Alanın aynı zamanda Kyme'nin güney nekropollerinden biri olduğu düşünülmektedir.

Özet: Doğrudan yabancı yatırımlar, özellikle gelişmekte olan ülkeleriçin değerlendirilmesi gereken önemli unsurlardan biridir. Çünkü yabancısermaye, bir ülkeye teknolojik yeniliği getirmenin yanı sıra girişimcininyeniden yapılanmasını sağladığı gibi ekonomik büyüme ve kalkınmaya daönemli katkılar sağlamaktadır. Doğrudan yabancı yatırımlar ev sahibi ülkeye aitistihdam, ekonomik büyüme, ödemeler dengesi, ihracat, enflasyon gibi birçokekonomik göstergeyi etkilemektedir. Türkiye’de doğrudan yabancıyatırımlarının öneminin kavranılmasıyla birlikte özellikle 1980 sonrasıdönemde birçok yasal düzenlemenin yapıldığı görülmektedir. Ancak, birülkenin doğrudan yabancı sermaye yatırım performansı sadece yasaldüzenlemelerle değil, aynı zamanda ekonomik, siyasi, coğrafi ve kültürelfaktörler tarafından belirlenmektedir.Bu anlamda, hazırlanan çalışmada,Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı sermaye miktarını etkileyen ekonomikfaktörler araştırılmıştır. Türkiye’de doğrudan yabancı yatırımlar girişinde 1980sonrası dönem önemli gelişmeler yaşanması sebebiyle, araştırmada 1980–2007dönemini kapsayan yıllık veriler kullanılmıştır. Çalışmada, Eşbütünleşme veGranger nedensellik test yöntemleri ile analiz yapılmıştır. Analiz sonucunda,dışa açıklık ve piyasa hacmi ile doğrudan yabancı sermaye yatırımları arasındapozitif yönlü; faiz oranı, hizmet sektörü etkinliği, ekonomik istikrar arasındaneğatif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Eşbütünleşme,Granger NedensellikAbstract:Foreign direct investment is one of important constituentswhich should be evaluated, particularly for the developing countries. Because,the outside capital, as well as bringing tecnological innovation to a country,enables entrepreneurs to reorganize themselves and also makes importantcontributions to economic boost and development. Foreign direct investmentmanipulates numerous economic indicators pertaining to host nation such asemployment, economic boost, balance of payment, export, inflation. Aftercomprehending the importance of Foreign Direct Investment in Turkey,Numerous legal adjustments have been made particularly in the time after 1980.However, Foreign direct investment performance of a country is not onlydetermined by legal adjustments but by political, geographic and culturalfactors as well. In this sense, the economic factors which is affecting the foreigndirect investment measures in Turkey was rummaged in this study. Asimportant developments were achieved in Turkey in due course of foreign directinvestments access in 1980 lead time, per annum data including 1980–2007session was used in this research. The analysis was made analysed with Cointegrationand Granger-Causality test methods. In consequence of the analysis,There have been found a positive relationship between foreign direct investment and outward-orientedness and market volume; and a negative relationshipamong interest rate, service sector activity, and economic stabilisation.Keywords: Foreign Direct Investment, Co-integration, Granger Causality

Bu çalışmanın amacı; Türkiye'nin elektrik ve doğal gaz enerji kaynaklarının gerek sektörel gerek toplam taleplerini, oluşturulan yapısal modellerle tahmin etmek ve bu yapısal modelleri kullanarak Türkiye'nin 2010-2020 dönemi için elektrik ve doğal gaz talebini öngörmektir.Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde, talep teorisinin genel hatlarıyla anlatıldığı çalışmanın teorik çerçevesi yer almaktadır. Bu bağlamda talebin tanımı, yapısı ve sahip olması gereken nitelikler, talep edilen miktarı etkileyen faktörler ve talep esneklikleri üzerinde durulmaktadır.İkinci bölümde; öncelikle enerji ve enerji kaynaklarının tanımı, önemi ve sınıflandırılması üzerinde durulmaktadır. Daha sonra, birincil ve ikincil enerji kaynaklarının Dünya'daki ve Türkiye'deki potansiyelleri, rezervleri, üretimi, tüketimi, uygulama alanları ve maliyetleri hakkında bilgi verilmektedir. Ayrıca, enerji talebini konu alan çalışmaların bulunduğu bir literatür özetine de yer verilmektedir.