Search

Teknolojik gelişmelerin hızla artması, bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT)’nin kullanımını hayatın her alanına yaymış bulunmaktadır. Birçok hizmetin dijital ortama taşınması ile çeşitli farklılıklardan kaynaklı her birey eşit şekilde bu teknolojik imkânlardan yararlanamamaktadır. Bu çalışmada dijital bölünmenin sağlık hizmetleri kullanımı üzerine etkisi incelenmektedir. Türkiye’de dijital bölünmeyi ele alan çalışmalar mevcuttur. Ancak dijital bölünmeyi sağlık hizmetleri açısından ele alan çalışmaya rastlanamamıştır. Bu çerçevede çalışmanın amacı, dijital bölünmenin sağlık hizmetleri kullanımı üzerinde bir etkisinin olup olmadığının tespit edilmesidir. Dijital bölünmenin bireylerin sağlık hizmeti kullanımı üzerindeki etkisini inceleyen bu çalışma, Batı Akdeniz bölgesinde yaşayan toplamda 450 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak anket yöntemi kullanılmıştır. Anket üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm Soysal (2017), Aksoy (2018), Günbatar (2014) ve Kutluca ve diğerleri (2010) tarafından geliştirilen ölçeklerin detaylı bir incelemesi yapıldıktan sonra oluşturulan soru havuzundan seçilen 39 maddeden oluşmaktadır. İkinci ve üçüncü bölüm detaylı bir literatür taraması yapıldıktan sonra araştırmacı tarafından oluşturulmuştur. Bu üç bölüme ilişkin maddeler 5’li likert ölçeği ile değerlendirilmiştir. Veriler Statistical Package for the Social Sciences (SPSS 16.0) programı aracılığı ile analiz edilmiştir. Dijital bölünmenin bireylerin sağlık hizmeti kullanımı üzerindeki etkisi çoklu regresyon analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak genel BİT kullanımının sağlık hizmetleri kullanımı üzerinde bir etkisinin olduğu sonucuna varılabilmektedir.

In Türkiye, postgraduate students are required to take the "Ph.D. proficiency exam" to pass the thesis stage and complete their education after completing their doctoral course period. The "proficiency process," which manifests itself as a long, difficult and stressful process, seems like a "steep mountain to cross" in the lives of doctoral students. This research examines the Ph.D. proficiency process from doctoral students' perspectives and determines the results. The interpretative phenomenological design, one of the qualitative research methods, was used; with the criterion sampling method, which is one of the purposive sampling methods, interviews were conducted with 9 participants and 55 pages of data were obtained, and the data were analyzed with thematic analysis. When the proficiency exam is evaluated as a whole, it has been determined that it has some positive and negative results. At the end of this whole process, the proficiency exam has gained meaning as a "compelling process," "learning and development process," "great exam," "understanding of inadequacy," and "an indescribable process." The information obtained from the research is a guide for students who will take the exam in the future. In addition, based on the research results, suggestions for students and suggestions for the exam are presented.

