Search

Beyoğlu, İstanbul’un en hareketli nüfusa sahip merkez ilçelerinden biridir. İlçe giderek çeşitlenen ve artan oranlarda göçmen gruplarının mekâna tutunma, yerleşme, hareketlilik dinamikleri barınma ve çalışma olanaklarının yarattığı olumsallıklar paralelinde şekillenir. Kentsel haklara ve hizmetlere erişim düzeyleri ise göçmenlerin statülerine, göçmenlik ağlarına ve sınıfsal konumlarına göre değişkenlik göstermektedir. Amaç: Bu çalışma Beyoğlu ilçesi örneğinden yola çıkarak farklı göçmen gruplarının mekânda yerleşme/tutunma dinamikleri ve kentsel mekandaki ihtiyaç, sorun ve beklentilerine dair özgün nitel veriye dayalı bir analizle, göçmenlere yönelik üretilebilecek yerel sosyal politika ve uygulamalara katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Yöntem: Nitel veri toplama teknikleriyle yapılan saha araştırması ilçedeki beş göçmen grup ile gerçekleştirilen altı odak grup toplantısı ile uzmanlar ve kamu kurumları temsilcilerinden oluşan 19 kişi ile yapılan mülakatlara dayanmaktadır. Bulguların analizi NVİVO nitel analiz programında araştırma ekibi tarafından yapılmıştır. Bulgular: Beyoğlu’ndaki en büyük göçmen grubunu geçici koruma statüsündeki Suriyeliler oluşturmakla birlikte, ilçede çok sayıda düzensiz ve kayıtsız göçmen mevcuttur. İlçedeki göçmen varlığının en önemli belirleyenleri ilçenin sosyo-mekânsal özellikleridir. On yıllardır metruklaşmakta olan konut stoku, düzensiz veya yoksul göçmenler için barınabilecekleri bir alan yaratmıştır. Ancak konutlar insani barınma koşullarını çoğu kez karşılamamaktadır. Kamu kurumlarının bazı mahallelerdeki sosyo-mekânsal koşullara yönelik kayıtsızlığı da ilçede kayıtsız ve düzensiz göçmenlerin yerleşimini kolaylaştırmaktadır. Beyoğlu’nda yoğunlaşan yeme-içme ve konaklama sektörleri ile küçük imalat sektörünün varlığını sürdürmesi, göçmenlere kayıt dışı çalışma olanakları sunmaktadır. Beyoğlu’ndaki göçmenlerin birçoğunun kayıtsız veya düzensiz olması, sağlık hizmetleri ve eğitim gibi temel haklara ve işgücü piyasalarına erişimlerini olumsuz etkilemektedir. Kayıtsız ve düzensiz göçmenlerin çocuklarının örgün eğitime erişimi yoktur. Kayıtsız Suriyelilerin çocukları arasında çocuk işçiliği de yaygındır. Göçmenlerin temel sağlık hizmetleri ve bulaşıcı hastalıklardan korunma ve tedavi hizmetlerine erişiminin çok yetersiz olması, halk sağlığı açısından da bir risk oluşturmaktadır. Kötü ve kalabalık konutlarda yaşayan kadın ve çocuk göçmenlerin mahalle içerisindeki birkaç park haricinde sosyalleşme mekanları neredeyse yoktur. Özgünlük: Çalışmada göçmenlerin mekâna yerleşimlerinde belirleyici olan sosyo-mekânsal örüntülerin tespiti ile farklı niteliklerdeki göçmen gruplarının mekâna yerleşme ve tutunma dinamikleri arasındaki ayrımlar ve benzerliklerin analizi göç alandaki çalışmalara özgün bir katkı sağlamaktadır.