Üçüncü bölümde ise araştırmanın önemi, amacı ve kapsamı üzerinde durulmakta, veri seti ve kaynakları hakkında bilgi verilmekte, veri setinin işlenmesi ile hazırlanması anlatılmakta ve verilerin analiz edilmesinde kullanılacak olan ARDL yaklaşımı izah edilmektedir. Bununla birlikte, enerji talebini konu alan çalışmaların bulunduğu bir literatür özetine yer verilmektedir. Son olarak, toplam ve sektör grupları itibariyle Türkiye'nin elektrik ve doğal gaz taleplerinin tahmin sonuçlarına ve üç senaryo çerçevesinde 2010-2020 dönemi için elektrik ve doğal gaz talepleriyle ilgili öngörü sonuçlarına yer verilmektedir.Yapılan analiz sonucu, elektrik ve doğal gaz talebinin tüm katsayıları, hem kısa hem de uzun dönemde istatistikî olarak anlamlı ve katsayıların işaretleri iktisat teorisi beklentilerine uygundur. Bununla birlikte, hata düzeltme terimlerinin işaretleri beklenildiği gibi negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Ayrıca, elektrik ve doğal gaz enerji kaynakları sanılanın aksine ikame değil, tamamlayıcı mallar olduğu tespit edilmiştir. Son olarak, Türkiye'nin elektrik ve doğal gaz talebinin 2010-2020 dönemi için yapılan öngörüler, hem elektrik enerjisi hem de doğal gaz enerjisi için bir arz güvenliği riskinin söz konusu olduğunu ortaya koymuştur. Özellikle, 2015 yılı itibariyle Türkiye'nin enerji piyasasını zor günler beklediğini söyleyebiliriz. The aim of this study is to estimate sectoral and total electricity and natural gas demands of Turkey by using structural models and to forecast electricity and natural gas demands of Turkey for period 2010-2020.The study consists of three chapters. In the first chapter, the theoretical framework in which the general features of the demand theory is explained. For this purpose, the structure of demand and the necessary characteristics are explained. Then factors affecting demand are presented. Lastly, demand elasticities are dealt with.In the second chapter, the definition of energy and energy sources are identified. Importance of energy sources and the classifications of them are listed in the following sections. Then, detailed information about the potential of the primary and the secondary energy resources both in Turkey and also in the world. The production, consumption, the application areas and the costs of these resources are given in this chapter.In the third chapter, the importance, purpose and the scope of this study is explained. After the data set, data resources, the application and preparation of the data set are given, the ARDL approach adopted in the analyses of the data are explained. Also, literature review is given. In the last part of this chapter, estimation results of total and sectoral electricity and natural gas demand of Turkey, electricity and gas demand forecasts of Turkey for the period 2010-2020 in the context of three scenarios are denoted.As a result of this analysis, all the coefficients of electricity and natural gas demand are found to be statistically significant and its indications are in parallel with the expectations in the short and also in the long run. Besides this results, indications of the error correction terms are found to be negative and statistically significant for each model as expected. Furthermore, electiricity and natural gas resources are obtained to be complementary goods in contrast to common assumption that they are substitute of each other. Finally, electricity and natural gas demand forecasts made for 2010-2020 period imply that there is a supply security risk for both electricity and natural gas energy. Especially, we can say that the Turkish energy market will fail to hard times by 2015. 297

Son zamanlarda merkez bankaları para politikası stratejilerini, duruma göre politikalar yerine açıkça belirlenmiş kurallara dayalı olarak belirleme eğilimindedir. Merkez bankalarının uyguladıkları politikaların tahmin edilebilir olabilmesinin en basit yolu, politika uygulamalarının merkez bankasının geliştirdiği basit kurallara göre yürütülmesidir. Merkez bankalarınca yürütülen para politikasının daha fazla tahmin edilebilir kılınması, ekonomik birimleri politika sürprizlerine karşı kendilerini garantiye almak zorunda bırakmamakta ve politika uygulamalarının topluma yansıyacak maliyetini azaltabilmektedir. Optimal bir politika kuralı karmaşık modellere dayalı olabilmektedir. Fakat karmaşık modeller, duruma göre politikaların neden olduğu problemlerin çözümünü zorlaştırabilir, hatta imkânsızlaştırabilir. Çünkü karmaşık kurallar için ihtiyaç duyulan tüm bilgi halk tarafından takip edilemeyecektir. Taylor Kuralı gibi basit kurallar ise daha kolay anlaşılabilmekte ve uygulanabilmektedir. Bununla birlikte, Orijinal Taylor Kural’ında döviz kuru yer almamaktadır. Bu çalışmada ise, Taylor Kuralı döviz kurunu da içerecek şekilde genişletilmiştir. Bu nedenle, bazı gelişmiş ülkeler için geçerli olan Taylor Kuralı’nı Türkiye için geçerliliğini Genişletilmiş Taylor bilgi setini oluşturan değişkenler kullanılarak araştırılması amaçlanmaktadır. Ancak, bu çalışma mevcut literatürden farklı olarak Türkiye için Taylor Kuralı’nın geçerliliği çeşitli faiz oranlarına göre model denemeleri yapılarak test edilmeye çalışılacaktır. Bu