Search

In deze publicatie wordt ingegaan op de huidige positie van de primaire sector en andere relevante schakels in de keten in Nederland en Noord-Holland. De belangrijke trends worden bekeken en nagegaan wordt waar deze kansen bieden en welke handelingsperspectieven er zijn voor de sector. Vervolgens wordt ingegaan op de potentiële rol van de provincie daarbij. De auteurs beperken zich, op verzoek van de provincie, tot de plantaardige sectoren in Noord-Holland, namelijk de glastuinbouw, sierteelt, akkerbouw en vollegronds groenten. De publicatie is gebaseerd op expert judgement van de betrokken onderzoekers en niet op nieuw uitgevoerd onderzoek.

In de Emissieregistratie (ER) monitort het RIVM jaarlijks de emissies van diverse stoffen en emissiebronnen van verschillende bedrijven en sectoren. LEI Wageningen UR levert gegevens aan de ER over de regionale ammoniakemissies uit de landbouw en de bodembelasting met stikstof en fosfaat van landbouwbodems. Deze gegevens worden berekend met behulp van het Mest- en Ammoniakmodel voor Beleidsondersteuning (MAMBO) van het LEI.

De toekomst van de bodemberoerende visserij laat zich lastig voorspellen vanwege het grote aantal ontwikkelingen die op de visserij afkomen. Deze zijn zowel beleidsmatig van aard (bijvoorbeeld de discard ban) maar gaan ook over zaken als ontwikkeling van de visbestanden, technische veranderingen, marktontwikkelingen, brandstofprijzen en overige mariene ontwikkelingen. In dit rapport zijn de mogelijke effecten van deze ontwikkelingen voor de bodemberoerende visserij zo goed als mogelijk in kaart gebracht.

Voor de NEC-richtlijn (National Emission Ceiling), GCN/GDN (Grootschalige concentratie- en depositiekaarten) en de PAS (Programmatische aanpak stikstof) monitort de Emissieregistratie de emissies van diverse stoffen. De landbouw levert met 85% de belangrijkste bijdrage aan de emissie van ammoniak. LEI Wageningen UR levert elke drie jaar de regionale emissie van ammoniak uit bemesting en beweiding. De ammoniakemissies worden met MAMBO berekend per gemeente.

Onderdeel van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) is de vergroening. Deze vergroening houdt in dat 30% van de directe betalingen in Pijler 1 alleen uitbetaald worden aan boeren als zij voldoen aan verplichte beheersmaatregelen die gunstig zijn voor natuur en biodiversiteit en ook voor milieu en klimaat. Dit rapport bevat adviezen over de nationale invulling van de vergroening vanuit het perspectief van natuur en biodiversiteit. Er wordt verkend welke elementen wel of niet erkend zouden moeten worden als ecological focus area (EFA) en welke graslanden buiten Natura 2000 in aanmerkingen komen voor een ploeg- en omzetverbod. Tenslotte wordt advies uitgebracht over welke gebieden met natuurlijke handicaps in aanmerking zouden kunnen komen voor een ‘top-up’ en wat de hoogte van deze betaling kan zijn.

Met 17 monitoringsystemen kunnen beleidsmakers, onderzoekers en anderen alle belangrijke thema's in het EU-plattelandsbeleid langjarig en goed onderbouwd volgen. Deze systemen leveren ook een grote bijdrage aan de invulling van de context-, resultaat- en impact-indicatoren die de Europese Commissie vraagt voor haar rapportage op het gebied van beleidsplanning, -monitoring en -evaluatie. Dit rapport bevat een actueel overzicht van alle bestaande en nieuw ontwikkelde monitoringsystemen rond de thema's en indicatoren die voor plattelandsontwikkeling relevant zijn.

In de komende decennia zal de bevolkingsgroei in Nederland geleidelijk tot stilstand komen, waarna waarschijnlijk een daling zal inzetten. De groei verschilt per regio, en als sommige regio's blijven groeien moeten andere noodzakelijkerwijs krimpen. In sommige regio's is de bevolking al aan het dalen, en andere krijgen in de nabije toekomst met krimp te maken. Dit proces zal op regionaal niveau aanzienlijke sociale en economische gevolgen hebben. Bevolkingskrimp is de laatste jaren dan ook een belangrijk thema geworden op de beleidsagenda van zowel de rijksoverheid als de betrokken regio's. Welke rol kunnen landbouw en recreatie spelen in het mitigeren van de problemen rond krimp? En welke gevolgen kan krimp hebben voor deze beide sectoren? Dit rapport geeft antwoorden op deze vragen voor de drie onderzochte regio's: Noord- en Oost-Groningen, Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Limburg.