Türkiye’de 1983’den beri neredeyse kesintisiz olarak iktidarda bulunan ve yeni liberal ekonomi politikalarının uygulayıcısı olan yeni muhafazakar sağ yerel yönetimler açısından 1989-1994 yıllar arasında bir dönem kesintiye uğramıştır. 1989 yılında yapılan yerel seçimlerde İstanbul, Ankara ve İzmir’de sosyal demokrat adaylar seçimleri kazanmıştır. 1989-1994 yılları arasında İstanbul Ankara ve İzmir’de belediye başkanı seçilen üç sosyal demokrat belediye başkanının uyguladıkları politikaların, 1970’li yıllarda uygulanan toplumcu belediyecilikten ve 1999’dan sonra AKP’li belediye başkanlarının uyguladığı sosyal belediyecilikle farklarının ve fakat kesişme alanlarının ortaya konması önemlidir. Bu farklılıklar ve kesişme alanları, kentsel politika üretimi, siyasi aktörler ve güç ilişkileri ile ilgili olduğu kadar, bu üç kentin tarihsel ve sosyo-mekansal özgünlükleri ve üç belediye başkanının politik geçmişleri ve yerel yönetim anlayışlarıyla da ilişkilidir. Bu çalışmada 1989-1994 yılları arasında Türkiye’nin üç büyük metropolünü yöneten sosyal demokrat üç büyük şehir belediye başkanının, birbirlerinden farklılıklar barındıran sosyal demokrat belediyecilik deneyimleri bu çerçevede tartışılacaktır., Conservative right-wing governments have been in power and implementing neo-liberal economicpolicies nearly without any interruption since 1983. Nevertheless, neo liberal policies wereinterrupted between 1989 and 1994 in terms of local governing. Social democratic candidatesfor local governments were elected in Istanbul, Ankara and Izmir in the 1989 local elections. Itis important to draw attention to the differences and intersections of the policies implemented by these social democrat mayors whom elected for the period of 1989-1994 in these three maincities of Turkey and compare them to the collectivist governing experience of the 1970s and thesocial governing experience of mayors from AKP after 1999. These differences and intersectionsare related to the socio-spatial contingencies, political backgrounds of the three mayors and theirapproach to local governing as well as production of urban policies, political actors and powerrelations. This paper aims at debating three social democratic experiences of three mayors, whichhave their own differences, in three main metropolitan cities in Turkey between 1989 and 1994 inthis framework.

This study attempts to analyse the migration flows from Turkey to Northern Cyprus since 1974 which are historically different in nature and have different significances in different periods. Out of the three migration waves that can be identified since 1974, the first and the third waves are the subjects of this study. The analysis includes integration/segregation processes of Turkish migrants in Northern Cypriot society and their position in the re-construction of economic, social and spatial division of labour which had started to disintegrate in 1963 and collapsed in 1974 after the division of the Island as two separate political geographies. This study argues that migrants were the main pillars of the re-construction of division of labour process in the Northern part of the Island and it tries to elaborate a migrant-biased perspective instead of looking through the strong strategic and political presumptions, which can easily conceal the social reality of being a migrant and their reality as a class in the society.

Bu çalışma, Türkiye’den Kuzey Kıbrıs’a 1974’den itibaren olan göçleri, tarihsel olarak nitelikleri ve farklı dönemlerde anlamları değişen göç dalgalarını, 1974’den itibaren analiz etmeye kalkışmak- tadır. 1974’den beri saptanan üç göç dalgasından birinci ve üçüncü dalgalar bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çalışma, Türkiyeli göçmenlerin Kuzey Kıbrıs toplumuyla bütünleşme/ayrışma süreçlerinin ve 1963 yılında dağılmaya başlayan ve 1974’de Ada’nın iki ayrı politik coğrafya olarak ayrılmasıyla çöken ekonomik, sosyal ve mekansal işbölümünün yeniden inşasında göçmenlerin konumunun analizini kapsar. Makale, göçmenlerin Ada’nın Kuzey kısmında işbölümünün yeniden inşası sürecinde ana aktörler olduklarını öne sürer ve onların, göçmen olma durumunu ve toplumsal sınıf konumları ile ilgili sosyal gerçekliklerini kolaylıkla gizleyen güçlü stratejik ve politik önyargılar yerine, göçmen yönlü bir perspektif sunar. This study attempts to analyse the migration flows from Turkey to Northern Cyprus since 1974 which are historically different in nature and have different significances in different periods. Out of the three migration waves that can be identified since 1974, the first and the third waves are the subjects of this study. The analysis includes integration/segregation processes of Turkish migrants in Northern Cypriot society and their position in the re-construction of economic, social and spatial division of labour which had started to disintegrate in 1963 and collapsed in 1974 after the division of the Island as two separate political geographies. This study argues that migrants were the main pillars of the re-construction of division of labour process in the Northern part of the Island and it tries to elaborate a migrant-biased perspective instead of looking through the strong strategic and political presumptions, which can easily conceal the social reality of being a migrant and their reality as a class in the society.