amaçla, araştırmada 1986:5-2010:9 dönemini kapsayan aylık veriler kullanılarak VAR yöntemiyle analiz yapılmıştır. Yapılan analiz sonucu, her üç model için olmasa da genelde Türkiye’de faizlerin Taylor Kuralı’na bağlıymış gibi hareket ettiği söylenebilir. Ayrıca, para politikası aracı olarak MB’nın kısa vadeli krediler için öngördüğü reeskont faiz oranı temel alınarak yürütüldüğünde daha istenir sonuçlar vermesinden dolayı politika yapıcılarının Türkiye için bu politika seçeneğinin dikkate alması gerektiği ifade edilebilir., In recent years, central banks are willing to determine monetary policy strategies according to a rule introduced by policy makers instead of discretionary policy decisions. The easiest way of increasing predictability of policies practiced by central banks is to practice policy according to a simple rule developed by policy makers. Increasing predictability of monetary policy gives chance to households to guarantee themselves in the case of policy surprises and reduces social cost of monetary policy applications. An optimal policy rule may depends on complex models. But complex models can complicate solution of problems caused by discreationary policies. Because all the important information needed for complex rules can not be collected by households. In this respect, simple rules like Taylor rule is easy to understand and to apply. But original policy reaction function constructed by Taylor (1993) does not include exchange rate. In this study, Taylor rule is extended by implicating exchange rate into policy reaction function. By doing so, Taylor rule which is valid for some developed countries is investigated for the Turkish economy and validity of the rule is tested. Unlike the existing literature, validity of Taylor rule in the Turkish economy is analysed by modelling according to different type of interest rates. With this aim, monthly data belonging to the Turkish economy including years between 1986:5 and 2010:9 is used and VAR methodology is employed. At the end of the analysis, results imply that although it is not valid for all three interest rate types, interest rates move in the context of Taylor rule in general. Also, results of Taylor type reaction function based on discount rate of the CBRT used as monetary policy tool is more useful and policy makers have to take the rule into consideration in policymaking decisions.

Market müşterilerinin demografik özellikleri (cinsiyet, yaş, medeni durum, eğitim düzeyi) ve gelir düzeyleri ile market ve ürüne ilişkin bazı özellikler dikkate alınarak, Erzurum’daki market müşterilerinin market tercihlerini etkileyen faktörlerin belirlenmesi, bu çalışmanın temel amacını teşkil etmektedir. Bu amacı gerçekleştirmek için Erzurum il merkezindeki 384 market müşterisine uygulanan bir anketten elde edilen yatay kesit veriler kullanılarak, müşteri, market ve ürüne ilişkin bazı özellikler ile market tercihleri arasında bir ilişki olup olmadığı Pearson ki-kare istatistiği kullanılarak test edilmiş ve aşamalı (stepwise) regresyon yöntemi ile çok sınıflı (multinomial) logit model denemesi gerçekleştirilmiştir. Model tahmin ve test sonuçları itibariyle Migros için medeni hal (evli), eğitim (ilk), ve ucuzluk (önemsiz); Özmar için eğitim (orta) ve ‘Diğer’ için medeni hal (evli) değişkenlerinin %5 önem düzeyinde istatistik bakımından anlamlı, yani sözkonusu marketlerin tercih edilmesinde, önemli oldukları tespit edilmiştir, The main objective of this study is to determine factors influencing store preference of the store costumers in Erzurum in terms of some characteristics of the store and its product and costumers’ demographic characteristics (sex, age, marital status, level of education ) and their income level. In order to carry out this objective, Pearson chi-square test is applied to determine whether there is a relationship between the store preference and customer, stores, and some characteristics of products and a multinominal logit model is fitted by stepwise regression method to the cross-section data compiled from a questionnaire applied to 384 store costumers in the center of Erzurum province. According to the model estimation and test results, the variables of marital status (married), education (primary) and cheapness (unimportant) for Migros; education (middle) for Özmar and marital status (married) for the other stores are determined as statistically significant at the level of 5 percent