Teknolojinin hayatın tüm alanlarını kuşatmasıyla birlikte modern insanın yaşam tarzında ciddi değişiklikler meydana gelmiştir. Bu değişikliklerden birisi de insanların geçmişe oranla daha az hareket ediyor olmalarıdır. Ayrıca yeni yaşam tarzı içinde beslenme alışkanlıklarına bağlı olarak su içme miktarının azaldığı söylenebilir. Kişilerin hareketsiz yaşam tarzlarının ve su içme miktarlarındaki azalmanın birçok hastalığa zemin hazırladığı söylenebilir. Buradan hareketle kişisel sağlık sorumluluğu konusu olarak bireylerin hareketsiz ve susuz yaşamalarının önüne geçebilmek adına çeşitli uygulamalar düşünülebilmektedir. Mobil uygulama olarak karşımıza çıkan “adım sayar” ölçümleri ve kaç bardak suyun içildiğinin kaydedilmesi bunlara örnek olarak verilebilir. Çalışma sağlık yönetimi bölümü öğrencilerine üç aşamalı deneysel bir planlama yapılarak uygulanmıştır. Birinci aşamada katılımcılardan bir haftalık zaman diliminde her gün kaç adım attıklarını ve kaç bardak su içtiklerini belirtmeleri istenmiştir. İkinci aşamada katılımcılara hareket etmenin ve su tüketmenin ne kadar faydalı olduğuna ilişkin bilgi verilmiş ve her gün düzenli olarak hareket etmeleri ve su içmeleri gerektiğini hatırlatan mesajlar gönderilmiştir. Üçüncü ve son aşamada katılımcılara sadece bir kez hatırlatma yapılmış ve bir aylık bir sürede her gün attıkları adımları ve içtikleri su miktarlarını kaydetmeleri istenmiştir. Çalışma sonucunda katılımcıların attıkları adım sayısı ve içtikleri su miktarlarında, dış uyarıcıların devreye girmesi ile farklılık oluştuğu ve bu farklılığın olumlu yönde bir artış gösterdiği ortaya çıkmıştır. Sağlıklı yaşam biçimi davranışı geliştirmede dışsal uyarıcılar önemli rol oynayabilmektedir.

Bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT)’ndeki gelişmelerin, hem ülkelerin gelişimi açısından hem de bireylerin yaşam seviyelerine sağladığı katkıdan dolayı önemi her geçen gün daha da artmaktadır. Ancak BİT’e erişim ve kullanım noktasında hem bireyler hem de ülkeler arasında eşitsizlikler yaşanmaktadır. Bu eşitsizlikler “Dijital Bölünme” kavramını ortaya çıkarmıştır. Dijital bölünme, teknolojik gelişmelerin hızla ilerlemesi ve aradaki eşitsizliğin artması ile ülkelerin ortak sorunu haline gelmeye başlamıştır. Bu bölünme birçok alanda olduğu gibi sağlık hizmetlerine erişim noktasında da kendini göstermektedir. Bu çalışmada dijital sağlık hizmetlerine ilişkin bilgi ve kullanım düzeyinde dijital bölünmenin yaşanıp yaşanmadığını bulmak ve dijital bölünme söz konusu ise hangi sosyo-demografik değişkenlerin belirleyici olduğunu tespit etmek amaçlanmıştır. Bu amaçla Antalya, Isparta ve Burdur illerinde yaşayan toplamda 450 kişiye ulaşılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak literatür taraması yapılarak araştırmacı tarafından geliştirilen, dijital sağlık hizmetlerini hangi düzeyde bildikleri ve kullandıklarını analiz edebilmek için “Dijital Sağlık Uygulamaları” anketi kullanılmıştır. Anket kullanım ve bilgi düzeylerini değerlendiren 10 sorudan oluşmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre, sosyo- demografik değişkenlerden yaş, cinsiyet, eğitim, medeni durum ve internet kullanımının birçok dijital sağlık uygulamaları (DSU) bilgi ve kullanım düzeyinde belirleyici olduğu bulunmuştur. Bu da sağlıkta dijital bölünmenin yaşandığını ve sağlıktaki bu bölünmenin genel dijital bölünmeden bağımsız olmadığını göstermektedir.