Yeni Üst ve Orta Sınıfların Temsili Olarak Kapalı Sitelerİstanbul'un metropoliten çeperinin yeni ulaşım bağlantıları ile değişmeye başlamasıyla, 2000'li yıllarda bu alanlarda 1960'ların gecekondu mahallelerinin oluşum hızıyla yarışır biçimde Kapalı/Korunaklı Yerleşmeler olarak tanımlanan yeni bir yapılaşmaya tanık olunmaktadır. Nüfus, büyüklük ve nitelik açısından farklılaşan bu yeni yerleşmeler günümüzde hatırı sayılır sayı ve büyüklüğe ulaşmıştır. Bu yeni konut sunum biçimi sayıları, arazi kullanım biçimleri, arazinin imara açılma biçimleri ve finansman yolları ile 1970'lerin toplu konut projelerinden çok farklı ve kentin geleneksel mahalle anlayışını değiştiren niteliktedir. Bu makalenin amacı, bu yeni konut sunum biçimleri ile kentin değişen üst sınıf temsilleri arasındaki ilşkiyi ve sınıfların mekanda ayrışma süreçlerini araştırmaktır.Anahtar Kelimeler: İstanbul, Kapalı Cemaatler, Kapalı Adacıklar, Konut Sunumu, Kentsel Ayrışma, Yeni Üst Sınıflar.

Bu tez çalışmasının iki hedefi bulunmaktadır. Birincisi kent toprağının mülkiyet ve kullanımındaki dönüşüm mekanizmalarına rant, arazi kullanımı ve metropoliten form ile ilgili genel kuramlar açısından bakarak İstanbul'un metropoliten çeperinde bulunan arazilerin dönüşüm mekanizmalarım açıklamada bu kuramların açıklama kapasitelerini ve tarihsel olanın etkisini ortaya koymaktır. İkinci hedef ise genel kuramsal çerçevelerin yetersizliğini İstanbul'un çeperindeki tarihsel mülkiyet örüntüsünün bir parçası olan çiftliklerin dönüşüm süreçlerini sınayarak göstermektir Bu çerçevede ortaya atılan sorular alan araştırması sırasında ortaya çıkmıştır. Araştırma sonucunda İstanbul'un metropoliten çeperinin yapılanmasını açıklayan bir takım tezler öne sürülmektedir. Bu tezlerin bir kısmı sadece incelenen alana özgü özellikler içerirken, bir kısmı da İstanbul'la benzer özellikler taşıyan diğer metropoliten kentlerle ilgili öngörüleri içermektedir. Anahtar Kelimeler: Çiftlik, İstanbul, Metropoliten Form, Rant iv The thesis has two objectives. The first objective is to explain the transformation mechanism of land in general theoretical perspective of rent, land-use and metropolitan city form approaches and to test transformation of lands in the metropolitan fringe of Istanbul for understanding the contingent transformation patterns of different historical cases. The second objective is to show that insufficient capacity of general theoretical perspective for explaining the formation of Istanbul metropolitan fringe in which includes some historical land ownership patterns such as Çiftliks. While conducting a research in this framework, the question that should be asked have appeared in the practice of research As an answer to these questions several theses are found to be important in explaining the formation of metropolitan fringe of Istanbul Some of these are unique outcomes and some of them can be put forward as general propositions for metropolitan cities sharing similar transformation characteristics with Keywords; Çiftlik, Istanbul, Metropolitan Form, Rent. Ill 219

Bu çalışmada iç göç ve/veya zorunlu göçe maruz kalan kadınların dil problemleri incelenmiştir. İstanbul ve Diyarbakır'da yaşayan, Türkçe bilmeyen ya da Türkçeyi sonradan öğrenmiş Kürt kadınların evin dışında dil üzerinden yaşadıkları sorunlar tartışılmıştır. Bu bağlamda, öncelikle göç kavramı,Türkiye'deki iç göç ve zorunlu göç incelenmiş, göçte kadınların deneyimini ortaya koymak için toplumsal cinsiyet rolleriyle göç analiz edilmiştir. Dil, hem kendi başına bir sistem olarak analiz edilmiş, hem de bireyin kendi öznesini kurmasındaki rolü, toplumun dil ile ilişkisi ve toplumda var olan bireyin iletişim için dili nasıl kullandığı irdelenmiştir. Sömürge ve göç bağlamında dilin etkisine değinilmiş, Türkiye'deki dil politikaları da tartışılmıştır. İstanbul ve Diyarbakır'da yapılan derinlemesine