Volatile output prices lead to a fluctuating shadow price (profitability) of agricultural land, and therefore may impact land use decisions in case of risk-averse behaviour. In this paper we assess the effect of volatile agricultural output prices on agricultural land-use change over the past decade in the Netherlands. Using regional data from 2000 through 2009, the number of hectares of land for 10 land uses was calculated. To determine the joint distribution of agricultural activities, hectares of land for each land use were converted to land share equations. Land share equations were estimated to determine the contribution of increased price volatility to land use change. Results show that larger volatility affects land shares negatively. Producer’s output responses, therefore, were consistently affected by risk-averse behaviour.

Studie naar de mogelijke effecten van een discard ban in de Nederlandse platvisvisserij.

The use of science-based tools for impact assessment has increasingly gained focus in addressing the complexity of interactions between environment, society, and economy. For integrated assessment of policies affecting land use, an analytical framework was developed. The aim of our work was to apply the analytical framework for specific scenario cases and in combination with quantitative and qualitative application methods. The analytical framework was tested for two cases involving the ex ante impact assessment of: (1) a European Common Agricultural Policy (CAP) financial reform scenario employing a modeling approach and combined with a comprehensive indicator analysis and valuation; and (2) a regional bioenergy policy scenario, employing a fully participatory approach. The results showed that European land use in general is less sensitive to changes in the Common Agricultural Policy, but in the context of regions there can be significant impacts on the functions of land use. In general, the implementation of the analytical framework for impact assessment proved to be doable with both methods, i.e., with the quantitative modeling and with the qualitative participatory approach. A key advantage of using the system of linked quantitative models is that it makes possible the simultaneous consideration of all relevant sectors of the economy without abstaining from a great level of detail for sectors of particular interest. Other advantages lie in the incontestable character of the results. Based on neutral, existing data with a fixed set of settings and regions, an absolute comparability and reproducibility throughout Europe can be maintained. Analyzing the pros and cons of both approaches showed that they could be used complementarily rather than be seen as competing alternatives.

In this report the authors focus on current yields of cereals (and in particular maize) and associated resource inputs. i.e. land, nitrogen and phosphorus fertilizer, and animal manure availability across Africa and calculated production potentials and the soil water balance of maize and wheat under rainfed conditions optimally supplied with nutrients and protected against diseases. Maize yield gaps were determined per grid cell by combining current yield levels with calculated rainfed yield potentials. Average annual fresh water availabilities on the continental and national levels were calculated and seasonal water discharge was studied connecting upstream/downstream parts of a river basin in a case study area (Limpopo watershed). Finally, spatio socio economic indicators relevant for rural development in general an agricultural production in particular were identified and explored.

Dit rapport is onderdeel van het project ‘Actualisatie Grondprijs- en Eigendomskaart’. Het geeft grondprijskaarten voor de jaren 1998, 2000, 2002, 2004, 2006 en 2008 weer. Daarnaast geeft het rapport inzicht in de grondmobiliteit (per grondmarktsegment) alsmede in de lange termijnontwikkeling van de grondprijs.

Ce document est le compte-rendu d’une enquête réalisée dans neuf villages au Mali et au Burkina Faso sur l’importance des fruits et d’autres produits provenant des arbres fruitiers indigènes. Ces arbres font partie du paysage agricole de la savane ouest-africaine. L’étude porte sur le rôle de ces arbres dans l’alimentation ainsi que dans le commerce. Elle cherche également à savoir ces arbres profitent aux groupes les plus pauvres ou aux groupes relativement riches. L’étude a révélé que les produits non-ligneux sont importants pour la majorité des ménages, mais la corrélation entre position socio-économique et utilisation des arbres n’est pas évidente et elle se limite à quelques produits. L’étude fait partie du projet SAFRUIT, financé par l’Union Européenne avec cofinancement des partenaires. Elle a été conduite par une équipe de LEI Wageningen UR, le Centre National des Semences Forestières du Burkina Faso et l’Institut d’Economie Rurale du Mali.