Aile, toplumun en temel ögesi olarak bireyin yaşamında oldukça önemli bir yer tutmaktadır. Türk toplumunun geleneksel yapısı içerisinde büyük ebeveynler zaman içerisinde edinmiş oldukları tecrübeleri diğer aile bireylerine, özellikle torunlarına aktarmakta ve yol gösterici ve manevi bir doyum kaynağı olmaktadır. Araştırmanın amacı, Isparta ilinde yaşayan geniş ve çekirdek ailelerin sağlık hizmeti kullanım düzeylerinin tespit edilmesi ve aile içerisinde yaşayan büyük ebeveynlerin (anneanne, babaanne, dede vb.) ailedeki diğer bireylerin sağlık hizmeti alımına etkisinin ölçülmesidir. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket yöntemi kullanılmış, katılımcılara araştırmacı tarafından oluşturulan ölçek formu yöneltilmiş ve veri analizi için SPSS paket programı kullanılmıştır. Araştırmaya “kolayda örnekleme” yöntemi ile seçilmiş Isparta ilinde yaşayan 415 aile katılmıştır. Araştırma bulgularında, katılımcılar çekirdek aile ve geniş aile olarak incelenmiş ve bireylerin; poliklinik, aile hekimliği, özel hekim sağlık hizmeti kullanımlarında çekirdek aileler ve geniş aileler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Ayrıca, katılımcılara yöneltilen basit, ciddi ve çok ciddi (ölümcül) hastalıklarla baş etme tercihleri de çekirdek aileler ve geniş aileler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığa sahiptir. Ancak aile tipleri arasında geleneksel tıp kullanımına ilişkin istatistiksel olarak anlamlı bir farka ulaşılamamıştır. Araştırma sonucunda bireylerin belli alanlarda sağlık hizmeti kullanım düzeylerinin aile tipinden etkilendiği, büyük ebeveynlerin olduğu ailelerde sağlık hizmeti kullanımının azaldığı tespit edilmiştir.

Bireylerin varoluşa dairvarsayımları hayat pratiklerini büyük ölçüde etkilemektedir. Fatalizm eğilimide bu temel varoluş varsayımlarından birisidir. Fatalizm eğilimi fazla olanlar,olanlara ve olacak olan her şeye dışsal bir atıf yaparak, ne yapılırsa yapılsınsonuçların değişmeyeceğini düşünürler. Bunun karşıtı nokta olan fatalizmeğilimlerinin düşük olduğu kişiler ise, olan biteni dışsal güçlere değil deinsanın kendisine bağlamaktadırlar. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları,bireylerin sağlıklı olabilmek adına yaptıkları çabalarla ilgilidir. Bu kapsamdabeslenme, egzersiz, stres yönetimi, manevi gelişim öne çıkmaktadır.Bu çalışmanın amacı bireylerin fatalizmeğilimlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerindeki etkisininincelenmesidir. Bu amaçla Isparta il merkezinde kolayda örnekleme yolu ile 148kişiye ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak Walker ve arkadaşları (1987)tarafından geliştirilen Türkiye’deki geçerliliği ve güvenirliliği Bahar vearkadaşları (2008) tarafından yapılmış Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları IIÖlçeği kullanılmıştır. Ayrıca kişilerin fatalizm eğilimini ölçmek için de Kayave Bozkur (2015) tarafından geliştirilen Kadercilik Eğilimi Ölçeğikullanılmıştır. Veriler SPSS programı aracılıyla analiz edilmiştir. Fatalizmeğilimlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerindeki etkisi çokluregresyon analizi kullanılarak değerlendirilmiştir.Araştırma sonunda katılımcılar en yüksekpuanı, sağlıklı yaşam biçimi davranışları içinde yer alan “manevi gelişim”(3.915) ve “kişilerarası ilişkiler” (3.870) boyutlarından; en düşük puanı da“fiziksel aktivite” (2.705) boyutundan almışlardır. Fatalizm boyutları içindeen yüksek puan “kişisel kontrol” (3.939) boyutundan, en düşük puan ise “batılinanç” (2.097) boyutundan alınmıştır. Fatalizm eğilimi boyutlarından “öncedenbelirlenmişlik” ve “kişisel kontrol” boyutunun sağlıklı yaşam biçimiboyutlarından “manevi gelişim” ve “kişilerarası ilişkiler” boyutu üzerindepozitif etkiye sahip olduğu; “önceden belirlenmişlik” boyutunun aynı zamanda“beslenme” boyutunu pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir.

Bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT)'ndeki gelişmelerin, hem ülkelerin gelişimi açısından hem de bireylerin yaşam seviyelerine sağladığı katkıdan dolayı önemi her geçen gün daha da artmaktadır. Ancak BİT'e erişim ve kullanım noktasında hem bireyler hem de ülkeler arasında eşitsizlikler yaşanmaktadır. Bu eşitsizlikler `Dijital Bölünme` kavramını ortaya çıkarmıştır. Dijital bölünme BİT'e erişebilen ve erişemeyen, kullanabilen ve kullanamayanlar arasındaki farka odaklanmaktadır. Söz konusu olan dijital bölünme sadece bireyler ve ülkeler arasında değil, toplumlar ve kurumlar arasında da görülmektedir. Dijital bölünme, teknolojik gelişmelerin hızla ilerlemesi ve aradaki eşitsizliğin artması ile ülkelerin ortak sorunu haline gelmeye başlamıştır. Bu bölünme birçok alanda olduğu gibi sağlık hizmetlerine erişim noktasında da kendini göstermektedir. Bu çalışmada dijital sağlık hizmetlerine ilişkin bilgi ve kullanım düzeyinde dijital bölünmenin yaşanıp yaşanmadığını bulmak ve dijital bölünme söz konusu ise hangi sosyo-demografik değişkenlerin belirleyici olduğunu tespit etmek amaçlanmıştır. Bu amaçla Antalya, Isparta ve Burdur illerinde yaşayan toplamda 450 kişiye ulaşılmıştır. Çalışmanın sosyo-demografik değişkenlerinden biri illerin gelişmişlik seviyelerine göre kişilerin bilgi ve kullanım düzeyinin farklılaşıp farklılaşmadığı ölçmek için `il` olmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak literatür taraması yapılarak araştırmacı tarafından geliştirilen, katılımcıların genel BİT kullanımını ölçmek için `BİT Bilgi ve Kullanım Düzeyi`, dijital sağlık hizmetlerini hangi düzeyde bildikleri ve kullandıklarını analiz edebilmek için `Dijital Sağlık Uygulamaları` ve `Dijital Sağlık İmkânları`ndan oluşan üç bölümden ve toplam 60 sorudan oluşan anket kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, sosyo-demografik değişkenlerden yaş, cinsiyet, eğitim, gelir ve internet kullanımının birçok BİT boyutu, dijital sağlık uygulamaları (DSU) ve dijital sağlık imkânları (DSİ) bilgi ve kullanım düzeyinde belirleyici olduğu bulunmuştur. BİT boyutları ile birçok DSU ve DSİ bilgi ve kullanım düzeyi arasında pozitif yönlü bir ilişkinin olduğu bulunan diğer bir sonuç olmuştur. Bu da sağlıkta dijital bölünmenin yaşandığını ve sağlıktaki bu bölünmenin genel dijital bölünmeden bağımsız olmadığını göstermektedir. The importance of the developments in information and communication technologies (ICT), both in terms of development of countries and the contribution of individuals to their living levels, is increasing day by day. However, inequalities are experienced between individuals and countries at the point of access to and use of ICT. In this case, inequalities have revealed the concept of `Digital Divide`. Digital divide is focused on the difference between those who can access, access and use ICT. The digital divide is seen not only between individuals and countries but also between societies and institutions. Digital divide has become a common problem of countries with the rapid progress of technological developments and the increase of inequality. This divide is manifested in access to health services as in many other areas. In this study, it is aimed to find out whether there is a digital divide in the level of information and usage level of digital health services, and to determine which socio-demographic variables are the determinants of digital divide. For this purpose, a total of 450 people living in Antalya, Isparta and Burdur provinces have been reached. One of the socio-demographic variables of the study has been the province to measure whether the level of knowledge and use of individuals differ according to the development levels of the provinces. The literature was used as a data collection tool and the ICT Information and Usage Level was used to measure the overall ICT usage of the participants. In order to analyze the level of knowledge and use of digital health services, a questionnaire consisting of 60 questions consisting of three dimensions, Digital Health Practices and Digital Health Facilities was used. According to the results of the study, age, gender, education, income and internet usage of socio-demographic variables were found to be determinant in the level of information and usage level of many types of ICT and digital health practices (DHP) and digital health facilities (DHF). Another result found to be a positive relationship between ICT dimensions and the level of knowledge and use of DHP and DHF. This shows that there is a digital divide in health and this divide in health is not independent of the general digital divide. 230