mülakatlarla, göçmen Kürt kadınların Türkçe bilmediklerinde ya da az bildiklerinde kamusal alanda yaşadıkları güçlükler ortaya konmuştur. In this thesis, the language problems of women who migrated or were forced to migrate within Turkey have been analysed. Kurdish women who live in Istanbul and Diyarbakır without knowing Turkish, or who learned Turkish afterwards, struggle with language problems outside the household. In this context, migration has been analysed in two parts: forced migration and internal migration. In order to gather an understanding of women?s experiences of migration, gender roles in migration has been researched. Language has been focused on as a system on its own as well as in relation to society, along with the individuals? usage of language. Language has also been considered in relation to colonialism and migration as well as the politics of the Turkish language. Within the thesis, interviews with women in Diyarbakır and Istanbul have been conducted allowing the presentation of an analysis of the problems that Kurdish women experience when they speak no or little Turkish. 173

Son 20 yıldır dünyadaki hızlı değişim ve dönüşüme koşut olarak sanayileşme ve mekan konusunda da yeni görüşler ve tartışmalar yaşanmaktadır. Özellikle sanayi coğrafyası literatüründeki tartışmaların odak noktasını yeni teknolojik buluşların ve üretim dinamiklerinin bir sonucu olan sanayinin yeniden yapılanması oluşturmaktadır. Sanayinin yeniden yapılanması temelde yeni mekansal ilişkileri gerektirdiğinden mekana yansıması sanayinin yer seçimi ve yer değiştirmesi konularına artan bir ilgi söz konusudur.Bu araştırma, değişen üretim dinamikleri çerçevesinde işletmelerin yeniden örgütlenmelerinde, mekan organizasyonu ortaya çıkan organize sanayi bölgelerinin yarattığı sosyo-mekansal dönüşümün incelenmesini amaçlamaktadır. Neo-liberal uygulamalarla birlikte sıkça gündeme gelen Organize Sanayi Bölgeleri, özellikle metropol kentlerin içine girdiği sanayisizleşme sürecinde, kentlere yerleşmiş sanayi işletmelerinin kent dışına çıkarılmasında teşvik aracı rolünü üstlenmektedir.Araştırmanın örneğini oluşturan Dilovası Organize Sanayi Bölgesi, İstanbul Metropoliten alana yakın Dilovası ilçesi içinde kurulmuş olan bir organize sanayi bölgesidir. Alan araştırmasında, Organize Sanayi Bölgelerinin toplumsal ve mekansal etmenlerinin zaman ve mekan boyutunda nasıl bir araya geldiğini ve kentte yarattığı dönüşümü görmek açısından ağırlık olarak nitel yöntem kullanılmış olup nicel yöntemle desteklenmiştir.Dilovası, İstanbul Metropoliten alanda sıkışan sanayinin kent çeperine doğru saçaklanması ile ortaya çıkmıştır. Tamamen göçlerle oluşmuş olan Dilovası'nda sanayi işletmeleri ile konutların iç içe yerleşmiş olması düzensiz bir kentleşmeye neden olmuştur. Sanayi işletmelerinin yayılmasının düzenli hale getirilmesi için ilan edilen Dilovası Organize Sanayi Bölgesinin yapılanma şekli, ilçede toplumsal ve mekansal ayrışmayı da beraberinde getirmiştir. For the last 20 years, parallel to the fast alteration and transformation in the world, new ideas and arguments about industrialization and settlement issues are being lived. Especially the re-structuring of the industry as a consequence of the new technological inventions and production dynamics makes up the focus spot of the quarrels in the industrial geographic literature. Because of the re-structuring of the industry requiring basically new spatial relations there is an increasing attention to the issues of its reflection to locality, selecting location and displacement of industry.This study, aims to observe the socio-spatial transformation the organized industrial zones created which becomes out as a resultant of location organization while the business enterprises getting re-organized in the frame of the changing production dynamics. The Organized Industrial Zones coming up