ÖZETYÜKSEK L SANS TEZTÜKET C DAVRANIŞ VE TERC HLER N N ANAL Z :ERZURUM Ç N B R UYGULAMAFuat LEBEDanışman: Doç. Dr. Hüseyin ÖZER2006, SAYFA: 161Jüri: Doç. Dr. Hüseyin ÖZERProf. Dr. Muammer YAYLALIYard. Doç. Dr. Şükrü YAPRAKLIBu çalışmada, Erzurum'da tüketici davranışlarını etkileyen kişisel faktörler ilemarkete ve ürüne ilişkin bazı özellikler arasındaki ilişki ve market tercihi ile kişisel,markete ve ürüne ilişkin özellikler arasındaki ilişki ki-kare testine ve bazı ilişkiölçülerine göre istatistiki olarak incelenmiştir.Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. lk bölümde öncelikle tüketici kavramı,önemi ve tüketici tercihleri ve nitelikleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca, tüketicidavranışının tanımı, yapısı ve etkileyen faktörler teorik olarak incelenmiş ve bir literatürözetine yer verilmiştir.Araştırmanın metodolojisinin sunulduğu ikinci bölümde araştırmanın önemi,amacı ve kapsamı üzerinde durulmuş, anketin hazırlanması ve uygulanmasıaşamalarında yapılanlar anlatılmış, kullanılan veri setinin işlenmesi ve çözümlenmesi veilişki ölçüleri sunulmuştur.Üçüncü bölümde, uygulama sonunda elde edilen bazı temel bulgularayrıntılarıyla analiz edilmiştir. Ayrıca, incelenen örneklemin özellikleri ortayakonulduktan sonra tüketici davranış ve tercihlerini etkileyen faktörler arasındaki ilişkilerincelenmiştir.Sonuç olarak, Kasım-Aralık 2004 dönemini kapsayan iki aylık süre içerisindeErzurum il merkezindeki 500 market müşterisine uygulanan anketlerden derlenen verisetinin analiz edilmesi sonucunda elde edilen ampirik bulgular, bazı faktörler arasındaistatistiki bakımdan anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. ABSTRACTMASTER THESISANALYSIS OF CONSUMER BEHAVIOR AND PREFERENCES:AN APPLICATION FOR ERZURUMFuat LEBESupervisor: Assoc. Prof. Dr. Hüseyin ÖZER2006, PAGE: 161Jury: Assoc. Prof. Dr. Hüseyin ÖZERProf. Dr. Muammer YAYLALIAssist. Prof. Dr. Şükrü YAPRAKLIThe relationship between individual factors influencing consumer behavior andsome characterictics of stores and products as well as the relationship between storepreference of consumers and individual factors and some characterictics of stores andproducts in Erzurum are statistically examined by using chi-square test and somerelation measures in this study.The study consists mainly of three chapters. The first chapter is denoted to thetheoretical framework regarding the concept and importance of consumer, consumerprefernces, definition and structure of consumer behavior and factors influencing themas well as a literature review.The research methodology is given in the second chapter. The importance,objective, scope and data set of the study, preparation and application of thequestionnaire, population and sample, the technique to analyze the data set and therelation measures used are presented in this chapter.Some basic findings obtained at the end of the application are analyzed in detailin the last chapter of the study. After giving sampling chracteristics, the relationshipamong the factors influencing consumer behavior and preference are examined.As a result, the empirical findings obtained by analyzing the data set compiledfrom the questionnaire applied to 500 consumers in the center of the city of Erzurumover the two-month period of November-December 2004 show that there is astatistically significant relationship between some factors under consideration. 177

ABSTARCT: The aim of study examines the validity of the Environmental Kuznets Curve EKC hypothesis in Turkey between the years of 1960 and 2010. The relationship among variables were researched by ARDL bound test and Granger causality analysis. As the result of analysis it is stated that the EKC hypothesis is valid for Turkey and especially energy consumption EC , financial development FD and openness OP have an increasing effect on CO2 emission. As a result of causality test, unidirectional causality from FD to CO emission, EC and EG have been found in short term. Findings which confirm the feed-back hypothesis between CO2 emission and EC, CO2 emisson and EG, CO2 emission and FD variables have been obtained in long term, Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin 1960-2010 dönemi için Çevresel Kuznets Eğrisi EKC hipotezinin geçerliliğini test etmektir. Değişkenler arasındaki ilişki ARDL sınır testi ile Granger nedensellik testiyle araştırılmıştır. Analiz sonucu, EKC hipotezinin Türkiye için geçerli olduğu ve özellikle enerji tüketimi EC , finansal gelişme FD ve dışa açıklığın OP karbondioksit CO2 emisyonunu arttırdığı tespit edilmiştir. Nedensellik testi sonucuna göre, kısa dönemde FD’den CO2 emisyonuna, EC’ye ve GDP’ye doğru tek yönlü nedensellik belirlenmiştir. Uzun dönemde ise CO2 emisyonu ile EC, CO2 emisyonu ile ekonomik büyüme EG ve CO2 emisyonu ile FD arasında feed-back geri-besleme hipotezini doğrulayan bulgular elde edilmiştir.