Om te kunnen beoordelen in hoeverre bij beheerplannen van Natura 2000 gebieden sprake is van evenredige participatie, moeten de partijen in beeld worden gebracht. Dat zijn zowel de voortouwnemers, bevoegd gezag, werkgroepleden (en voorzitter), belangenorganisaties. Het betreft daarbij: rijksoverheid (Staatsbosbeheer, waterstaat, defensie), provincie, gemeente, waterschap; natuurbeschermingsorganisaties (Natuurmonumenten, Landschappen, Vogelbescherming); bedrijfsleven (landbouw, recreatie) en burgers (jagers, sportvissers)

In 2006 is door de Europese Commissie een Kaderrichtlijn Bodem voorgesteld. In dit rapport wordt onderzocht wat de gevolgen van het voorstel voor Nederland zouden zijn voor landbouwgronden. Drie processen van bodemdegradatie zijn in dit verband relevant: winderosie, afbraak van veen en ondergrondverdichting. Van deze processen wordt onderzocht welke gevolgen ze hebben voor de landbouw en voor de samenleving als geheel en wat de kosten en baten van eventuele maatregelen ertegen zijn.

Als de grenzen van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) in de provincie Noord-Holland gewijzigd worden neemt het areaal landbouwgrond toe. De vrijkomende grond komt grotendeels terecht bij economisch levensvatbare bedrijven, ondanks dat hier gronden bij zitten met een gemiddeld lagere opbrengst en bedrijven die minder hebben geïnvesteerd. Dat blijkt uit een onderzoek van het LEI de effecten van het wijzigen van de grenzen van de EHS in Noord-Holland. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de provincie Noord-Holland en wordt gebruikt voor de aankomende debatten van Gedeputeerde Staten over de EHS in Noord Holland. Het gaat om de nota 'Implicaties van de herijking van de EHS in Noord-Holland voor de landbouw'.

Recentelijk zijn enkele rapporten verschenen waarin mogelijkheden en beperkingen voor de financiering van het Nederlandse landschap de revue passeren: van het bureau Berenschot (2008, 2009), van NovioConsult en Triple E (McCarthy et al. 2009), en van het LEI (Overbeek & De Graaff 2009). Deze notitie is bedoeld om deze mogelijkheden te structureren en er enige kanttekeningen bij te maken. Hierbij is ook gebruik gemaakt van andere recente literatuur over het thema financiering van landschap.

Powerpointpresentatie over het ontwikkelen van indicatoren voor milieu-, sociale en en economische duurzaamheid

De agrarische grondprijs wordt in verstedelijkte gebieden van Nederland gedomineerd door de mate van stedelijke druk. Daartegenover staat dat in de meer afgelegen landbouwgebieden de hoogte van diezelfde agrarische grondprijs in belangrijke mate bepaald wordt door de verhouding tussen het aantal kopers en verkopers op lokale agrarische grondmarkten. Dit blijkt uit de resultaten van een hedonisch prijsmodel dat het LEI en Wageningen Universiteit samen hebben ontwikkeld. Trefwoorden: EHS, grondmarkt, hedonisch prijsmodel, landbouwgrond, lokale marktverhoudingen, verschillen in grondprijzen, zwaartekrachtformule

Dit rapport geeft een beeld van het agrocluster in de provincies Overijssel en Gelderland. Het economisch belang van het agrocluster en van de belangrijkste deelclusters is gekwantificeerd in termen van toegevoegde waarde en werkgelegenheid. Ook worden de structuur en de ontwikkelingen in de deelclusters geschetst. De uitkomsten zijn vergeleken met de perspectieven zoals ze in de nota Kiezen voor Landbouw geschetst zijn. Daaruit volgen een aantal opgaven voor de deelclusters om de perspectieven te realiseren. This report provides insight into the agricultural cluster in the Dutch provinces of Overijssel and Gelderland. The economic importance of the agricultural cluster and the major sub-clusters is quantified in terms of their added value and the employment they offer. In addition, the survey also outlines the structure of and developments in the sub-clusters. The findings are compared with the prospects as outlined in the nota Kiezen voor Landbouw ('Choosing Agriculture' policy document) published by the Dutch Government. This comparison indicates a number of challenges confronting the sub-clusters in achieving their potential prospects.