to the agenda often together with the neo-liberal practices, on the non-industrialization route particularly the metropolitan cities are getting in, are taking the role of means of incentive for removing localized in the cities the business enterprises out of the cities.The Dilovası Organized Industrial Zone making up the example of the study is an organized industrial zone settled in the Dilovası district close to the Istanbul Metropolitan domain. Within this field research in order to see that how the social and spatial factors of the Organized Industrial Zones became together in the time and space dimensions and the transformation they induced on the city, predominantly the qualitative method is used and supported with the quantitative method.The Dilovası, emerged out by valance out of the industry getting squeezed in the Istanbul Metropolitan area. In the Dilovası which have totally been formed by emigration, because of the industrial facilities and the residences being settled very closely in each others caused an irregular urbanization settlement. The structuring configuration of the Dilovası Organized Zone declared for the orderly deployment of the industrial facilities, have brought by itself the social and locality dissociation. 320

1980 sonrası neoliberal politikalar, kent mekânını sermaye birikiminin vekapitalizmin yeniden yapılanmasının en önemli aktörü haline getirmektedir. Kentselmekânın yeniden bir birikim aracı olarak önem kazanmasıyla kentsel politikalar da birdönüsüm içine girmis ve kentsel mekândaki sosyal ölçek ve dokular hızla dönüsmeyebaslamıstır. Kentsel dönüsüm, kentsel koruma ve kentsel yenileme adı altında yapılanbirçok uygulama aynı zamanda sosyal olarak insa edilmis olan ölçeği yıkıp yenidenyapmaktadırGünümüz kentlerinin yeni birikim olanakları için rekabet ettikleri bu süreçte tarihikentsel dokuları belli bir ölçüde korunmus olan kentlerin avantajlı olduğu görülmektedir.Doğal ve kültürel mirasın korunduğu kentlerde korumanın asli amacı, yerini birikimolanaklarına bırakmakta ve bu alanlar içlerinde barındırdıkları nüfus ile birlikte hızlı birdönüsüm sürecine girmektedir. Bu yenileme politikalarının her ne kadar tarihi kentalanlarını canlandırmak, korumak, yeniden kazanmak için yapıldığı ifade edilse de, bupolitikalar ekonomik getiriyi arttırmak ve yeni rant alanları yaratmak için üretilmis yenikent politikası olarak gündeme yerlesmektedir. Koruma ve yenileme projelerinin aslındatoplumsal olarak insa edilmis bir ölçek olan kentsel mekândaki toplumsal dokuyu nasıletkilediği ve dönüstürdüğü ise pek fazla tartısılmamaktadır.Bu tezde kentsel koruma, yenilenme ve mekânsal dönüsüm olguları, kentselpolitikalar ile mekândaki toplumsal dokunun yeniden örülmesi arasındaki bağlantı temelalınarak sorgulanmaya çalısılacaktır.Tez çalısmasının ana çerçevesini Muğla kentinin korunması ve dönüsümünün arkaplanındaki aktörler ve hedeflenenler, bu süreçten mekândaki sosyal dokunun ne sekildeetkilendiği, korumanın ve kentsel sit alanının kamuya yararı, sermaye birikim olanaklarıve kentli sınıfların yer seçim kararları üzerindeki etkileriyle olusabilecek yeni yoksullukbölgelerinin tartısılması olusturacaktır Cities have existed in the areas where social remnants were collected throughoutthe history and they have been analyzed according to the basic structure of the societythey are a part of. While the societies are effective on the formation of urban areas interms of geographical, social and economic conditions which they are in, theorganization of location of cities designate the social structure.The neoliberal policies made the city a place where capital was accumulated andcapitalism was restructured after 1980. With the growing importance of urban areas asan accumulation means, urban policies have entered into a transformation process andthe social scales and structures have started to be transformed rapidly. A lot ofapplications conducted under the name of urban transformation, urban protection, andurban renovation are to destroy and reconstruct the scales which are built socially.It is seen that the cities whose historical structures are protected partially aredisadvantageous in the process where today?s cities compete with each other for the newaccumulation opportunities. The fundamental purpose of protection in the cities wherethe natural and cultural heritages are preserved has been replaced by the newaccumulation opportunities and these areas along with their population have entered intoa rapid transformation process. Although it is stated that these renovation policies areconducted to protect, revive and regain the historical city areas, these policies havebecome a current issue as a new city policy to increase economic income and to createnew unearned income. The fact that how these renovation and protection projectsinfluenced and transformed the social structure which was constructed as a social scalehasn?t often discussed.The concepts of protection, renovation and residential transformation will bequestioned by taking into consideration the connection between urban policies andreformulation of social structure in the area throughout the thesis.The actors behind the decision making about the protection and transformation ofMuğla and the goals, how the social structure is affected in the process, the benefits ofprotection and urban protected areas to the public, the opportunities of capitalaccumulation and the formation of new poor areas by the decisions of the urban classand its discussion will form the framework of this study 129

Bu çalışma, Eski Sovyetler Birliği ülkeleri ile Trabzon arasında yaşananbavul ticaretinin, Trabzon kentinde yarattığı sosyal, ekonomik ve mekansaletkilerinin incelenmesi temeline dayanmaktadır. Trabzon'a yönelen bavul ticaretininiçinde kadın nüfus dikkati çekmektedir. Kadın nüfusun çokluğu, 1980'lerden sonrayaşanan küresel ve bölgesel nüfus hareketlerinin bir özelliğidir. Bu nedenle 1980sonrası uluslararası göç-Türkiye-Trabzon bağlantısına değinilmiştir. Çalışmanınvurgu noktası- günümüzde bavul turizminin sosyal etkilerinin daha yoğun devametmesinden dolayı- kadın nüfusun Trabzon'da zamanla farklı konumlanmasına bağlıolarak oluşan göçmenlik halleri ve Trabzonluların bu kişilere yaklaşım tarzlarıdır.Çalışmada niteliksel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu amaçlaTrabzonlularla odak grup görüşmesi ve derinlemesine mülakat, yabancı uyruklukadınlarla ise derinlemesine mülakat yapılmıştır. Ayrıca Trabzon Emniyet MüdürYardımcısı ve Belediye Başkan Yardımcısı ile görüşme gerçekleştirilmiştir. This study has been based on the qualitative research for investigatingeconomical, social and local effects of ?luggage trade? which is presently in progressbetween the Post- socialist countries and Trabzon. In this ?luggage -trading? matter,the most significant part is about the female traders. The high population of womenis the result of the global and the local mobility of the population which has takenplace after 80s. Therefore, the connection of international immigration Turkey-Trabzon is highly mentioned. The highlight of the work is -as the social effects ofluggage-trade is currently continuing without losing speed- the female population inTrabzon changing rapidly in a short period of time; also their immigrant status andthe way the citizens of Trabzon look upon these people.Qualitative research method has been used on this work. Therefore, focusedgroup interview and deep interview has been made with Trabzon citizens (localpeople) and deep interview method has been chosen for the foreign women. Also twointerviews has been made with Assistant Manager of Security Department ofTrabzon and Vice President(Assistant President) of Municipality. 94