In dit rapport wordt ingegaan op de vraag welke invloed autonome ontwikkelingen in de intensieve veehouderij en recente ontwikkelingen inzake het mestbeleid en de Kaderrichtlijn Water zullen hebben op het aantal te verplaatsen veehouderijbedrijven in het kader van de uitvoering van de Reconstructiewet. Op basis van een kwalitatieve en een kwantitatieve modelmatige analyse is bepaald hoeveel bedrijven er in principe in aanmerking komen voor hervestiging vanuit extensiveringsgebieden en hoeveel bedrijven daadwerkelijk de stap naar verplaatsing zullen gaan zetten. This report examines the question of how autonomous developments in intensive livestock farming and recent developments in the manure policy and the Water Framework Directive will affect the number of livestock holdings to be relocated under the Reconstruction Act. A qualitative and quantitative analysis model has been used to determine how many holdings are theoretically eligible for relocation and how many will actually decide to relocate.

In recent years, the future development of agriculture has come to be seen in terms of different'layers', farm types with different perspectives. In this report these layers areinterpreted in terms of two different areas, and the consequences of both visions of the futureare studied for both farms and the landscape. Two areas in the province of Frieslandhave been chosen for this: the area of North Wonseradeel in the western clay zone, whichpresently has a mix of dairy and arable agriculture, and which is regarded as having amplescope for the further development of commercial farming; and the area of Twijzel-Buitenpost, in the sandy eastern part of the province. In the latter area there is a tension betweenthe maintenance of an attractive landscape and the need for farms to enlarge in orderto remain competitive. Sinds enkele jaren wordt de landbouw wel gezien in termen van verschillende 'lagen' metverschillende toekomstperspectieven. In dit rapport worden deze lagen geïnterpreteerd intwee verschillende gebieden, en worden de gevolgen van beide toekomstbeelden onderzocht,voor de bedrijven en voor het landschap. Als voorbeelden zijn twee gebieden inFriesland gekozen: Wonseradeel-Noord, een gemengd melkveehouderij- en akkerbouwgebiedwaar goede perspectieven bestaan voor een verdere ontwikkeling van deproductiegerichte landbouw; en Twijzel-Buitenpost in de Noordelijke Friese Wouden, eengebied waar spanning bestaat tussen behoud van het landschap en schaalvergroting in delandbouw.

Research projects are increasingly aimed at specific regions. A tool for statistics for regional studies was developed to combine all available information from the agricultural census and the Farm Accountancy Data Network. In this report a description is given of the development of methods and tools to display small area estimates in maps.

Wonseradeel-Noord en Twijzel-Buitenpost, twee agrarische gebieden in Friesland, kunnen als voorbeeld dienen voor het drielagenmodel van Minister Veerman. Het ene gebied heeft kansen voor agrarische productie voor de wereldmarkt en het andere is door natuurlijke handicaps aan beperkingen gebonden. Dit artikel brengt de ontwikkelingen en perspectieven in beeld.

Structurele ontwikkelingen in de landbouw, zoals schaalvergroting en daling van het aantal bedrijven, beïnvloeden de toekomstige milieubelasting. Dit artikel beschrijft een meetinstrument om deze veranderingen in de milieubelasting in kaart te brengen. De uitstoot van broeikasgassen dient als voorbeeld voor een toepassing van deze methode.

Het aandeel van de landbouw in het Bruto Nationaal Product (BNP) is sinds 1990 sterk gedaald; hetzelfde geldt voor het aandeel in de werkgelegenheid. De primaire productie blijft echter van groot belang als onderdeel van het totale agrocomplex, vooral voor de export. De hoogste concentratie van de productiewaarde is te vinden rondom de stedelijke gebieden en in het Westland.

De vraag naar recreatie in kaart, aan de hand van gegevens rond: veranderende bevolkingssamenstelling; wensen voor inrichting van gebieden; waardering van het landschap; natuurbeleving. Onderzoek door LEI en Alterra in opdracht van Natuurplanbureau

Tussen 1998 en 2001 zijn de gemiddelde grondprijzen van 24.00 tot 37.300 euro per ha, een toename van 55%. Een impressie van een LEI onderzoek in opdracht van het Natuurplanbureau, naar de ligging als prijsbepalende factor

Grondgebruik onder stedelijke invloed: een analyse van het Natuurplanbureau

Dit rapport was het resultaat van een haalbaarheidsstudie naar drijvende kassen: de mogelijkheid om waterberging te combineren met glastuinbouw.